ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΒΡΕΦΟΥΣ

filos`ifigen · 11 Νοεμβρίου, 2009

Βρέφος

Νεογνό Ποιες πρέπει να είναι οι συνθήκες στο δωμάτιο;

Ποια είναι η σωστή θέση ύπνου;

Τι πρέπει να κάνω με το κολόβωμα του ομφαλού;

Τι είναι οι κολικοί;

Βρέφος Πόσο κοιμάται φυσιολογικά ένα μωρό;

Τι είναι το σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου;

Πόσο συχνά να του κάνω μπάνιο;

Καθαρίζουμε τα αυτιά;

Πως καταλαβαίνω ότι του φτάνει το γάλα που του δίνω;

Πόσο βάρος πρέπει να παίρνει το μωρό;

Γιατί κλαίει το μωρό μου;

Εάν χρειάζεται να μετακινηθούμε μαζί με το μωρό με αυτοκίνητο;

Να του δώσω πιπίλα;

Πόσο συχνά κάνουν «κακά»;

Πόσο συχνά κάνουν «τσίσα»;

Τι είναι η απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου:

Κάθε πότε πρέπει να πηγαίνουμε στο παιδίατρο;

Τι πρέπει να έχουμε μαζί μας σε κάθε επίσκεψη;

Πρακτικές Οδηγίες για την Φροντίδα του ΒΡΕΦΟΥΣ

Είναι πολλές απορίες που δημιουργούνται από την καθημερινότητα του νέου μωρού στο σπίτι.

Τι θερμοκρασία να έχει το δωμάτιο του, γιατί κλαίει, του φτάνει το γάλα που του δίνω;

Αυτά τα ερωτήματα έρχεται να απαντήσει αυτή η ενότητα, σε μορφή ερωτήσεων-απαντήσεων.

Ποιες πρέπει να είναι οι συνθήκες στο δωμάτιο;

Να ανανεώνεται συνέχεια το οξυγόνο, αερίζοντας συχνά και αφήνοντας λίγο ανοιχτό το παράθυρο (και όταν κοιμάται το μωρό μας στο δωμάτιο)

Θερμοκρασία δωματίου: 20-22°C όταν το βρέφος είναι ντυμένο

~30°C όταν το βρέφος είναι γυμνό

Υγρασία δωματίου: ~40%

Ποια είναι η σωστή θέση ύπνου;

Ύπτια (ανάσκελα) σε σκληρό στρωματάκι, ελαφρά ντυμένο και χωρίς τίποτα μέσα στο κρεβάτι (ούτε μαξιλάρι, κουβερτούλα κλπ.)

Παλιότερα θεωρούσαμε ασφαλέστερη για την πιθανότητα πνιγμονής μετά από γεύμα, την πρηνή θέση (μπρούμυτα). Αυτή η πρακτική έχει παιδί, εξαρτώνται όμως άμεσα από την ηλικία και το β καταργηθεί μετά τον συσχετισμό της με το σύνδρομο του βρεφικού αιφνίδιου θανάτου.

Πόσο κοιμάται φυσιολογικά ένα μωρό;

Οι ανάγκες ποικίλουν από παιδί σε βαθμό ωρίμανσης του νευρικού τους συστήματος. Έτσι, τα νεογέννητα κοιμούνται περίπου 16 με 18 ώρες και τα βρέφη 14 με 15 ώρες την ημέρα.

Προς το τέλος του 1ου χρόνου τα στάδια του ύπνου ομαλοποιούνται και τα παιδιά κοιμούνται μια μεγάλη περίοδο την νύχτα και 1 ή 2 μικρά διαστήματα ύπνου την ημέρα, με σύνολο περίπου 12 με 13 ώρες.

Μεταξύ 4-5χρονών, τα περισσότερα παιδιά σταματούν να κοιμούνται την ημέρα και η διάρκεια του ύπνου μειώνεται στις 11 με 12ώρες.

Η μείωση των ωρών ύπνου συνεχίζεται βαθμιαία μέχρι την εφηβεία που φτάνει τις 8 με 9 ώρες την ημέρα.

Οι ενήλικες κοιμούνται 6,5 με 8 ώρες, ενώ ο αναγκαίος για την επιβίωση ύπνος είναι 4 με 5 ώρες την ημέρα.

Τι είναι το σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου;

Είναι ο ξαφνικός θάνατος βρέφους μικρότερου του ενός έτους, που παραμένει ανεξήγητος τόσο από το ιστορικό του μωρού (χωρίς καμία σοβαρή ασθένεια), όσο και μετά από αναλυτική νεκροψία του μωρού. Πρόκειται για ιδιοπαθή (χωρίς να γνωρίζουμε την αιτία) θάνατο, αφορά συνήθως σε βρέφη μεγαλύτερα του μήνα, συχνότερα 2 με 3ων μηνών, μπορεί όμως να βρεθεί σε νεογνό ή ακόμα και σε βρέφος ενός έτους.

Τα τελευταία χρόνια έχει μελετηθεί εντατικά και έχουν απομονωθεί τόσο παράγοντες επικινδυνότητας (αυξάνουν τις πιθανότητες), όσο και οδηγίες για πρακτικές τις οποίες αν εφαρμόσουμε μειώνουμε τις πιθανότητες εμφάνισης του συνδρόμου.

Ποια μωρά κινδυνεύουν περισσότερο;

Μελέτες έχουν δείξει ότι κινδυνεύουν περισσότερο μωρά που: κοιμούνται σε πρηνή θέση (μπρούμυτα),

κοιμούνται σε μαλακή επιφάνεια,

οι μητέρες τους κάπνιζαν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης,

φοράν πολλά ρούχα ή κοιμούνται σε υπερβολικά ζεστό περιβάλλον,

γεννήθηκαν χωρίς περιγεννητική φροντίδα-παρακολούθηση,

είναι πρόωρα ή/και χαμηλού βάρους γέννησης,

είναι αγοράκια.

Πως μπορώ να προστατέψω το μωρό;

Για να μειώσουμε τις πιθανότητες εμφάνισης του συνδρόμου:

τα βρέφη να κοιμούνται ύπτια (ανάσκελα)

το στρωματάκι να είναι σκληρό, χωρίς τίποτα επάνω (μαξιλάρια, κουβερτούλες, λούτρινα κλπ)

μην καπνίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (έχει συσχετιστεί έντονα με τον αιφνίδιο θάνατο βρεφών σχεδόν σε όλες τις μελέτες)

τους πρώτους μήνες καλό είναι το βρέφος να κοιμάται κοντά στους γονείς του, ποτέ όμως στο ίδιο κρεβάτι

να δίνετε πιπίλα στο βρέφος όταν ετοιμάζεται για ύπνο (μην το πιέζετε αν δεν την θέλει, μην του την επανατοποθετείτε αφού έχει κοιμηθεί και εάν θηλάζετε καλό είναι να περάσει ο 1ος μήνας ζωής χωρίς πιπίλα)

μην ντύνετε βαριά το βρέφος στον ύπνο του, (φροντίστε τη θερμοκρασία του δωματίου του, με κριτήριο ένας ελαφρά ντυμένος ενήλικας να νιώθει άνετα)

Πόσο συχνά να του κάνω μπάνιο;

-Καθημερινά ή τουλάχιστον 3 φορές την βδομάδα.

-Καλύτερα είναι σε σταθερή ώρα κάθε μέρα, πριν να φάει.

-Θερμοκρασία δωματίου 24-27°C και νερού 32-37,5°C.

-Μέχρι να αποξηρανθεί η περιοχή του ομφαλικού κολοβώματος ο καθαρισμός του δέρματος γίνεται έξω από την μπανιέρα, με βρεγμένο πανί.

Τι πρέπει να κάνω με το κολόβωμα του ομφαλού;

Τοπικά περιποίηση με καθαρό οινόπνευμα κάθε 4-6 ώρες μέχρι να «πέσει» το μανταλάκι από το μαιευτήριο και να στεγνώσει το κολόβωμα

*Για τις πρώτες ~10-12 με μέρες (σε κάποια μωρά ακόμα και 40 ημέρες) είναι η πιο επικίνδυνη πύλη εισόδου για τα μικρόβια. Προσέχοντας να μην τρίψετε και ερεθίσετε το δέρμα του νεογνού γύρω από τον ομφαλό, μην φοβηθείτε (το μωρό δεν πονάει με τους χειρισμούς αυτούς) να «βρέξετε» με οινόπνευμα γύρω-γύρω τον ομφαλό (και κάτω από το μανταλάκι!).

Καθαρίζουμε τα αυτιά;

Τα στεγνώνουμε εξωτερικά με μια πετσέτα μετά από το μπάνιο.

όχι μπατονέτες!!

Εκτός από τον κίνδυνο τραυματισμού της τυμπανικής μεμβράνης, καταστρέφουμε την φυσική προστασία της κυψελίδας και προδιαθέτουμε για μολύνσεις.

Πως καταλαβαίνω ότι του φτάνει το γάλα που του δίνω;

1. Ήρεμο νεογνό που κοιμάται μετά το γεύμα

2."Βρέχει" τουλάχιστον 5-6 φορές την μέρα την πάνα του και τα ούρα δεν την χρωματίζουν (τα έντονα χρωματισμένα κίτρινα ούρα είναι συμπυκνωμένα και υποδηλώνουν αφυδάτωση)

3. Παίρνει ικανοποιητικό βάρος κατά την τακτική παρακολούθηση από τον παιδίατρο πρέπει να διαπιστώνεται ότι: το 1ο τρίμηνο παίρνει περίπου 25gr την μέρα

το 2ο τρίμηνο παίρνει περίπου 20gr την μέρα

το 3ο τρίμηνο παίρνει περίπου 15gr την μέρα

το 4ο τρίμηνο παίρνει περίπου 20gr την μέρα

Πόσο βάρος πρέπει να παίρνει το μωρό;

Τα περισσότερα νεογνά επανακτούν το βάρος γέννησής τους σε ηλικία περίπου 10 ημερών περίπου, διπλασιάζουν το βάρος γέννησης σε ηλικία 5 μηνών περίπου, το τριπλασιάζουν στο τέλος του 1ου χρόνου περίπου και το τετραπλασιάζουν στο τέλος του 2ου χρόνου περίπου.

Το βάρος πρέπει να μετριέται σε όσο το δυνατό πιο σταθερές συνθήκες, και την ίδια ώρα της μέρας. Δεν έχει κανένα νόημα η καθημερινή μέτρηση του βάρους, γιατί άλλες μέρες το νεογνό μοιάζει να μην πήρε ή ακόμα και να έχασε βάρος και τις επόμενες να παίρνει αυξημένο Άλλωστε ακόμα και μία ούρηση ή κένωση παραπάνω ή λιγότερη μπορεί να αλλάξει πλασματικά την μέτρηση.

Αρχικά ζυγίζουμε το νεογνό 1φορά/βδομάδα, στην συνέχεια κάθε 15μέρες και μετά μέχρι τον 6ο μήνα κάθε μήνα.

Πόσο ύψος πρέπει να παίρνει το μωρό μου;

Το μήκος (ύψος) αυξάνεται στη διάρκεια του 1ου χρόνου ταχύτερα από κάθε άλλη περίοδο της ζωής μας. Τους πρώτους 6 μήνες η μέση αύξηση είναι 17cm περίπου, ενώ στο 2ο εξάμηνο είναι 8cm περίπου. Σύνολο δηλαδή για το 1ο χρόνο ζωής το μήκος σώματος αυξάνεται κατά περίπου 25cm.

*Το φαινόμενο αύξησης δεν είναι συνεχές! Παρουσιάζει διακυμάνσεις χωρίς περιοδικότητα και για αυτό μπορεί να διαπιστωθεί «στασιμότητα» μήκους για έναν ολόκληρο μήνα χωρίς αυτό να είναι παθολογικό.

Πόσο πρέπει να μεγαλώνει το κεφαλάκι του;

Η αύξηση της περιμέτρου της κεφαλής είναι ταχύτατη τους πρώτους μήνες ζωής, μια που πρέπει να δώσει τη δυνατότητα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου (τα 2/3 του βάρους του εγκεφάλου μας ως ενήλικες το έχουμε ήδη στα πρώτα μας γενέθλια).

Η περίμετρος κεφαλής αυξάνει κατά 9cm το 1ο εξάμηνο περίπου και κατά ακόμα περίπου 3cm το 2ο εξάμηνο περίπου. Σύνολο στο τέλος του 1ου χρόνου περίπου 12 εκατοστά αύξηση.

Γιατί κλαίει το μωρό μου;

Συνήθως τα βρέφη κλαίνε όταν:

πεινούν

είναι λερωμένα ή βρεγμένα

θέλουν «παρέα» -σήκωμα-

είναι άρρωστα

έχουν κολικούς

Τι είναι οι κολικοί;

Πολλά νεογνά, συνήθως μετά τη 2η εβδομάδα ζωής, γίνονται ανήσυχα, κλαίνε έντονα και παρατεταμένα κυρίως τις απογευματινές και πρώτες βραδινές ώρες. Κοκκινίζει το πρόσωπο τους, μαζεύουν τα πόδια στη κοιλίτσα τους, από όπου μπορεί να ακούγονται ήχοι (βορβορυγμοί) και να μοιάζει φουσκωμένη.

Δεν γνωρίζουμε την αιτία των κολικών. Τους παρουσιάζουν τόσο παιδιά που θηλάζουν όσο και αυτά σε τεχνητή διατροφή. Άλλοι κατηγορούν την λαιμαργία του βρέφους και τον εγκλωβισμό αέρα στο έντερο, άλλοι σχετίζουν το άγχος και τον υπερπροστατευτισμό των γονιών και ιδίως της μητέρας.

Τι μπορώ να κάνω για τους κολικούς;

Η πρόγνωσή τους είναι καλή και στο σύνολό τους τα παιδιά σταματούν ή μειώνουν τους κωλικούς νωρίτερα από τον 3ο μήνα. Στο μεταξύ προσπαθήστε να ηρεμήσετε, συζητείστε με τον παιδίατρό σας την πιθανότητα αποκλεισμού των γαλακτοκομικών από τη δίαιτα της θηλάζουσας μητέρας ή την αλλαγή του γάλατος στην περίπτωση τεχνητής διατροφής του βρέφους και δοκιμάστε την βόλτα, ειδικά τις απογευματινές ώρες και μάλιστα με τον αυτοκίνητο..

Εάν χρειάζεται να μετακινηθούμε μαζί με το μωρό με αυτοκίνητο;

Το μωρό όταν ταξιδεύει με αυτοκίνητο, πρέπει πάντοτε να βρίσκεται στο ειδικό καθισματάκι, το οποίο δένουμε με τις ζώνες ασφαλείας στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου (πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή, ανάλογα με την ηλικία του βρέφους).

Ποτέ δεν κρατάμε αγκαλιά το βρέφος μέσα στο αυτοκίνητο (ακόμα και αν φοράμε ζώνη ασφαλείας), ούτε το μεταφέρουμε με το καλαθάκι του! Τα συγκεκριμένα καθίσματα είναι κατασκευασμένα για να προστατεύουν το βρέφος, ειδικά στην περίπτωση σύγκρουσης.

Παρόλο που τον 1ο μήνα προτιμάμε το βρέφος να είναι ξαπλωμένο και όχι καθιστό, για την ανάγκη της σύντομης μεταφοράς του με το αυτοκίνητο, επιβάλλεται η χρήση του ειδικού καθίσματος.

Να του δώσω πιπίλα;

Θηλαστικές κινήσεις που δεν σχετίζονται με την λήψη τροφής, παρατηρούνται στο έμβρυο ήδη από τον 4ο μήνα της εγκυμοσύνης. Το «πιπίλισμα» αποτελεί φυσική ανάγκη που γίνεται εκδηλώνεται ήδη από τους πρώτους μήνες της ζωής και βοηθάει το βρέφος να ηρεμήσει και να νιώθει ασφάλεια.

Από τον 2ο με 3ο μήνα όταν και αρχίζει να πειραματίζεται το βρέφος με τα χεράκια του, θα καταφέρει να βρει το δρόμο για ένα ή παραπάνω δάχτυλα στο στόμα, τα οποία και θα ικανοποιήσουν την ανάγκη για «πιπίλισμα».

Πρακτικά εάν το παιδί μάθει να χρησιμοποιεί πιπίλα, η συνήθεια μπορεί να διακοπεί ευκολότερα κοντά στα 2α γενέθλια του, ενώ αντίθετα το πιπίλισμα του χεριού μπορεί να το συνοδεύει και μετά το νηπιαγωγείο ή και το δημοτικό.

Μικρά μυστικά:

Η πιπίλα ειδικά στα παιδιά που θηλάζουν πρέπει να μοιάζει όσο το δυνατό με τη θηλή της μαμάς, το βρέφος μπορεί να πάθει σύγχυση και να προτιμά την πιπίλα (το ίδιο ισχύει και για το μπιμπερό).

Η πιπίλα να είναι ενιαία και όταν σχίζεται ή αποχρωματίζεται να αντικαθίισταται (μην σας ξεγελά η εμφάνιση, θα βρείτε πολύ πιο πρακτικές και ασφαλής τις «χοντροκομμένες» από καουτσούκ παρά τις αισθητικά ομορφότερες από γνωστές μάρκες).

Όσο και αν σας ακούγεται παράξενο το βρέφος είναι αυτό που θα διαλέξει ποια πιπίλα του αρέσει. Όταν λοιπόν διαπιστώσετε την προτίμησή του προμηθευτείτε τουλάχιστον 2-3 ίδιες πιπίλες τις οποίες να εναλλάσσετε στο βρέφος κάθε 2-3 μέρες. Το βρέφος όσο πιπιλάει ανακαλύπτει ιδιομορφίες της πιπίλας (ένα φουσκωματάκι ή ένα φθαρμένο σημείο) με τα οποία ταυτίζει την ικανοποίηση του. Εάν το παιδί «αγαπήσει» μόνο μία πιπίλα τότε η ηρεμία όλης της οικογένειας θα εξαρτάται από αυτή...

Πόσο συχνά κάνουν «κακά»;

Νεογνά που θηλάζουν> από 1-7 κενώσεις την μέρα ή ακόμα και μόλις 1κένωση/βδομάδα

Νεογνά με τεχνητή διατροφή> την 1η εβδομάδα 2-4 κενώσεις την μέρα

μετά περίπου 1-2 κενώσεις την μέρα

*Ο αριθμός και η σύσταση των κενώσεων διαφέρουν κατά πολύ ανάλογα με το είδος της διατροφής και την ηλικία του νεογνού.

Πόσο συχνά κάνουν «τσίσα»;

Από 8-20ουρήσεις την μέρα

*Τα φυσιολογικά ούρα δεν πρέπει να χρωματίζουν την πάνα ( εκτός μερικές φορές από ένα ελαφρά ρόδινο χρώμα λόγο αντίδρασης των ουρικών αλάτων με την πάνα). Όταν η πάνα έχει βαφτεί κίτρινη μπορεί να σημαίνει ότι το βρέφος είναι αφυδατωμένο και παράγει συμπυκνωμένα ούρα.

Τι είναι η απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου:

Περίπου 1 στα 20 νεογνά(5-6%) παρουσιάζει μεγάλου βαθμού δακρύρροια, πυώδη οφθαλμική έκκριση (πυκνές και πολλές «τσίμπλες») χωρίς όμως ανησυχία ή παθολογικά ευρήματα από την εξέταση.

Πότε πρωτο-εμφανίζεται και για πόσο καιρό κρατάει;

Τα συμπτώματα συνήθως πρωτοεμφανίζονται στην ηλικία των 2 εβδομάδων, η δακρύρροια γίνεται εντονότερη κατά το θηλασμό καθώς και κάθε φορά που κρυολογεί ή κλαίει το βρέφος. 70% αυτοϊώνται μέχρι την ηλικία των 6 μηνών, ενώ 90% μέχρι το τέλος του 1ου χρόνου για αυτό και αρχικά η θεραπεία είναι συντηρητική.

Τι πρέπει να κάνω;

Πλύσεις, αρχικά με φυσιολογικό ορό και στην συνέχεια με χαμομηλόνερο (Καλό είναι να χρησιμοποιείτε αποστειρωμένες γάζες. Κάθε φορά που καθαρίζετε το ματάκι να πετάτε την γάζα χωρίς να την ξαναχρησιμοποιήσετε ούτε στο ίδιο μάτι και σίγουρα όχι από μάτι σε μάτι!)

Τοπικά θερμά επιθέματα (κομπρέσες) με χαμομηλόνερο.

Μαλάξεις με φορά από πάνω προς τα κάτω από την άκρη του ματιού προς την άκρη της μύτης-τα ρουθούνια-(προσοχή στις οδηγίες από τον παιδίατρο), συνήθως αρκούν 3-5 μαλάξεις 2 φορές την μέρα.

Τοπικά αντιβιοτικά κολλύρια στην περίπτωση επιμόλυνσης, όταν δηλαδή παρ όλες τις πλύσεις η εικόνα χειροτερεύει και το βρέφος δυσκολεύεται μέχρι και να ”ξεκολλήσει”- ανοίξει το μάτι του. Πότε να ανησυχήσω;

ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Εάν ο ερεθισμός επεκταθεί και γύρω από τα μάτια,στα βλέφαρα, ή το βρέφος παρουσιάσει πυρετό, πρέπει άμεσα να εκτιμηθεί από παιδίατρο για να αποκλειστεί η περικογχική κυτταρίτιδα, κατάσταση που απαιτεί νοσοκομειακή αντιμετώπιση με ενδοφλέβια αντιβίωση.

Κάθε πότε πρέπει να πηγαίνουμε στο παιδίατρο;

Εάν το νεογνό είναι έχει γεννηθεί στο μήνα του, χωρίς κάποιο γνωστό πρόβλημα υγείας και έχει εξέλθει από το μαιευτήριο μετά την 4-6 μέρα ζωής τότε: 1η επίσκεψη> 15ημερών

(ζύγισμα, εκτίμηση θρέψης, ίκτερου, καρδιαγγειακού συστήματος ...)

2η επίσκεψη> 1ο μήνα

(ζύγισμα, εκτίμηση ανάπτυξης, συστημάτων...)

3η επίσκεψη> 2ο μήνα