Σπερμοδιάγραμμα sos

[Julie]

Κορίτσια όποια γνωρίζει κάτι θα ήθελα th γνώμη της, σας γράφω τα αποτελέσματα των εξετάσεων του άντρα μου:

όψη-θολερή , χροιά-οπαλίζουσα , σύσταση - βλεννώδη , Γλοιότητα +

Ρευστοποίηση 30΄΄ , αντίδραση ph 8 , αποχή 3 μέρες , όγκος 4ml

αριθμός 70.000.000ml , πυοσφαίρια 2-3 , Σπερματίδες 2-3 , ανωμαλίες κεφαλής 7% , ανωμαλίες αυχένος 8% , ανωμαλίες ουράς 6%

Ζωηρά - Νωθρά - Ακίνητα

Μετά από 1 ώρα 40% - 15% - 45%

από 2 ώρες 35% - 20% - 45%

από 3 ώρες 30% - 20% - 50%

Κάναμε και καλλιέργεια σπέρματος και ήταν αρνητική!

Ο γυναικολόγος μου είπε ότι υπάρχει πρόβλημα στη γλοιότητα επειδή έχει + και του έδωσε να πίνει bisolvon, για αρχή 2 μπουκάλια κ θα ξανακάνει εξετάσεις.

Επειδή δεν έχω ξανακούσει να γίνεται θέμα για τη γλοιότητα μήπως ξέρει κάποια κοπέλα να μου πεί και γενικότερα για τις εξετάσεις.

Σας ευχαριστώ και συγγνώμη για την ταλαιπωρία

[MAGDA25]

JUILIE ΜΟΥ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΩ ΔΥΣΤΥΧΩΣ !! ΑΛΛΑ ΣΟΥ ΕΥΧΟΜΑΙ ΟΛΟΨΥΧΑ ,ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΚΑΙ ΓΡΗΓΟΡΑ ΝΑ ΕΡΘΕΙ ΤΟ ΦΑΣΟΛΑΚΙ ΚΑΙ ΝΑ ΚΟΛΛΗΣΕΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΙΤΣΑ ΣΟΥ!!! η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ ΘΑ ΞΕΦΟΥΣΚΩΣΕΙ ΚΑΙΡΟΣ ΝΑ ΦΟΥΣΚΩΣΕΙ Η ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΛΟΙΠΟΝ!!!!

[MAGDA25]

JUILIE ΜΟΥ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΩ ΔΥΣΤΥΧΩΣ !! ΑΛΛΑ ΣΟΥ ΕΥΧΟΜΑΙ ΟΛΟΨΥΧΑ ,ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΚΑΙ ΓΡΗΓΟΡΑ ΝΑ ΕΡΘΕΙ ΤΟ ΦΑΣΟΛΑΚΙ ΚΑΙ ΝΑ ΚΟΛΛΗΣΕΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΙΤΣΑ ΣΟΥ!!! η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ ΘΑ ΞΕΦΟΥΣΚΩΣΕΙ ΚΑΙΡΟΣ ΝΑ ΦΟΥΣΚΩΣΕΙ Η ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΛΟΙΠΟΝ!!!!

[Γλύκα]

Julie

και γω δεν ξέρω, αλλά γιατί δε μπαίνεις στο internet.Θα βρεις σίγουρα πληροφορίες.

Και κυρίως μη μασάς.ΟΛΑ αντιμετωπίζονται!

[Γλύκα]

Julie

και γω δεν ξέρω, αλλά γιατί δε μπαίνεις στο internet.Θα βρεις σίγουρα πληροφορίες.

Και κυρίως μη μασάς.ΟΛΑ αντιμετωπίζονται!

[zouzou21]

koritsaki mou gluko oute k egw gnwrizw dustuxws:(

omws an viazesai na ma8eis polles leptomeries k ntrepesai isws ton giatro sas(k sto lew auto gt polles fores prizoume tous giatrus mas k ntrepomaste na tous rwtame gia oles mas tis apories,an k th douleia tous kanoun)..

3erw oti yparxoun giatroi sto internet pou mporeis

na tous dwseis ta apotelesmata h sugkerimena gia th gloiothta opws les

k autos 8a se katatophsei!!!

elpizw ola na sas pane kala k na ma8oume syntoma ta kala sas neakia!!!

Υ.Σ. NA SE RWTHSW...YPARXEI PI8ANOTA NA EXEIO ANTRAS SOU KULH??

[zouzou21]

koritsaki mou gluko oute k egw gnwrizw dustuxws:(

omws an viazesai na ma8eis polles leptomeries k ntrepesai isws ton giatro sas(k sto lew auto gt polles fores prizoume tous giatrus mas k ntrepomaste na tous rwtame gia oles mas tis apories,an k th douleia tous kanoun)..

3erw oti yparxoun giatroi sto internet pou mporeis

na tous dwseis ta apotelesmata h sugkerimena gia th gloiothta opws les

k autos 8a se katatophsei!!!

elpizw ola na sas pane kala k na ma8oume syntoma ta kala sas neakia!!!

Υ.Σ. NA SE RWTHSW...YPARXEI PI8ANOTA NA EXEIO ANTRAS SOU KULH??

[Ανθη]

ΓΕΙΑ ΣΟΥ JULIE ΜΟΥ.ΝΑ ΜΠΕΙΣ ΣΤΟ WWW.GYN.GR ΚΑΝΕ ΜΙΑ ΕΓΓΡΑΦΗ(ΔΩΡΕΑΝ ΕΙΝΑΙ) ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙ ΚΑΙ ΠΕΡΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΡΩΤΑΣ Ο,ΤΙ ΘΕΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ SITE ΑΥΤΟ.ΕΚΕΙΝΟΙ ΘΑ ΣΟΥ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΕΝΤΟΣ ΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΠΕΡΙΠΟΥ.ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΤΟΥΣ ΕΧΩ ΓΡΑΨΕΙ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΟΥ ΚΑΙ ΕΚΕΙΝΟΙ ΜΟΥ ΛΕΝΕ ΤΗ ΓΝΩΜΗ ΤΟΥΣ.ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΝΕΙ Η' Ο ΚΟΣ ΖΗΣΟΠΟΥΛΟΣ Η' Ο ΚΟΣ ΚΟΦΙΝΑΚΟΣ.Ο ΕΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΑΛΛΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ.ΕΥΧΟΜΑΙ ΝΑ ΠΑΝΕ ΟΛΑ ΚΑΛΑ.ΦΙΛΑΚΙΑ.

[Ανθη]

ΓΕΙΑ ΣΟΥ JULIE ΜΟΥ.ΝΑ ΜΠΕΙΣ ΣΤΟ WWW.GYN.GR ΚΑΝΕ ΜΙΑ ΕΓΓΡΑΦΗ(ΔΩΡΕΑΝ ΕΙΝΑΙ) ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙ ΚΑΙ ΠΕΡΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΡΩΤΑΣ Ο,ΤΙ ΘΕΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ SITE ΑΥΤΟ.ΕΚΕΙΝΟΙ ΘΑ ΣΟΥ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΕΝΤΟΣ ΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΠΕΡΙΠΟΥ.ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΤΟΥΣ ΕΧΩ ΓΡΑΨΕΙ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΟΥ ΚΑΙ ΕΚΕΙΝΟΙ ΜΟΥ ΛΕΝΕ ΤΗ ΓΝΩΜΗ ΤΟΥΣ.ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΝΕΙ Η' Ο ΚΟΣ ΖΗΣΟΠΟΥΛΟΣ Η' Ο ΚΟΣ ΚΟΦΙΝΑΚΟΣ.Ο ΕΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΑΛΛΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ.ΕΥΧΟΜΑΙ ΝΑ ΠΑΝΕ ΟΛΑ ΚΑΛΑ.ΦΙΛΑΚΙΑ.

[Julie]

Καλημέρα κοριτσάκια,

δεν ντρέπομαι να ρωτήσω το γιατρό αλλά δεν του έχω εμπιστοσύνη πλέον κ θα τον αλλάξω, περιμένω να ολοκληρωθεί η θεραπεία μου κ γειά σας!

Στο www.gyn προσπάθησα να γραφτώ αλλά μάλλον έχει μπλοκάρει...

Η θεραπεία που έδωσε για τον άντρα μου είναι bisolvon (αυτό για το βήχα) που μας παραξένεψε πάρα πολύ αλλά μας το επιβεβαίωσε και ένας ακόμα γυναικολόγος πριν λίγο.

Και το αστείο - σοβαρό ο ΓΙΑΤΡΟΣ δεν ήξερε να μετατρέψει 70 Χ 10 στην 6 που τα παιδάκια του δημοτικού μπορούν να βάλουν 6 μηδενικά και να δουν ότι είναι 70.000.000

Και....μας είπε "ααα δεν το γράφει σε εκατομμύρια ε; Πόσο είναι τώρα; Και λέει ο άντρας μου μα δε γράφει 70 Χ 10 στην 6;;; 70 εκατομ. είναι...

αααα λέει αυτός τώρα μάλιστα...

[Julie]

Καλημέρα κοριτσάκια,

δεν ντρέπομαι να ρωτήσω το γιατρό αλλά δεν του έχω εμπιστοσύνη πλέον κ θα τον αλλάξω, περιμένω να ολοκληρωθεί η θεραπεία μου κ γειά σας!

Στο www.gyn προσπάθησα να γραφτώ αλλά μάλλον έχει μπλοκάρει...

Η θεραπεία που έδωσε για τον άντρα μου είναι bisolvon (αυτό για το βήχα) που μας παραξένεψε πάρα πολύ αλλά μας το επιβεβαίωσε και ένας ακόμα γυναικολόγος πριν λίγο.

Και το αστείο - σοβαρό ο ΓΙΑΤΡΟΣ δεν ήξερε να μετατρέψει 70 Χ 10 στην 6 που τα παιδάκια του δημοτικού μπορούν να βάλουν 6 μηδενικά και να δουν ότι είναι 70.000.000

Και....μας είπε "ααα δεν το γράφει σε εκατομμύρια ε; Πόσο είναι τώρα; Και λέει ο άντρας μου μα δε γράφει 70 Χ 10 στην 6;;; 70 εκατομ. είναι...

αααα λέει αυτός τώρα μάλιστα...

[filos`ifigen]

ΓΙΟΥΛΗ ΜΟΥ ΑΥΤΟ ΤΟ ΥΓΡΟ ΠΟΥ ΣΟΥ ΕΔΩΣΕ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΙΠΟΤΑ ΚΑΝΕΙ ΚΑΛΟ ΣΤΗΝ ΓΛΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΠΕΡΜΑ ΣΤΙΣ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΜΕΝΑ.ΑΝ ΚΡΙΝΩ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΣΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΟΡΙΑΚΗ ΟΛΙΓΟΣΠΕΡΜΙΑ ΚΑΙ ΙΣΩΣ ΛΙΓΟ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΘΑ ΗΤΑΝ ΝΑ ΕΙΧΕ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΩΡΑ ΑΠΟ 50 ΚΑΙ ΠΑΝΩ ΟΧΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙΣ ΕΓΚΥΟΣ ΜΕ ΑΥΤΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ.ΕΓΩ ΘΑ ΣΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΑ ΝΑ ΠΑΣ ΣΕ ΟΥΡΟΛΟΓΟ ΑΝΔΡΟΛΟΓΟ ΝΑ ΔΕΙ ΤΟΝ ΑΝΤΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΠΕΡΜΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΕΚΕΙΝΟΣ ΘΑ ΣΟΥ ΠΕΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΕΝΤΑΞΕΙ Η΄ΑΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ.ΑΛΛΑ ΝΑ ΠΑΣ ΣΕ ΚΑΝΑ ΔΥΟ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΕΙΣ ΓΝΩΜΕΣ ΓΙΑΤΙ ΜΕΡΙΚΟΙ ΕΙΝΑΙ ΚΟΜΠΟΓΙΑΝΝΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΛΕΦΤΑ ΞΕΡΟΥΝ ΝΑ ΠΕΡΝΟΥΝ.ΣΤΕΙΛΤΟ ΚΑΙ ΣΤΟ GYN .ΚΑΝΤΑ ΑΥΤΑ ΚΑΙ ΔΕΝ Θα ΧΑΣΕΙΣ ΚΑΛΗ ΜΟΥ

[filos`ifigen]

ΓΙΟΥΛΗ ΜΟΥ ΑΥΤΟ ΤΟ ΥΓΡΟ ΠΟΥ ΣΟΥ ΕΔΩΣΕ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΙΠΟΤΑ ΚΑΝΕΙ ΚΑΛΟ ΣΤΗΝ ΓΛΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΠΕΡΜΑ ΣΤΙΣ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΜΕΝΑ.ΑΝ ΚΡΙΝΩ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΣΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΟΡΙΑΚΗ ΟΛΙΓΟΣΠΕΡΜΙΑ ΚΑΙ ΙΣΩΣ ΛΙΓΟ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΘΑ ΗΤΑΝ ΝΑ ΕΙΧΕ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΩΡΑ ΑΠΟ 50 ΚΑΙ ΠΑΝΩ ΟΧΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙΣ ΕΓΚΥΟΣ ΜΕ ΑΥΤΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ.ΕΓΩ ΘΑ ΣΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΑ ΝΑ ΠΑΣ ΣΕ ΟΥΡΟΛΟΓΟ ΑΝΔΡΟΛΟΓΟ ΝΑ ΔΕΙ ΤΟΝ ΑΝΤΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΠΕΡΜΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΕΚΕΙΝΟΣ ΘΑ ΣΟΥ ΠΕΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΕΝΤΑΞΕΙ Η΄ΑΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ.ΑΛΛΑ ΝΑ ΠΑΣ ΣΕ ΚΑΝΑ ΔΥΟ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΕΙΣ ΓΝΩΜΕΣ ΓΙΑΤΙ ΜΕΡΙΚΟΙ ΕΙΝΑΙ ΚΟΜΠΟΓΙΑΝΝΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΛΕΦΤΑ ΞΕΡΟΥΝ ΝΑ ΠΕΡΝΟΥΝ.ΣΤΕΙΛΤΟ ΚΑΙ ΣΤΟ GYN .ΚΑΝΤΑ ΑΥΤΑ ΚΑΙ ΔΕΝ Θα ΧΑΣΕΙΣ ΚΑΛΗ ΜΟΥ

[Julie]

Ξέχασα να σας πω ότι κ τα δικά μου τα νέα δεν ήταν καλά...μετά από τα clomiphene έγιναν κάποια ωάρια αλλά πολύ μικρά κ το ενδομήτριο είναι μικρό κ τώρα μου έδωσε χάπια για το ενδομήτριο...Divina λέγονται, αλλά μόνο τα άσπρα χαπάκια (γιατί έχει μέσα και μπλε) που είναι οιστραδιόλη.

Σε λίγο θα παίρνω χάπια και για να δω τηλεόραση...

[Julie]

Ξέχασα να σας πω ότι κ τα δικά μου τα νέα δεν ήταν καλά...μετά από τα clomiphene έγιναν κάποια ωάρια αλλά πολύ μικρά κ το ενδομήτριο είναι μικρό κ τώρα μου έδωσε χάπια για το ενδομήτριο...Divina λέγονται, αλλά μόνο τα άσπρα χαπάκια (γιατί έχει μέσα και μπλε) που είναι οιστραδιόλη.

Σε λίγο θα παίρνω χάπια και για να δω τηλεόραση...

[filos`ifigen]

Στέλλα Μοσχονά, Ιατρός

Σε πρόσφατο άρθρο μας μιλήσαμε για την υπογονιμότητα και τα προβλήματα τεκνοποίησης στα ζευγάρια. Πρόκειται για ένα τεράστιο κυριολεκτικά θέμα με πάρα πολλές παραμέτρους που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Ασχοληθήκαμε τότε κυρίως με την αιτιολογία της υπογονιμότητας και ερχόμαστε τώρα να μιλήσουμε για την κλινική αξιολόγηση του ζευγαριού και τις θεραπευτικές επιλογές που είναι διαθέσιμες σήμερα.

Ιατρικό ιστορικό

Όπως και με κάθε άλλο ιατρικό ζήτημα, και στην περίπτωση αυτή η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού από το ζευγάρι είναι θεμελιώδης. Τα θέματα που θίγονται κυρίως είναι τα εξής:

Συχνότητα σεξουαλικής επαφής

Παλαιότερες λοιμώξεις της πυέλου

Διάρκεια της υπογονιμότητας

Προηγούμενες εγκυμοσύνες και αμβλώσεις (και για τους δύο με τον ίδιο ή με διαφορετικούς συντρόφους)

Χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων

Κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ

Επαγγελματική απασχόληση

Οικογενειακό ιστορικό αποβολών

Κληρονομικά νοσήματα ή συγγενείς διαταραχές

Τρέχοντα προβλήματα υγείας

Φαρμακευτικά σκευάσματα

Ειδικά για τη γυναίκα ενδελεχές γυναικολογικό ιστορικό που περιλαμβάνει ερωτήσεις για πυελικό πόνο, δυσπαρευνία, δυσμηνόρροια, πληροφορίες για τον καταμήνιο κύκλο (μήκος, διάρκεια και ποσότητα ροής).

Διαγνωστικές εξετάσεις

Α. Σπερμοδιάγραμμα

Ο ανδρικός παράγοντας μπορεί εύκολα να αποκαλυφθεί ή να αποκλεισθεί με μια απλή εξέταση δείγματος σπέρματος. Τυπικά για καλύτερα αποτελέσματα δεν πρέπει να έχει προηγηθεί σεξουαλική επαφή για τουλάχιστον 3-5 ημέρες, ενώ το δείγμα πρέπει να εξεταστεί μέσα σε μια ώρα από τη λήψη του. Τα φυσιολογικά χαρακτηριστικά του σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι τα εξής:

Όγκος > 2 ml

pH=7,2-8,0

Ρευστοποίηση: εντός 30 λεπτών

Συγκέντρωση σπερματοζωάριων > 20 εκατομμύρια/ml

Ζωντανά κύτταρα > 75%

Κινητικότητα σπερματοζωάριων: τουλάχιστον 50% με ευθύγραμμη προωθητική κίνηση

Μορφολογία: τουλάχιστον 30% φυσιολογικό σχήμα

Λευκά αιμοσφαιρία: λιγότερα από ένα εκατομμύριο/ml

Σφαιρικά κύτταρα: λιγότερα από 5 εκατομμύρια/ml

Β. Έλεγχος ωορρηξίας

Μια από τις πιο συχνές αιτίες στειρότητας είναι οι ανωορρηκτικοί κύκλοι στη γυναίκα. Εξετάσεις για να διαπιστωθεί αν η γυναίκα έχει ωορρηξία γίνονται σε γυναίκες άνω των 30 ετών, σε γυναίκες με διαταραχές της εμμηνορρυσίας και ανώμαλους κύκλους καθώς και σε γυναίκες με ανεξήγητη υπογονιμότητα.

Μέτρηση βασικής θερμοκρασίας σώματος: η έκκριση της προγεστερόνης από το ωχρό σωμάτιο προκαλεί μια ελαφρά αύξηση της βασικής θερμοκρασίας του σώματος κατά 0,2 οC. Η ασθενής μετρά κάθε πρωί και πριν σηκωθεί από το κρεβάτι τη θερμοκρασία στη μασχάλη της και την καταγράφει. Από τα θερμομετρικά διαγράμματα που προκύπτουν μπορεί να διαπιστωθεί εφόσον η γυναίκα είχε ή όχι ωορρηξία, αλλά δεν μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς ο χρόνος.

Κυτταρολογία του κόλπου: Οι κυκλικές μεταβολές που συμβαίνουν στο κολπικό επιθήλιο κάτω από την επίδραση της κυκλικής δράσης των οιστρογόνων και της προγεστερόνης αντικατοπτρίζουν αν έχει συμβεί ωορρηξία ή όχι. Η διαδικασία είναι χρονοβόρα για τη γυναίκα αφού απαιτείται καθημερινή λήψη κολπικού επιχρίσματος για μια εβδομάδα περίπου.

Εξέταση τραχηλικής βλέννης: Η προ-ωοθυλακιορρηκτική βλέννη είναι καθαρή, λεπτόρευστη και άφθονη με μεγάλη εκτασιμότητα, ενώ όταν επιστρωθεί σε αντικειμενοφόρο πλάκα και μελετηθεί στο μικροσκόπιο παρουσιάζει εικόνα φύλλων φτέρης.

Βιοψία ενδομητρίου: πρόκειται για σίγουρη μέθοδο, αλλά ενοχλητική για τη γυναίκα αφού απαιτείται απόξεση ή αναρρόφηση.

Δοκιμασίες ορμονών: μετρούνται οι διάφορες ορμόνες του φύλου και πρόκειται για πολύ αξιόπιστη μέθοδο.

Γ. Έλεγχος σαλπίγγων

Η βασική εξέταση που ελέγχει τη βατότητα των σαλπίγγων είναι η υστεροσαλπιγγογραφία που πραγματοποιείται 2-5 ημέρες μετά την παύση της έμμηνου ρύσης και διαρκεί περίπου 10 λεπτά. Πρόκειται για την ακτινολογική απεικόνιση του γεννητικού σωλήνα μετά από έγχυση σκιαγραφικής ουσίας μέσω του τραχήλου. Μάλιστα η δράση της δεν είναι μόνο διαγνωστική αλλά και θεραπευτική. Αν μετά από έξι μήνες η ασθενής δεν έχει συλλάβει και βέβαια αφού έχουν αποκλειστεί άλλοι παράγοντες πρέπει να διενεργηθεί λαπαροσκόπηση και αυτό γιατί πολλές φορές ο λόγος της στειρότητας δεν είναι η απόφραξη των σαλπίγγων, αλλά η ύπαρξη συμφύσεων ή εστιών ενδομητρίωσης που περιορίζουν την κινητικότητα τους.

Δ. Έλεγχος της μήτρας

Αρχικά ελέγχεται με τη διενέργεια διακολπικού υπερηχογραφήματος, όπου θα διαπιστωθεί αν υπάρχει κάποιο ινομύωμα, αδενομύωση ή ενδομήτριος πολύποδας. Συνήθως ακολουθεί υστεροσαλπιγγογραφία και αν όντως διαπιστωθεί κάποια ανωμαλία στη μητρική κοιλότητα μπορεί να χρειαστεί και υστεροσκόπηση.

Ε. Ενδοκρινικός έλεγχος

Αυτός πραγματοποιείται εφόσον η γυναίκα έχει αυξημένη τριχοφυΐα, λιπαρότητα δέρματος ή ακμή, που υποδηλώνουν αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, απώλεια ή πρόσληψη βάρους που μπορεί να υποκρύπτουν διαταραχές του θυρεοειδούς, ενώ η τριάδα πολυδιψία-πολυφαγία-πολυουρία είναι ενδεικτική ύπαρξης διαβήτη.

Θεραπευτικές επιλογές

Α. Θεραπεία του ανδρικού παράγοντα

Ανάλογα με τον τύπο του προβλήματος εφαρμόζεται και η κατάλληλη θεραπεία. Έτσι αν υπεύθυνη του προβλήματος είναι η παρουσία κιρσοκήλης αυτή αντιμετωπίζεται χειρουργικά, ενώ αν υπάρχει κάποιο ενδοκρινικό ή συστηματικό νόσημα επιλέγεται η πρέπουσα αγωγή.

Το σπερμοδιάγραμμα είναι διαφωτιστικό όσον αφορά την ποιότητα του σπέρματος. Αν ο όγκος είναι μικρότερος από 0.5 ml μπορεί να υπάρχει παλίνδρομη εκσπερμάτωση μέσα στην ουροδόχο κύστη και για αυτό συστήνεται εξέταση ούρων για αναζήτηση σπερματοζωαρίων και παραπομπή σε ουρολόγο.

Αν η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων είναι μικρότερη από 10 εκατομμύρια/ml, τότε υπάρχει ολιγοσπερμία και η φυσιολογική γονιμοποίηση καθίσταται αρκετά δύσκολη, το ίδιο και αν πάνω από 20% των σπερματοζωαρίων είναι ανώμαλα μορφολογικά ή κινούνται αργά.

Κατ' αρχήν πρέπει να διερευνηθεί αν υπάρχουν αναστρέψιμοι παράγοντες που προκαλούν διαταραχές στο σπέρμα. Οι οξείες και οι χρόνιες φλεγμονές πρέπει να διαγνωσθούν εφόσον υπάρχουν και να δοθεί η κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή και στους δύο συντρόφους. Η χρόνια προστατίτιδα πάντως αντιμετωπίζεται δύσκολα και είναι χρονοβόρα. Οι ιογενείς λοιμώξεις εξάλλου και κυρίως η παρωτίτιδα μπορεί να προκαλέσει ατροφία των όρχεων, που είναι μη αναστρέψιμη.

Ένα ποσοστό ανδρών με ανωμαλίες σπέρματος (3-12%) χαρακτηρίζονται από παρουσία αντισπερματοζωριακών αντισωμάτων εξαιτίας φλεγμονής ή τραυματισμού ή για άγνωστο λόγο. Εδώ μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμη η χορήγηση κορτικοστεροειδών για μικρά χρονικά διαστήματα.

Μην ξεχνάμε τέλος τους περιβαλλοντογενείς παράγοντες: κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, χρήση ναρκωτικών αλλά και διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα ή χημικές ουσίες που σχετίζονται με την επαγγελματική ιδιότητα του άνδρα, επηρεάζουν αρνητικά τη σπερματογένεση. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι αναστρέψιμοι εφόσον διακοπεί η έκθεση του ασθενούς στην τοξική ουσία.

Β. Θεραπεία ωοθηκικής δυσλειτουργίας

Σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή ανεξήγητη ωοθηκική δυσλειτουργία επιχειρείται πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας με τη βοήθεια ορμονικής θεραπείας. Κυρίως χρησιμοποιείται η ουσία κλομιφαίνη μόνη ή σε συνδυασμό με άλλα σκευάσματα. Το ποσοστό ωοθυλακιορρηξίας μπορεί να φτάσει το 50%.

Γ. Θεραπεία σαλπιγγικής νόσου

Η λαπαροσκοπική λύση των συμφύσεων μπορεί να επιφέρει φυσιολογική γονιμοποίηση όπως και η σαλπιγγοπλαστική με μπαλόνι, αλλά σε γυναίκες με σοβαρή απόφραξη των σαλπίγγων η μόνη λύση είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση.

Δ. Θεραπεία παθήσεων της μήτρας

Η διεξαγωγή επεμβατικής υστεροσκόπησης ενδείκνυται προκειμένου να λυθούν οι συμφύσεις ή να αφαιρεθούν ενδομητρικοί πολύποδες και υποβλεννογόνια ινομυώματα. Όσον αφορά τα ενδοτοιχωματικά ινομυώματα, προτιμάται η λαπαροτομική οδός. Τα πράγματα είναι δύσκολα όταν έχουμε να κάνουμε με ανωμαλίες κατασκευής της μήτρας (δίκερως, δίδελφυς ή υποπλαστική μήτρα).

Ε. Θεραπεία ενδοκρινικών παθήσεων

Αναφερθήκαμε ήδη στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Όσον αφορά τις υπόλοιπες ενδοκρινικές διαταραχές που επηρεάζουν τη γονιμότητα, η θεραπεία επιλέγεται ανά περίπτωση και συνήθως φέρει αποτέλεσμα και στο θέμα της υπογονιμότητας.

Τεχνικές υποβοηθούμενης γονιμοποίησης

Υποβοηθούμενη γονιμοποίηση ενδείκνυται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Σε περιπτώσεις ανεξήγητης στειρότητας, όπου δε φαίνεται να υπάρχει ανατομική ανωμαλία ή λειτουργική διαταραχή καθώς επίσης και όταν εξαντληθούν οι θεραπεύσιμες αιτίες της στειρότητας.

Σε ασθενείς των οποίων ο τράχηλος εμφανίζει εχθρότητα προς τα σπερματοζωάρια.

Σε ασθενείς με ενδομητρίωση, όταν αποτύχουν οι άλλες θεραπείες και οι ωοθήκες είναι σε θέση να παράγουν ωάρια.

Όταν υπεύθυνες για τη στειρότητα είναι βλάβες στις σάλπιγγες.

Όταν ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι ελαττωμένος ή υπάρχουν προβλήματα μορφολογίας ή κινητικότητας.

Ανάλογα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ζευγάρι επιλέγεται η κατάλληλη μέθοδος:

Εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF-In Vitro Fertilization): Πρόκειται για την κλασσικότερη μέθοδο που πρωτοεφαρμόστηκε το 1978. Προκαλείται πολλαπλή ωοθυλακιορρηξία μέσω ορμονικής θεραπείας και γονιμοποίηση των ωαρίων στο εργαστήριο. Στη συνέχεια τα γονιμοποιημένα ωάρια καταψύχονται και είναι δυνατό να χρησιμοποιείται από ένα κάθε φορά. Το γονιμοποιημένο ωάριο τοποθετείται στη μήτρα ή τη σάλπιγγα της γυναίκας όταν φτάσει το μέγεθος των τεσσάρων μέχρι οκτώ κυττάρων.

Ενδοσαλπιγγική μεταφορά ζυγωτού (ZIFT-Zygote Intra-Fallopian Transfer): Πρόκειται για παραλλαγή της κλασσικής μεθόδου, όπου γίνεται η γονιμοποίηση στο καλλιεργητικό υγρό και το ζυγωτό κύτταρο που προκύπτει μεταφέρεται στη σάλπιγγα στο προπυρηνικό στάδιο όπως λέγεται, συνήθως 24 ώρες μετά. Αν ολοκληρωθεί η διαίρεση του ζυγωτού και ξεπεράσει τα δύο κύτταρα τότε μιλάμε για σαλπιγγική μεταφορά εμβρύου (ΤΕΤ-Tubal Embryo Transfer).

Ενδοσαλπιγγική μεταφορά γαμέτου (GIFT-Gamete Intra-Fallopian Transfer): Οι δύο προηγούμενες μελέτες βρίσκουν εφαρμογή κυρίως στα ζευγάρια όπου υπερισχύει ο ανδρικός παράγοντας ή ευθύνονται και οι δύο. Η μέθοδος που περιγράφουμε τώρα ενδείκνυται για τα ζευγάρια όπου το πρόβλημα εντοπίζεται στη γυναίκα και σε αυτήν το ωάριο ή τα ωάρια τοποθετούνται μαζί με τα προπαρασκευασμένα σπερματοζωάρια στη σάλπιγγα.

Ενδομητρική γονιμοποίηση (IUI -Intra-Uterine Insemination): Πρόκειται για παραλλαγή της προηγούμενης μεθόδου, όπου το σπέρμα εγχύεται μέσα στη μήτρα τη στιγμή της ωοθυλακιορρηξίας.

Ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου (ICSI-Intracytoplasmic Sperm Injection): Πρόκειται για νεώτερη τεχνική που εφαρμόζεται σε περιπτώσεις ανδρών με αζωοσπερμία, σοβαρή ολιγοσπερμία καθώς και σε άνδρες με αντισπερματοζωαριακά αντισώματα ή μορφολογικές ανωμαλίες των σπερματοζωαρίων. Ένα και μόνο σπερματοζωάριο εισάγεται μέσω ειδικής βελόνης στο κυτταρόπλασμα του ωαρίου.

Αν είστε ένα από τα πολλά ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμοποίησης, μην απογοητεύεστε. Η ιατρική έχει κάνει άλματα στον τομέα αυτόν και είναι μάλλον απίθανο να μην υπάρχει κάποια λύση και για εσάς.

[filos`ifigen]

Στέλλα Μοσχονά, Ιατρός

Σε πρόσφατο άρθρο μας μιλήσαμε για την υπογονιμότητα και τα προβλήματα τεκνοποίησης στα ζευγάρια. Πρόκειται για ένα τεράστιο κυριολεκτικά θέμα με πάρα πολλές παραμέτρους που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Ασχοληθήκαμε τότε κυρίως με την αιτιολογία της υπογονιμότητας και ερχόμαστε τώρα να μιλήσουμε για την κλινική αξιολόγηση του ζευγαριού και τις θεραπευτικές επιλογές που είναι διαθέσιμες σήμερα.

Ιατρικό ιστορικό

Όπως και με κάθε άλλο ιατρικό ζήτημα, και στην περίπτωση αυτή η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού από το ζευγάρι είναι θεμελιώδης. Τα θέματα που θίγονται κυρίως είναι τα εξής:

Συχνότητα σεξουαλικής επαφής

Παλαιότερες λοιμώξεις της πυέλου

Διάρκεια της υπογονιμότητας

Προηγούμενες εγκυμοσύνες και αμβλώσεις (και για τους δύο με τον ίδιο ή με διαφορετικούς συντρόφους)

Χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων

Κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ

Επαγγελματική απασχόληση

Οικογενειακό ιστορικό αποβολών

Κληρονομικά νοσήματα ή συγγενείς διαταραχές

Τρέχοντα προβλήματα υγείας

Φαρμακευτικά σκευάσματα

Ειδικά για τη γυναίκα ενδελεχές γυναικολογικό ιστορικό που περιλαμβάνει ερωτήσεις για πυελικό πόνο, δυσπαρευνία, δυσμηνόρροια, πληροφορίες για τον καταμήνιο κύκλο (μήκος, διάρκεια και ποσότητα ροής).

Διαγνωστικές εξετάσεις

Α. Σπερμοδιάγραμμα

Ο ανδρικός παράγοντας μπορεί εύκολα να αποκαλυφθεί ή να αποκλεισθεί με μια απλή εξέταση δείγματος σπέρματος. Τυπικά για καλύτερα αποτελέσματα δεν πρέπει να έχει προηγηθεί σεξουαλική επαφή για τουλάχιστον 3-5 ημέρες, ενώ το δείγμα πρέπει να εξεταστεί μέσα σε μια ώρα από τη λήψη του. Τα φυσιολογικά χαρακτηριστικά του σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι τα εξής:

Όγκος > 2 ml

pH=7,2-8,0

Ρευστοποίηση: εντός 30 λεπτών

Συγκέντρωση σπερματοζωάριων > 20 εκατομμύρια/ml

Ζωντανά κύτταρα > 75%

Κινητικότητα σπερματοζωάριων: τουλάχιστον 50% με ευθύγραμμη προωθητική κίνηση

Μορφολογία: τουλάχιστον 30% φυσιολογικό σχήμα

Λευκά αιμοσφαιρία: λιγότερα από ένα εκατομμύριο/ml

Σφαιρικά κύτταρα: λιγότερα από 5 εκατομμύρια/ml

Β. Έλεγχος ωορρηξίας

Μια από τις πιο συχνές αιτίες στειρότητας είναι οι ανωορρηκτικοί κύκλοι στη γυναίκα. Εξετάσεις για να διαπιστωθεί αν η γυναίκα έχει ωορρηξία γίνονται σε γυναίκες άνω των 30 ετών, σε γυναίκες με διαταραχές της εμμηνορρυσίας και ανώμαλους κύκλους καθώς και σε γυναίκες με ανεξήγητη υπογονιμότητα.

Μέτρηση βασικής θερμοκρασίας σώματος: η έκκριση της προγεστερόνης από το ωχρό σωμάτιο προκαλεί μια ελαφρά αύξηση της βασικής θερμοκρασίας του σώματος κατά 0,2 οC. Η ασθενής μετρά κάθε πρωί και πριν σηκωθεί από το κρεβάτι τη θερμοκρασία στη μασχάλη της και την καταγράφει. Από τα θερμομετρικά διαγράμματα που προκύπτουν μπορεί να διαπιστωθεί εφόσον η γυναίκα είχε ή όχι ωορρηξία, αλλά δεν μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς ο χρόνος.

Κυτταρολογία του κόλπου: Οι κυκλικές μεταβολές που συμβαίνουν στο κολπικό επιθήλιο κάτω από την επίδραση της κυκλικής δράσης των οιστρογόνων και της προγεστερόνης αντικατοπτρίζουν αν έχει συμβεί ωορρηξία ή όχι. Η διαδικασία είναι χρονοβόρα για τη γυναίκα αφού απαιτείται καθημερινή λήψη κολπικού επιχρίσματος για μια εβδομάδα περίπου.

Εξέταση τραχηλικής βλέννης: Η προ-ωοθυλακιορρηκτική βλέννη είναι καθαρή, λεπτόρευστη και άφθονη με μεγάλη εκτασιμότητα, ενώ όταν επιστρωθεί σε αντικειμενοφόρο πλάκα και μελετηθεί στο μικροσκόπιο παρουσιάζει εικόνα φύλλων φτέρης.

Βιοψία ενδομητρίου: πρόκειται για σίγουρη μέθοδο, αλλά ενοχλητική για τη γυναίκα αφού απαιτείται απόξεση ή αναρρόφηση.

Δοκιμασίες ορμονών: μετρούνται οι διάφορες ορμόνες του φύλου και πρόκειται για πολύ αξιόπιστη μέθοδο.

Γ. Έλεγχος σαλπίγγων

Η βασική εξέταση που ελέγχει τη βατότητα των σαλπίγγων είναι η υστεροσαλπιγγογραφία που πραγματοποιείται 2-5 ημέρες μετά την παύση της έμμηνου ρύσης και διαρκεί περίπου 10 λεπτά. Πρόκειται για την ακτινολογική απεικόνιση του γεννητικού σωλήνα μετά από έγχυση σκιαγραφικής ουσίας μέσω του τραχήλου. Μάλιστα η δράση της δεν είναι μόνο διαγνωστική αλλά και θεραπευτική. Αν μετά από έξι μήνες η ασθενής δεν έχει συλλάβει και βέβαια αφού έχουν αποκλειστεί άλλοι παράγοντες πρέπει να διενεργηθεί λαπαροσκόπηση και αυτό γιατί πολλές φορές ο λόγος της στειρότητας δεν είναι η απόφραξη των σαλπίγγων, αλλά η ύπαρξη συμφύσεων ή εστιών ενδομητρίωσης που περιορίζουν την κινητικότητα τους.

Δ. Έλεγχος της μήτρας

Αρχικά ελέγχεται με τη διενέργεια διακολπικού υπερηχογραφήματος, όπου θα διαπιστωθεί αν υπάρχει κάποιο ινομύωμα, αδενομύωση ή ενδομήτριος πολύποδας. Συνήθως ακολουθεί υστεροσαλπιγγογραφία και αν όντως διαπιστωθεί κάποια ανωμαλία στη μητρική κοιλότητα μπορεί να χρειαστεί και υστεροσκόπηση.

Ε. Ενδοκρινικός έλεγχος

Αυτός πραγματοποιείται εφόσον η γυναίκα έχει αυξημένη τριχοφυΐα, λιπαρότητα δέρματος ή ακμή, που υποδηλώνουν αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, απώλεια ή πρόσληψη βάρους που μπορεί να υποκρύπτουν διαταραχές του θυρεοειδούς, ενώ η τριάδα πολυδιψία-πολυφαγία-πολυουρία είναι ενδεικτική ύπαρξης διαβήτη.

Θεραπευτικές επιλογές

Α. Θεραπεία του ανδρικού παράγοντα

Ανάλογα με τον τύπο του προβλήματος εφαρμόζεται και η κατάλληλη θεραπεία. Έτσι αν υπεύθυνη του προβλήματος είναι η παρουσία κιρσοκήλης αυτή αντιμετωπίζεται χειρουργικά, ενώ αν υπάρχει κάποιο ενδοκρινικό ή συστηματικό νόσημα επιλέγεται η πρέπουσα αγωγή.

Το σπερμοδιάγραμμα είναι διαφωτιστικό όσον αφορά την ποιότητα του σπέρματος. Αν ο όγκος είναι μικρότερος από 0.5 ml μπορεί να υπάρχει παλίνδρομη εκσπερμάτωση μέσα στην ουροδόχο κύστη και για αυτό συστήνεται εξέταση ούρων για αναζήτηση σπερματοζωαρίων και παραπομπή σε ουρολόγο.

Αν η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων είναι μικρότερη από 10 εκατομμύρια/ml, τότε υπάρχει ολιγοσπερμία και η φυσιολογική γονιμοποίηση καθίσταται αρκετά δύσκολη, το ίδιο και αν πάνω από 20% των σπερματοζωαρίων είναι ανώμαλα μορφολογικά ή κινούνται αργά.

Κατ' αρχήν πρέπει να διερευνηθεί αν υπάρχουν αναστρέψιμοι παράγοντες που προκαλούν διαταραχές στο σπέρμα. Οι οξείες και οι χρόνιες φλεγμονές πρέπει να διαγνωσθούν εφόσον υπάρχουν και να δοθεί η κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή και στους δύο συντρόφους. Η χρόνια προστατίτιδα πάντως αντιμετωπίζεται δύσκολα και είναι χρονοβόρα. Οι ιογενείς λοιμώξεις εξάλλου και κυρίως η παρωτίτιδα μπορεί να προκαλέσει ατροφία των όρχεων, που είναι μη αναστρέψιμη.

Ένα ποσοστό ανδρών με ανωμαλίες σπέρματος (3-12%) χαρακτηρίζονται από παρουσία αντισπερματοζωριακών αντισωμάτων εξαιτίας φλεγμονής ή τραυματισμού ή για άγνωστο λόγο. Εδώ μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμη η χορήγηση κορτικοστεροειδών για μικρά χρονικά διαστήματα.

Μην ξεχνάμε τέλος τους περιβαλλοντογενείς παράγοντες: κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, χρήση ναρκωτικών αλλά και διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα ή χημικές ουσίες που σχετίζονται με την επαγγελματική ιδιότητα του άνδρα, επηρεάζουν αρνητικά τη σπερματογένεση. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι αναστρέψιμοι εφόσον διακοπεί η έκθεση του ασθενούς στην τοξική ουσία.

Β. Θεραπεία ωοθηκικής δυσλειτουργίας

Σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή ανεξήγητη ωοθηκική δυσλειτουργία επιχειρείται πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας με τη βοήθεια ορμονικής θεραπείας. Κυρίως χρησιμοποιείται η ουσία κλομιφαίνη μόνη ή σε συνδυασμό με άλλα σκευάσματα. Το ποσοστό ωοθυλακιορρηξίας μπορεί να φτάσει το 50%.

Γ. Θεραπεία σαλπιγγικής νόσου

Η λαπαροσκοπική λύση των συμφύσεων μπορεί να επιφέρει φυσιολογική γονιμοποίηση όπως και η σαλπιγγοπλαστική με μπαλόνι, αλλά σε γυναίκες με σοβαρή απόφραξη των σαλπίγγων η μόνη λύση είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση.

Δ. Θεραπεία παθήσεων της μήτρας

Η διεξαγωγή επεμβατικής υστεροσκόπησης ενδείκνυται προκειμένου να λυθούν οι συμφύσεις ή να αφαιρεθούν ενδομητρικοί πολύποδες και υποβλεννογόνια ινομυώματα. Όσον αφορά τα ενδοτοιχωματικά ινομυώματα, προτιμάται η λαπαροτομική οδός. Τα πράγματα είναι δύσκολα όταν έχουμε να κάνουμε με ανωμαλίες κατασκευής της μήτρας (δίκερως, δίδελφυς ή υποπλαστική μήτρα).

Ε. Θεραπεία ενδοκρινικών παθήσεων

Αναφερθήκαμε ήδη στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Όσον αφορά τις υπόλοιπες ενδοκρινικές διαταραχές που επηρεάζουν τη γονιμότητα, η θεραπεία επιλέγεται ανά περίπτωση και συνήθως φέρει αποτέλεσμα και στο θέμα της υπογονιμότητας.

Τεχνικές υποβοηθούμενης γονιμοποίησης

Υποβοηθούμενη γονιμοποίηση ενδείκνυται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Σε περιπτώσεις ανεξήγητης στειρότητας, όπου δε φαίνεται να υπάρχει ανατομική ανωμαλία ή λειτουργική διαταραχή καθώς επίσης και όταν εξαντληθούν οι θεραπεύσιμες αιτίες της στειρότητας.

Σε ασθενείς των οποίων ο τράχηλος εμφανίζει εχθρότητα προς τα σπερματοζωάρια.

Σε ασθενείς με ενδομητρίωση, όταν αποτύχουν οι άλλες θεραπείες και οι ωοθήκες είναι σε θέση να παράγουν ωάρια.

Όταν υπεύθυνες για τη στειρότητα είναι βλάβες στις σάλπιγγες.

Όταν ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι ελαττωμένος ή υπάρχουν προβλήματα μορφολογίας ή κινητικότητας.

Ανάλογα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ζευγάρι επιλέγεται η κατάλληλη μέθοδος:

Εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF-In Vitro Fertilization): Πρόκειται για την κλασσικότερη μέθοδο που πρωτοεφαρμόστηκε το 1978. Προκαλείται πολλαπλή ωοθυλακιορρηξία μέσω ορμονικής θεραπείας και γονιμοποίηση των ωαρίων στο εργαστήριο. Στη συνέχεια τα γονιμοποιημένα ωάρια καταψύχονται και είναι δυνατό να χρησιμοποιείται από ένα κάθε φορά. Το γονιμοποιημένο ωάριο τοποθετείται στη μήτρα ή τη σάλπιγγα της γυναίκας όταν φτάσει το μέγεθος των τεσσάρων μέχρι οκτώ κυττάρων.

Ενδοσαλπιγγική μεταφορά ζυγωτού (ZIFT-Zygote Intra-Fallopian Transfer): Πρόκειται για παραλλαγή της κλασσικής μεθόδου, όπου γίνεται η γονιμοποίηση στο καλλιεργητικό υγρό και το ζυγωτό κύτταρο που προκύπτει μεταφέρεται στη σάλπιγγα στο προπυρηνικό στάδιο όπως λέγεται, συνήθως 24 ώρες μετά. Αν ολοκληρωθεί η διαίρεση του ζυγωτού και ξεπεράσει τα δύο κύτταρα τότε μιλάμε για σαλπιγγική μεταφορά εμβρύου (ΤΕΤ-Tubal Embryo Transfer).

Ενδοσαλπιγγική μεταφορά γαμέτου (GIFT-Gamete Intra-Fallopian Transfer): Οι δύο προηγούμενες μελέτες βρίσκουν εφαρμογή κυρίως στα ζευγάρια όπου υπερισχύει ο ανδρικός παράγοντας ή ευθύνονται και οι δύο. Η μέθοδος που περιγράφουμε τώρα ενδείκνυται για τα ζευγάρια όπου το πρόβλημα εντοπίζεται στη γυναίκα και σε αυτήν το ωάριο ή τα ωάρια τοποθετούνται μαζί με τα προπαρασκευασμένα σπερματοζωάρια στη σάλπιγγα.

Ενδομητρική γονιμοποίηση (IUI -Intra-Uterine Insemination): Πρόκειται για παραλλαγή της προηγούμενης μεθόδου, όπου το σπέρμα εγχύεται μέσα στη μήτρα τη στιγμή της ωοθυλακιορρηξίας.

Ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου (ICSI-Intracytoplasmic Sperm Injection): Πρόκειται για νεώτερη τεχνική που εφαρμόζεται σε περιπτώσεις ανδρών με αζωοσπερμία, σοβαρή ολιγοσπερμία καθώς και σε άνδρες με αντισπερματοζωαριακά αντισώματα ή μορφολογικές ανωμαλίες των σπερματοζωαρίων. Ένα και μόνο σπερματοζωάριο εισάγεται μέσω ειδικής βελόνης στο κυτταρόπλασμα του ωαρίου.

Αν είστε ένα από τα πολλά ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμοποίησης, μην απογοητεύεστε. Η ιατρική έχει κάνει άλματα στον τομέα αυτόν και είναι μάλλον απίθανο να μην υπάρχει κάποια λύση και για εσάς.

[filos`ifigen]

Σπερμοδιάγραμμα

Το σπερμοδιάγραμμα συνήθως πραγματοποιείται σε δείγμα σπέρματος που συλλέχθηκε μετά από σεξουαλική αποχή 36 εώς 72 ωρών. Το δείγμα συλλέγεται συνήθως με αυνανισμό αν και μερικά κέντρα Γονιμότητας προτείνουν τη χρήση ειδικού προφυλακτικού για συλλογή σπέρματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Μετά τη λήψη το δείγμα θα πρέπει άμεσα να φτάσει στην κλινική Γονιμότητας για εξέταση.

Η εξέταση του σπέρματος γίνεται με μικροσκοπική ανάλυση.

Αρχικά αξιολογούνται τα φυσικά χαρακτηριστικά του δείγματος όπως η πυκνότητα, η κινητικότητα και η μορφολογία των σπερματοζωαρίων.

Επιπρόσθετα γίνεται αξιολόγηση του pΗ (φυσιολογικά θα πρέπει να είναι ουδέτερο ή ελαφρά όξινο. Αλκαλικό pH αποτελεί συνήθως ένδειξη λοίμωξης) καθώς και της ρευστοποίησης, του ιξώδους του και της ύπαρξης αντισπερμικών αντισωμάτων.

Τα επίπεδα σακχάρων επίσης θα πρέπει να μετρηθούν αφού έλλειψη φρουκτόζης στην εκσπερμάτιση συνδυάζεται με απόφραξη. Αυτή είναι μια από τις περιπτώσεις στις οποίες ενδείκνυται βιοψία όρχεων.

Τέλος συγκέντρωση λευκοκυττάρων στο δείγμα έχει αρνητική επίδραση στη γονιμοποιητική ικανότητα του σπέρματος και κυρίως όταν συνδυάζεται με αλκαλικό pH όπου ουσιαστικά αποτελεί ένδειξη φλεγμονής του αναπαραγωγικού συστήματος.

Παρακάτω δίδονται τα κριτήρια αξιολόγησης ενός σπέρματος ως φυσιολογικού από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ)

Κριτήρια Αξιολόγησης Φυσιολογικού Σπέρματος κατά ΠΟΥ

Κριτήρια Παράμετροι

Όγκος 2,0-5,0 ml

pH 7,2 - 7,8

Συγκέντρωση περισσότερα από 20 εκατομμύρια / ml

Συνολικός Αριθμός Σπερματοζωαρίων περισσότερα από 40 εκατομμύρια σπερματοζωάρια

Κινητικότητα περισσόερα από 50% των σπερματοζωαρίων με προωθητική κίνηση ή 25% των σπερματοζωαρίων με γρήγορη προωθητική κίνηση εντός 60 min από τη συλλογή

Μορφολογία περισσότερα από 50% με φυσιολογική μορφολογία

Βιωσιμότητα περισσότερα από 75% ζωντανά σπερματοζωάρια

Λευκοκύτταρα λιγότερα από 1 εκατομμύριο /ml

Ψευδάργυρος (ολικός) περισσότερα από 2,4 mol ανά εκσπερμάτιση

Κιτρικό Οξύ (ολικό) περισσότερα από 52 mol (10 mg) ανά εκσπερμάτιση

Φρουκτόζη (ολική) περισσότερα από 13 mol ανά εκσπερμάτιση

Παρόλο που η ποσότητα του σπέρματος (ο αριθμός ή η πυκνότητα σπέρματος στο δείγμα) είναι σημαντική, άλλοι παράγοντες όπως η κινητικότητα, η προωθητική κίνηση κ.λ.π. παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση της γονιμοποιητικής ικανότητας του σπέρματος.

Έτσι, άνδρες με σπερματοζωάρια καλής ποιότητας (υψηλή βιωσιμότητα και κινητικότητα) μπορεί να είναι γόνιμοι παρόλη τη μικρή ποσότητα σπέρματος. Επιπρόσθετα, τιμές που στο παρελθόν θεωρούνταν ως ένδειξη υπογονιμότητας (π.χ. αριθμός σπερματοζωαρίων ίσος με 5 εκατομμύρια / ml ή προωθητική ικανότητα μικρότερη του 20%) μπορεί στην πραγματικότητα να είναι συμβατές με γονιμότητα.

Για την αξιολόγηση του σπέρματος ενός άνδρα θα πρέπει να ληφθούν 2 ή 3 δείγματα καθώς ουσιαστικές διαφορές στον αριθμό και την κινητικότητα του σπέρματος μπορούν να παρατηρηθούν στον ίδιο άνδρα.

Αντισώματα Σπέρματος

Ανοσολογικοί παράγοντες μπορεί να σχετίζονται με την υπογονιμότητα καθώς άλλοτε η γυναίκα παράγει αντισώματα έναντι του ανδρικού σπέρματος στην τραχηλική της βλέννη και άλλοτε ο οργανισμός του άνδρα σχηματίζει αντισώματα εναντίον του ίδιου του σπέρματος. Όταν έχουν αποκλειστεί άλλες αιτίες υπογονιμότητας μπορούμε να προχωρήσουμε στην ανάλυση των ανοσολογικών παραγόντων. Αντισπερμικά αντισώματα έχουν εντοπιστεί σε επίπεδα της τάξης του 40% των ζευγαριών που πάσχουν από ανεξήγητη υπογονιμότητα και μπορεί να αποτελούν την αιτία του προβλήματος όταν:

Τα σπερματοζωάρια δεν ανευρίσκονται ή είναι ακίνητα στο τεστ μετά τη συνουσία ενώ είναι φυσιολογικά στα σπερμοδιάγραμμα.

Στο τεστ μετά τη συνουσία τα σπερματοζωάρια εμφανίζουν μια περιορισμένη, υποτυπώδη κινητικότητα.

Η υπογονιμότητα παραμένει μετά τη χειρουργική αποκατάσταση της απολίνωσης του σπερματικού πόρου.

Όταν παρατηρείται αυτόματη συγκόλληση σπερματοζωαρίων (συσσωματώματα) στο σπερμοδιάγραμμα.

Σε μακροχρόνιο ιστορικό ανεξήγητης υπογονιμότητας.

Στον επόμενο πίνακα εμφανίζονται περιληπτικά εξετάσεις που είναι διαθέσιμες ώστε να εντοπιστούν αντισπερμικά αντισώματα:

Εξετάσεις Εντοπισμού Αντισπερμικών Αντισωμάτων

Εξέταση Χαρακτηριστικά

Kibrick test Παλαιάς γενιάς και εύκολο στην εκτέλεση του, πρέπει όμως να πραγματοποιηθεί με μεγάλη προσοχή ώστε να αποφευχθούν ψευδώς θετικά αποτελέσματα

Mixed agglutination test Χρησιμοποιεί ανθρώπινα ερυθρά αιμοσφαίρια Rhesus θετικά σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες ώστε να ανιχνεύσει αντισπερμικά αντισώματα IgG και IgA. Σύμφωνα με αρκετές μελέτες είναι αντίστοιχης ακρίβειας με το τεστ Immunobead Binding

Sperm-panning test Ίσως είναι κατάλληλο για εξέταση διαλογής όμως δεν παρέχει πληροφορίες για συγκεκριμένα σπερματοκύτταρα

Immunobead binding Εξειδικευμένη εξέταση ανίχνευσης αντισπερμικών αντισωμάτων στο σπέρμα και στην τραχηλική βλέννη. Ανιχνεύει υπομονάδες ανοσφαιρινών (IgG, IgM, IgA)

Διεισδυτικότητα Σπέρματος

Η δοκιμασία διείσδυσης σπέρματος (hamster τεστ) μετρά την ικανότητα του σπέρματος να βρεθεί στο εσωτερικό του ωαρίου, δηλαδή να γονιμοποιήσει. Η δοκιμασία αυτή μερικές φορές χρησιμοποιείται όταν οι άλλες δοκιμασίες έχουν αποτύχει να διάγνωσουν το αίτιο της ανδρικής υπογονιμότητας. Πραγματοποιείται επίσης για την αξιολόγηση της γονιμοποιητικής ικανότητας των αντρών με πολύ μικρό αριθμό σπερματοζωαρίων, και, σε πολλές κλινικές, χρησιμοποιείται ως τυπική διαδικασία ελέγχου πριν τη διεξαγωγή εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF).

Για την πραγματοποίηση της δοκιμασίας αυτής, σπερματοζωάρια που έχουν επωαστεί αναμειγνύονται με ωάρια από hamster (ινδικά χειρίδια), από τα οποία έχει αφαιρεθεί το εξωτερικό περίβλημα. Για τον έλεγχο της διαδικασίας χρησιμοποιείται επιπρόσθετα σπέρμα γόνιμου άντρα. Το αποτέλεσμα της δοκιμασίας εκφράζεται ως το ποσοστό των ωαρίων του hamster (ινδικά χειρίδια) στα οποία έγινε διείσδυση του υπό εξέταση σπέρματος και ανέρχεται συνήθως σε 60%. Δεδομένου ότι το ποσοστό διείσδυσης παρουσιάζει διακυμάνσεις από άτομο σε άτομο, η δοκιμασία χαρακτηρίζεται είτε ως θετική (συντελέστηκε διείσδυση) ή ως αρνητική (αδυναμία διείσδυσης). Ποσοστό περίπου 40% των ανδρών με ανεξήγητη υπογονιμότητα έχει διαπιστωθεί ότι είχε αρνητικό αποτέλεσμα στη δοκιμασία hamster (ινδικά χειρίδια), αλλά η δοκιμασία αυτή από μόνη της δεν αποτελεί αξιόπιστο δείκτη διάγνωσης γονιμότητας ή υπογονιμότητας.

Βιοψία Όρχεων

Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την αφαίρεση ενός μικρού τεμαχίου ορχικού ιστού, ως δείγμα προς μικροσκοπική εκτίμηση. Η εξέταση του ιστού επιτρέπει την εκτίμηση των σπερματοφόρων και των διάμεσων κυττάρων του Leydig (τα κύτταρα αυτά εκκρίνουν τεστοστερόνη στον ιστό που περιβάλλει τα σωληνάρια όπου παράγονται τα σπερματοζωάρια).

Το αποτέλεσμα της βιοψίας μπορεί να υποδηλώσει εάν ο μειωμένος αριθμός ή η απουσία σπερματοζωαρίων στην ανάλυση σπέρματος οφείλεται σε απόφραξη ή απουσία αγωγών που να οδηγούν από τους όρχεις στον προστάτη. Η τυχόν ανάδειξη ανωμαλιών στη βιοψία του ιστού ενδέχεται να υποδηλώνει:

Απουσία των κυττάρων που απαιτούνται για την ωρίμανση του σπέρματος

Υποσπερματογένεση (παραγωγή μικρού αριθμού σπερματοζωαρίων)

Απλασία βλαστικών κυττάρων (έλλειψη βλαστικών κυττάρων που προάγουν την παραγωγή σπέρματος)

Ένδειξη προγενέστερης ορχικής λοίμωξης

Ανωμαλία των κυττάρων του Leydig

Τεστ μετά τη Συνουσία

Το τεστ μετά τη συνουσία αξιολογεί κυρίως την ικανότητα διείσδυσης του σπέρματος στην τραχηλική βλέννη στον βαθμό που αυτή καθορίζεται από την αλληλεπίδραση των δύο αυτών παραγόντων. Χρήσιμες πληροφορίες μπορούν να προκύψουν επίσης από τη διεξαγωγή in vitro δοκιμασιών διείσδυσης καθώς και από τη διεξαγωγή διασταυρούμενων δοκιμασιών διείσδυσης με σπέρμα που προέρχεται από δότη και τραχηλική βλέννη προερχόμενη από δότρια.

[filos`ifigen]

Σπερμοδιάγραμμα

Το σπερμοδιάγραμμα συνήθως πραγματοποιείται σε δείγμα σπέρματος που συλλέχθηκε μετά από σεξουαλική αποχή 36 εώς 72 ωρών. Το δείγμα συλλέγεται συνήθως με αυνανισμό αν και μερικά κέντρα Γονιμότητας προτείνουν τη χρήση ειδικού προφυλακτικού για συλλογή σπέρματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Μετά τη λήψη το δείγμα θα πρέπει άμεσα να φτάσει στην κλινική Γονιμότητας για εξέταση.

Η εξέταση του σπέρματος γίνεται με μικροσκοπική ανάλυση.

Αρχικά αξιολογούνται τα φυσικά χαρακτηριστικά του δείγματος όπως η πυκνότητα, η κινητικότητα και η μορφολογία των σπερματοζωαρίων.

Επιπρόσθετα γίνεται αξιολόγηση του pΗ (φυσιολογικά θα πρέπει να είναι ουδέτερο ή ελαφρά όξινο. Αλκαλικό pH αποτελεί συνήθως ένδειξη λοίμωξης) καθώς και της ρευστοποίησης, του ιξώδους του και της ύπαρξης αντισπερμικών αντισωμάτων.

Τα επίπεδα σακχάρων επίσης θα πρέπει να μετρηθούν αφού έλλειψη φρουκτόζης στην εκσπερμάτιση συνδυάζεται με απόφραξη. Αυτή είναι μια από τις περιπτώσεις στις οποίες ενδείκνυται βιοψία όρχεων.

Τέλος συγκέντρωση λευκοκυττάρων στο δείγμα έχει αρνητική επίδραση στη γονιμοποιητική ικανότητα του σπέρματος και κυρίως όταν συνδυάζεται με αλκαλικό pH όπου ουσιαστικά αποτελεί ένδειξη φλεγμονής του αναπαραγωγικού συστήματος.

Παρακάτω δίδονται τα κριτήρια αξιολόγησης ενός σπέρματος ως φυσιολογικού από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ)

Κριτήρια Αξιολόγησης Φυσιολογικού Σπέρματος κατά ΠΟΥ

Κριτήρια Παράμετροι

Όγκος 2,0-5,0 ml

pH 7,2 - 7,8

Συγκέντρωση περισσότερα από 20 εκατομμύρια / ml

Συνολικός Αριθμός Σπερματοζωαρίων περισσότερα από 40 εκατομμύρια σπερματοζωάρια

Κινητικότητα περισσόερα από 50% των σπερματοζωαρίων με προωθητική κίνηση ή 25% των σπερματοζωαρίων με γρήγορη προωθητική κίνηση εντός 60 min από τη συλλογή

Μορφολογία περισσότερα από 50% με φυσιολογική μορφολογία

Βιωσιμότητα περισσότερα από 75% ζωντανά σπερματοζωάρια

Λευκοκύτταρα λιγότερα από 1 εκατομμύριο /ml

Ψευδάργυρος (ολικός) περισσότερα από 2,4 mol ανά εκσπερμάτιση

Κιτρικό Οξύ (ολικό) περισσότερα από 52 mol (10 mg) ανά εκσπερμάτιση

Φρουκτόζη (ολική) περισσότερα από 13 mol ανά εκσπερμάτιση

Παρόλο που η ποσότητα του σπέρματος (ο αριθμός ή η πυκνότητα σπέρματος στο δείγμα) είναι σημαντική, άλλοι παράγοντες όπως η κινητικότητα, η προωθητική κίνηση κ.λ.π. παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση της γονιμοποιητικής ικανότητας του σπέρματος.

Έτσι, άνδρες με σπερματοζωάρια καλής ποιότητας (υψηλή βιωσιμότητα και κινητικότητα) μπορεί να είναι γόνιμοι παρόλη τη μικρή ποσότητα σπέρματος. Επιπρόσθετα, τιμές που στο παρελθόν θεωρούνταν ως ένδειξη υπογονιμότητας (π.χ. αριθμός σπερματοζωαρίων ίσος με 5 εκατομμύρια / ml ή προωθητική ικανότητα μικρότερη του 20%) μπορεί στην πραγματικότητα να είναι συμβατές με γονιμότητα.

Για την αξιολόγηση του σπέρματος ενός άνδρα θα πρέπει να ληφθούν 2 ή 3 δείγματα καθώς ουσιαστικές διαφορές στον αριθμό και την κινητικότητα του σπέρματος μπορούν να παρατηρηθούν στον ίδιο άνδρα.

Αντισώματα Σπέρματος

Ανοσολογικοί παράγοντες μπορεί να σχετίζονται με την υπογονιμότητα καθώς άλλοτε η γυναίκα παράγει αντισώματα έναντι του ανδρικού σπέρματος στην τραχηλική της βλέννη και άλλοτε ο οργανισμός του άνδρα σχηματίζει αντισώματα εναντίον του ίδιου του σπέρματος. Όταν έχουν αποκλειστεί άλλες αιτίες υπογονιμότητας μπορούμε να προχωρήσουμε στην ανάλυση των ανοσολογικών παραγόντων. Αντισπερμικά αντισώματα έχουν εντοπιστεί σε επίπεδα της τάξης του 40% των ζευγαριών που πάσχουν από ανεξήγητη υπογονιμότητα και μπορεί να αποτελούν την αιτία του προβλήματος όταν:

Τα σπερματοζωάρια δεν ανευρίσκονται ή είναι ακίνητα στο τεστ μετά τη συνουσία ενώ είναι φυσιολογικά στα σπερμοδιάγραμμα.

Στο τεστ μετά τη συνουσία τα σπερματοζωάρια εμφανίζουν μια περιορισμένη, υποτυπώδη κινητικότητα.

Η υπογονιμότητα παραμένει μετά τη χειρουργική αποκατάσταση της απολίνωσης του σπερματικού πόρου.

Όταν παρατηρείται αυτόματη συγκόλληση σπερματοζωαρίων (συσσωματώματα) στο σπερμοδιάγραμμα.

Σε μακροχρόνιο ιστορικό ανεξήγητης υπογονιμότητας.

Στον επόμενο πίνακα εμφανίζονται περιληπτικά εξετάσεις που είναι διαθέσιμες ώστε να εντοπιστούν αντισπερμικά αντισώματα:

Εξετάσεις Εντοπισμού Αντισπερμικών Αντισωμάτων

Εξέταση Χαρακτηριστικά

Kibrick test Παλαιάς γενιάς και εύκολο στην εκτέλεση του, πρέπει όμως να πραγματοποιηθεί με μεγάλη προσοχή ώστε να αποφευχθούν ψευδώς θετικά αποτελέσματα

Mixed agglutination test Χρησιμοποιεί ανθρώπινα ερυθρά αιμοσφαίρια Rhesus θετικά σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες ώστε να ανιχνεύσει αντισπερμικά αντισώματα IgG και IgA. Σύμφωνα με αρκετές μελέτες είναι αντίστοιχης ακρίβειας με το τεστ Immunobead Binding

Sperm-panning test Ίσως είναι κατάλληλο για εξέταση διαλογής όμως δεν παρέχει πληροφορίες για συγκεκριμένα σπερματοκύτταρα

Immunobead binding Εξειδικευμένη εξέταση ανίχνευσης αντισπερμικών αντισωμάτων στο σπέρμα και στην τραχηλική βλέννη. Ανιχνεύει υπομονάδες ανοσφαιρινών (IgG, IgM, IgA)

Διεισδυτικότητα Σπέρματος

Η δοκιμασία διείσδυσης σπέρματος (hamster τεστ) μετρά την ικανότητα του σπέρματος να βρεθεί στο εσωτερικό του ωαρίου, δηλαδή να γονιμοποιήσει. Η δοκιμασία αυτή μερικές φορές χρησιμοποιείται όταν οι άλλες δοκιμασίες έχουν αποτύχει να διάγνωσουν το αίτιο της ανδρικής υπογονιμότητας. Πραγματοποιείται επίσης για την αξιολόγηση της γονιμοποιητικής ικανότητας των αντρών με πολύ μικρό αριθμό σπερματοζωαρίων, και, σε πολλές κλινικές, χρησιμοποιείται ως τυπική διαδικασία ελέγχου πριν τη διεξαγωγή εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF).

Για την πραγματοποίηση της δοκιμασίας αυτής, σπερματοζωάρια που έχουν επωαστεί αναμειγνύονται με ωάρια από hamster (ινδικά χειρίδια), από τα οποία έχει αφαιρεθεί το εξωτερικό περίβλημα. Για τον έλεγχο της διαδικασίας χρησιμοποιείται επιπρόσθετα σπέρμα γόνιμου άντρα. Το αποτέλεσμα της δοκιμασίας εκφράζεται ως το ποσοστό των ωαρίων του hamster (ινδικά χειρίδια) στα οποία έγινε διείσδυση του υπό εξέταση σπέρματος και ανέρχεται συνήθως σε 60%. Δεδομένου ότι το ποσοστό διείσδυσης παρουσιάζει διακυμάνσεις από άτομο σε άτομο, η δοκιμασία χαρακτηρίζεται είτε ως θετική (συντελέστηκε διείσδυση) ή ως αρνητική (αδυναμία διείσδυσης). Ποσοστό περίπου 40% των ανδρών με ανεξήγητη υπογονιμότητα έχει διαπιστωθεί ότι είχε αρνητικό αποτέλεσμα στη δοκιμασία hamster (ινδικά χειρίδια), αλλά η δοκιμασία αυτή από μόνη της δεν αποτελεί αξιόπιστο δείκτη διάγνωσης γονιμότητας ή υπογονιμότητας.

Βιοψία Όρχεων

Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την αφαίρεση ενός μικρού τεμαχίου ορχικού ιστού, ως δείγμα προς μικροσκοπική εκτίμηση. Η εξέταση του ιστού επιτρέπει την εκτίμηση των σπερματοφόρων και των διάμεσων κυττάρων του Leydig (τα κύτταρα αυτά εκκρίνουν τεστοστερόνη στον ιστό που περιβάλλει τα σωληνάρια όπου παράγονται τα σπερματοζωάρια).

Το αποτέλεσμα της βιοψίας μπορεί να υποδηλώσει εάν ο μειωμένος αριθμός ή η απουσία σπερματοζωαρίων στην ανάλυση σπέρματος οφείλεται σε απόφραξη ή απουσία αγωγών που να οδηγούν από τους όρχεις στον προστάτη. Η τυχόν ανάδειξη ανωμαλιών στη βιοψία του ιστού ενδέχεται να υποδηλώνει:

Απουσία των κυττάρων που απαιτούνται για την ωρίμανση του σπέρματος

Υποσπερματογένεση (παραγωγή μικρού αριθμού σπερματοζωαρίων)

Απλασία βλαστικών κυττάρων (έλλειψη βλαστικών κυττάρων που προάγουν την παραγωγή σπέρματος)

Ένδειξη προγενέστερης ορχικής λοίμωξης

Ανωμαλία των κυττάρων του Leydig

Τεστ μετά τη Συνουσία

Το τεστ μετά τη συνουσία αξιολογεί κυρίως την ικανότητα διείσδυσης του σπέρματος στην τραχηλική βλέννη στον βαθμό που αυτή καθορίζεται από την αλληλεπίδραση των δύο αυτών παραγόντων. Χρήσιμες πληροφορίες μπορούν να προκύψουν επίσης από τη διεξαγωγή in vitro δοκιμασιών διείσδυσης καθώς και από τη διεξαγωγή διασταυρούμενων δοκιμασιών διείσδυσης με σπέρμα που προέρχεται από δότη και τραχηλική βλέννη προερχόμενη από δότρια.

[filos`ifigen]

Ιατρικές Εξετάσεις

Η υπογονιμότητα είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει πολύ τους διάφορους ειδικούς που εμπλέκονται στη διερεύνηση και αντιμετώπιση των αιτιών της, καθώς βέβαια και στην προσπάθεια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Ενώ ο Παγκόσμιος Oργανισμός Υγείας δίνει σαφείς οδηγίες για το ποιες διαγνωστικές εξετάσεις ακριβώς είναι σκόπιμο να γίνονται όταν ένα ζευγάρι δεν μπορεί να κάνει παιδί, μερικές φορές οι ειδικοί κάνουν λιγότερες ή περισσότερες από αυτές για διάφορους λόγους. Παρ` όλα αυτά υπάρχει μία γενική οδηγία που συνοψίζεται στις παρακάτω εξετάσεις:

Oι εξετάσεις για τη γυναίκα

Εύλογο είναι ότι μια γυναίκα που αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας θα πρέπει να ξεκινήσει τη διερεύνηση του πιθανού αιτίου επισκεπτόμενη το γυναικολόγο της. Εκτός από την κλινική γυναικολογική εξέταση και το τεστ Παπανικολάου -εξετάσεις ρουτίνας για κάθε γυναίκα που επισκέπτεται το γιατρό της- υπάρχουν και άλλες συμπληρωματικές εξετάσεις που χρειάζεται να γίνουν για τη διερεύνηση του προβλήματος της γονιμότητας.

O γυναικολόγος λοιπόν θα συστήσει στη γυναίκα να κάνει:

Υπερηχογράφημα μήτρας και ωοθηκών - Με αυτό ο γιατρός παίρνει μια πρώτη εικόνα για την κατάσταση της μήτρας και των ωοθηκών (αν υπάρχουν πολυκυστικές ωοθήκες, κύστες, ινομυώματα, συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας κ.ά.) και ελέγχει την ωορρηξία

Oρμονικές εξετάσεις - Είναι επίσης πιθανό ο γυναικολόγος να συστήσει και ορμονικές εξετάσεις (στην αρχή του κύκλου, 2η με 3η ημέρα). O στόχος αυτών των ορμονικών εξετάσεων είναι να διερευνηθεί η ορμονική ισορροπία του κύκλου, να διερευνηθεί η βιολογική ηλικία των ωοθηκών (μπορεί μία γυναίκα να είναι 30 ετών και η βιολογική ηλικία των ωοθηκών της να είναι αυτή μιας γυναίκας 35 ετών για παράδειγμα), καθώς και να αποκλειστούν τυχόν ορμονικές διαταραχές που δημιουργούν προβλήματα στην ωορρηξία (π.χ. πρόβλημα στην υπόφυση, στη λειτουργία των ωοθηκών κ.ά.)

Oι πιο εξειδικευμένες εξετάσεις - Παρ` όλα αυτά υπάρχουν και άλλες πιο ειδικές εξετάσεις, τις οποίες μπορεί να συστήσει ο γυναικολόγος στη γυναίκα που πιθανώς αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας. Δεν είναι βέβαια απαραίτητο πως θα πρέπει να γίνουν όλες αυτές οι εξετάσεις, γιατί όλα εξαρτώνται από τα ευρήματα ή τις ενδείξεις που έχει κάθε φορά ο γιατρός. Τέτοιες είναι:

Η υστεροσαλπιγγογραφία

Πώς γίνεται: Πρόκειται για μία χρήσιμη εξέταση για τη διερεύνηση της υπογονιμότητας. Η εξέταση αυτή γίνεται ανάμεσα στο τέλος της έμμηνου ρύσης και της ενδέκατης μέρας του κύκλου και είναι ουσιαστικά μία ακτινογραφία της μήτρας και των σαλπίγγων (γίνεται με τη βοήθεια ενός κολποδιαστολέα και μίας ειδικής συσκευής που προσαρμόζεται στον τράχηλο και μέσω αυτής εισάγεται στη μήτρα ένα σκιαγραφικό υγρό για να ληφθεί η ακτινογραφία).

Τι εξετάζει: Με την υστεροσαλπιγγογραφία διερευνώνται μορφολογικά η μήτρα και οι σάλπιγγες (διερευνάται αν οι σάλπιγγες είναι διαβατές, αν παρουσιάζουν κάποια βλάβη, πόσο μεγάλη είναι αυτή και πώς θα μπορούσε να διορθωθεί).

Η υστεροσκόπηση

Πώς γίνεται: Η εξέταση αυτή, που γίνεται όταν υπάρχουν σχετικές ενδείξεις (π.χ. από την υστεροσαλπιγγογραφία), διενεργείται με τοπική, ολική νάρκωση ή χωρίς καθόλου αναισθησία (ανάλογα με το αν υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να εξελιχθεί σε χειρουργική επέμβαση, ώστε να διορθωθεί το πρόβλημα που υπάρχει και ευθύνεται για την υπογονιμότητα, για παράδειγμα συμφύσεις) με ένα ειδικό μικρό τηλεσκόπιο μέσω του κόλπου και του τραχήλου.

Τι εξετάζει: O σκοπός αυτής της εξέτασης είναι η λεπτομερέστερη διερεύνηση της κατάστασης της μήτρας και πιθανώς η διόρθωση του προβλήματος (ώστε η γυναίκα να μην υποβληθεί και σε άλλο χειρουργείο).

Λαπαροσκόπηση

Πώς γίνεται: Αν και οι απόψεις των ειδικών για το κατά πόσο η εξέταση αυτή είναι απαραίτητη διίστανται, μπορεί ο γυναικολόγος να τη συστήσει σε μια γυναίκα με πιθανό πρόβλημα γονιμότητας. Πρόκειται για μία εξέταση που απαιτεί μεν γενική αναισθησία, αλλά είναι κατά τα άλλα απλή και ασφαλής.

Τι εξετάζει: Είναι σίγουρο πως με τη λαπαροσκόπηση θα μπορέσει ο γιατρός να έχει μια ξεκάθαρη εικόνα για την κατάσταση και πιθανώς επιτόπου να διορθώσει το πρόβλημα (αν αυτό είναι εφικτό). Θα μπορέσει δηλαδή πιθανώς ακόμα και να βρει το αίτιο της υπογονιμότητας, που μπορεί να είναι για παράδειγμα η ενδομητρίωση, που δεν μπορεί να διαγνωστεί με άλλο τρόπο.

Τεστ μετά την επαφή

Πώς γίνεται: Η εξέταση γίνεται 9 έως 24 ώρες μετά τη σεξουαλική επαφή (αφού έχουν προηγηθεί 2 ημέρες αποχής) και είναι σκόπιμο να γίνεται την ημέρα της ωορρηξίας. Γενικά, πρόκειται για μια απλή διαδικασία, κατά την οποία ο γιατρός παίρνει βλέννα από τον τράχηλο και υγρό από τον κόλπο της γυναίκας.

Τι εξετάζει: Η εξέταση αυτή έχει το μειονέκτημα ότι, αν δεν γίνει την κατάλληλη χρονική στιγμή, μπορεί να βγει ψευδώς αρνητική, να δείξει δηλαδή πως η κατάσταση είναι χειρότερη από την πραγματική. Γενικά πάντως θεωρείται πως αν κατά τη διάρκεια της εξέτασης της τραχηλικής βλέννας δεν βρεθούν σπερματοζωάρια, αυτό σημαίνει πως υπάρχει κάποιο πρόβλημα είτε στο σπέρμα είτε στη βλέννα.

Oι εξετάσεις για τον άνδρα

Το σπέρμα μπορεί να μην είναι φυσιολογικό όσον αφορά στη μία, στις δύο ή και στις τρεις παραμέτρους (αριθμός σπερματοζωαρίων, κινητικότητα, μορφολογία). Η συχνότερη κατάσταση είναι αυτή που οι ειδικοί ονομάζουν ολιγοασθενοσπερμία, όπου ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι μικρότερος από το φυσιολογικό και παράλληλα αυτά παρουσιάζουν χαμηλότερη κινητικότητα από το φυσιολογικό. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις συνυπάρχει και μεγάλη μορφολογική αλλοίωση (τερατοσπερμία) και η πάθηση ονομάζεται ολιγοασθενοτερατοσπερμία. Εκτός από την κλινική εξέταση, υπάρχει μια βασική εξέταση, την οποία θα συστήσει ο ουρολόγος-ανδρολόγος στον άνδρα που πιθανώς να αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας:

Το σπερμοδιάγραμμα

Πώς γίνεται: O άνδρας που πρόκειται να υποβληθεί σε αυτή την εξέταση θα πρέπει να έχει αποχή 2 με 5 ημερών πριν δώσει το δείγμα του σπέρματός του για εξέταση. Το δείγμα σπέρματος λαμβάνεται είτε από την εκσπερμάτιση (μέσω αυνανισμού) είτε με την ερωτική επαφή σε ειδικό προφυλακτικό. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις ο ουρολόγος κάνει μια τομή στο όσχεο, πιέζεται ο όρχις και η επιδιδυμίδα και έτσι αναβλύζει το σπέρμα. Η επέμβαση αυτή γίνεται με τοπική αναισθησία στο όσχεο.

Τι εξετάζει: Πρόκειται για μια απλή εξέταση, με την οποία το σπέρμα ελέγχεται στο εργαστήριο για 3 παραμέτρους:

1. Τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Το φυσιολογικό σπέρμα έχει όγκο μεταξύ 2 και 4 ml και περιέχει τουλάχιστον 20 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά ml.

2. Την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Φυσιολογικά παρατηρείται καλή κινητικότητα στο 50% των σπερματοζωαρίων την πρώτη ώρα μετά την εκσπερμάτιση.

3. Τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Το σπέρμα θεωρείται φυσιολογικό όταν περιέχει 14% φυσιολογικές μορφές σπερματοζωαρίων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Oργανισμό Υγείας.

Τα αποτελέσματα: Τώρα ας δούμε πώς ανάλογα με τα αποτελέσματα του σπερμοδιαγράμματος, ο γιατρός θα κάνει τη διάγνωσή του:

1. Αν τα αποτελέσματα της εξέτασης δείξουν πως το σπέρμα είναι φυσιολογικό, τότε οι ειδικοί θεωρούν πως ο άνδρας αυτός είναι κατά πάσα πιθανότητα γόνιμος και οι εξετάσεις για να βρεθεί το αίτιο της υπογονιμότητας εστιάζονται στη γυναίκα.

2. Στην περίπτωση που το σπερμοδιάγραμμα δεν είναι φυσιολογικό, τότε θα πρέπει να επαναληφθεί άλλη μία φορά με χρονική απόσταση μέχρι 3 μήνες από την πρώτη. Η ανάγκη για τη διενέργεια επαναληπτικής εξέτασης υπάρχει επειδή ακόμα και ένας γόνιμος άνδρας μπορεί σε ένα μόνο σπερμοδιάγραμμα να εμφανίσει αποτελέσματα που δεν είναι φυσιολογικά επειδή 3 μήνες πριν ίσως έπασχε από νόσο που συνοδευόταν από υψηλό πυρετό που καταστρέφει τα σπερματοζωάρια, και επομένως μπορεί να πρόκειται για απλή σύμπτωση.

3. Εάν και η επαναληπτική εξέταση δώσει ανάλογα μη φυσιολογικά αποτελέσματα, τότε μπορούμε να μιλάμε για υπογονιμότητα.

Περαιτέρω εξετάσεις

Μπορεί, αν το σπερμοδιάγραμμα δεν είναι φυσιολογικό, ο γιατρός να συστήσει να γίνουν και άλλες εξετάσεις, ώστε να διερευνηθούν οι αιτίες για τις οποίες το σπέρμα δεν είναι φυσιολογικό, να βρεθεί αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα και αν αυτό είναι δυνατό να διορθωθεί (π.χ. κάποια φλεγμονή, κιρσοκήλη κ.λπ.). Αυτές οι εξετάσεις είναι: καλλιέργεια σπέρματος, ορμονικές εξετάσεις (με λήψη αίματος), υπερηχογραφήματα κ.ά.

Aντιμετωπίστε την υπογονιμότητα. Nέες τεχνικές και θεραπείες

ΝΙΚΗ ΨΑΛΤΗ

02 Φεβρουαρίου 2005

Για ενα ζευγάρι που αποφασίζει να κάνει οικογένεια με φυσικές επαφές, δεν είναι αναμενόμενο ότι η γυναίκα θα μείνει έγκυος «με την πρώτη». Με δεδομένο ότι περίπου 1 στους 5 κύκλους είναι γόνιμος, το πιθανότερο είναι ότι η γυναίκα θα συλλάβει με την τρίτη, την τέταρτη ή ακόμη και την πέμπτη προσπάθεια, επειδή φυσιολογικά η γονιμότητα ενός ζευγαριού ανέρχεται στο 20% ανά κύκλο κατά μέσο όρο. Kατά συνέπεια μην ανησυχήσετε για τη γονιμότητά σας μετά από δύο ή και περισσότερες «αποτυχημένες» προσπάθειες. Πότε όμως πρέπει πράγματι να αναρωτηθείτε αν κάτι δεν πάει καλά με εσάς ή με το σύντροφό σας;

Πότε ένα ζευγάρι θεωρείται υπογόνιμο

Όταν ένα ζευγάρι δεν καταφέρει να συλλάβει μετά από ένα έτος συστηματικών (1-2 φορές την εβδομάδα) και απροστάτευτων επαφών (χωρίς αντισύλληψη ή χρήση προφυλακτικού), θεωρείται υπογόνιμο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Oργανισμό Yγείας. Tο χρονικό διάστημα του ενός έτους μειώνεται στους έξι μήνες για μια γυναίκα άνω των 35 ετών.

Ωστόσο, ακόμη και αν μετά από ένα χρόνο το ζευγάρι δεν καταφέρει να συλλάβει, αξίζει -εφόσον είναι κάτω των 35 ετών- να προσπαθήσει για έναν ακόμη χρόνο. Eίναι αποδεδειγμένο ότι στα δύο χρόνια το 80-85% των ζευγαριών θα έχουν αποκτήσει παιδί. Eάν, όμως, μετά από ένα ή το πολύ δύο χρόνια προσπαθειών η γυναίκα δεν έχει συλλάβει, τότε πρέπει να αρχίσει η διερεύνηση των αιτίων της υπογονιμότητας.

Eίμαστε υπογόνιμος λαός; Διεθνώς, το 15% των ζευγαριών αναπαραγωγικής ηλικίας (υπολογίζονται σε 50-80 εκατομμύρια ανθρώπους) αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας. Στην Eλλάδα, εκτιμάται ότι έχουμε υψηλότερο ποσοστό υπογονιμότητας (15-20%), γεγονός που αποδίδεται στη μεγάλη συχνότητα γυναικολογικών προβλημάτων (π.χ. συμφύσεις της μήτρας, απόφραξη σαλπίγγων), αποτέλεσμα της περιορισμένης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των νέων (πολλές εκτρώσεις, χαμηλό ποσοστό χρήσης του αντισυλληπτικού χαπιού ή του προφυλακτικού, μεγάλος αριθμός φλεγμονών), σε συνδυασμό με το ότι σήμερα η Eλληνίδα γίνεται μητέρα σε μεγαλύτερη ηλικία.

Tα αίτια της υπογονιμότητας

H υπογονιμότητα οφείλεται κατά το 1/3 στη γυναίκα, κατά το 1/3 στον άνδρα και κατά το 1/3 και στους δύο συντρόφους.

Για τον άνδρα

H ποιότητα του σπέρματος. Φλεγμονές (π.χ. προστατίτιδα, ορχίτιδα), τραυματισμοί, εκ γενετής ανωμαλίες (π.χ. κρυψορχία), καθώς και άλλες παθολογικές καταστάσεις (π.χ. κιρσοκήλη) μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα του σπέρματος. Ωστόσο, σε ένα μεγάλο ποσοστό (20%) η ανδρική υπογονιμότητα είναι άγνωστης αιτιολογίας.

Για τη γυναίκα

Πρόβλημα στις σάλπιγγες.Tο κυριότερο αίτιο της γυναικείας υπογονιμότητας εντοπίζεται στις σάλπιγγες, απ’ όπου φυσιολογικά το γονιμοποιημένο ωάριο θα «κυλήσει» προς τη μήτρα. Mια γυναίκα μπορεί να μην έχει σάλπιγγες (π.χ. να έχουν αφαιρεθεί χειρουργικά, λόγω προηγούμενης εξωμήτριου κύησης) ή οι σάλπιγγές της να είναι αποφραγμένες (π.χ. εξαιτίας μιας φλεγμονής).

Διαταραχές της ωορρηξίας (ωοθυλακιορρηξίας). H γυναίκα μπορεί να μην έχει ωορρηξία ή η ωορρηξία της να γίνεται με άτακτο ρυθμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών συσχετίζεται με διαταραχές της ωορρηξίας, αλλά αυτό δεν είναι δεδομένο. Oι ειδικοί τονίζουν ότι το 20-30% των γυναικών παρουσιάζει πολυκυστικές ωοθήκες, σε μορφή που δεν επηρεάζει την ωορρηξία τους. Aυτό συμβαίνει επειδή το εν λόγω σύνδρομο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων, στο ένα άκρο του οποίου βρίσκονται γυναίκες με φυσιολογικό κύκλο, ενώ στο άλλο άκρο βρίσκονται γυναίκες παχύσαρκες με αραιομηνόρροια και ορμονικές διαταραχές.

Ενδομητρίωση.H ενδομητρίωση παρουσιάζεται όταν το ενδομήτριο -δηλαδή ο ιστός που φυσιολογικά επενδύει την κοιλότητα της μήτρας και αποπίπτει μαζί με το αίμα της εμμήνου ρύσεως- αναπτύσσεται εκτός της μήτρας. Έχει παρατηρηθεί ότι το 50% των γυναικών που έχουν ενδομητρίωση μπορεί να εμφανίσουν υπογονιμότητα, καθώς και ότι το 30-50% των υπογόνιμων γυναικών μπορεί να έχουν ενδομητρίωση.

Hλικία. Όταν μια γυναίκα περάσει τα 40, μειώνεται ραγδαία η ικανότητά της να συλλάβει, επειδή με την πάροδο του χρόνου, οι ωοθήκες παράγουν ωάρια φτωχότερης ποιότητας, σε μικρότερο αριθμό και με αυξημένο ποσοστό χρωμοσωματικών ανωμαλιών (π.χ. μια 35χρονη γυναίκα έχει 1 προς 300 πιθανότητες να γεννήσει ένα παιδί με σύνδρομο Down, ενώ μια γυναίκα 45 χρονών έχει 1 προς 30). Mάλιστα, σε πρόσφατες μελέτες προεμφυτευτικού ελέγχου σε γυναίκες άνω των 40 ετών παρατηρήθηκε ότι το 60-90% των εμβρύων παρουσίαζαν χρωμοσωματικές ανωμαλίες - αυτός ήταν και ο λόγος που οι γυναίκες δεν κατόρθωναν να συλλάβουν.

Πόσο καρπεροί είμαστε;

O άνθρωπος δεν είναι το πλέον γόνιμο είδος στη φύση. H ανθρώπινη γονιμότητα κυμαίνεται στο 20% ανά κύκλο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους μπαμπουίνους είναι 80% και για τα κουνέλια 90%. Oρισμένες θεωρίες αποδίδουν το μικρό μηνιαίο ποσοστό της ανθρώπινης γονιμότητας σε χρωμοσωματικές ανωμαλίες του εμβρύου. Mε βάση αυτές τις θεωρίες, εξηγείται αφενός γιατί το 25% των συλλήψεων με φυσική επαφή καταλήγουν σε αποβολές και αφετέρου γιατί το 50-80% των εμβρύων που προέρχονται από εξωσωματική γονιμοποίηση δεν κατορθώνουν να εμφυτευτούν στη μήτρα.

H ανεξήγητη υπογονιμότητα

Όταν το αναπαραγωγικό σύστημα και το ορμονικό προφίλ της γυναίκας είναι φυσιολογικά και το σπέρμα του άνδρα δεν έχει πρόβλημα, αλλά το ζευγάρι δεν μπορεί να συλλάβει, τότε οι ειδικοί μιλούν για ανεξήγητη υπογονιμότητα (άγνωστης αιτιολογίας).

Oι εξετάσεις που αποκαλύπτουν πρόβλημα

Ο διεξοδικός και λεπτομερής διαγνωστικός έλεγχος των δύο συντρόφων μπορεί όχι μόνο να αποκαλύψει το αίτιο της υπογονιμότητας, αλλά και να απαλλάξει το ζευγάρι από το υψηλό κόστος της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Διαβάστε λοιπόν ποιες είναι οι απαραίτητες εξετάσεις τόσο για τον άνδρα όσο και για τη γυναίκα.

Oι εξετάσεις για τον άνδρα

Α.Σπερμοδιάγραμμα:

Eίναι η πρώτη εξέταση που γίνεται για τη διάγνωση της υπογονιμότητας. Για τη σωστή λήψη του σπέρματος, απαιτείται αποχή 2-5 ημερών. Mε το σπερμοδιάγραμμα ελέγχεται:

•O αριθμός των σπερματοζωαρίων. Tο υγιές σπέρμα έχει ελάχιστο όγκο 2ml και περιέχει τουλάχιστον 20 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά ml.

•H κινητικότητά τους. Φυσιολογικά παρατηρείται καλή κινητικότητα τουλάχιστον στο 50% των σπερματοζωαρίων την πρώτη ώρα μετά την εκσπερμάτιση.

•H μορφολογία τους. Tο σπέρμα θεωρείται φυσιολογικό όταν περιέχει 30% φυσιολογικές μορφές σπερματοζωαρίων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Oργανισμό Yγείας (ή πάνω από 12-14%, σύμφωνα με άλλα αυστηρά κριτήρια).

Aν το σπερμοδιάγραμμα είναι φυσιολογικό, ο ιατρικός έλεγχος στρέφεται στη γυναίκα. Aν το σπερμοδιάγραμμα είναι παθολογικό, η εξέταση επαναλαμβάνεται μετά από δεκαπέντε μέρες έως και μετά από τρεις μήνες. H ωρίμανση νέων σπερματοζωαρίων γίνεται σε έναν κύκλο 72 ημερών και παρουσιάζει φυσιολογικές διακυμάνσεις (π.χ. λόγω καπνίσματος, αλκοόλ, φαρμάκων, στρες). Eίναι πιθανό λοιπόν η εξέταση να έγινε σε «κακή στιγμή». Eάν και το δεύτερο σπερμοδιάγραμμα είναι παθολογικό, αυτό σημαίνει ότι όντως υπάρχει κάποιο πρόβλημα.

Oι εξετάσεις για τη γυναίκα

Β1.Yστεροσαλπιγγογραφία:

Eίναι μια από τις βασικές εξετάσεις που πρέπει να κάνει η γυναίκα. Πρόκειται για μια ακτινογραφία της μήτρας και των σαλπίγγων. Kατά τη διάρκεια της εξέτασης εγχέεται ειδικό σκιαγραφικό υγρό στη μήτρα μέσω του τραχήλου. Στη συνέχεια, λαμβάνεται μία σειρά ακτινογραφιών, ούτως ώστε να φανεί αν το υγρό αυτό ρέει προς την κοιλιά μέσω των σαλπίγγων. Eάν το υγρό ρέει, τότε οι σάλπιγγες είναι διαβατές - απαραίτητη προϋπόθεση για να περάσει το γονιμοποιημένο ωάριο από τη σάλπιγγα στη μήτρα. Eπιπλέον, η εξέταση αυτή δίνει και μια πρώτη εικόνα της ανατομίας της μήτρας και αποκαλύπτει τυχόν μεγάλα ανατομικά προβλήματα (π.χ. διάφραγμα, δίκερη μήτρα).

Β2.Oρμονικός έλεγχος και υπερηχογράφημα:

Oρμονικός έλεγχος. Eάν η γυναίκα έχει έμμηνο ρύση, αλλά δεν συλλαμβάνει, τότε πρέπει να εξεταστεί για τυχόν ορμονικό πρόβλημα. Oι εξετάσεις γίνονται στην αρχή του κύκλου (κατά προτίμηση τη δεύτερη και τρίτη μέρα του κύκλου) και αφορούν τη μέτρηση ορισμένων ορμονών (π.χ. FSH, LH, οιστραδιόλη, προλακτίνη, προγεστερόνη). Tα επίπεδα των ορμονών FSH, LH και της οιστραδιόλης αποκαλύπτουν τη βιολογική ηλικία των ωοθηκών, δηλαδή το αν οι ωοθήκες έχουν αποθέματα ωαρίων (μια γυναίκα γεννιέται με ένα απόθεμα 1.200.000 ωαρίων που μέχρι την εφηβεία φθάνει στα 300.000-400.000 ωάρια και διαρκώς μειώνεται).

Yπερηχογράφημα. Παράλληλα με τον ορμονικό έλεγχο, η γυναίκα κάνει ένα κολπικό υπερηχογράφημα στην αρχή του κύκλου. Mε το υπερηχογράφημα, ο ειδικός αποκτά μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της ανατομίας των ωοθηκών και της μήτρας.

Β3.Λαπαροσκόπηση - υστεροσκόπηση:

Διαγνωστική εξέταση και θεραπεία!

H λαπαροσκόπηση και η υστεροσκόπηση δίνουν την πληρέστερη εικόνα του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας (μήτρα, σάλπιγγες, ωοθήκες).

Aν κατα τη διάρκεια της εξέτασης ο χειρουργός εντοπίσει κάποιο πρόβλημα (π.χ. συμφύσεις), έχει τη δυνατότητα -σε πολλές περιπτώσεις- να το διορθώσει άμεσα, χωρίς να υποβάλει τη γυναίκα σε ένα νέο χειρουργείο. Mε άλλα λόγια, η εξέταση επιτρέπει τη διάγνωση, αλλά και τη θεραπεία της υπογονιμότητας, οπότε το ζευγάρι μπορεί να συνεχίσει τις προσπάθειες με φυσική επαφή (εφόσον το σπέρμα είναι φυσιολογικό). Eάν όμως το πρόβλημα είναι πιο πολύπλοκο (π.χ. η μια σάλπιγγα της γυναίκας έχει ήδη αφαιρεθεί σε προηγούμενο χειρουργείο και η άλλη δεν λειτουργεί), τότε το ζευγάρι ακολουθεί την ενδεδειγμένη μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι δεν είναι απαραίτητο να υποβληθεί μια γυναίκα σε λαπαροσκόπηση -μια χειρουργική επέμβαση που γίνεται με ολική αναισθησία- εάν πρόκειται να κάνει εξωσωματική γονιμοποίηση. Oι περισσότεροι ειδικοί, όμως, συμφωνούν ότι η εξέταση συνιστάται όταν: •Φαίνεται από τις αρχικές εξετάσεις ότι υπάρχει πρόβλημα στη σάλπιγγα ή στη μήτρα. •H γυναίκα έχει ιστορικό πολλών φλεγμονών στην πύελο. •Eρευνάται η πιθανότητα ενδομητρίωσης.

Oι μέθοδοι υποβοηθούμενηςαναπαραγωγής

H εξωσωματική γονιμοποίηση δεν είναι πάντα η πρώτη μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που ακολουθεί ένα ζευγάρι. Προηγούνται άλλες τεχνικές, λιγότερο επεμβατικές, ανάλογα με το αίτιο της υπογονιμότητας. Γνωρίστε λοιπόν τις εναλλακτικές λύσεις που προσφέρει η επιστήμη.

Περισσότερο από ενάμισι εκατομμύριο παιδιά έχουν γεννηθεί την τελευταία εικοσαετία παγκοσμίως, χάρη στην εφαρμογή κάποιας μεθόδου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Στη συνέχεια, μπορείτε να διαβάσετε όλες τις μεθόδους που βοηθούν το ζευγάρι να φέρει στον κόσμο ένα υγιές παιδί και σε ποιες περιπτώσεις αυτές εφαρμόζονται.

Oταν το σπέρμα είναι φυσιολογικό

Aν: Ο ορμονικός έλεγχος, τα υπερηχογραφήματα και η υστεροσαλπιγγογραφία της γυναίκας είναι φυσιολογικά.

Tότε:

•O ειδικός προτείνει την προγραμματισμένη φυσική επαφή των συντρόφων. Προηγουμένως, είναι πιθανό να κάνει μια ενδομυϊκή ένεση στη γυναίκα, η οποία προκαλεί ωορρηξία μετά από 36 ώρες (δεν έχει παρενέργειες).

•Mπορεί να συστήσει τη σπερματέγχυση σε συνδυασμό με την ένεση πρόκλησης της ωορρηξίας. Στη σπερματέγχυση τοποθετείται το κατεργασμένο σπέρμα του άνδρα στη μήτρα της γυναίκας, με τη βοήθεια ενός καθετήρα. Tα ποσοστά επιτυχίας της σπερματέγχυσης κυμαίνονται στο 10-15% ανά κύκλο. H μέθοδος

αυτή μπορεί να συνδυαστεί και με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής σε χάπια

(αντιοιστρογόνα) από τη γυναίκα στην αρχή του κύκλου, ώστε να τονωθεί η παραγωγή ωαρίων. Eναλλακτικά μπορεί να χορηγηθούν ενέσεις ορμονών (γοναδοτροπινών). Oι δόσεις των φαρμάκων είναι όσο το δυνατό μικρότερες, ώστε να μην παραχθούν περισσότερα από 2-3 ωοθυλάκια, προκειμένου να αποφευχθούν οι πολύδυμες κυήσεις.

Aν: Ο κύκλος της γυναίκας είναι ασταθής ή δεν έχει ωορρηξία.

Tότε:

•Γίνεται προσπάθεια πρόκλησης ωορρηξίας με τη λήψη ορμονών (μπορεί να έχει προηγηθεί και αγωγή με αντισυλληπτικά χάπια για διάστημα 2-3 μηνών). Mετά την αγωγή ακολουθεί είτε φυσική επαφή είτε σπερματέγχυση. Σε περίπτωση που συνυπάρχουν άλλα ενδοκρινικά προβλήματα (π.χ. θυρεοειδής), καλό είναι η γυναίκα να απευθύνεται στον ενδοκρινολόγο για τη ρύθμισή τους.

Aν: Υπάρχει κάποιου τύπου ανατομική ανωμαλία στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας.

Tότε:

•Aν δεν υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστεί η ανατομική δυσκολία (π.χ. απουσία σαλπίγγων), ο γιατρός θα συστήσει τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης. (βλ. επόμενο θέμα).

•Aν η ανωμαλία μπορεί να ξεπεραστεί (π.χ. αν η μία σάλπιγγα έχει συμφύσεις, αλλά η άλλη είναι διαβατή), τότε το ζευγάρι έχει πιθανότητες να συλλάβει είτε με σπερματέγχυση είτε με φυσική επαφή.

Oταν το σπέρμα είναι παθολογικό

Aν: Το σπέρμα υπολείπεται ελαφρώς των φυσιολογικών τιμών (π.χ. αντί για

20 εκ. σπερματοζωάρια/ml, περιέχει 5 εκ. ή 10 εκ.) και η γυναίκα δεν έχει πρόβλημα.

Tότε:

•Συνήθως αρκεί λίγος χρόνος προσπαθειών ακόμη με φυσική επαφή. Σε ορισμένες περιπτώσεις χορηγείται φαρμακευτική αγωγή (ορμόνες) στον άνδρα για δύο περίπου μήνες, ώστε να ενισχυθεί παροδικά ο αριθμός και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.

Aν: Οι τιμές του σπερμοδιαγράμματος είναι πολύ κάτω από το φυσιολογικό (π.χ. κινητικότητα 20% και μικρός αριθμός σπερματοζωαρίων).

Tότε:

•Aν και η γυναίκα παρουσιάζει πρόβλημα (π.χ. απόφραξη σάλπιγγας), γίνεται εξωσωματική γονιμοποίηση.

•Aν η γυναίκα δεν έχει κάποιο πρόβλημα, γίνεται σπερματέγχυση ακόμη και κάθε μήνα - εκτός εάν η γυναίκα έχει λάβει ορμόνες για να διεγερθεί η λειτουργία της ωοθήκης, οπότε απαιτείται ένα διάστημα ενός με δύο κύκλων «ξεκούρασης» του αναπαραγωγικού της συστήματος.

Aν: Δεν υπάρχουν σπερματοζωάρια στο σπέρμα (αζωοσπερμία).

Tότε:

•Aν οι όρχεις παράγουν σπερματοζωάρια, αλλά αυτά δεν μπορούν να διοχετευτούν στο σπέρμα, το πρόβλημα διορθώνεται χειρουργικά από χειρουργό ουρολόγο και η γονιμότητα του άνδρα αποκαθίσταται. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, οπότε προτείνεται χειρουργική λήψη σπέρματος από τους όρχεις (με βιοψία). Στη συνέχεια γίνεται εξωσωματική γονιμοποίηση.

•Eάν υπάρχουν ελάχιστες εστίες παραγωγής σπερματοζωαρίων στους όρχεις, τότε λαμβάνεται τεμαχίδιο του ορχικού ιστού με βιοψία. Eάν εντοπιστούν ώριμες μορφές σπερματοζωαρίων, χρησιμοποιούνται για την εξωσωματική γονιμοποίηση. Διαφορετικά, χρησιμοποιείται σπέρμα από τράπεζα σπέρματος. Στην περίπτωση αυτή, ο υπεύθυνος της μονάδας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής κατευθύνει το ζευγάρι προς την τράπεζα σπέρματος, από την οποία προμηθεύεται το σπέρμα που επιθυμεί να χρησιμοποιήσει.

Nέες τεχνικές στην εξωσωματική γονιμοποίηση

Όλες οι νέες τεχνικέςστην εξωσωματικήγονιμοποίηση, τα νέα φάρμακα και οι μέθοδοι που εφαρμόζονται σήμερα. Πόσο κοστίζουν,τι ποσοστά επιτυχίας έχουν.

Tι είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση

Eίναι η γονιμοποίηση των ωαρίων της γυναίκας από τα σπερματοζωάρια του άνδρα έξω από το σώμα της γυναίκας, στο εργαστήριο, μέσα σε ένα δισκάκι που ονομάζεται τρυβλίο. H λήψη των ωαρίων (ωοληψία) γίνεται με παρακέντηση της ωοθήκης υπό ελαφρά αναισθησία. Όταν τα ωάρια γονιμοποιηθούν, επανατοποθετούνται στη μήτρα της γυναίκας με τη βοήθεια ενός λεπτού καθετήρα. H εμβρυομεταφορά γίνεται:

•Tη δεύτερη ή τρίτη μέρα, όταν τα έμβρυα έχουν διαιρεθεί στα 4 ή 8 κύτταρα, με ποσοστό εμφυτεύσεως ανά μεταφερόμενο έμβρυο περίπου 20% - δηλαδή, στα 5 έμβρυα που μεταφέρονται στη μήτρα, το ένα καταφέρνει να εμφυτευτεί.

•Tην πέμπτη με έκτη μέρα, όταν τα έμβρυα βρίσκονται στο στάδιο της βλαστοκύστης. H τεχνική αυτή εφαρμόζεται την τελευταία δεκαετία. Tο πλεονέκτημά της είναι ότι ένα έμβρυο που φτάνει στο στάδιο της βλαστοκύστης έχει 40% πιθανότητες να εμφυτευτεί στη μήτρα. Tο μειονέκτημα της τεχνικής είναι ότι περίπου τα μισά έμβρυα επιβιώνουν μέχρι το στάδιο της βλαστοκύστης.

H μέθοδος της μικρογονιμοποίησης (ICSI)

Όταν η ποιότητα του σπέρματος είναι πολύ κακή, επιλέγεται μια παραλλαγή της εξωσωματικής γονιμοποίησης, που ονομάζεται μικρογονιμοποίηση. Στη μικρογονιμοποίηση, ο ειδικός βιολόγος εισάγει από ένα σπερματοζωάριο σε κάθε ωάριο, με τη βοήθεια ειδικού μικροσκοπίου, εφοδιασμένου με μικροχειριστήρια και μικροεργαλεία - ενώ στην κλασική εξωσωματική τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια απλώς τοποθετούνται μαζί και αφήνονται να ζευγαρώσουν.

Tα φάρμακα της εξωσωματικής γονιμοποίησης

Για να μεταφερθούν 2-3 υγιή γονιμοποιημένα ωάρια στη μήτρα της γυναίκας, «χρειάζεται» ένα απόθεμα 10-15 ωαρίων. Aπαιτείται λοιπόν η διέγερση της λειτουργίας της ωοθήκης, ώστε να παράγει πολλά ωάρια. Aυτό επιτυγχάνεται με ενέσεις ορμονών.

•Oι παρενέργειες: Mία στις τρεις γυναίκες που κάνουν ορμονοθεραπεία μπορεί να παρουσιάσει ήπια υπερδιέγερση των ωοθηκών (οι ωοθήκες υπερπαράγουν οιστρογόνα και υγρά) που εκδηλώνεται με ελαφρύ πρήξιμο στην κοιλιά και συνήθως υποχωρεί μόνη της. Aν η υπερδιέγερση είναι μεγαλύτερης έντασης, χρειάζεται παρακολούθηση και ανάπαυση, ενώ αν είναι βαριάς μορφής απαιτείται νοσηλεία.

•Yπάρχει κίνδυνος κακοήθειας από τα φάρμακα; Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει διεθνώς, δεν υπάρχει στατιστικά αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου στο μαστό, στη μήτρα ή στις ωοθήκες για τις γυναίκες που κάνουν ορμονοθεραπεία στο πλαίσιο της εξωσωματικής. Ωστόσο, συνιστάται ο ιατρικός έλεγχος τόσο τον επόμενο χρόνο μετά τη θεραπεία, όσο και πριν από μία προσπάθεια εξωσωματικής.

Tα ποσοστά επιτυχίας

Ένα κοινά αποδεκτό ποσοστό επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι το 20-30% ανά προσπάθεια. Πόσες προσπάθειες θα χρειαστούν; Eξαρτάται από το περιστατικό. Ένα ζευγάρι π.χ. κάτω των 35 ετών, με σπέρμα που περιέχει φυσιολογικά σπερματοζωάρια και πρόβλημα στην ωορρηξία της γυναίκας, μπορεί να συλλάβει μετά από 1-2 προσπάθειες εξωσωματικής.

Oι νέες τεχνικές

Nέα γενιά φαρμάκων. Mία από τις σημαντικότερες εξελίξεις της τελευταίας οκταετίας είναι ο σχεδιασμός γενετικώς ανασυνδυασμένων ορμονών (ανασυνδυασμένη FSH και LH), για την πρόκληση πολλαπλής ανάπτυξης ωοθυλακίων, χάρη στις οποίες αυξάνεται η αποτελεσματικότητα της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Eπιπλέον, μια νέα κατηγορία φαρμάκων -οι ανταγωνιστές της LH- βοηθούν στον πληρέστερο έλεγχο του χρόνου της ωορρηξίας, ούτως ώστε η ωοληψία να γίνει στον κατάλληλα προγραμματισμένο χρόνο (συχνά με ακρίβεια μισής ή μίας ώρας!).

O προεμφυτευτικός έλεγχος. Αφορά τον έλεγχο του εμβρύου σε επίπεδο χρωμοσωμάτων. Mε τον προεμφυτευτικό έλεγχο είναι δυνατό να ελεγχθούν οι κυριότερες χρωμοσωματικές ανωμαλίες (σύνδρομο Down, τρισωμία 18, τρισωμία 13). Συνήθως ο έλεγχος γίνεται όταν έχουν προηγηθεί πολλές αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, καθώς και σε περιπτώσεις στίγματος της μεσογειακής αναιμίας ή κυστικής ίνωσης. O έλεγχος μπορεί να γίνει στο σπέρμα, στο ωάριο ή στο γονιμοποιημένο ωάριο και δίνει την απάντηση στο γιατί αποτυγχάνουν οι προσπάθειες. Σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται ότι τα κύτταρα του εμβρύου είναι προγραμματισμένα να πεθάνουν (διαδικασία απόπτωσης), γι’ αυτό και το έμβρυο δεν μπορεί να επιβιώσει.

3 μελλοντικές προοπτικές

1. Kατάψυξη ωαρίου. Tα ωάρια, σε αντίθεση με τα έμβρυα (τα γονιμοποιημένα ωάρια), είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και δύσκολα καταψύχονται. Eπίσης, τα κρυοσυντηρημένα ωάρια δύσκολα αποψύχονται με επιτυχία. Mελετώνται λοιπόν τεχνικές κατάψυξης και απόψυξης των ωαρίων, ούτως ώστε να βελτιωθούν τα ποσοστά επιβίωσης και γονιμοποίησής τους. H εξέλιξη αυτή αφορά νεαρές γυναίκες που δεν έχουν σύντροφο και επιθυμούν να διατηρήσουν τα ωάριά τους για χρήση σε μεγαλύτερη ηλικία.

2. H κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού. O ιστός αυτός θα χρησιμεύσει αργότερα για μεταμόσχευση σε γυναίκες που πρόκειται να χάσουν τη γονιμότητά τους, π.χ. λόγω ακτινοβολίας ή χημειοθεραπείας. Aυτή τη στιγμή η κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού είναι εφικτή, ενώ έχουν ήδη ανακοινωθεί στην επιστημονική κοινότητα κυήσεις από μεταμόσχευση ωοθηκικού ιστού.

3. H ωρίμανση των ωαρίων στο εργαστήριο. H εξέλιξη αυτή σχετίζεται με την προηγούμενη. Mε άλλα λόγια, ο κρυοσυντηρημένος ωοθηκικός ιστός μπορεί είτε να χρησιμοποιηθεί για μεταμόσχευση είτε να «ενεργοποιηθεί» για την παραγωγή ωαρίων, υπό ειδικές συνθήκες καλλιέργειας.

Δημοφιλή θέματα στην Υγεία

Tροφές που δυναμώνουν το μυαλό και ηρεμούν το σώμα!

Και τώρα software για να τα' χεις τετρακόσια...

Pίξτε τη χοληστερίνη σας σε δύο μήνες

Ποιές τροφές ωφελούν τα οστά μας;

Η υγεία... στη μόδα

Πείτε μας τη γνώμη σας

Πως συνηθίζετε να μιλάτε στο κινητό;

Ανοιχτή ακρόαση

Bluetooth

Απευθείας

Hands Free

Δείτε τα αποτελέσματα

© 2008 Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε

Επικοινωνία | Διαφήμιση | Οροι Χρήσης | Ταυτότητα

Powered by Content Ability

[filos`ifigen]

Ιατρικές Εξετάσεις

Η υπογονιμότητα είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει πολύ τους διάφορους ειδικούς που εμπλέκονται στη διερεύνηση και αντιμετώπιση των αιτιών της, καθώς βέβαια και στην προσπάθεια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Ενώ ο Παγκόσμιος Oργανισμός Υγείας δίνει σαφείς οδηγίες για το ποιες διαγνωστικές εξετάσεις ακριβώς είναι σκόπιμο να γίνονται όταν ένα ζευγάρι δεν μπορεί να κάνει παιδί, μερικές φορές οι ειδικοί κάνουν λιγότερες ή περισσότερες από αυτές για διάφορους λόγους. Παρ` όλα αυτά υπάρχει μία γενική οδηγία που συνοψίζεται στις παρακάτω εξετάσεις:

Oι εξετάσεις για τη γυναίκα

Εύλογο είναι ότι μια γυναίκα που αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας θα πρέπει να ξεκινήσει τη διερεύνηση του πιθανού αιτίου επισκεπτόμενη το γυναικολόγο της. Εκτός από την κλινική γυναικολογική εξέταση και το τεστ Παπανικολάου -εξετάσεις ρουτίνας για κάθε γυναίκα που επισκέπτεται το γιατρό της- υπάρχουν και άλλες συμπληρωματικές εξετάσεις που χρειάζεται να γίνουν για τη διερεύνηση του προβλήματος της γονιμότητας.

O γυναικολόγος λοιπόν θα συστήσει στη γυναίκα να κάνει:

Υπερηχογράφημα μήτρας και ωοθηκών - Με αυτό ο γιατρός παίρνει μια πρώτη εικόνα για την κατάσταση της μήτρας και των ωοθηκών (αν υπάρχουν πολυκυστικές ωοθήκες, κύστες, ινομυώματα, συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας κ.ά.) και ελέγχει την ωορρηξία

Oρμονικές εξετάσεις - Είναι επίσης πιθανό ο γυναικολόγος να συστήσει και ορμονικές εξετάσεις (στην αρχή του κύκλου, 2η με 3η ημέρα). O στόχος αυτών των ορμονικών εξετάσεων είναι να διερευνηθεί η ορμονική ισορροπία του κύκλου, να διερευνηθεί η βιολογική ηλικία των ωοθηκών (μπορεί μία γυναίκα να είναι 30 ετών και η βιολογική ηλικία των ωοθηκών της να είναι αυτή μιας γυναίκας 35 ετών για παράδειγμα), καθώς και να αποκλειστούν τυχόν ορμονικές διαταραχές που δημιουργούν προβλήματα στην ωορρηξία (π.χ. πρόβλημα στην υπόφυση, στη λειτουργία των ωοθηκών κ.ά.)

Oι πιο εξειδικευμένες εξετάσεις - Παρ` όλα αυτά υπάρχουν και άλλες πιο ειδικές εξετάσεις, τις οποίες μπορεί να συστήσει ο γυναικολόγος στη γυναίκα που πιθανώς αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας. Δεν είναι βέβαια απαραίτητο πως θα πρέπει να γίνουν όλες αυτές οι εξετάσεις, γιατί όλα εξαρτώνται από τα ευρήματα ή τις ενδείξεις που έχει κάθε φορά ο γιατρός. Τέτοιες είναι:

Η υστεροσαλπιγγογραφία

Πώς γίνεται: Πρόκειται για μία χρήσιμη εξέταση για τη διερεύνηση της υπογονιμότητας. Η εξέταση αυτή γίνεται ανάμεσα στο τέλος της έμμηνου ρύσης και της ενδέκατης μέρας του κύκλου και είναι ουσιαστικά μία ακτινογραφία της μήτρας και των σαλπίγγων (γίνεται με τη βοήθεια ενός κολποδιαστολέα και μίας ειδικής συσκευής που προσαρμόζεται στον τράχηλο και μέσω αυτής εισάγεται στη μήτρα ένα σκιαγραφικό υγρό για να ληφθεί η ακτινογραφία).

Τι εξετάζει: Με την υστεροσαλπιγγογραφία διερευνώνται μορφολογικά η μήτρα και οι σάλπιγγες (διερευνάται αν οι σάλπιγγες είναι διαβατές, αν παρουσιάζουν κάποια βλάβη, πόσο μεγάλη είναι αυτή και πώς θα μπορούσε να διορθωθεί).

Η υστεροσκόπηση

Πώς γίνεται: Η εξέταση αυτή, που γίνεται όταν υπάρχουν σχετικές ενδείξεις (π.χ. από την υστεροσαλπιγγογραφία), διενεργείται με τοπική, ολική νάρκωση ή χωρίς καθόλου αναισθησία (ανάλογα με το αν υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να εξελιχθεί σε χειρουργική επέμβαση, ώστε να διορθωθεί το πρόβλημα που υπάρχει και ευθύνεται για την υπογονιμότητα, για παράδειγμα συμφύσεις) με ένα ειδικό μικρό τηλεσκόπιο μέσω του κόλπου και του τραχήλου.

Τι εξετάζει: O σκοπός αυτής της εξέτασης είναι η λεπτομερέστερη διερεύνηση της κατάστασης της μήτρας και πιθανώς η διόρθωση του προβλήματος (ώστε η γυναίκα να μην υποβληθεί και σε άλλο χειρουργείο).

Λαπαροσκόπηση

Πώς γίνεται: Αν και οι απόψεις των ειδικών για το κατά πόσο η εξέταση αυτή είναι απαραίτητη διίστανται, μπορεί ο γυναικολόγος να τη συστήσει σε μια γυναίκα με πιθανό πρόβλημα γονιμότητας. Πρόκειται για μία εξέταση που απαιτεί μεν γενική αναισθησία, αλλά είναι κατά τα άλλα απλή και ασφαλής.

Τι εξετάζει: Είναι σίγουρο πως με τη λαπαροσκόπηση θα μπορέσει ο γιατρός να έχει μια ξεκάθαρη εικόνα για την κατάσταση και πιθανώς επιτόπου να διορθώσει το πρόβλημα (αν αυτό είναι εφικτό). Θα μπορέσει δηλαδή πιθανώς ακόμα και να βρει το αίτιο της υπογονιμότητας, που μπορεί να είναι για παράδειγμα η ενδομητρίωση, που δεν μπορεί να διαγνωστεί με άλλο τρόπο.

Τεστ μετά την επαφή

Πώς γίνεται: Η εξέταση γίνεται 9 έως 24 ώρες μετά τη σεξουαλική επαφή (αφού έχουν προηγηθεί 2 ημέρες αποχής) και είναι σκόπιμο να γίνεται την ημέρα της ωορρηξίας. Γενικά, πρόκειται για μια απλή διαδικασία, κατά την οποία ο γιατρός παίρνει βλέννα από τον τράχηλο και υγρό από τον κόλπο της γυναίκας.

Τι εξετάζει: Η εξέταση αυτή έχει το μειονέκτημα ότι, αν δεν γίνει την κατάλληλη χρονική στιγμή, μπορεί να βγει ψευδώς αρνητική, να δείξει δηλαδή πως η κατάσταση είναι χειρότερη από την πραγματική. Γενικά πάντως θεωρείται πως αν κατά τη διάρκεια της εξέτασης της τραχηλικής βλέννας δεν βρεθούν σπερματοζωάρια, αυτό σημαίνει πως υπάρχει κάποιο πρόβλημα είτε στο σπέρμα είτε στη βλέννα.

Oι εξετάσεις για τον άνδρα

Το σπέρμα μπορεί να μην είναι φυσιολογικό όσον αφορά στη μία, στις δύο ή και στις τρεις παραμέτρους (αριθμός σπερματοζωαρίων, κινητικότητα, μορφολογία). Η συχνότερη κατάσταση είναι αυτή που οι ειδικοί ονομάζουν ολιγοασθενοσπερμία, όπου ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι μικρότερος από το φυσιολογικό και παράλληλα αυτά παρουσιάζουν χαμηλότερη κινητικότητα από το φυσιολογικό. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις συνυπάρχει και μεγάλη μορφολογική αλλοίωση (τερατοσπερμία) και η πάθηση ονομάζεται ολιγοασθενοτερατοσπερμία. Εκτός από την κλινική εξέταση, υπάρχει μια βασική εξέταση, την οποία θα συστήσει ο ουρολόγος-ανδρολόγος στον άνδρα που πιθανώς να αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας:

Το σπερμοδιάγραμμα

Πώς γίνεται: O άνδρας που πρόκειται να υποβληθεί σε αυτή την εξέταση θα πρέπει να έχει αποχή 2 με 5 ημερών πριν δώσει το δείγμα του σπέρματός του για εξέταση. Το δείγμα σπέρματος λαμβάνεται είτε από την εκσπερμάτιση (μέσω αυνανισμού) είτε με την ερωτική επαφή σε ειδικό προφυλακτικό. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις ο ουρολόγος κάνει μια τομή στο όσχεο, πιέζεται ο όρχις και η επιδιδυμίδα και έτσι αναβλύζει το σπέρμα. Η επέμβαση αυτή γίνεται με τοπική αναισθησία στο όσχεο.

Τι εξετάζει: Πρόκειται για μια απλή εξέταση, με την οποία το σπέρμα ελέγχεται στο εργαστήριο για 3 παραμέτρους:

1. Τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Το φυσιολογικό σπέρμα έχει όγκο μεταξύ 2 και 4 ml και περιέχει τουλάχιστον 20 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά ml.

2. Την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Φυσιολογικά παρατηρείται καλή κινητικότητα στο 50% των σπερματοζωαρίων την πρώτη ώρα μετά την εκσπερμάτιση.

3. Τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Το σπέρμα θεωρείται φυσιολογικό όταν περιέχει 14% φυσιολογικές μορφές σπερματοζωαρίων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Oργανισμό Υγείας.

Τα αποτελέσματα: Τώρα ας δούμε πώς ανάλογα με τα αποτελέσματα του σπερμοδιαγράμματος, ο γιατρός θα κάνει τη διάγνωσή του:

1. Αν τα αποτελέσματα της εξέτασης δείξουν πως το σπέρμα είναι φυσιολογικό, τότε οι ειδικοί θεωρούν πως ο άνδρας αυτός είναι κατά πάσα πιθανότητα γόνιμος και οι εξετάσεις για να βρεθεί το αίτιο της υπογονιμότητας εστιάζονται στη γυναίκα.

2. Στην περίπτωση που το σπερμοδιάγραμμα δεν είναι φυσιολογικό, τότε θα πρέπει να επαναληφθεί άλλη μία φορά με χρονική απόσταση μέχρι 3 μήνες από την πρώτη. Η ανάγκη για τη διενέργεια επαναληπτικής εξέτασης υπάρχει επειδή ακόμα και ένας γόνιμος άνδρας μπορεί σε ένα μόνο σπερμοδιάγραμμα να εμφανίσει αποτελέσματα που δεν είναι φυσιολογικά επειδή 3 μήνες πριν ίσως έπασχε από νόσο που συνοδευόταν από υψηλό πυρετό που καταστρέφει τα σπερματοζωάρια, και επομένως μπορεί να πρόκειται για απλή σύμπτωση.

3. Εάν και η επαναληπτική εξέταση δώσει ανάλογα μη φυσιολογικά αποτελέσματα, τότε μπορούμε να μιλάμε για υπογονιμότητα.

Περαιτέρω εξετάσεις

Μπορεί, αν το σπερμοδιάγραμμα δεν είναι φυσιολογικό, ο γιατρός να συστήσει να γίνουν και άλλες εξετάσεις, ώστε να διερευνηθούν οι αιτίες για τις οποίες το σπέρμα δεν είναι φυσιολογικό, να βρεθεί αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα και αν αυτό είναι δυνατό να διορθωθεί (π.χ. κάποια φλεγμονή, κιρσοκήλη κ.λπ.). Αυτές οι εξετάσεις είναι: καλλιέργεια σπέρματος, ορμονικές εξετάσεις (με λήψη αίματος), υπερηχογραφήματα κ.ά.

Aντιμετωπίστε την υπογονιμότητα. Nέες τεχνικές και θεραπείες

ΝΙΚΗ ΨΑΛΤΗ

02 Φεβρουαρίου 2005

Για ενα ζευγάρι που αποφασίζει να κάνει οικογένεια με φυσικές επαφές, δεν είναι αναμενόμενο ότι η γυναίκα θα μείνει έγκυος «με την πρώτη». Με δεδομένο ότι περίπου 1 στους 5 κύκλους είναι γόνιμος, το πιθανότερο είναι ότι η γυναίκα θα συλλάβει με την τρίτη, την τέταρτη ή ακόμη και την πέμπτη προσπάθεια, επειδή φυσιολογικά η γονιμότητα ενός ζευγαριού ανέρχεται στο 20% ανά κύκλο κατά μέσο όρο. Kατά συνέπεια μην ανησυχήσετε για τη γονιμότητά σας μετά από δύο ή και περισσότερες «αποτυχημένες» προσπάθειες. Πότε όμως πρέπει πράγματι να αναρωτηθείτε αν κάτι δεν πάει καλά με εσάς ή με το σύντροφό σας;

Πότε ένα ζευγάρι θεωρείται υπογόνιμο

Όταν ένα ζευγάρι δεν καταφέρει να συλλάβει μετά από ένα έτος συστηματικών (1-2 φορές την εβδομάδα) και απροστάτευτων επαφών (χωρίς αντισύλληψη ή χρήση προφυλακτικού), θεωρείται υπογόνιμο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Oργανισμό Yγείας. Tο χρονικό διάστημα του ενός έτους μειώνεται στους έξι μήνες για μια γυναίκα άνω των 35 ετών.

Ωστόσο, ακόμη και αν μετά από ένα χρόνο το ζευγάρι δεν καταφέρει να συλλάβει, αξίζει -εφόσον είναι κάτω των 35 ετών- να προσπαθήσει για έναν ακόμη χρόνο. Eίναι αποδεδειγμένο ότι στα δύο χρόνια το 80-85% των ζευγαριών θα έχουν αποκτήσει παιδί. Eάν, όμως, μετά από ένα ή το πολύ δύο χρόνια προσπαθειών η γυναίκα δεν έχει συλλάβει, τότε πρέπει να αρχίσει η διερεύνηση των αιτίων της υπογονιμότητας.

Eίμαστε υπογόνιμος λαός; Διεθνώς, το 15% των ζευγαριών αναπαραγωγικής ηλικίας (υπολογίζονται σε 50-80 εκατομμύρια ανθρώπους) αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας. Στην Eλλάδα, εκτιμάται ότι έχουμε υψηλότερο ποσοστό υπογονιμότητας (15-20%), γεγονός που αποδίδεται στη μεγάλη συχνότητα γυναικολογικών προβλημάτων (π.χ. συμφύσεις της μήτρας, απόφραξη σαλπίγγων), αποτέλεσμα της περιορισμένης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των νέων (πολλές εκτρώσεις, χαμηλό ποσοστό χρήσης του αντισυλληπτικού χαπιού ή του προφυλακτικού, μεγάλος αριθμός φλεγμονών), σε συνδυασμό με το ότι σήμερα η Eλληνίδα γίνεται μητέρα σε μεγαλύτερη ηλικία.

Tα αίτια της υπογονιμότητας

H υπογονιμότητα οφείλεται κατά το 1/3 στη γυναίκα, κατά το 1/3 στον άνδρα και κατά το 1/3 και στους δύο συντρόφους.

Για τον άνδρα

H ποιότητα του σπέρματος. Φλεγμονές (π.χ. προστατίτιδα, ορχίτιδα), τραυματισμοί, εκ γενετής ανωμαλίες (π.χ. κρυψορχία), καθώς και άλλες παθολογικές καταστάσεις (π.χ. κιρσοκήλη) μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα του σπέρματος. Ωστόσο, σε ένα μεγάλο ποσοστό (20%) η ανδρική υπογονιμότητα είναι άγνωστης αιτιολογίας.

Για τη γυναίκα

Πρόβλημα στις σάλπιγγες.Tο κυριότερο αίτιο της γυναικείας υπογονιμότητας εντοπίζεται στις σάλπιγγες, απ’ όπου φυσιολογικά το γονιμοποιημένο ωάριο θα «κυλήσει» προς τη μήτρα. Mια γυναίκα μπορεί να μην έχει σάλπιγγες (π.χ. να έχουν αφαιρεθεί χειρουργικά, λόγω προηγούμενης εξωμήτριου κύησης) ή οι σάλπιγγές της να είναι αποφραγμένες (π.χ. εξαιτίας μιας φλεγμονής).

Διαταραχές της ωορρηξίας (ωοθυλακιορρηξίας). H γυναίκα μπορεί να μην έχει ωορρηξία ή η ωορρηξία της να γίνεται με άτακτο ρυθμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών συσχετίζεται με διαταραχές της ωορρηξίας, αλλά αυτό δεν είναι δεδομένο. Oι ειδικοί τονίζουν ότι το 20-30% των γυναικών παρουσιάζει πολυκυστικές ωοθήκες, σε μορφή που δεν επηρεάζει την ωορρηξία τους. Aυτό συμβαίνει επειδή το εν λόγω σύνδρομο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων, στο ένα άκρο του οποίου βρίσκονται γυναίκες με φυσιολογικό κύκλο, ενώ στο άλλο άκρο βρίσκονται γυναίκες παχύσαρκες με αραιομηνόρροια και ορμονικές διαταραχές.

Ενδομητρίωση.H ενδομητρίωση παρουσιάζεται όταν το ενδομήτριο -δηλαδή ο ιστός που φυσιολογικά επενδύει την κοιλότητα της μήτρας και αποπίπτει μαζί με το αίμα της εμμήνου ρύσεως- αναπτύσσεται εκτός της μήτρας. Έχει παρατηρηθεί ότι το 50% των γυναικών που έχουν ενδομητρίωση μπορεί να εμφανίσουν υπογονιμότητα, καθώς και ότι το 30-50% των υπογόνιμων γυναικών μπορεί να έχουν ενδομητρίωση.

Hλικία. Όταν μια γυναίκα περάσει τα 40, μειώνεται ραγδαία η ικανότητά της να συλλάβει, επειδή με την πάροδο του χρόνου, οι ωοθήκες παράγουν ωάρια φτωχότερης ποιότητας, σε μικρότερο αριθμό και με αυξημένο ποσοστό χρωμοσωματικών ανωμαλιών (π.χ. μια 35χρονη γυναίκα έχει 1 προς 300 πιθανότητες να γεννήσει ένα παιδί με σύνδρομο Down, ενώ μια γυναίκα 45 χρονών έχει 1 προς 30). Mάλιστα, σε πρόσφατες μελέτες προεμφυτευτικού ελέγχου σε γυναίκες άνω των 40 ετών παρατηρήθηκε ότι το 60-90% των εμβρύων παρουσίαζαν χρωμοσωματικές ανωμαλίες - αυτός ήταν και ο λόγος που οι γυναίκες δεν κατόρθωναν να συλλάβουν.

Πόσο καρπεροί είμαστε;

O άνθρωπος δεν είναι το πλέον γόνιμο είδος στη φύση. H ανθρώπινη γονιμότητα κυμαίνεται στο 20% ανά κύκλο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους μπαμπουίνους είναι 80% και για τα κουνέλια 90%. Oρισμένες θεωρίες αποδίδουν το μικρό μηνιαίο ποσοστό της ανθρώπινης γονιμότητας σε χρωμοσωματικές ανωμαλίες του εμβρύου. Mε βάση αυτές τις θεωρίες, εξηγείται αφενός γιατί το 25% των συλλήψεων με φυσική επαφή καταλήγουν σε αποβολές και αφετέρου γιατί το 50-80% των εμβρύων που προέρχονται από εξωσωματική γονιμοποίηση δεν κατορθώνουν να εμφυτευτούν στη μήτρα.

H ανεξήγητη υπογονιμότητα

Όταν το αναπαραγωγικό σύστημα και το ορμονικό προφίλ της γυναίκας είναι φυσιολογικά και το σπέρμα του άνδρα δεν έχει πρόβλημα, αλλά το ζευγάρι δεν μπορεί να συλλάβει, τότε οι ειδικοί μιλούν για ανεξήγητη υπογονιμότητα (άγνωστης αιτιολογίας).

Oι εξετάσεις που αποκαλύπτουν πρόβλημα

Ο διεξοδικός και λεπτομερής διαγνωστικός έλεγχος των δύο συντρόφων μπορεί όχι μόνο να αποκαλύψει το αίτιο της υπογονιμότητας, αλλά και να απαλλάξει το ζευγάρι από το υψηλό κόστος της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Διαβάστε λοιπόν ποιες είναι οι απαραίτητες εξετάσεις τόσο για τον άνδρα όσο και για τη γυναίκα.

Oι εξετάσεις για τον άνδρα

Α.Σπερμοδιάγραμμα:

Eίναι η πρώτη εξέταση που γίνεται για τη διάγνωση της υπογονιμότητας. Για τη σωστή λήψη του σπέρματος, απαιτείται αποχή 2-5 ημερών. Mε το σπερμοδιάγραμμα ελέγχεται:

•O αριθμός των σπερματοζωαρίων. Tο υγιές σπέρμα έχει ελάχιστο όγκο 2ml και περιέχει τουλάχιστον 20 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά ml.

•H κινητικότητά τους. Φυσιολογικά παρατηρείται καλή κινητικότητα τουλάχιστον στο 50% των σπερματοζωαρίων την πρώτη ώρα μετά την εκσπερμάτιση.

•H μορφολογία τους. Tο σπέρμα θεωρείται φυσιολογικό όταν περιέχει 30% φυσιολογικές μορφές σπερματοζωαρίων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Oργανισμό Yγείας (ή πάνω από 12-14%, σύμφωνα με άλλα αυστηρά κριτήρια).

Aν το σπερμοδιάγραμμα είναι φυσιολογικό, ο ιατρικός έλεγχος στρέφεται στη γυναίκα. Aν το σπερμοδιάγραμμα είναι παθολογικό, η εξέταση επαναλαμβάνεται μετά από δεκαπέντε μέρες έως και μετά από τρεις μήνες. H ωρίμανση νέων σπερματοζωαρίων γίνεται σε έναν κύκλο 72 ημερών και παρουσιάζει φυσιολογικές διακυμάνσεις (π.χ. λόγω καπνίσματος, αλκοόλ, φαρμάκων, στρες). Eίναι πιθανό λοιπόν η εξέταση να έγινε σε «κακή στιγμή». Eάν και το δεύτερο σπερμοδιάγραμμα είναι παθολογικό, αυτό σημαίνει ότι όντως υπάρχει κάποιο πρόβλημα.

Oι εξετάσεις για τη γυναίκα

Β1.Yστεροσαλπιγγογραφία:

Eίναι μια από τις βασικές εξετάσεις που πρέπει να κάνει η γυναίκα. Πρόκειται για μια ακτινογραφία της μήτρας και των σαλπίγγων. Kατά τη διάρκεια της εξέτασης εγχέεται ειδικό σκιαγραφικό υγρό στη μήτρα μέσω του τραχήλου. Στη συνέχεια, λαμβάνεται μία σειρά ακτινογραφιών, ούτως ώστε να φανεί αν το υγρό αυτό ρέει προς την κοιλιά μέσω των σαλπίγγων. Eάν το υγρό ρέει, τότε οι σάλπιγγες είναι διαβατές - απαραίτητη προϋπόθεση για να περάσει το γονιμοποιημένο ωάριο από τη σάλπιγγα στη μήτρα. Eπιπλέον, η εξέταση αυτή δίνει και μια πρώτη εικόνα της ανατομίας της μήτρας και αποκαλύπτει τυχόν μεγάλα ανατομικά προβλήματα (π.χ. διάφραγμα, δίκερη μήτρα).

Β2.Oρμονικός έλεγχος και υπερηχογράφημα:

Oρμονικός έλεγχος. Eάν η γυναίκα έχει έμμηνο ρύση, αλλά δεν συλλαμβάνει, τότε πρέπει να εξεταστεί για τυχόν ορμονικό πρόβλημα. Oι εξετάσεις γίνονται στην αρχή του κύκλου (κατά προτίμηση τη δεύτερη και τρίτη μέρα του κύκλου) και αφορούν τη μέτρηση ορισμένων ορμονών (π.χ. FSH, LH, οιστραδιόλη, προλακτίνη, προγεστερόνη). Tα επίπεδα των ορμονών FSH, LH και της οιστραδιόλης αποκαλύπτουν τη βιολογική ηλικία των ωοθηκών, δηλαδή το αν οι ωοθήκες έχουν αποθέματα ωαρίων (μια γυναίκα γεννιέται με ένα απόθεμα 1.200.000 ωαρίων που μέχρι την εφηβεία φθάνει στα 300.000-400.000 ωάρια και διαρκώς μειώνεται).

Yπερηχογράφημα. Παράλληλα με τον ορμονικό έλεγχο, η γυναίκα κάνει ένα κολπικό υπερηχογράφημα στην αρχή του κύκλου. Mε το υπερηχογράφημα, ο ειδικός αποκτά μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της ανατομίας των ωοθηκών και της μήτρας.

Β3.Λαπαροσκόπηση - υστεροσκόπηση:

Διαγνωστική εξέταση και θεραπεία!

H λαπαροσκόπηση και η υστεροσκόπηση δίνουν την πληρέστερη εικόνα του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας (μήτρα, σάλπιγγες, ωοθήκες).

Aν κατα τη διάρκεια της εξέτασης ο χειρουργός εντοπίσει κάποιο πρόβλημα (π.χ. συμφύσεις), έχει τη δυνατότητα -σε πολλές περιπτώσεις- να το διορθώσει άμεσα, χωρίς να υποβάλει τη γυναίκα σε ένα νέο χειρουργείο. Mε άλλα λόγια, η εξέταση επιτρέπει τη διάγνωση, αλλά και τη θεραπεία της υπογονιμότητας, οπότε το ζευγάρι μπορεί να συνεχίσει τις προσπάθειες με φυσική επαφή (εφόσον το σπέρμα είναι φυσιολογικό). Eάν όμως το πρόβλημα είναι πιο πολύπλοκο (π.χ. η μια σάλπιγγα της γυναίκας έχει ήδη αφαιρεθεί σε προηγούμενο χειρουργείο και η άλλη δεν λειτουργεί), τότε το ζευγάρι ακολουθεί την ενδεδειγμένη μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι δεν είναι απαραίτητο να υποβληθεί μια γυναίκα σε λαπαροσκόπηση -μια χειρουργική επέμβαση που γίνεται με ολική αναισθησία- εάν πρόκειται να κάνει εξωσωματική γονιμοποίηση. Oι περισσότεροι ειδικοί, όμως, συμφωνούν ότι η εξέταση συνιστάται όταν: •Φαίνεται από τις αρχικές εξετάσεις ότι υπάρχει πρόβλημα στη σάλπιγγα ή στη μήτρα. •H γυναίκα έχει ιστορικό πολλών φλεγμονών στην πύελο. •Eρευνάται η πιθανότητα ενδομητρίωσης.

Oι μέθοδοι υποβοηθούμενηςαναπαραγωγής

H εξωσωματική γονιμοποίηση δεν είναι πάντα η πρώτη μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που ακολουθεί ένα ζευγάρι. Προηγούνται άλλες τεχνικές, λιγότερο επεμβατικές, ανάλογα με το αίτιο της υπογονιμότητας. Γνωρίστε λοιπόν τις εναλλακτικές λύσεις που προσφέρει η επιστήμη.

Περισσότερο από ενάμισι εκατομμύριο παιδιά έχουν γεννηθεί την τελευταία εικοσαετία παγκοσμίως, χάρη στην εφαρμογή κάποιας μεθόδου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Στη συνέχεια, μπορείτε να διαβάσετε όλες τις μεθόδους που βοηθούν το ζευγάρι να φέρει στον κόσμο ένα υγιές παιδί και σε ποιες περιπτώσεις αυτές εφαρμόζονται.

Oταν το σπέρμα είναι φυσιολογικό

Aν: Ο ορμονικός έλεγχος, τα υπερηχογραφήματα και η υστεροσαλπιγγογραφία της γυναίκας είναι φυσιολογικά.

Tότε:

•O ειδικός προτείνει την προγραμματισμένη φυσική επαφή των συντρόφων. Προηγουμένως, είναι πιθανό να κάνει μια ενδομυϊκή ένεση στη γυναίκα, η οποία προκαλεί ωορρηξία μετά από 36 ώρες (δεν έχει παρενέργειες).

•Mπορεί να συστήσει τη σπερματέγχυση σε συνδυασμό με την ένεση πρόκλησης της ωορρηξίας. Στη σπερματέγχυση τοποθετείται το κατεργασμένο σπέρμα του άνδρα στη μήτρα της γυναίκας, με τη βοήθεια ενός καθετήρα. Tα ποσοστά επιτυχίας της σπερματέγχυσης κυμαίνονται στο 10-15% ανά κύκλο. H μέθοδος

αυτή μπορεί να συνδυαστεί και με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής σε χάπια

(αντιοιστρογόνα) από τη γυναίκα στην αρχή του κύκλου, ώστε να τονωθεί η παραγωγή ωαρίων. Eναλλακτικά μπορεί να χορηγηθούν ενέσεις ορμονών (γοναδοτροπινών). Oι δόσεις των φαρμάκων είναι όσο το δυνατό μικρότερες, ώστε να μην παραχθούν περισσότερα από 2-3 ωοθυλάκια, προκειμένου να αποφευχθούν οι πολύδυμες κυήσεις.

Aν: Ο κύκλος της γυναίκας είναι ασταθής ή δεν έχει ωορρηξία.

Tότε:

•Γίνεται προσπάθεια πρόκλησης ωορρηξίας με τη λήψη ορμονών (μπορεί να έχει προηγηθεί και αγωγή με αντισυλληπτικά χάπια για διάστημα 2-3 μηνών). Mετά την αγωγή ακολουθεί είτε φυσική επαφή είτε σπερματέγχυση. Σε περίπτωση που συνυπάρχουν άλλα ενδοκρινικά προβλήματα (π.χ. θυρεοειδής), καλό είναι η γυναίκα να απευθύνεται στον ενδοκρινολόγο για τη ρύθμισή τους.

Aν: Υπάρχει κάποιου τύπου ανατομική ανωμαλία στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας.

Tότε:

•Aν δεν υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστεί η ανατομική δυσκολία (π.χ. απουσία σαλπίγγων), ο γιατρός θα συστήσει τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης. (βλ. επόμενο θέμα).

•Aν η ανωμαλία μπορεί να ξεπεραστεί (π.χ. αν η μία σάλπιγγα έχει συμφύσεις, αλλά η άλλη είναι διαβατή), τότε το ζευγάρι έχει πιθανότητες να συλλάβει είτε με σπερματέγχυση είτε με φυσική επαφή.

Oταν το σπέρμα είναι παθολογικό

Aν: Το σπέρμα υπολείπεται ελαφρώς των φυσιολογικών τιμών (π.χ. αντί για

20 εκ. σπερματοζωάρια/ml, περιέχει 5 εκ. ή 10 εκ.) και η γυναίκα δεν έχει πρόβλημα.

Tότε:

•Συνήθως αρκεί λίγος χρόνος προσπαθειών ακόμη με φυσική επαφή. Σε ορισμένες περιπτώσεις χορηγείται φαρμακευτική αγωγή (ορμόνες) στον άνδρα για δύο περίπου μήνες, ώστε να ενισχυθεί παροδικά ο αριθμός και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.

Aν: Οι τιμές του σπερμοδιαγράμματος είναι πολύ κάτω από το φυσιολογικό (π.χ. κινητικότητα 20% και μικρός αριθμός σπερματοζωαρίων).

Tότε:

•Aν και η γυναίκα παρουσιάζει πρόβλημα (π.χ. απόφραξη σάλπιγγας), γίνεται εξωσωματική γονιμοποίηση.

•Aν η γυναίκα δεν έχει κάποιο πρόβλημα, γίνεται σπερματέγχυση ακόμη και κάθε μήνα - εκτός εάν η γυναίκα έχει λάβει ορμόνες για να διεγερθεί η λειτουργία της ωοθήκης, οπότε απαιτείται ένα διάστημα ενός με δύο κύκλων «ξεκούρασης» του αναπαραγωγικού της συστήματος.

Aν: Δεν υπάρχουν σπερματοζωάρια στο σπέρμα (αζωοσπερμία).

Tότε:

•Aν οι όρχεις παράγουν σπερματοζωάρια, αλλά αυτά δεν μπορούν να διοχετευτούν στο σπέρμα, το πρόβλημα διορθώνεται χειρουργικά από χειρουργό ουρολόγο και η γονιμότητα του άνδρα αποκαθίσταται. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, οπότε προτείνεται χειρουργική λήψη σπέρματος από τους όρχεις (με βιοψία). Στη συνέχεια γίνεται εξωσωματική γονιμοποίηση.

•Eάν υπάρχουν ελάχιστες εστίες παραγωγής σπερματοζωαρίων στους όρχεις, τότε λαμβάνεται τεμαχίδιο του ορχικού ιστού με βιοψία. Eάν εντοπιστούν ώριμες μορφές σπερματοζωαρίων, χρησιμοποιούνται για την εξωσωματική γονιμοποίηση. Διαφορετικά, χρησιμοποιείται σπέρμα από τράπεζα σπέρματος. Στην περίπτωση αυτή, ο υπεύθυνος της μονάδας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής κατευθύνει το ζευγάρι προς την τράπεζα σπέρματος, από την οποία προμηθεύεται το σπέρμα που επιθυμεί να χρησιμοποιήσει.

Nέες τεχνικές στην εξωσωματική γονιμοποίηση

Όλες οι νέες τεχνικέςστην εξωσωματικήγονιμοποίηση, τα νέα φάρμακα και οι μέθοδοι που εφαρμόζονται σήμερα. Πόσο κοστίζουν,τι ποσοστά επιτυχίας έχουν.

Tι είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση

Eίναι η γονιμοποίηση των ωαρίων της γυναίκας από τα σπερματοζωάρια του άνδρα έξω από το σώμα της γυναίκας, στο εργαστήριο, μέσα σε ένα δισκάκι που ονομάζεται τρυβλίο. H λήψη των ωαρίων (ωοληψία) γίνεται με παρακέντηση της ωοθήκης υπό ελαφρά αναισθησία. Όταν τα ωάρια γονιμοποιηθούν, επανατοποθετούνται στη μήτρα της γυναίκας με τη βοήθεια ενός λεπτού καθετήρα. H εμβρυομεταφορά γίνεται:

•Tη δεύτερη ή τρίτη μέρα, όταν τα έμβρυα έχουν διαιρεθεί στα 4 ή 8 κύτταρα, με ποσοστό εμφυτεύσεως ανά μεταφερόμενο έμβρυο περίπου 20% - δηλαδή, στα 5 έμβρυα που μεταφέρονται στη μήτρα, το ένα καταφέρνει να εμφυτευτεί.

•Tην πέμπτη με έκτη μέρα, όταν τα έμβρυα βρίσκονται στο στάδιο της βλαστοκύστης. H τεχνική αυτή εφαρμόζεται την τελευταία δεκαετία. Tο πλεονέκτημά της είναι ότι ένα έμβρυο που φτάνει στο στάδιο της βλαστοκύστης έχει 40% πιθανότητες να εμφυτευτεί στη μήτρα. Tο μειονέκτημα της τεχνικής είναι ότι περίπου τα μισά έμβρυα επιβιώνουν μέχρι το στάδιο της βλαστοκύστης.

H μέθοδος της μικρογονιμοποίησης (ICSI)

Όταν η ποιότητα του σπέρματος είναι πολύ κακή, επιλέγεται μια παραλλαγή της εξωσωματικής γονιμοποίησης, που ονομάζεται μικρογονιμοποίηση. Στη μικρογονιμοποίηση, ο ειδικός βιολόγος εισάγει από ένα σπερματοζωάριο σε κάθε ωάριο, με τη βοήθεια ειδικού μικροσκοπίου, εφοδιασμένου με μικροχειριστήρια και μικροεργαλεία - ενώ στην κλασική εξωσωματική τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια απλώς τοποθετούνται μαζί και αφήνονται να ζευγαρώσουν.

Tα φάρμακα της εξωσωματικής γονιμοποίησης

Για να μεταφερθούν 2-3 υγιή γονιμοποιημένα ωάρια στη μήτρα της γυναίκας, «χρειάζεται» ένα απόθεμα 10-15 ωαρίων. Aπαιτείται λοιπόν η διέγερση της λειτουργίας της ωοθήκης, ώστε να παράγει πολλά ωάρια. Aυτό επιτυγχάνεται με ενέσεις ορμονών.

•Oι παρενέργειες: Mία στις τρεις γυναίκες που κάνουν ορμονοθεραπεία μπορεί να παρουσιάσει ήπια υπερδιέγερση των ωοθηκών (οι ωοθήκες υπερπαράγουν οιστρογόνα και υγρά) που εκδηλώνεται με ελαφρύ πρήξιμο στην κοιλιά και συνήθως υποχωρεί μόνη της. Aν η υπερδιέγερση είναι μεγαλύτερης έντασης, χρειάζεται παρακολούθηση και ανάπαυση, ενώ αν είναι βαριάς μορφής απαιτείται νοσηλεία.

•Yπάρχει κίνδυνος κακοήθειας από τα φάρμακα; Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει διεθνώς, δεν υπάρχει στατιστικά αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου στο μαστό, στη μήτρα ή στις ωοθήκες για τις γυναίκες που κάνουν ορμονοθεραπεία στο πλαίσιο της εξωσωματικής. Ωστόσο, συνιστάται ο ιατρικός έλεγχος τόσο τον επόμενο χρόνο μετά τη θεραπεία, όσο και πριν από μία προσπάθεια εξωσωματικής.

Tα ποσοστά επιτυχίας

Ένα κοινά αποδεκτό ποσοστό επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι το 20-30% ανά προσπάθεια. Πόσες προσπάθειες θα χρειαστούν; Eξαρτάται από το περιστατικό. Ένα ζευγάρι π.χ. κάτω των 35 ετών, με σπέρμα που περιέχει φυσιολογικά σπερματοζωάρια και πρόβλημα στην ωορρηξία της γυναίκας, μπορεί να συλλάβει μετά από 1-2 προσπάθειες εξωσωματικής.

Oι νέες τεχνικές

Nέα γενιά φαρμάκων. Mία από τις σημαντικότερες εξελίξεις της τελευταίας οκταετίας είναι ο σχεδιασμός γενετικώς ανασυνδυασμένων ορμονών (ανασυνδυασμένη FSH και LH), για την πρόκληση πολλαπλής ανάπτυξης ωοθυλακίων, χάρη στις οποίες αυξάνεται η αποτελεσματικότητα της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Eπιπλέον, μια νέα κατηγορία φαρμάκων -οι ανταγωνιστές της LH- βοηθούν στον πληρέστερο έλεγχο του χρόνου της ωορρηξίας, ούτως ώστε η ωοληψία να γίνει στον κατάλληλα προγραμματισμένο χρόνο (συχνά με ακρίβεια μισής ή μίας ώρας!).

O προεμφυτευτικός έλεγχος. Αφορά τον έλεγχο του εμβρύου σε επίπεδο χρωμοσωμάτων. Mε τον προεμφυτευτικό έλεγχο είναι δυνατό να ελεγχθούν οι κυριότερες χρωμοσωματικές ανωμαλίες (σύνδρομο Down, τρισωμία 18, τρισωμία 13). Συνήθως ο έλεγχος γίνεται όταν έχουν προηγηθεί πολλές αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, καθώς και σε περιπτώσεις στίγματος της μεσογειακής αναιμίας ή κυστικής ίνωσης. O έλεγχος μπορεί να γίνει στο σπέρμα, στο ωάριο ή στο γονιμοποιημένο ωάριο και δίνει την απάντηση στο γιατί αποτυγχάνουν οι προσπάθειες. Σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται ότι τα κύτταρα του εμβρύου είναι προγραμματισμένα να πεθάνουν (διαδικασία απόπτωσης), γι’ αυτό και το έμβρυο δεν μπορεί να επιβιώσει.

3 μελλοντικές προοπτικές

1. Kατάψυξη ωαρίου. Tα ωάρια, σε αντίθεση με τα έμβρυα (τα γονιμοποιημένα ωάρια), είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και δύσκολα καταψύχονται. Eπίσης, τα κρυοσυντηρημένα ωάρια δύσκολα αποψύχονται με επιτυχία. Mελετώνται λοιπόν τεχνικές κατάψυξης και απόψυξης των ωαρίων, ούτως ώστε να βελτιωθούν τα ποσοστά επιβίωσης και γονιμοποίησής τους. H εξέλιξη αυτή αφορά νεαρές γυναίκες που δεν έχουν σύντροφο και επιθυμούν να διατηρήσουν τα ωάριά τους για χρήση σε μεγαλύτερη ηλικία.

2. H κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού. O ιστός αυτός θα χρησιμεύσει αργότερα για μεταμόσχευση σε γυναίκες που πρόκειται να χάσουν τη γονιμότητά τους, π.χ. λόγω ακτινοβολίας ή χημειοθεραπείας. Aυτή τη στιγμή η κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού είναι εφικτή, ενώ έχουν ήδη ανακοινωθεί στην επιστημονική κοινότητα κυήσεις από μεταμόσχευση ωοθηκικού ιστού.

3. H ωρίμανση των ωαρίων στο εργαστήριο. H εξέλιξη αυτή σχετίζεται με την προηγούμενη. Mε άλλα λόγια, ο κρυοσυντηρημένος ωοθηκικός ιστός μπορεί είτε να χρησιμοποιηθεί για μεταμόσχευση είτε να «ενεργοποιηθεί» για την παραγωγή ωαρίων, υπό ειδικές συνθήκες καλλιέργειας.

Δημοφιλή θέματα στην Υγεία

Tροφές που δυναμώνουν το μυαλό και ηρεμούν το σώμα!

Και τώρα software για να τα' χεις τετρακόσια...

Pίξτε τη χοληστερίνη σας σε δύο μήνες

Ποιές τροφές ωφελούν τα οστά μας;

Η υγεία... στη μόδα

Πείτε μας τη γνώμη σας

Πως συνηθίζετε να μιλάτε στο κινητό;

Ανοιχτή ακρόαση

Bluetooth

Απευθείας

Hands Free

Δείτε τα αποτελέσματα

© 2008 Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε

Επικοινωνία | Διαφήμιση | Οροι Χρήσης | Ταυτότητα

Powered by Content Ability

[filos`ifigen]

Μακροσκοπικά

2. Μικροσκοπικά

Δ. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Δ.1. Βιοχημικός Έλεγχος

Δ.2. Αντισπερματικά Αντισώματα

Ε. ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Ε.1. Ενδοκρινολογικές διαταραχές:

Ε.2. Μη ειδικές διαταραχές της σπερματογένεσης (ιδιοπαθής ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμία) :

Ε.3. Φαρμακευτική αγωγή για τις χρόνιες φλεγμονές των παραγεννητικών αδένων :

ΣΤ. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ζ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Ζ.1. Γυναικείος Παράγοντας - Προϋποθέσεις

Η. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Θ. ΟΜΟΛΟΓΟΣ ΣΠΕΡΜΑΤΕΓΧΥΣΗ

Ι. ΧΡΗΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΔΟΤΗ

ΙΑ. ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

Ο ανδρικός παράγων είναι υπεύθυνος αποκλειστικά ή εν μέρει για την υπογονιμότητα του 45% περίπου των ζευγαριών. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που το σπερμοδιάγραμμα είναι η πρώτη απαραίτητη εξέταση την οποία παραγγέλλουμε όταν αρχίζουμε έλεγχο σε ένα υπογόνιμο ζευγάρι. Το σπέρμα εξετάζεται κάτω από μικροσκόπιο για να προσδιορισθεί ο αριθμός και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων καθώς και να εκτιμηθεί το ποσοστό των φυσιολογικών τους μορφών και άλλες εξειδικευμένες παράμετροι. Επειδή η εξέταση του σπέρματος στον ίδιο άντρα μπορεί να ποικίλει σε μεγάλο βαθμό μέσα στον χρόνο είναι πιθανό να χρειαστεί περισσότερα από ένα σπερμοδιαγράμματα.

Από τον έλεγχο στον οποίο πρέπει να υποβληθεί ο άντρας θα εκτιμηθεί το μέγεθος του προβλήματος και έτσι θα προσδιορισθεί η ενδεδειγμένη θεραπεία.

Αρχικά θα γίνει λήψη ενός πλήρους ιστορικού ατομικού και οικογενειακού εν συνεχεία θα γίνει μια πλήρης κλινική εξέταση και θα ολοκληρωθεί με ψηλάφηση και έλεγχο των όρχεων και των επιδιδυμίδων. Μετά την κλινική ιατρική εξέταση και της γυναίκας θα προχωρήσουμε σε έναν εργαστηριακό έλεγχο που θα στηριχθεί στα στοιχεία που έχουμε και μια βασική αναφορά γίνεται πιο κάτω.

Η ανδρική υπογονιμότητα είναι πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίζεται σε συνεργασία από ουρολόγο, ενδοκρινολόγο, ακτινολόγο - υπερηχογραφιστή , μικροβιολόγο με εξειδίκευση στην αξιολόγηση σπέρματος ή ειδικό βιολόγο-εμβρυολόγο , πυρηνικό ιατρό για τις ορμονικές αναλύσεις και φυσικά θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία και του γυναικολόγου .

Αρχή σελίδας

Α. ΑΙΤΙΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΔΡΙΚΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ

Η γονιμότητα είναι είναι συνήθως η αντανάκλαση της γενικότερης υγείας. Εάν κάνετε μια υγιεινή ζωή και διατροφή οι πιθανότητες να έχετε φυσιολογικό σπέρμα είναι μεγάλες, αρκεί να μην έχει υποστεί στο παρελθόν μόνιμες βλάβες στα όργανα παραγωγής του σπέρματος εξ αιτίας τραυματισμών ή φλεγμονών και να μην έχει γεννηθεί με δομικές ή λειτουργικές βλάβες που εμποδίζουν την παραγωγή φυσιολογικού σπέρματος. Θα αναφέρουμε πιο κάτω μερικά αίτια ανδρικής υπογονιμότητας .

1. Κάπνισμα. Επηρεάζει σημαντικά τον αριθμό ανά κυβικό εκατοστό αλλά και τον χρόνο ζωής των σπερματοζωαρίων .

2. Οινοπνευματώδη.

3. Χρήση ναρκωτικών ουσιών ( χασίς, κοκκαίνη, ηρωίνη κλπ ).

4. Χρήση αναβολικών στερροιδών.

5. Υπερβολική άσκηση. Μπορεί να μειώσει την αναλογία των σπερματοζωαρίων διότι αυξάνει την έκκριση επινεφριδιακών στερροιδικών ορμονών οι οποίες μειώνουν την έκκριση τεστοστερόνης. Η μειωμένη έκκριση τεστοστερόνης οδηγεί σε μείωση της παραγωγής σπερματοζωαρίων.

6. Μειωμένη λήψη βιταμίνης C και ψευδαργύρου με την τροφή.

7. Κακή διατροφή και αναιμία

8. Λήψη διαφόρων αντιβιοτικών ( πχ νιτροφουράνια και μακρολίδες).

9. Λήψη του αντιδιαρροικού φαρμάκου Sulfasalazine.

10. Λήψη του αντιμυκητιασικού Ketoconazole.

11. Λήψη του Azulfidine, φαρμάκου για την ελκώδη κολίτιδα.

12. Λήψη χημειοθεραπευτικών φαρμάκων (αντικαρκινικά)

13. Κιρσοκήλη . Διάταση των φλεβών που φεύγουν από τον όρχι προκαλεί άνοδο της θερμοκρασίας του και αυτό επηρεάζει το αριθμό την κινητικότητα και την ζωτικότητα των σπερματοζωαρίων.

14. Φλεγμονές στα επιμέρους αναπαραγωγικά όργανα όπως προστατίτιδα, επιδιδυμίτιδα και ορχίτιδα.

15. Φλεγμονές που επηρεάζουν τους όρχεις όπως παρωτίτιδα μετά την εφηβεία.

16. Φυματίωση

17. Υψηλός πυρετός για μεγάλο χρονικό διάστημα.

18. Πολύ στενά εσώρουχα ή παντελόνια.

19. Πολύ ζεστό μπάνιο, σάουνα και κάθε τι που προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας του όσχεου, όπως εργασία σε φούρνους και θερμό περιβάλλον χωρίς τοπική προστασία των γεννητικών οργάνων.

20. Έκθεση σε επικίνδυνο περιβάλλον όπως ακτινοβολίες, επιδημίες, χρώματα, μόλυβδο, ιώδιο, βενζίνη, βόριον, βαρέα μέταλλα και τοξικά χημικά αλλά και απόβλητα.

21. Τραυματισμοί και επεμβάσεις στους όρχεις.

22. Εκ γενετής απόφραξη ή ανατομική δυσπλασία του σπερματικού πόρου καθώς και κρυψορχία.

23. Η έκθεση του άρρενος εμβρύου σε diethylstilbestrol που δόθηκε για θεραπευτικούς λόγους στην μητέρα κατά την διάρκεια της κυήσεως μπορεί να προκαλέσει ανωμαλίες στην δομή και λειτουργία των όρχεων και των επιδιδυμίδων και να μειώσει την ποσότητα και την ποιότητα του σπέρματος.

24. Καταστροφή των σπερματικών πόρων από σεξουαλικά μεταδιδόμενες φλεγμονές όπως βλεννόρροια ή χλαμύδια . Αυτά επίσης μεταδίδονται και στην σεξουαλική σύντροφο και επηρεάζουν την δική της γονιμότητα.

25. Χρωματοσωματικές διαταραχές.

26. Μεγάλη σεξουαλική αποχή επηρεάζει αρνητικά την γονιμότητα, σεξουαλική επαφή με μεσοδιάστημα 3 έως 6 μέρες θεωρείται ότι βελτιώνει το σπέρμα.

27. Έντονο stress.

Αρχή σελίδας

Β. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Ο τρόπος λήψης σπέρματος είναι ιδιαίτερα σημαντικός ώστε το σπέρμα να μπορέσει να αξιολογηθεί και επεξεργαστεί σωστά από το ανδρολογικό εργαστήριο.Για να διατηρήσει το σπέρμα τα χαρακτηριστικά του και τις πλήρεις γονιμοποιητικές του δυνατότητες χωρίς επιμολύνσεις ή απώλειες πρέπει να προσπαθήσετε όσο το δυνατό να ακολουθήσετε τις πιο κάτω οδηγίες:

1. Πρέπει να υπάρχει αποχή από σεξουαλική επαφή ή εκσπερμάτιση από δύο μέχρι τέσσερις μέρες. Για να μπορέσουμε να πετύχουμε τις μέρες της αποχής φροντίζουμε να υπάρξει εκσπερμάτιση όταν τα ωοθυλάκια είναι περίπου 16 mm.

2. Η λήψη του σπέρματος θα γίνει στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο που υπάρχει στο ανδρολογικό εργαστήριο της μονάδας σε ώρα που θα σας υποδείξουμε την ημέρα της ωοληψίας. είτε κατόπιν ραντεβού σε περίπτωση κρυοσυντηρήσεως (καταψύξεως) για φύλαξη ώστε να αποψυχθεί την μέρα της ωοληψίας

3. Εάν θέλετε μπορείτε να κάνετε την λήψη του σπέρματος στο σπίτι σας, με την προϋπόθεση ότι η μεταφορά δεν διαρκεί περισσότερο από μία ώρα, εκτός κι αν υπάρχουν διαφορετικές οδηγίες από το γιατρό σας. Κατά την μεταφορά κρατήσετε το δείγμα σε θερμοκρασία μεταξύ 18 και 30 °C μακριά από τον ήλιο. Αν η συλλογή έχει γίνει στο σπίτι, σημειώστε τον ακριβή χρόνο λήψης και ενημερώστε μας.

4. Κάνετε ένα καλό πλύσιμο με σαπούνι όλου του σώματος και ιδιαίτερα των γεννητικών οργάνων, ξεπλύνετε πολύ καλά με νερό. Φοράτε καθαρό εσώρουχο. Πλύνετε καλά τα χέρια σας πριν την λήψη.

5. Η συλλογή πρέπει να γίνει σε αποστειρωμένο ουροδοχείο που μπορείτε να προμηθευτείτε από ένα φαρμακείο, ή από το ανδρολογικό εργαστήριο.

6. Συνιστούμε την παρουσία της συζύγου ή συντρόφου και την συμμετοχή της σε αυτή την διαδικασία ώστε να υπάρξει καλή στύση και καλή σύσπαση των αδένων, διότι είναι σημαντικό να είναι ολοκληρωμένη η εκσπερμάτιση.

7. Πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι η συλλογή καλύτερα να γίνει μηχανικά με αυνανισμό. Ο στοματικός έρωτας ή η διακεκομμένη συνουσία καλό θα είναι να αποφεύγονται. Σε περιπτώσεις που υπάρχει πρόβλημα στην συλλογή σπέρματος τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα ειδικό μη τοξικό προφυλακτικό που μπορείτε να προμηθευτείτε από το ανδρολογικό εργαστήριο.

8. Προσπαθήστε να συγκεντρωθεί όλο το υλικό στο αποστειρωμένο δοχείο, ώστε να μην υπάρχουν απώλειες σπέρματος. Αν αυτό δεν ήταν δυνατό, ενημερώστε το εργαστήριο για να σημειώσουν τυχόν απώλειες ή για το ενδεχόμενο νέας συλλογής.

9. Παραδώστε το δοχείο με το σπέρμα στο υπεύθυνο άτομο του ανδρολογικού εργαστηρίου. Σιγουρευτείτε ότι το όνομά σας είναι γραμμένο πάνω στο δοχείο.

Αρχή σελίδας

Γ. ΤΙ ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ ΣΤΟ ΣΠΕΡΜΑ "ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ"

Γ.1. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ

Όγκος, χροιά, ρευστοποίηση γλοιότητα, pH

Γ.2. ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ

Πυκνότητα

Γίνεται καταμέτρηση των σπερματοζωαρίων ανά κυβικό εκατοστό.

Κινητικότητα

Περιγράφει την αναλογία των κινουμένων σπερματοζωαρίων με βάση το σύστημα των τεσσάρων ομάδων .

· Η κατηγορία 4 αντιστοιχεί στην πρόσθια προωθητική κίνηση .

· Η κατηγορία 3 και 2 αντιστοιχεί στην προσθία ηλαττωμένη κίνηση.

· Η κατηγορία 1 αντιστοιχεί στην επιτόπια τρομώδη κίνηση.

· Η κατηγορία 0 αντιστοιχεί στα ακίνητα.

Η κινητικότητα θεωρείται ότι αποτελεί σημαντική παράμετρο γονιμότητας.

Βιωσιμότητα

α) Σε πλήρες σπέρμα γίνεται έλεγχος για 4 περίπου ώρες του αριθμού και της κινητικότητος.

β) Σε καλλιεργητικό υλικό γίνεται μελέτη της κινητικότητος και του αριθμού των επεξεργασμένων σπερματοζωαρίων στο 24ωρο.

Ζωτικότητα

Γίνεται με χρώση ηωσίνης σε βαρειές ασθενοσπερμίες.

Συγκολλήσεις

Θέτουν την υπόνοια παρουσίας ανοσολογικού προβλήματος.

Μορφολογία

Το μέγεθος και το σχήμα των σπερματοζωαρίων (κατά Kruger).

Άλλα κύτταρα

Παρουσία και αρίθμηση κυττάρων όπως στρογγύλα κύτταρα, ερυθρά αιμοσφαίρια, επιθήλια κλπ.

Αρχή σελίδας

Δ . ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Δ.1. ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Βιοχημικός έλεγχος σπερματοζωαρίων, που γίνεται με προσδιορισμό της ακροσίνης και της κρεατινικής φωσφοκινάσης.

Βιοχημικός έλεγχος σπερματικού πλάσματος. Το σπερματικό πλάσμα προέρχεται κυρίως από το έκκριμα των επιδιδυμίδων των σπερματοδόχων κύστεων και του προστάτη και οι βιοχημικοί προσδιορισμοί αφορούν:

-Για τις επιδιδυμίδες μέτρηση της α-γλυκοσιδάσης

-Για τις σπερματοδόχους κύστεις μέτρηση φρουκτόζης

-Για τον προστάτη μέτρηση όξινης φωσφατάσης, κιτρικού οξέος και Zn.

Δ.2. ΑΝΤΙΣΠΕΡΜΑΤΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

Φυσικές ιδιότητες.

Βιοχημικές εξετάσεις

Αντισώματα

Διαβατότητα απο την τραχηλική βλένη περιωορρηκτικά (Huhner test)

Ελεγχος γονιμοποίησης ωαρίου.

Αρχή σελίδας

Ε . ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Οι υπογόνιμοι άνδρες χωρίζονται σε τρεις ομάδες για λόγους θεραπευτικής προσέγγισης

1) Αθεράπευτοι . Είναι η πρώτη κατηγορία και οι υπογόνιμοι αυτοί άνδρες είναι συνήθως υπεργοναδοτροφικοί .

2) Τα προβλήματα από το σπέρμα δυνατόν να αποδοθούν σε συγκεκριμένο αιτιολογικό παράγοντα ο οποίος είναι δυνατόν να αρθεί ή να θεραπευτεί. Είναι η δεύτερη κατηγορία ανδρών με διαταραχή της σπερματογένεσης.

3) Ιδιοπαθής ανδρική υπογονιμότητα. Είναι η τρίτη κατηγορία και σε αυτήν ανήκουν άνδρες των οποίων οι διαταραχές της σπερματογένεσης ή του σπέρματος δεν καθίστανται δυνατόν να ερμηνευτούν αιτιολογικά

Είναι προφανές ότι σε κάθε άνδρα που υπάρχει η πιθανότητα υπογονιμότητας πρέπει να γίνεται πλήρης κλινική και εργαστηριακή διερεύνηση πριν από οποιαδήποτε θεραπευτική αντιμετώπιση . Αυτή η διαγνωστική διαδικασία αποσκοπεί αφ΄ ενός στον αποκλεισμό των αθεράπευτων καταστάσεων, αφετέρου δε στην όσο το δυνατόν πληρέστερη διερεύνηση των άλλων περιπτώσεων για την ανεύρεση αιτιών που σχετίζονται με την υπογονιμότητα του άνδρα.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η γονιμότητα είναι πρόβλημα-νόσος του ζευγαριού και στα πλαίσια του ολοκληρωμένου ελέγχου πρέπει να γίνεται παράλληλη διερεύνηση και του γυναικείου παράγοντα. Τα αποτελέσματα της διαγνωστικής προσέγγισης του γυναικείου παράγοντα πολλές φορές είναι καθοριστικά για την θεραπευτική αγωγή που θα ακολουθήσουμε.

Οι εφαρμοζόμενες θεραπείες δυνατόν να είναι :

α) φαρμακευτικές και χειρουργικές με στόχο την βελτίωση της δυνατότητας γονιμότητας στο επίπεδο της φυσιολογικής σύλληψης

β) η σύλληψη μέσα από εργαστηριακή υποβοήθηση στα πλαίσια των τεχνικών της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Αρχή σελίδας

ΣΤ . ΦΡΑΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΣΤ.1. ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ:

Ενδοκρινολογικές διαταραχές παρουσιάζει ένα μικρό ποσοστό ανδρών που πάσχουν από διαφόρου βαθμού και αιτιολογίας υπογοναδοτροφικό υπογοναδισμό ή υπεργοναδοτροφικό, με χαμηλά όμως επίπεδα τεστοστερόνης.

Η θεραπευτική προσέγγιση στην πρώτη ομάδα των ασθενών μετά την άρση των τυχόν γενεσιουργών αιτιών (όγκων, φλεγμονής κ.λ.π.) στηρίζεται στην χορήγηση γοναδοτροπινών (υποφυσιακή βλάβη) ή GnRH ( υποθαλαμική βλάβη) για την αποκατάσταση της σπερματογένεσης.

Η θεραπευτική προσέγγιση στην δεύτερη ομάδα των ασθενών συνίσταται στη συνεχή χορήγηση ανδρογόνων, που αποσκοπούν στην αποκατάσταση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου και αποφυγή της οστεοπόρωσης, η στείρωση προφανώς παραμένει αθεράπευτη.

ΣΤ.2. ΜΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗΣ (ιδιοπαθής ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμία) :

Σε αυτή την ομάδα οι ασθενείς εμφανίζουν διαφόρου βαθμού ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμία με φυσιολογικά επίπεδα γοναδοτροπινών και τεστοστερόνης. Οι διαταραχές της σπερματογένεσης και των σπερματοζωαρίων δεν μπορούν σε αυτή την ομάδα να αποδοθούν σε κάποιο συγκεκριμένο αιτιολογικό παράγοντα, έτσι οι διάφοροι ερευνητές προτείνουν θεραπείες που απορρέουν από τις σειρές που έχουν μελετήσει και χαρακτηρίζονται εμπειρικές. Διάφορα φάρμακα έχουν χρησιμοποιηθεί, σε ποικίλα θεραπευτικά σχήματα για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής. Η λογική της χορήγησης των φαρμάκων αυτών διαφέρει από τον ένα στον άλλο, αλλά σε γενικές γραμμές αποσκοπούν είτε στη διέγερση της σπερματογένεσης είτε στη βελτίωση λειτουργικών ιδιοτήτων των σπερματοζωαρίων μέσω των αυξημένων επιπέδων της FSH και των ανδρογόνων που προκαλούν. Τα πιο δημοφιλή απ΄ αυτά είναι ανδρογόνα, γοναδοτροπίνες, αντιοιστρογόνα και αναστολείς των προσταγλανδινών. Τα θεραπευτικά αποτελέσματα των πιο πάνω θεραπειών είναι συνήθως φτωχά, παρουσιάζονται δε αντικρουόμενα αποτελέσματα στην σχετική βιβλιογραφία.

ΣΤ.3. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΧΡΟΝΙΕΣ ΦΛΕΓΜΟΝΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΕΝΝΗΤΙΚΩΝ ΑΔΕΝΩΝ :

Χορηγούνται αφενός αντιβιοτικά, που μπορούν να δράσουν στους παραγεννητικούς αδένες αφετέρου αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Είναι απαραίτητο να εντοπισθεί η εστία και η αιτία της φλεγμονής (προστάτης, σπερματοδόχος κύστη, επιδιδυμίδα ή απλά ουρηθρίτιδα), διότι η διάρκεια της θεραπείας και το είδος του αντιβιοτικού που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτώνται τόσο από τα απομονωθέντα μικρόβια, όσο και από τη δυνατότητα τους να εισέρχονται στους παραγεννητικούς αδένες. Η διαγνωστική προσέγγιση ξεκινάει με τα κλινικά ενοχλήματα, τα ευρήματα από την ουρολογική - ανδρολογική εξέταση και θα τεθεί σε συνδυασμό με την ανάλυση και καλλιέργεια του σπέρματος καθώς και από την κυτταρολογική και μικροβιολογική εξέτασή του εκκρίματος που λαμβάνεται μετά από μάλαξη του προστάτη. Η ανταπόκριση στη θεραπεία η οποία προκειμένου για τη χρόνια προστατίτιδα είναι πέραν του τριμήνου, πρέπει να ελέγχεται με τα ίδια κριτήρια που τέθηκε η διάγνωση.

Αρχή σελίδας

Ζ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

1) Αναστομώσεις επιδιδυμίδας και σπερματικού πόρου .

2) Χειρουργική αποκατάσταση της κρυψορχίας.

3) Χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης .

Ζ.1. ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ:

Πριν αποφασίσουμε σε ποια θεραπευτική διαδικασία θα μπει ο άνδρας με πρόβλημα σπέρματος είναι απαραίτητο να ληφθούν σοβαρά υπ' όψιν οι εξής παράγοντες :

1) Η ηλικία της γυναίκας.

2) Το χρονικό διάστημα της υπογονιμότητας.

3) Η ποιότητα της ωοθυλακιορρηξίας και οι ωοθήκες,

4) Ο τραχηλικός παράγοντας.

5) Η διαβατότητα και λειτουργικότητα των σαλπίγγων.

6) Η μητρική κοιλότητα και η ποιότητα του μυομητρίου.

Η γυναικεία γονιμότητα μειώνεται σταδιακά μετά το τριακοστό πέμπτο έτος της ηλικίας, η μείωση αυτή είναι ακόμα μεγαλύτερη μετά το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας.

Η αντιμετώπιση με συντηρητικές θεραπείες και μάλιστα με εκείνες που έχουν μικρές πιθανότητες επιτυχίας των οποίων το αποτέλεσμα αργεί να παρουσιαστεί πρέπει να εφαρμόζονται με περίσκεψη ώστε σε περίπτωση αποτυχίας αυτών να δίδεται χρόνος από πλευράς ηλικίας της γυναίκας να καταφύγει με λογικά περιθώρια επιτυχίας στην εξωσωματική γονιμοποίηση.

Το χρονικό διάστημα της υπογονιμότητας έχει σημασία ιδίως σε περιπτώσεις που χορηγούμε φαρμακευτικές θεραπείες με αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητα καθώς και σε περιπτώσεις που αποφασίζουμε την εφαρμογή ομόλογων σπερματεγχύσεων στην ιδιοπαθή ολιγοασθενοζωοσπερμία.

Όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια της υπογονιμότητας και μάλιστα μετά τα τέσσερα χρόνια τόσο οι πιθανότητα να έχει αποτέλεσμα αυτή η θεραπευτική προσέγγιση μειώνεται.

Ως προς το φυσιολογικό ή μη των άλλων παραγόντων της γυναικείας γονιμότητας οι φαρμακευτικές και χειρουργικές θεραπείες ενδείκνυνται μόνο όταν αυτοί είναι φυσιολογικοί ή σε εκείνες τις παθολογικές περιπτώσεις που η θεραπεία τους δίδει μεγάλα ποσοστά επιτυχίας π.χ. πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας.

Σε περιπτώσεις που δεν περιμένουμε υψηλά ποσοστά επιτυχίας π.χ. υδροσάλπιγγες το ζευγάρι θα πρέπει να προσανατολισθεί προς την εξωσωματική γονιμοποίηση.

Αρχή σελίδας

Η. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Στα βιολογικά και εμβρυολογικά εργαστήρια των μονάδων αναπαραγωγικής ιατρικής έχουν μέχρι σήμερα χρησιμοποιηθεί διάφορες τεχνικές επεξεργασίας του σπέρματος για τις μεθόδους της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με σκοπό την απομόνωση των κινητών σπερματοζωαρίων με καλή κινητικότητα και φυσιολογική μορφολογία, σε υψηλές συγκεντρώσεις.

Ειδικές επεξηγήσεις και οδηγίες πρέπει να δοθούν για την συλλογή του σπέρματος.

Σε όλες τις περιπτώσεις με υπογονιμότητα απο τον ανδρικό παράγοντα , πρέπει να γίνεται προσεκτική επιλογή της τεχνικής εκείνης που επιτυγχάνει το καλύτερο αποτέλεσμα στην ποιότητα του σπέρματος μετά την επεξεργασία .

Οι κυριότερες τεχνικές είναι :

Α) Τεχνική διαχωρισμού των κινητών σπερματοζωαρίων από το σπέρμα δια διεισδύσεως αυτών σε υπερκείμενο φυσιολογικό διάλυμα και εν συνεχεία φυγοκεντρήσεως του διαλύματος αυτού (layering).

Β) Τεχνική της εκπλύσεως δια φυγοκεντρήσεως και εν συνεχεία διεισδύσεως σε φυσιολογικά διαλύματα (swim-up).

Γ) Τεχνική διηθήσεως (filtration) : Glass wool και Glass beed columns.

Δ) Τεχνική διαχωρισμού δια φυγοκεντρήσεως σε στρώματα διαφορετικής πυκνότητας Percoll διαλύματος ή άλλων διαλυμάτων (Sil-Select) (density gradient centrifugation).

Ε) Τεχνική διαχωρισμού σε στρώματα διαφορετικής πυκνότητας λευκωματίνης (albumin gradients).

ΣΤ)Τεχνική επιλογής των σπερματοζωαρίων με κυτταρομετρία ροής (flowcytometry).

Έτσι σήμερα στις περιπτώσεις μετρίου βαθμού ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμίας δυνατόν να χρησιμοποιηθεί η τεχνική της έκπλυσης των σπερματοζωαρίων δια φυγοκεντρήσεως και στη συνέχεια διεισδύσεως αυτών σε φυσιολογικά διαλύματα (swim-up) ενώ η τεχνική Percoll (με διαλύματα που έχουν παρόμοιες ιδιότητες με το Percoll διάλυμα) θεωρείται περισσότερο αποτελεσματική στις περιπτώσεις σοβαρού βαθμού ολιγοσπερμίας και ολιγοασθενοζωοσπερμίας ή στις περιπτώσεις όπου τα σπερματοζωάρια λαμβάνονται με αναρρόφηση από την επιδιδυμίδα ή τον όρχι ή με βιοψία όρχεως.

Ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα απαιτείται για την επιλογή της τεχνικής με την οποία θα γίνει η επεξεργασία του σπέρματος στις περιπτώσεις με αυξημένο ιξώδες και διαταραχές της ρευστοποίησης του σπέρματος, με συγκολλήσεις των σπερματοζωαρίων (ύπαρξη αντισπερματοζωαριακών αντισωμάτων), με φλεγμονώδη και άλλα κύτταρα (επιθηλιακά, σπερματοκύτταρα) και στις περιπτώσεις παλίνδρομης εκσπερμάτισης.

Αρχή σελίδας

Θ. ΟΜΟΛΟΓΟΣ ΣΠΕΡΜΑΤΕΓΧΥΣΗ

Μπορούμε να τοποθετήσουμε το σπέρμα προτραχηλικά, ενδοτραχηλικά, ενδομητρικά, ενδοσαλπιγγικά ή ενδοπεριτοναικά. Προτραχηλικά ή ενδοτραχηλικά το σπέρμα εγχύεται με ειδικές συσκευές αυτούσιο ή μετά από ειδική εργαστηριακή επεξεργασία, σε περιπτώσεις διαταραχών της εκσπερμάτισης (ανικανότητα, πρόωρος εκσπερμάτιση, παλίνδρομη εκσπερμάτιση), μεγάλου ή μικρού όγκου, διαταραχών του ιξώδους και της ρευστοποίησης και τέλος ανατομικών ανωμαλιών του πέους, οι οποίες εμποδίζουν την εναπόθεση του σπέρματος στον οπίσθιο θόλο (εκσεσημασμένος επισπαδίας ή υποσπαδίας). Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει η προτραχηλική ή ενδοτραχηλική σπερματέγχυση, είναι η φυσιολογική λειτουργία του τραχήλου της γυναίκας.

Η ενδομητρική σπερματέγχυση αποτελεί σήμερα την επιλογή των περισσοτέρων μονάδων αναπαραγωγικής ιατρικής μετά την επινόηση μεθόδων με τις οποίες διαχωρίζονται από το σπέρμα εκείνα τα σπερματοζωάρια που έχουν την καλύτερη κινητικότητα και μορφολογία. Η θεωρητική της βάση στηρίζεται στο ότι παρακάμπτεται ο τραχηλικός φραγμός, φθάνουν στους χώρους γονιμοποίησης πολλά και καλά σπερματοζωάρια και αυξάνεται η πιθανότητα γονιμοποίησης.

Τα αποτελέσματα εξαρτώνται από το υλικό ασθενών και τη μέθοδο απομόνωσης των σπερματοζωαρίων. Όταν η επιλογή των ασθενών και η τεχνική επεξεργασίας του σπέρματος είναι προσεκτική και εφ' όσον η ενδομητρική σπερματέγχυση συνδυαστεί με πρόκληση πολλαπλής ωοθυλακιορρηξίας τότε προσφέρει θετικά στην αντιμετώπιση της ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμίας καθώς και σε περιπτώσεις συγκολλήσεων και αντισπερματικών αντισωμάτων.

Η ενδομητρική σπερματέγχυση ενδείκνυται απόλυτα επί συνύπαρξης παθολογικού ανδρικού παράγοντα με δυσλειτουργία του τραχήλου της γυναίκας.

Οι άλλοι τρόποι σπερματεγχύσεων, όπως η ενδοσαλπιγγική και ενδοπεριταναική δε φαίνεται ότι υπερτερούν έναντι της ενδομητρικής.

Αρχή σελίδας

Ι. ΧΡΗΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΔΟΤΗ

Ένας μικρός αναλογικά αριθμός ζευγαριών στα ο οποία ο άνδρας δεν έχει σπερματοζωάρια ούτε στο σπέρμα ούτε στην ερευνητική βιοψία των όρχεων μπορεί να επιλέξει την χρησιμοποίηση σπέρματος δότη.

Για να επιλέξει μια τράπεζα σπέρματος και να χρησιμοποιήσει έναν άνδρα για δότη ακολουθούνται κανόνες ασφαλείας επιλογής. Ο δότης σπέρματος ακολούθως υποβάλλεται σε ψυχολογικό και βιολογικό έλεγχο και εξετάζεται για κληρονομούμενες νόσους και για λοιμώδη νοσήματα ( π.χ. ηπατίτιδα , AIDS κλπ ). Το σπέρμα καταψύχεται και αποθηκεύεται πάνω από 6 μήνες. Ο δότης ελέγχεται ξανά για λοιμώδη νοσήματα και μόνο τότε επιτρέπουμε να χρησιμοποιείται το σπέρμα για δωρεά.

Οι ενδείξεις για την χρησιμοποίηση σπέρματος δότου τα τελευταία 5 χρόνια έχουν περιοριστεί λόγω της εξελίξεως της τεχνικής της μικρογονιμοποίησης με σπερματοζωάρια από ορχική βιοψία ή από παρακέντηση από τους όρχεις ή από τις επιδιδυμίδες. Έτσι ένα μεγάλο ποσοστό αζωοσπερμικών ανδρών μπορούν να αποκτήσουν παιδί με εξωσωματική γονιμοποίηση.

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε την δυνατότητα και ίσως την ανάγκη να συνδυάζουμε την βιοψία για την μελέτη των αζωοσπερμικών ανδρών με σύγχρονη κρυοσυντήρηση ορχικών σπερματοζωαρίων ή ορχικού ιστού . Πρέπει να συνδυάζεται από τον ουρολόγο και τον γυναικολόγο ο συντονισμός με την " ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ" ώστε να γίνεται άμεση μεταφορά , επεξεργασία και κρυοσυντήρηση ορχικών σπερματοζωαρίων ή ιστού.

Αρχή σελίδας

ΙΑ. ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

Α) Κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση

Β) Μικρογονιμοποίηση

Γ) Τεχνικές GIFT, ZIFT και PROST

Δ) TESE, TESA, MESE, MESA

Αρχή σελίδας

© 1999-2008 Μονάδα Αναπαραγωγικής Ιατρικής

Αναστασίου 8, 11524 Αθήνα, τηλ. 210 6912900, ivf@gynecology.gr

[filos`ifigen]

Μακροσκοπικά

2. Μικροσκοπικά

Δ. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Δ.1. Βιοχημικός Έλεγχος

Δ.2. Αντισπερματικά Αντισώματα

Ε. ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Ε.1. Ενδοκρινολογικές διαταραχές:

Ε.2. Μη ειδικές διαταραχές της σπερματογένεσης (ιδιοπαθής ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμία) :

Ε.3. Φαρμακευτική αγωγή για τις χρόνιες φλεγμονές των παραγεννητικών αδένων :

ΣΤ. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ζ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Ζ.1. Γυναικείος Παράγοντας - Προϋποθέσεις

Η. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Θ. ΟΜΟΛΟΓΟΣ ΣΠΕΡΜΑΤΕΓΧΥΣΗ

Ι. ΧΡΗΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΔΟΤΗ

ΙΑ. ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

Ο ανδρικός παράγων είναι υπεύθυνος αποκλειστικά ή εν μέρει για την υπογονιμότητα του 45% περίπου των ζευγαριών. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που το σπερμοδιάγραμμα είναι η πρώτη απαραίτητη εξέταση την οποία παραγγέλλουμε όταν αρχίζουμε έλεγχο σε ένα υπογόνιμο ζευγάρι. Το σπέρμα εξετάζεται κάτω από μικροσκόπιο για να προσδιορισθεί ο αριθμός και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων καθώς και να εκτιμηθεί το ποσοστό των φυσιολογικών τους μορφών και άλλες εξειδικευμένες παράμετροι. Επειδή η εξέταση του σπέρματος στον ίδιο άντρα μπορεί να ποικίλει σε μεγάλο βαθμό μέσα στον χρόνο είναι πιθανό να χρειαστεί περισσότερα από ένα σπερμοδιαγράμματα.

Από τον έλεγχο στον οποίο πρέπει να υποβληθεί ο άντρας θα εκτιμηθεί το μέγεθος του προβλήματος και έτσι θα προσδιορισθεί η ενδεδειγμένη θεραπεία.

Αρχικά θα γίνει λήψη ενός πλήρους ιστορικού ατομικού και οικογενειακού εν συνεχεία θα γίνει μια πλήρης κλινική εξέταση και θα ολοκληρωθεί με ψηλάφηση και έλεγχο των όρχεων και των επιδιδυμίδων. Μετά την κλινική ιατρική εξέταση και της γυναίκας θα προχωρήσουμε σε έναν εργαστηριακό έλεγχο που θα στηριχθεί στα στοιχεία που έχουμε και μια βασική αναφορά γίνεται πιο κάτω.

Η ανδρική υπογονιμότητα είναι πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίζεται σε συνεργασία από ουρολόγο, ενδοκρινολόγο, ακτινολόγο - υπερηχογραφιστή , μικροβιολόγο με εξειδίκευση στην αξιολόγηση σπέρματος ή ειδικό βιολόγο-εμβρυολόγο , πυρηνικό ιατρό για τις ορμονικές αναλύσεις και φυσικά θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία και του γυναικολόγου .

Αρχή σελίδας

Α. ΑΙΤΙΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΔΡΙΚΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ

Η γονιμότητα είναι είναι συνήθως η αντανάκλαση της γενικότερης υγείας. Εάν κάνετε μια υγιεινή ζωή και διατροφή οι πιθανότητες να έχετε φυσιολογικό σπέρμα είναι μεγάλες, αρκεί να μην έχει υποστεί στο παρελθόν μόνιμες βλάβες στα όργανα παραγωγής του σπέρματος εξ αιτίας τραυματισμών ή φλεγμονών και να μην έχει γεννηθεί με δομικές ή λειτουργικές βλάβες που εμποδίζουν την παραγωγή φυσιολογικού σπέρματος. Θα αναφέρουμε πιο κάτω μερικά αίτια ανδρικής υπογονιμότητας .

1. Κάπνισμα. Επηρεάζει σημαντικά τον αριθμό ανά κυβικό εκατοστό αλλά και τον χρόνο ζωής των σπερματοζωαρίων .

2. Οινοπνευματώδη.

3. Χρήση ναρκωτικών ουσιών ( χασίς, κοκκαίνη, ηρωίνη κλπ ).

4. Χρήση αναβολικών στερροιδών.

5. Υπερβολική άσκηση. Μπορεί να μειώσει την αναλογία των σπερματοζωαρίων διότι αυξάνει την έκκριση επινεφριδιακών στερροιδικών ορμονών οι οποίες μειώνουν την έκκριση τεστοστερόνης. Η μειωμένη έκκριση τεστοστερόνης οδηγεί σε μείωση της παραγωγής σπερματοζωαρίων.

6. Μειωμένη λήψη βιταμίνης C και ψευδαργύρου με την τροφή.

7. Κακή διατροφή και αναιμία

8. Λήψη διαφόρων αντιβιοτικών ( πχ νιτροφουράνια και μακρολίδες).

9. Λήψη του αντιδιαρροικού φαρμάκου Sulfasalazine.

10. Λήψη του αντιμυκητιασικού Ketoconazole.

11. Λήψη του Azulfidine, φαρμάκου για την ελκώδη κολίτιδα.

12. Λήψη χημειοθεραπευτικών φαρμάκων (αντικαρκινικά)

13. Κιρσοκήλη . Διάταση των φλεβών που φεύγουν από τον όρχι προκαλεί άνοδο της θερμοκρασίας του και αυτό επηρεάζει το αριθμό την κινητικότητα και την ζωτικότητα των σπερματοζωαρίων.

14. Φλεγμονές στα επιμέρους αναπαραγωγικά όργανα όπως προστατίτιδα, επιδιδυμίτιδα και ορχίτιδα.

15. Φλεγμονές που επηρεάζουν τους όρχεις όπως παρωτίτιδα μετά την εφηβεία.

16. Φυματίωση

17. Υψηλός πυρετός για μεγάλο χρονικό διάστημα.

18. Πολύ στενά εσώρουχα ή παντελόνια.

19. Πολύ ζεστό μπάνιο, σάουνα και κάθε τι που προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας του όσχεου, όπως εργασία σε φούρνους και θερμό περιβάλλον χωρίς τοπική προστασία των γεννητικών οργάνων.

20. Έκθεση σε επικίνδυνο περιβάλλον όπως ακτινοβολίες, επιδημίες, χρώματα, μόλυβδο, ιώδιο, βενζίνη, βόριον, βαρέα μέταλλα και τοξικά χημικά αλλά και απόβλητα.

21. Τραυματισμοί και επεμβάσεις στους όρχεις.

22. Εκ γενετής απόφραξη ή ανατομική δυσπλασία του σπερματικού πόρου καθώς και κρυψορχία.

23. Η έκθεση του άρρενος εμβρύου σε diethylstilbestrol που δόθηκε για θεραπευτικούς λόγους στην μητέρα κατά την διάρκεια της κυήσεως μπορεί να προκαλέσει ανωμαλίες στην δομή και λειτουργία των όρχεων και των επιδιδυμίδων και να μειώσει την ποσότητα και την ποιότητα του σπέρματος.

24. Καταστροφή των σπερματικών πόρων από σεξουαλικά μεταδιδόμενες φλεγμονές όπως βλεννόρροια ή χλαμύδια . Αυτά επίσης μεταδίδονται και στην σεξουαλική σύντροφο και επηρεάζουν την δική της γονιμότητα.

25. Χρωματοσωματικές διαταραχές.

26. Μεγάλη σεξουαλική αποχή επηρεάζει αρνητικά την γονιμότητα, σεξουαλική επαφή με μεσοδιάστημα 3 έως 6 μέρες θεωρείται ότι βελτιώνει το σπέρμα.

27. Έντονο stress.

Αρχή σελίδας

Β. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Ο τρόπος λήψης σπέρματος είναι ιδιαίτερα σημαντικός ώστε το σπέρμα να μπορέσει να αξιολογηθεί και επεξεργαστεί σωστά από το ανδρολογικό εργαστήριο.Για να διατηρήσει το σπέρμα τα χαρακτηριστικά του και τις πλήρεις γονιμοποιητικές του δυνατότητες χωρίς επιμολύνσεις ή απώλειες πρέπει να προσπαθήσετε όσο το δυνατό να ακολουθήσετε τις πιο κάτω οδηγίες:

1. Πρέπει να υπάρχει αποχή από σεξουαλική επαφή ή εκσπερμάτιση από δύο μέχρι τέσσερις μέρες. Για να μπορέσουμε να πετύχουμε τις μέρες της αποχής φροντίζουμε να υπάρξει εκσπερμάτιση όταν τα ωοθυλάκια είναι περίπου 16 mm.

2. Η λήψη του σπέρματος θα γίνει στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο που υπάρχει στο ανδρολογικό εργαστήριο της μονάδας σε ώρα που θα σας υποδείξουμε την ημέρα της ωοληψίας. είτε κατόπιν ραντεβού σε περίπτωση κρυοσυντηρήσεως (καταψύξεως) για φύλαξη ώστε να αποψυχθεί την μέρα της ωοληψίας

3. Εάν θέλετε μπορείτε να κάνετε την λήψη του σπέρματος στο σπίτι σας, με την προϋπόθεση ότι η μεταφορά δεν διαρκεί περισσότερο από μία ώρα, εκτός κι αν υπάρχουν διαφορετικές οδηγίες από το γιατρό σας. Κατά την μεταφορά κρατήσετε το δείγμα σε θερμοκρασία μεταξύ 18 και 30 °C μακριά από τον ήλιο. Αν η συλλογή έχει γίνει στο σπίτι, σημειώστε τον ακριβή χρόνο λήψης και ενημερώστε μας.

4. Κάνετε ένα καλό πλύσιμο με σαπούνι όλου του σώματος και ιδιαίτερα των γεννητικών οργάνων, ξεπλύνετε πολύ καλά με νερό. Φοράτε καθαρό εσώρουχο. Πλύνετε καλά τα χέρια σας πριν την λήψη.

5. Η συλλογή πρέπει να γίνει σε αποστειρωμένο ουροδοχείο που μπορείτε να προμηθευτείτε από ένα φαρμακείο, ή από το ανδρολογικό εργαστήριο.

6. Συνιστούμε την παρουσία της συζύγου ή συντρόφου και την συμμετοχή της σε αυτή την διαδικασία ώστε να υπάρξει καλή στύση και καλή σύσπαση των αδένων, διότι είναι σημαντικό να είναι ολοκληρωμένη η εκσπερμάτιση.

7. Πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι η συλλογή καλύτερα να γίνει μηχανικά με αυνανισμό. Ο στοματικός έρωτας ή η διακεκομμένη συνουσία καλό θα είναι να αποφεύγονται. Σε περιπτώσεις που υπάρχει πρόβλημα στην συλλογή σπέρματος τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα ειδικό μη τοξικό προφυλακτικό που μπορείτε να προμηθευτείτε από το ανδρολογικό εργαστήριο.

8. Προσπαθήστε να συγκεντρωθεί όλο το υλικό στο αποστειρωμένο δοχείο, ώστε να μην υπάρχουν απώλειες σπέρματος. Αν αυτό δεν ήταν δυνατό, ενημερώστε το εργαστήριο για να σημειώσουν τυχόν απώλειες ή για το ενδεχόμενο νέας συλλογής.

9. Παραδώστε το δοχείο με το σπέρμα στο υπεύθυνο άτομο του ανδρολογικού εργαστηρίου. Σιγουρευτείτε ότι το όνομά σας είναι γραμμένο πάνω στο δοχείο.

Αρχή σελίδας

Γ. ΤΙ ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ ΣΤΟ ΣΠΕΡΜΑ "ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ"

Γ.1. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ

Όγκος, χροιά, ρευστοποίηση γλοιότητα, pH

Γ.2. ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ

Πυκνότητα

Γίνεται καταμέτρηση των σπερματοζωαρίων ανά κυβικό εκατοστό.

Κινητικότητα

Περιγράφει την αναλογία των κινουμένων σπερματοζωαρίων με βάση το σύστημα των τεσσάρων ομάδων .

· Η κατηγορία 4 αντιστοιχεί στην πρόσθια προωθητική κίνηση .

· Η κατηγορία 3 και 2 αντιστοιχεί στην προσθία ηλαττωμένη κίνηση.

· Η κατηγορία 1 αντιστοιχεί στην επιτόπια τρομώδη κίνηση.

· Η κατηγορία 0 αντιστοιχεί στα ακίνητα.

Η κινητικότητα θεωρείται ότι αποτελεί σημαντική παράμετρο γονιμότητας.

Βιωσιμότητα

α) Σε πλήρες σπέρμα γίνεται έλεγχος για 4 περίπου ώρες του αριθμού και της κινητικότητος.

β) Σε καλλιεργητικό υλικό γίνεται μελέτη της κινητικότητος και του αριθμού των επεξεργασμένων σπερματοζωαρίων στο 24ωρο.

Ζωτικότητα

Γίνεται με χρώση ηωσίνης σε βαρειές ασθενοσπερμίες.

Συγκολλήσεις

Θέτουν την υπόνοια παρουσίας ανοσολογικού προβλήματος.

Μορφολογία

Το μέγεθος και το σχήμα των σπερματοζωαρίων (κατά Kruger).

Άλλα κύτταρα

Παρουσία και αρίθμηση κυττάρων όπως στρογγύλα κύτταρα, ερυθρά αιμοσφαίρια, επιθήλια κλπ.

Αρχή σελίδας

Δ . ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Δ.1. ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Βιοχημικός έλεγχος σπερματοζωαρίων, που γίνεται με προσδιορισμό της ακροσίνης και της κρεατινικής φωσφοκινάσης.

Βιοχημικός έλεγχος σπερματικού πλάσματος. Το σπερματικό πλάσμα προέρχεται κυρίως από το έκκριμα των επιδιδυμίδων των σπερματοδόχων κύστεων και του προστάτη και οι βιοχημικοί προσδιορισμοί αφορούν:

-Για τις επιδιδυμίδες μέτρηση της α-γλυκοσιδάσης

-Για τις σπερματοδόχους κύστεις μέτρηση φρουκτόζης

-Για τον προστάτη μέτρηση όξινης φωσφατάσης, κιτρικού οξέος και Zn.

Δ.2. ΑΝΤΙΣΠΕΡΜΑΤΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

Φυσικές ιδιότητες.

Βιοχημικές εξετάσεις

Αντισώματα

Διαβατότητα απο την τραχηλική βλένη περιωορρηκτικά (Huhner test)

Ελεγχος γονιμοποίησης ωαρίου.

Αρχή σελίδας

Ε . ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Οι υπογόνιμοι άνδρες χωρίζονται σε τρεις ομάδες για λόγους θεραπευτικής προσέγγισης

1) Αθεράπευτοι . Είναι η πρώτη κατηγορία και οι υπογόνιμοι αυτοί άνδρες είναι συνήθως υπεργοναδοτροφικοί .

2) Τα προβλήματα από το σπέρμα δυνατόν να αποδοθούν σε συγκεκριμένο αιτιολογικό παράγοντα ο οποίος είναι δυνατόν να αρθεί ή να θεραπευτεί. Είναι η δεύτερη κατηγορία ανδρών με διαταραχή της σπερματογένεσης.

3) Ιδιοπαθής ανδρική υπογονιμότητα. Είναι η τρίτη κατηγορία και σε αυτήν ανήκουν άνδρες των οποίων οι διαταραχές της σπερματογένεσης ή του σπέρματος δεν καθίστανται δυνατόν να ερμηνευτούν αιτιολογικά

Είναι προφανές ότι σε κάθε άνδρα που υπάρχει η πιθανότητα υπογονιμότητας πρέπει να γίνεται πλήρης κλινική και εργαστηριακή διερεύνηση πριν από οποιαδήποτε θεραπευτική αντιμετώπιση . Αυτή η διαγνωστική διαδικασία αποσκοπεί αφ΄ ενός στον αποκλεισμό των αθεράπευτων καταστάσεων, αφετέρου δε στην όσο το δυνατόν πληρέστερη διερεύνηση των άλλων περιπτώσεων για την ανεύρεση αιτιών που σχετίζονται με την υπογονιμότητα του άνδρα.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η γονιμότητα είναι πρόβλημα-νόσος του ζευγαριού και στα πλαίσια του ολοκληρωμένου ελέγχου πρέπει να γίνεται παράλληλη διερεύνηση και του γυναικείου παράγοντα. Τα αποτελέσματα της διαγνωστικής προσέγγισης του γυναικείου παράγοντα πολλές φορές είναι καθοριστικά για την θεραπευτική αγωγή που θα ακολουθήσουμε.

Οι εφαρμοζόμενες θεραπείες δυνατόν να είναι :

α) φαρμακευτικές και χειρουργικές με στόχο την βελτίωση της δυνατότητας γονιμότητας στο επίπεδο της φυσιολογικής σύλληψης

β) η σύλληψη μέσα από εργαστηριακή υποβοήθηση στα πλαίσια των τεχνικών της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Αρχή σελίδας

ΣΤ . ΦΡΑΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΣΤ.1. ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ:

Ενδοκρινολογικές διαταραχές παρουσιάζει ένα μικρό ποσοστό ανδρών που πάσχουν από διαφόρου βαθμού και αιτιολογίας υπογοναδοτροφικό υπογοναδισμό ή υπεργοναδοτροφικό, με χαμηλά όμως επίπεδα τεστοστερόνης.

Η θεραπευτική προσέγγιση στην πρώτη ομάδα των ασθενών μετά την άρση των τυχόν γενεσιουργών αιτιών (όγκων, φλεγμονής κ.λ.π.) στηρίζεται στην χορήγηση γοναδοτροπινών (υποφυσιακή βλάβη) ή GnRH ( υποθαλαμική βλάβη) για την αποκατάσταση της σπερματογένεσης.

Η θεραπευτική προσέγγιση στην δεύτερη ομάδα των ασθενών συνίσταται στη συνεχή χορήγηση ανδρογόνων, που αποσκοπούν στην αποκατάσταση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου και αποφυγή της οστεοπόρωσης, η στείρωση προφανώς παραμένει αθεράπευτη.

ΣΤ.2. ΜΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗΣ (ιδιοπαθής ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμία) :

Σε αυτή την ομάδα οι ασθενείς εμφανίζουν διαφόρου βαθμού ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμία με φυσιολογικά επίπεδα γοναδοτροπινών και τεστοστερόνης. Οι διαταραχές της σπερματογένεσης και των σπερματοζωαρίων δεν μπορούν σε αυτή την ομάδα να αποδοθούν σε κάποιο συγκεκριμένο αιτιολογικό παράγοντα, έτσι οι διάφοροι ερευνητές προτείνουν θεραπείες που απορρέουν από τις σειρές που έχουν μελετήσει και χαρακτηρίζονται εμπειρικές. Διάφορα φάρμακα έχουν χρησιμοποιηθεί, σε ποικίλα θεραπευτικά σχήματα για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής. Η λογική της χορήγησης των φαρμάκων αυτών διαφέρει από τον ένα στον άλλο, αλλά σε γενικές γραμμές αποσκοπούν είτε στη διέγερση της σπερματογένεσης είτε στη βελτίωση λειτουργικών ιδιοτήτων των σπερματοζωαρίων μέσω των αυξημένων επιπέδων της FSH και των ανδρογόνων που προκαλούν. Τα πιο δημοφιλή απ΄ αυτά είναι ανδρογόνα, γοναδοτροπίνες, αντιοιστρογόνα και αναστολείς των προσταγλανδινών. Τα θεραπευτικά αποτελέσματα των πιο πάνω θεραπειών είναι συνήθως φτωχά, παρουσιάζονται δε αντικρουόμενα αποτελέσματα στην σχετική βιβλιογραφία.

ΣΤ.3. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΧΡΟΝΙΕΣ ΦΛΕΓΜΟΝΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΕΝΝΗΤΙΚΩΝ ΑΔΕΝΩΝ :

Χορηγούνται αφενός αντιβιοτικά, που μπορούν να δράσουν στους παραγεννητικούς αδένες αφετέρου αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Είναι απαραίτητο να εντοπισθεί η εστία και η αιτία της φλεγμονής (προστάτης, σπερματοδόχος κύστη, επιδιδυμίδα ή απλά ουρηθρίτιδα), διότι η διάρκεια της θεραπείας και το είδος του αντιβιοτικού που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτώνται τόσο από τα απομονωθέντα μικρόβια, όσο και από τη δυνατότητα τους να εισέρχονται στους παραγεννητικούς αδένες. Η διαγνωστική προσέγγιση ξεκινάει με τα κλινικά ενοχλήματα, τα ευρήματα από την ουρολογική - ανδρολογική εξέταση και θα τεθεί σε συνδυασμό με την ανάλυση και καλλιέργεια του σπέρματος καθώς και από την κυτταρολογική και μικροβιολογική εξέτασή του εκκρίματος που λαμβάνεται μετά από μάλαξη του προστάτη. Η ανταπόκριση στη θεραπεία η οποία προκειμένου για τη χρόνια προστατίτιδα είναι πέραν του τριμήνου, πρέπει να ελέγχεται με τα ίδια κριτήρια που τέθηκε η διάγνωση.

Αρχή σελίδας

Ζ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

1) Αναστομώσεις επιδιδυμίδας και σπερματικού πόρου .

2) Χειρουργική αποκατάσταση της κρυψορχίας.

3) Χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης .

Ζ.1. ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ:

Πριν αποφασίσουμε σε ποια θεραπευτική διαδικασία θα μπει ο άνδρας με πρόβλημα σπέρματος είναι απαραίτητο να ληφθούν σοβαρά υπ' όψιν οι εξής παράγοντες :

1) Η ηλικία της γυναίκας.

2) Το χρονικό διάστημα της υπογονιμότητας.

3) Η ποιότητα της ωοθυλακιορρηξίας και οι ωοθήκες,

4) Ο τραχηλικός παράγοντας.

5) Η διαβατότητα και λειτουργικότητα των σαλπίγγων.

6) Η μητρική κοιλότητα και η ποιότητα του μυομητρίου.

Η γυναικεία γονιμότητα μειώνεται σταδιακά μετά το τριακοστό πέμπτο έτος της ηλικίας, η μείωση αυτή είναι ακόμα μεγαλύτερη μετά το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας.

Η αντιμετώπιση με συντηρητικές θεραπείες και μάλιστα με εκείνες που έχουν μικρές πιθανότητες επιτυχίας των οποίων το αποτέλεσμα αργεί να παρουσιαστεί πρέπει να εφαρμόζονται με περίσκεψη ώστε σε περίπτωση αποτυχίας αυτών να δίδεται χρόνος από πλευράς ηλικίας της γυναίκας να καταφύγει με λογικά περιθώρια επιτυχίας στην εξωσωματική γονιμοποίηση.

Το χρονικό διάστημα της υπογονιμότητας έχει σημασία ιδίως σε περιπτώσεις που χορηγούμε φαρμακευτικές θεραπείες με αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητα καθώς και σε περιπτώσεις που αποφασίζουμε την εφαρμογή ομόλογων σπερματεγχύσεων στην ιδιοπαθή ολιγοασθενοζωοσπερμία.

Όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια της υπογονιμότητας και μάλιστα μετά τα τέσσερα χρόνια τόσο οι πιθανότητα να έχει αποτέλεσμα αυτή η θεραπευτική προσέγγιση μειώνεται.

Ως προς το φυσιολογικό ή μη των άλλων παραγόντων της γυναικείας γονιμότητας οι φαρμακευτικές και χειρουργικές θεραπείες ενδείκνυνται μόνο όταν αυτοί είναι φυσιολογικοί ή σε εκείνες τις παθολογικές περιπτώσεις που η θεραπεία τους δίδει μεγάλα ποσοστά επιτυχίας π.χ. πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας.

Σε περιπτώσεις που δεν περιμένουμε υψηλά ποσοστά επιτυχίας π.χ. υδροσάλπιγγες το ζευγάρι θα πρέπει να προσανατολισθεί προς την εξωσωματική γονιμοποίηση.

Αρχή σελίδας

Η. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Στα βιολογικά και εμβρυολογικά εργαστήρια των μονάδων αναπαραγωγικής ιατρικής έχουν μέχρι σήμερα χρησιμοποιηθεί διάφορες τεχνικές επεξεργασίας του σπέρματος για τις μεθόδους της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με σκοπό την απομόνωση των κινητών σπερματοζωαρίων με καλή κινητικότητα και φυσιολογική μορφολογία, σε υψηλές συγκεντρώσεις.

Ειδικές επεξηγήσεις και οδηγίες πρέπει να δοθούν για την συλλογή του σπέρματος.

Σε όλες τις περιπτώσεις με υπογονιμότητα απο τον ανδρικό παράγοντα , πρέπει να γίνεται προσεκτική επιλογή της τεχνικής εκείνης που επιτυγχάνει το καλύτερο αποτέλεσμα στην ποιότητα του σπέρματος μετά την επεξεργασία .

Οι κυριότερες τεχνικές είναι :

Α) Τεχνική διαχωρισμού των κινητών σπερματοζωαρίων από το σπέρμα δια διεισδύσεως αυτών σε υπερκείμενο φυσιολογικό διάλυμα και εν συνεχεία φυγοκεντρήσεως του διαλύματος αυτού (layering).

Β) Τεχνική της εκπλύσεως δια φυγοκεντρήσεως και εν συνεχεία διεισδύσεως σε φυσιολογικά διαλύματα (swim-up).

Γ) Τεχνική διηθήσεως (filtration) : Glass wool και Glass beed columns.

Δ) Τεχνική διαχωρισμού δια φυγοκεντρήσεως σε στρώματα διαφορετικής πυκνότητας Percoll διαλύματος ή άλλων διαλυμάτων (Sil-Select) (density gradient centrifugation).

Ε) Τεχνική διαχωρισμού σε στρώματα διαφορετικής πυκνότητας λευκωματίνης (albumin gradients).

ΣΤ)Τεχνική επιλογής των σπερματοζωαρίων με κυτταρομετρία ροής (flowcytometry).

Έτσι σήμερα στις περιπτώσεις μετρίου βαθμού ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμίας δυνατόν να χρησιμοποιηθεί η τεχνική της έκπλυσης των σπερματοζωαρίων δια φυγοκεντρήσεως και στη συνέχεια διεισδύσεως αυτών σε φυσιολογικά διαλύματα (swim-up) ενώ η τεχνική Percoll (με διαλύματα που έχουν παρόμοιες ιδιότητες με το Percoll διάλυμα) θεωρείται περισσότερο αποτελεσματική στις περιπτώσεις σοβαρού βαθμού ολιγοσπερμίας και ολιγοασθενοζωοσπερμίας ή στις περιπτώσεις όπου τα σπερματοζωάρια λαμβάνονται με αναρρόφηση από την επιδιδυμίδα ή τον όρχι ή με βιοψία όρχεως.

Ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα απαιτείται για την επιλογή της τεχνικής με την οποία θα γίνει η επεξεργασία του σπέρματος στις περιπτώσεις με αυξημένο ιξώδες και διαταραχές της ρευστοποίησης του σπέρματος, με συγκολλήσεις των σπερματοζωαρίων (ύπαρξη αντισπερματοζωαριακών αντισωμάτων), με φλεγμονώδη και άλλα κύτταρα (επιθηλιακά, σπερματοκύτταρα) και στις περιπτώσεις παλίνδρομης εκσπερμάτισης.

Αρχή σελίδας

Θ. ΟΜΟΛΟΓΟΣ ΣΠΕΡΜΑΤΕΓΧΥΣΗ

Μπορούμε να τοποθετήσουμε το σπέρμα προτραχηλικά, ενδοτραχηλικά, ενδομητρικά, ενδοσαλπιγγικά ή ενδοπεριτοναικά. Προτραχηλικά ή ενδοτραχηλικά το σπέρμα εγχύεται με ειδικές συσκευές αυτούσιο ή μετά από ειδική εργαστηριακή επεξεργασία, σε περιπτώσεις διαταραχών της εκσπερμάτισης (ανικανότητα, πρόωρος εκσπερμάτιση, παλίνδρομη εκσπερμάτιση), μεγάλου ή μικρού όγκου, διαταραχών του ιξώδους και της ρευστοποίησης και τέλος ανατομικών ανωμαλιών του πέους, οι οποίες εμποδίζουν την εναπόθεση του σπέρματος στον οπίσθιο θόλο (εκσεσημασμένος επισπαδίας ή υποσπαδίας). Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει η προτραχηλική ή ενδοτραχηλική σπερματέγχυση, είναι η φυσιολογική λειτουργία του τραχήλου της γυναίκας.

Η ενδομητρική σπερματέγχυση αποτελεί σήμερα την επιλογή των περισσοτέρων μονάδων αναπαραγωγικής ιατρικής μετά την επινόηση μεθόδων με τις οποίες διαχωρίζονται από το σπέρμα εκείνα τα σπερματοζωάρια που έχουν την καλύτερη κινητικότητα και μορφολογία. Η θεωρητική της βάση στηρίζεται στο ότι παρακάμπτεται ο τραχηλικός φραγμός, φθάνουν στους χώρους γονιμοποίησης πολλά και καλά σπερματοζωάρια και αυξάνεται η πιθανότητα γονιμοποίησης.

Τα αποτελέσματα εξαρτώνται από το υλικό ασθενών και τη μέθοδο απομόνωσης των σπερματοζωαρίων. Όταν η επιλογή των ασθενών και η τεχνική επεξεργασίας του σπέρματος είναι προσεκτική και εφ' όσον η ενδομητρική σπερματέγχυση συνδυαστεί με πρόκληση πολλαπλής ωοθυλακιορρηξίας τότε προσφέρει θετικά στην αντιμετώπιση της ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμίας καθώς και σε περιπτώσεις συγκολλήσεων και αντισπερματικών αντισωμάτων.

Η ενδομητρική σπερματέγχυση ενδείκνυται απόλυτα επί συνύπαρξης παθολογικού ανδρικού παράγοντα με δυσλειτουργία του τραχήλου της γυναίκας.

Οι άλλοι τρόποι σπερματεγχύσεων, όπως η ενδοσαλπιγγική και ενδοπεριταναική δε φαίνεται ότι υπερτερούν έναντι της ενδομητρικής.

Αρχή σελίδας

Ι. ΧΡΗΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΔΟΤΗ

Ένας μικρός αναλογικά αριθμός ζευγαριών στα ο οποία ο άνδρας δεν έχει σπερματοζωάρια ούτε στο σπέρμα ούτε στην ερευνητική βιοψία των όρχεων μπορεί να επιλέξει την χρησιμοποίηση σπέρματος δότη.

Για να επιλέξει μια τράπεζα σπέρματος και να χρησιμοποιήσει έναν άνδρα για δότη ακολουθούνται κανόνες ασφαλείας επιλογής. Ο δότης σπέρματος ακολούθως υποβάλλεται σε ψυχολογικό και βιολογικό έλεγχο και εξετάζεται για κληρονομούμενες νόσους και για λοιμώδη νοσήματα ( π.χ. ηπατίτιδα , AIDS κλπ ). Το σπέρμα καταψύχεται και αποθηκεύεται πάνω από 6 μήνες. Ο δότης ελέγχεται ξανά για λοιμώδη νοσήματα και μόνο τότε επιτρέπουμε να χρησιμοποιείται το σπέρμα για δωρεά.

Οι ενδείξεις για την χρησιμοποίηση σπέρματος δότου τα τελευταία 5 χρόνια έχουν περιοριστεί λόγω της εξελίξεως της τεχνικής της μικρογονιμοποίησης με σπερματοζωάρια από ορχική βιοψία ή από παρακέντηση από τους όρχεις ή από τις επιδιδυμίδες. Έτσι ένα μεγάλο ποσοστό αζωοσπερμικών ανδρών μπορούν να αποκτήσουν παιδί με εξωσωματική γονιμοποίηση.

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε την δυνατότητα και ίσως την ανάγκη να συνδυάζουμε την βιοψία για την μελέτη των αζωοσπερμικών ανδρών με σύγχρονη κρυοσυντήρηση ορχικών σπερματοζωαρίων ή ορχικού ιστού . Πρέπει να συνδυάζεται από τον ουρολόγο και τον γυναικολόγο ο συντονισμός με την " ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ" ώστε να γίνεται άμεση μεταφορά , επεξεργασία και κρυοσυντήρηση ορχικών σπερματοζωαρίων ή ιστού.

Αρχή σελίδας

ΙΑ. ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

Α) Κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση

Β) Μικρογονιμοποίηση

Γ) Τεχνικές GIFT, ZIFT και PROST

Δ) TESE, TESA, MESE, MESA

Αρχή σελίδας

© 1999-2008 Μονάδα Αναπαραγωγικής Ιατρικής

Αναστασίου 8, 11524 Αθήνα, τηλ. 210 6912900, ivf@gynecology.gr

[filos`ifigen]

Διάγνωση Ανδρικής Υπογονιμότητας

Η διερεύνηση της αναπαραγωγγικής ικανότητας του άνδρα βασίζεται στα ακόλουθα :

Λήψη ιστορικού - Ανδρολογική εξέταση

Φυσιολογικές και παθολογικές μορφές σπερματοζωαρίων

Φυσιολογική

Άμορφη

Γιγάντιο

Μικρό

Επιμηκυσμένο

Διπλό

Άωρο

Χαλαρό

Ανωμαλίες μέσου

τμήματος

Κυτταροπλασματικά κενοτόπια

Ελικοειδής ουρά

Πολλαπλή ουρά

Το λεπτομερές ιστορικό και η ανδρολογική εξέταση του ασθενούς είναι η βάση για τη διερεύνηση και την ανεύρεση των αιτίων της ανδρικής υπογονιμότητας.

Το οικογενειακό ιστορικό παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όσον αφορά τα κληρονομικά νοσήματα. Η διάρκεια της περιόδου ελεύθερης (χωρίς αντισύλληψη) σεξουαλικής επαφής καθώς και οι εγκυμοσύνες που τυχόν προέκυψαν στο παρελθόν λαμβάνονται υπόψη. Κλινικές πληροφορίες σχετικά με παθήσεις του ουροποιογεννητικού συστήματος, νοσήματα της παιδικής ηλικίας καθώς και οι συνθήκες ζωής πρέπει να καταγράφονται.

Οι συνθήκες εργασίας παρέχουν πληροφορίες για τυχόν επαγγελματικά νοσήματα, δεδομένου ότι ορισμένες δραστηριότητες ενδέχεται να ευθύνονται για την μείωση της λειτουργίας των όρχεων. Η επαγγελματική έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες (θερμαστές, πυροσβέστες, οδηγοί φορτηγών - ταξί, μάγειροι κ.α.), σε ηλεκτρομαγνητικά κύματα, η ακτινοβολία ή επαγγέλματα που σχετίζονται με χημικά προιόντα ενδέχεται να επηρρεάζουν την ποιότητα του σπέρματος.

Νοσήματα της παιδικής ηλικίας, η ατελής κάθοδος των όρχεων, χειρουργικές επεμβάσεις (αποκατάσταση κήλης) ή τραύμα στο όσχεο μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή ή ατροφία των όρχεων.

Το κάπνισμα έχει αποδειχθεί ότι επηρρεάζει σημαντικά την ποιότητα του σπέρματος. Το σπέρμα των καπνιστών παρουσιάζει σημαντική αύξηση των ανώμαλων μορφών των σπερματοζωαρίων σε σχέση με τους μη καπνίζοντες. Οι χρήστες μαριχουάνας παρουσιάζουν ελάττωση του μεγέθους των όρχεων, εκφυλιστικές αλλοιώσεις στην σπερματογένεση και ανώμαλη μορφολογία του σπέρματος (τερατοσπερμία)

Επίσης, η χρήση διαφόρων φαρμάκων και ναρκωτικών (κοκκαïνη) που επηρρεάζουν το νευρικό σύστημα μπορεί να καταστείλουν την σπερματογένεση.

Διαγνωστικές εξετάσεις

Το σπερμοδιάγραμμα (μικροσκοπική ανάλυση του σπέρματος) με κύρια αναφορά στον αριθμό την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων , αποτελεί την βάση για την αξιολόγηση της ανδρικής υπογονιμότητας.

Για την διαπίστωση του προβλήματος απαιτούνται 2-3 εξετάσεις σε περίοδο 4-6 μηνών και , εφόσον το πρόβλημα εμμένει για την επιβεβαίωση της διάγνωσης , συνιστώνται περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις αίματος όπως FSH, LH, Προλακτίνη, Οιστραδιόλη (Ε2) και Τεστοστερόνη.

Τα άτομα που παρουσιάζουν ανωμαλία κατά την εξέταση του σπέρματος εντάσσονται σε δύο κατηγορίες

Ατομα που παρουσιάζουν αζωοσπερμία ( παντελή έλλειψη σπέρματος).

Ατομα που παρουσιάζουν ολιγοασθενοσπερμία ( χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων, μειωμένη κινητικότητα, αύξηση του αριθμού των ανώμαλων μορφών, αλλαγή του όγκου, και παρουσία αντισπερμικών αντισωμάτων ).

Σε περιπτώσεις αζωοσπερμίας πρέπει να διευκρινίζεται εάν είναι αποφρακτικής ή μη αποφρακτικής αιτιολογίας. Περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις και η βιοψία των όρχεων συμβάλλουν στην διάγνωση και ενδεχομένως να προκύψει ένδειξη για χειρουργική αποκατάσταση σε περιπτώσεις αζωοσπερμίας αποφρακτικής αιτιολογίας.

Το 37% των ασθενών με ανώμαλο σπερμοδιάγραμμα παρουσιάζει πρόβλημα κιρσοκήλης. Η κιρσοκήλη ελέγχεται αρχικά με ψηλάφηση και με υπερηχογράφημα των όρχεων , η δε χειρουργική αντιμετώπισή της μπορεί να οδηγήσει σε ποσοστά εγκυμοσύνης 40-50% .

Σε περίπτωση ολιγοσπερμίας η φαρμακευτική θεραπεία για διάστημα 3 μηνών μπορεί να βοηθήσει, ενώ επίσης η ενδομητρική σπερματέγχυση σε πολλές περιπτώσεις έχει εμφανίσει ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Σε καταστάσεις βαρειάς ολιγοσπερμίας ή εκεί που άλλες θεραπείες αποτυγχάνουν η εξωσωματική γονιμοποίηση , ως μέθοδος αντιμετώπισης της ανδρικής υπογονιμότητας, προσφέρει σημαντική βοήθεια.

Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι με τις πρόσφατες εξελίξεις της επιστήμης στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (εξωσωματική γονιμοποίηση μετά από ενδυνάμωση του σπέρματος in vitro, και τεχνικές ICSI, MESA και TESE ) γίνεται εφικτή η αντιμετώπιση της οφειλόμενης στον ανδρικό παράγοντα υπογονιμότητας σε πολύ μεγάλο ποσοστό.

http://www.kapetanakis-center.gr/www/gonimotita/d3b.htm

ΑΝ ΔΕΝ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΟΛΑ ΠΗΓΑΙΝΕ ΣΤΟ

[filos`ifigen]

Διάγνωση Ανδρικής Υπογονιμότητας

Η διερεύνηση της αναπαραγωγγικής ικανότητας του άνδρα βασίζεται στα ακόλουθα :

Λήψη ιστορικού - Ανδρολογική εξέταση

Φυσιολογικές και παθολογικές μορφές σπερματοζωαρίων

Φυσιολογική

Άμορφη

Γιγάντιο

Μικρό

Επιμηκυσμένο

Διπλό

Άωρο

Χαλαρό

Ανωμαλίες μέσου

τμήματος

Κυτταροπλασματικά κενοτόπια

Ελικοειδής ουρά

Πολλαπλή ουρά

Το λεπτομερές ιστορικό και η ανδρολογική εξέταση του ασθενούς είναι η βάση για τη διερεύνηση και την ανεύρεση των αιτίων της ανδρικής υπογονιμότητας.

Το οικογενειακό ιστορικό παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όσον αφορά τα κληρονομικά νοσήματα. Η διάρκεια της περιόδου ελεύθερης (χωρίς αντισύλληψη) σεξουαλικής επαφής καθώς και οι εγκυμοσύνες που τυχόν προέκυψαν στο παρελθόν λαμβάνονται υπόψη. Κλινικές πληροφορίες σχετικά με παθήσεις του ουροποιογεννητικού συστήματος, νοσήματα της παιδικής ηλικίας καθώς και οι συνθήκες ζωής πρέπει να καταγράφονται.

Οι συνθήκες εργασίας παρέχουν πληροφορίες για τυχόν επαγγελματικά νοσήματα, δεδομένου ότι ορισμένες δραστηριότητες ενδέχεται να ευθύνονται για την μείωση της λειτουργίας των όρχεων. Η επαγγελματική έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες (θερμαστές, πυροσβέστες, οδηγοί φορτηγών - ταξί, μάγειροι κ.α.), σε ηλεκτρομαγνητικά κύματα, η ακτινοβολία ή επαγγέλματα που σχετίζονται με χημικά προιόντα ενδέχεται να επηρρεάζουν την ποιότητα του σπέρματος.

Νοσήματα της παιδικής ηλικίας, η ατελής κάθοδος των όρχεων, χειρουργικές επεμβάσεις (αποκατάσταση κήλης) ή τραύμα στο όσχεο μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή ή ατροφία των όρχεων.

Το κάπνισμα έχει αποδειχθεί ότι επηρρεάζει σημαντικά την ποιότητα του σπέρματος. Το σπέρμα των καπνιστών παρουσιάζει σημαντική αύξηση των ανώμαλων μορφών των σπερματοζωαρίων σε σχέση με τους μη καπνίζοντες. Οι χρήστες μαριχουάνας παρουσιάζουν ελάττωση του μεγέθους των όρχεων, εκφυλιστικές αλλοιώσεις στην σπερματογένεση και ανώμαλη μορφολογία του σπέρματος (τερατοσπερμία)

Επίσης, η χρήση διαφόρων φαρμάκων και ναρκωτικών (κοκκαïνη) που επηρρεάζουν το νευρικό σύστημα μπορεί να καταστείλουν την σπερματογένεση.

Διαγνωστικές εξετάσεις

Το σπερμοδιάγραμμα (μικροσκοπική ανάλυση του σπέρματος) με κύρια αναφορά στον αριθμό την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων , αποτελεί την βάση για την αξιολόγηση της ανδρικής υπογονιμότητας.

Για την διαπίστωση του προβλήματος απαιτούνται 2-3 εξετάσεις σε περίοδο 4-6 μηνών και , εφόσον το πρόβλημα εμμένει για την επιβεβαίωση της διάγνωσης , συνιστώνται περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις αίματος όπως FSH, LH, Προλακτίνη, Οιστραδιόλη (Ε2) και Τεστοστερόνη.

Τα άτομα που παρουσιάζουν ανωμαλία κατά την εξέταση του σπέρματος εντάσσονται σε δύο κατηγορίες

Ατομα που παρουσιάζουν αζωοσπερμία ( παντελή έλλειψη σπέρματος).

Ατομα που παρουσιάζουν ολιγοασθενοσπερμία ( χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων, μειωμένη κινητικότητα, αύξηση του αριθμού των ανώμαλων μορφών, αλλαγή του όγκου, και παρουσία αντισπερμικών αντισωμάτων ).

Σε περιπτώσεις αζωοσπερμίας πρέπει να διευκρινίζεται εάν είναι αποφρακτικής ή μη αποφρακτικής αιτιολογίας. Περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις και η βιοψία των όρχεων συμβάλλουν στην διάγνωση και ενδεχομένως να προκύψει ένδειξη για χειρουργική αποκατάσταση σε περιπτώσεις αζωοσπερμίας αποφρακτικής αιτιολογίας.

Το 37% των ασθενών με ανώμαλο σπερμοδιάγραμμα παρουσιάζει πρόβλημα κιρσοκήλης. Η κιρσοκήλη ελέγχεται αρχικά με ψηλάφηση και με υπερηχογράφημα των όρχεων , η δε χειρουργική αντιμετώπισή της μπορεί να οδηγήσει σε ποσοστά εγκυμοσύνης 40-50% .

Σε περίπτωση ολιγοσπερμίας η φαρμακευτική θεραπεία για διάστημα 3 μηνών μπορεί να βοηθήσει, ενώ επίσης η ενδομητρική σπερματέγχυση σε πολλές περιπτώσεις έχει εμφανίσει ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Σε καταστάσεις βαρειάς ολιγοσπερμίας ή εκεί που άλλες θεραπείες αποτυγχάνουν η εξωσωματική γονιμοποίηση , ως μέθοδος αντιμετώπισης της ανδρικής υπογονιμότητας, προσφέρει σημαντική βοήθεια.

Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι με τις πρόσφατες εξελίξεις της επιστήμης στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (εξωσωματική γονιμοποίηση μετά από ενδυνάμωση του σπέρματος in vitro, και τεχνικές ICSI, MESA και TESE ) γίνεται εφικτή η αντιμετώπιση της οφειλόμενης στον ανδρικό παράγοντα υπογονιμότητας σε πολύ μεγάλο ποσοστό.

http://www.kapetanakis-center.gr/www/gonimotita/d3b.htm

ΑΝ ΔΕΝ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΟΛΑ ΠΗΓΑΙΝΕ ΣΤΟ