Ο ρόλος της μητέρας στη γέννηση υγειών παιδιών

Μπεμπούλα10 · 11 Ιουνίου, 2010

Επειδή ζούμε στην εποχή της πληροφόρησης, η άγνοια δεν είναι δικαιολογία. Δυστυχώς έχω συναντήσει νέες έγκυες γυναίκες που δεν ξέρουν βασικά πράγματα για το τι επηρεάζει το μωρό τους και με ποιον τρόπο...

http://kouti.org/3149/lang/el-gr

Η αύξηση της γέννησης παιδιών με γενετικές ανωμαλίες και προβλήματα υγείας τις τελευταίες δεκαετίες έχει συνδεθεί άμεσα με τις αλλαγές στον τρόπο ζωής των γυναικών. Η επιστήμη σήμερα μας παρέχει τη δυνατότητα πρόληψης και σ’ αυτόν τον τομέα. Οι μήνες που προηγούνται της σύλληψης, καθώς και οι 9 μήνες της εγκυμοσύνης, είναι μια μοναδική ευκαιρία για κάθε γυναίκα να συντελέσει στη δημιουργία ενός υγιούς παιδιού.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΕΡΑΤΟΓΕΝΝΕΣΗΣ

ΑΛΚΟΟΛ

Δεν υπάρχει ασφαλής ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ στην εγκυμοσύνη. Το Εμβρυϊκό Αλκοολικό Σύνδρομο παρουσιάζεται σε περιπτώσεις που το έμβρυο εκτίθεται στο αλκοόλ, μια εξαιρετικά τοξική ουσία (εξ ου και η αγγλική λέξη «intoxication» = μέθη). Το αλκοόλ αλλοιώνει τα εξωτερικά χαρακτηριστικά των παιδιών- είναι κοντά και λεπτά, με μικρά κεφάλια, βαριά βλέφαρα, λεπτό άνω χείλος, εξογκωμένο μέτωπο. Μερικά παιδιά παρουσιάζουν επίσης καρδιακά ελαττώματα ή ελαττώματα των νεφρών και των ουρητήρων, μειωμένο μυϊκό τόνο ή κίνηση των αρθρώσεων, προβλήματα όρασης και ακοής, και άλλες σωματικές αδυναμίες.

Τα παιδιά των οποίων οι μητέρες έπιναν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παρουσιάζουν επίσης συναισθηματικούς και νοητικούς περιορισμούς. Πολλά από τα παιδιά αυτά υστερούν σε πνευματική ανάπτυξη. Ο μέσος όρος του Δείκτη Νοημοσύνης (IQ) τους φθάνει γύρω στο 70, τοποθετώντας τα έτσι στο 2,5 τοις εκατό, δηλαδή στο χαμηλότερο επίπεδο του πληθυσμού. Όμως, ακόμη και τα παιδιά που παρουσιάζουν φυσιολογικό Δείκτη Νοημοσύνης, πάσχουν από ελαττωματική ικανότητα μάθησης, όπως και μειωμένα επίπεδα μνήμης, κρίσης και ελέγχου των παρορμήσεών τους. Κατά την εφηβική τους ηλικία, μπορεί να παρουσιάσουν επεισόδια κατάθλιψης, ενώ ως ενήλικες μπορεί να προβούν σε παράνομες πράξεις και σε κατάχρηση ουσιών και αλκοόλ.

ΚΑΠΝΙΣΜΑ (ενεργητικό και παθητικό)

Το έμβρυο παίρνει ό,τι χρειάζεται από το σώμα της μητέρας. Όταν μια έγκυος γυναίκα καπνίζει ή εισπνέει τον καπνό άλλων, το αίμα της, και κατά συνέπεια το αίμα του εμβρύου, περιέχει λιγότερο οξυγόνο και περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από το φυσιολογικό. Αυτό προκαλεί αφύσικα υψηλό εμβρυϊκό καρδιακό παλμό και επηρεάζει αρνητικά την αρτηριακή πίεση. Το μητρικό κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές όπως αποβολή, αποκόλληση πλακούντα, προδρομικό πλακούντα, γήρανση του πλακούντα, πρόωρο τοκετό, κ.α.

Το κάπνισμα στην εγκυμοσύνη συνδέεται επίσης με τη γέννηση νεογνών με συγγενείς ανωμαλίες (καρδιακές ανωμαλίες, λυκόστομα, λαγώχειλο, ανεγκεφαλία κλπ) και αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. Ευθύνεται επίσης για τη γέννηση παιδιών με χαμηλό σωματικό βάρος, δηλαδή τα ζωτικά όργανα του εμβρύου δεν προλαβαίνουν να ωριμάσουν όσο χρειάζεται. Τα πρόωρα και χαμηλού βάρους παιδιά παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά προβληματικής πνευμονικής λειτουργίας, εγκεφαλικής παράλυσης, διανοητικής αναπηρίας και μαθησιακών δυσκολιών, ακόμα και θανάτου. Το μητρικό κάπνισμα γενικότερα καθιστά το παιδί πιο φιλάσθενο. Τα μωρά γυναικών που κάπνιζαν στην εγκυμοσύνη καταλήγουν στο νοσοκομείο με διπλάσια συχνότητα από τα παιδιά των γυναικών που δεν κάπνιζαν. Το μητρικό κάπνισμα αυξάνει την εμφάνιση καρκίνου και άσθματος και προκαλεί στα αγόρια μη φυσιολογικό αριθμό σπερματοζωαρίων και υπογονιμότητα όταν μεγαλώσουν.

ΚΑΦΕΪΝΗ

Η καφεΐνη είναι ένα ψυχοενεργό διεγερτικό ναρκωτικό. Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι έρευνες που δείχνουν ότι η κατανάλωσή της κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν είναι ασφαλής. Η κατανάλωση ποσότητας καφεΐνης που αντιστοιχεί σε 2 κούπες καφέ μπορεί να διπλασιάσει τον κίνδυνο αποβολής. Μελέτη που δημοσιεύθηκε στα τέλη του 2008 σε βρετανικό ιατρικό επιστημονικό περιοδικό έδειξε ότι οι έγκυες που καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα καφεΐνης κατά τη διάρκεια της κύησης έχουν αυξημένο κίνδυνο γέννησης ελλειποβαρούς βρέφους και επιβράδυνσης της ανάπτυξης του εμβρύου.

ΦΑΡΜΑΚΑ

Τους μήνες πριν τη σύλληψη καθώς και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης απαγορεύεται η λήψη φαρμάκων- εκτός αν είναι εντελώς απαραίτητη και σύμφωνη με τη γνώμη του γιατρού- επειδή τα περισσότερα φάρμακα διαπερνούν τον πλακούντα και επηρεάζουν το έμβρυο στα διάφορα στάδια της ανάπτυξής του. Φάρμακα όπως το Roaccutan/ Accutane, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ακμής, ευθύνονται για τερατογενέσεις. Καλό είναι να αποφύγει η έγκυος τα φάρμακα επειδή, ακόμα κι αν δεν έχουν διαπιστωθεί παρενέργειες από κάποια φάρμακα, μπορεί να διαπιστωθούν στο μέλλον.

ΑΛΛΕΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

Οι επιδράσεις ναρκωτικών όπως το χασίς, η μαριχουάνα, το LSD, η ηρωίνη και η κοκαΐνη είναι αρνητικές για το έμβρυο διότι, σύμφωνα με έρευνες, μπορεί να προκαλέσουν χρωμοσωμικές ανωμαλίες, γέννηση ελλειποβαρών ή πρόωρων μωρών, προβλήματα στη συγκέντρωση αργότερα, κ. α . Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα παιδιά έχουν τα ίδια συμπτώματα στέρησης μετά τη γέννηση με αυτά που έχει ένας ενήλικας κατά τη διάρκεια της αποτοξίνωσης από τα ναρκωτικά.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ- ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑ

Η λήψη βασικών βιταμινών και μετάλλων πριν και κατά την εγκυμοσύνη είναι εξαιρετικά σημαντική για την υγεία του εμβρύου, αλλά και της μητέρας. Συνιστάται η λήψη συμπληρώματος φυλλικού οξέως (βιταμίνη Β9) 3 μήνες πριν την εγκυμοσύνη και η συνέχισή μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου κύησης. Η συγκεκριμένη βιταμίνη βοηθά στη σύνθεση και λειτουργία του DNA, καθώς και στην ομαλή ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του εμβρύου. Η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει σοβαρότατες διαταραχές και δυσμορφίες, καθώς και καρδιακά προβλήματα, που συχνά οδηγούν σε ανάγκη διακοπής της κύησης. Η έλλειψη φυλλικού οξέως πριν και κατά τους πρώτους 3 μήνες της εγκυμοσύνης, δεν μπορεί να διορθωθεί με τη λήψη του από τον τέταρτο μήνα. Φυσικές πηγές βιταμίνης Β9 είναι τα ενισχυμένα δημητριακά, τα πράσινα λαχανικά και ο χυμός πορτοκαλιού.

Επιπλέον, κατά την εγκυμοσύνη οι ανάγκες του οργανισμού σε σίδηρο αυξάνονται σημαντικά, καθώς ο όγκος του αίματος αυξάνεται κατά 50%. Η σιδηροπενική αναιμία κατά την εγκυμοσύνη συνδέεται με βρεφικό θάνατο, πρόωρο τοκετό και χαμηλό βάρος βρέφους. Τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι τα θαλασσινά, οι ξηροί καρποί, τα βερίκοκα, το κρέας, τα δαμάσκηνα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι, τα ψωμιά και τα δημητριακά που είναι εμπλουτισμένα με σίδηρο. Το συκώτι (και προϊόντα με βάση το συκώτι) είναι άλλη μια τροφή με υψηλή περιεκτικότητα σιδήρου, όμως επειδή περιέχει μη ασφαλείς ποσότητες βιταμίνης Α, δεν πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στη διατροφή της εγκύου. Για καλύτερη απορρόφηση, οι τροφές που περιέχουν σίδηρο πρέπει να λαμβάνεται ταυτόχρονα με βιταμίνη C (πορτοκάλια). Παράλληλα με μια διατροφή πλούσια σε σίδηρο, συνιστάται η λήψη συμπληρώματος σιδήρου κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο.

Το ασβέστιο είναι απαραίτητο να λαμβάνεται σε συμπλήρωμα ειδικά σε γυναίκες μικρότερες των 25 ετών αλλά και σε όσες λαμβάνουν λιγότερο από 600mg ημερησίως.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ο μύθος «η έγκυος πρέπει να τρώει για δύο» αντικαθίσταται πλέον από το «η έγκυος πρέπει να προσέχει διπλά τη διατροφή της», χωρίς αυτό να σημαίνει ιδιαίτερα αυξημένη θερμιδική πρόσληψη. Οι γυναίκες φυσιολογικού βάρους χρειάζονται κατά μέσο όρο μόνο 300 επιπλέον θερμίδες την ημέρα (τόσες έχουν ένα άπαχο γιαούρτι και ένα μήλο). Η διατροφή πρέπει φυσικά να είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά και όσπρια. Τα ψάρια, οι ξηροί καρποί και τα δημητριακά ολικής άλεσης περιέχουν απαραίτητα ω-3 λιπαρά οξέα . Σημαντική είναι επίσης η βιταμίνη D (λιπαρά ψάρια, αυγά, ενισχυμένο σε βιταμίνες γάλα και δημητριακά.). Το κρέας και τα αλλαντικά πρέπει να μαγειρευτούν πολύ καλά και η κατανάλωση τόνου καλό είναι να ελαττωθεί. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται τα τρόφιμα προς αποφυγή κατά την εγκυμοσύνη:

-Μη παστεριωμένο γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα

-Τυριά μαλακά, όπως μπρι ή καμαμπέρ, και τυριά που περιέχουν μπλε ουσίες, όπως το Μπλέ Δανίας και Στίλτον.

-Συκώτι ή προϊόντα συκωτιού (πατέ συκωτιού)

-Αυγά τα οποία δεν έχουν μαγειρευτεί καλά, καθώς και προϊόντα που περιέχουν ωμό αυγό (κρέμες, μαγιονέζα).

-Καρχαρίας και ξιφίας, καθώς αυτά τα είδη των ψαριών περιέχουν υψηλά επίπεδα υδράργυρου

-Οστρακοειδή

ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ

Το φυσιολογικό βάρος που μπορεί να πάρει μια γυναίκα κατά την εγκυμοσύνη δεν ξεπερνά τα 9 – 12 κιλά. Τα παραπανίσια κιλά αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας και διαβήτη κυήσεως. Η σωματική άσκηση βοηθάει την έγκυο να αποφύγει αυτές τις επιπλοκές και το έμβρυο να πάρει το βάρος που χρειάζεται. Επίσης συμβάλλει σε μια πιο σύντομη και εύκολη γέννα. Η έγκυος μπορεί να δοκιμάσει ήπιες ασκήσεις μεταφοράς βάρους (π.χ. τρέξιμο, περπάτημα, αερόβιες ασκήσεις χαμηλής έντασης) και ασκήσεις που δεν απαιτούν μεταφορά βάρους (π.χ. κολύμπι, ποδηλασία, γιόγκα για εγκύους κ. α). Τα βάρη και γενικότερα οι ασκήσεις που προκαλούν ιδιαίτερη καταπόνηση πρέπει να αποφεύγονται, κυρίως κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.

ΑΛΛΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΑΡΝΗΤΙΚΑ

- μολυσματικές ασθένειες, όπως είναι η ερυθρά, η παρωτίτιδα, η ιλαρά, η ηπατίτιδα ακόμα και η κοινή γρίπη

- τα αφροδίσια νοσήματα (η προφύλαξη από τα οποία αποτελεί κρίσιμο βήμα στην πορεία απόκτησης υγιών παιδιών- για παράδειγμα, κατά τη γέννα τα νεογνά μπορεί να κολλήσουν από τη μητέρα έρπη των γεννητικών οργάνων, μια σοβαρή απειλή, επειδή το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι ανώριμο)

- η έκθεση της μητέρας σε χημικές ουσίες (π.χ καθαριστικά) και ιοντίζουσες ακτινοβολίες (ακτινολογικές εξετάσεις, εξετάσεις Πυρηνικής Ιατρικής, ακτινοθεραπεία)

- ο παράγοντας Rhesus μητέρας και παιδιού

- η προχωρημένη ηλικία της μητέρας (μετά την ηλικία των 35 ετών, μειώνεται σημαντικά η ικανότητα σύλληψης και υγιούς τελειόμηνης κύησης).

- η επαφή με ζώα όπως γάτες (κίνδυνος τοξοπλάσμωσης)

- η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες/ πολύ ζεστό νερό

Πηγές

http://people.uwec.edu/piercech/fas/fas…htm

http://www.thebody.com/content/art17212.html

http://www.acog.org/publications/patien ... /bp146.cfm

http://www.sciencedaily.com/releases/20 ... 080741.htm

http://www.mamashealth.com/pregnancy/pregcalories.asp

http://www.fisher-price.com/fp.aspx?st= ... ent=118024

http://www.babybaby.gr/showarticle.jsp? ... =11NSCSJ6P