ΓΙΑ ΜΩΡΟΜΑΜΑΔΕΣ !!!

[juliax]

ΚΟΡΙΤΣΑΚΙΑ ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΟΛΟ ! ΤΟ ΒΡΗΚΑ ΠΟΛΥ ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ !!!

ANAΠΤΥΞΙΑΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ Αναπτυξιακοί σταθμοί τον πρώτο χρόνο της ζωής

Η βρεφική ηλικία είναι μια περίοδος κατά την διάρκεια της οποίας πραγματοποιούνται μια σειρά από εντυπωσιακές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα ανάπτυξης (σωματικό, γνωστικό, γλωσσικό και ψυχοσυναισθηματικό). Η κυριότερη κατάκτηση της περιόδου αυτής είναι η μετάβαση του μωρού από μια κατάσταση απόλυτης εξάρτησης σε μια κατάσταση μεγαλύτερης αυτονομίας.

Σωματική ανάπτυξη

Το νεογέννητο είναι περίπου το 1/20 του μεγέθους του ενηλίκου. Μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής (που είναι μια περίοδος ταχύτατης ανάπτυξης), το αρχικό του βάρος θα τριπλασιαστεί και το ύψος του θα αυξηθεί κατά το ½ του αρχικού. Βάρος και ύψος παρουσιάζουν μεγάλο βαθμό συμμεταβολής. Θα πρέπει όμως να τονιστεί ότι υπάρχουν σημαντικές ατομικές διαφορές.

Διατροφή - Ύπνος

Η πρώτη τροφή του μωρού είναι το μητρικό γάλα ή κάποιο υποκατάστατο του. Στην αρχή το βρέφος τρωει περίπου κάθε τρεις ώρες, δηλαδή οκτώ φορές το εικοσιτετράωρο. Σταδιακά αυξάνεται η ποσότητα των γευμάτων, μειώνεται ο αριθμός τους και το περιεχόμενο τους εμπλουτίζεται. Όσον αφορά τον θηλασμό, δεν υπάρχει κάποιος κανόνας σχετικά με το πότε πρέπει να σταματήσει, καθώς ιατρικοί, κοινωνικοί και προσωπικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο, (πχ ανεπάρκεια γάλατος στη μητέρα, ανάγκη να επιστρέψει στην δουλειά της). Μια συνηθισμένη περίοδος είναι ο 4ος - 5ος μήνας, οπότε και αρχίζει η χορήγηση στερεάς τροφής στο μωρό, ενώ είναι καλό ο θηλασμός να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον 9ο μήνα. Όσον αφορά στον ύπνο, το νεογέννητο στην αρχή της ζωής κοιμάται σχεδόν όλη μέρα. Σταδιακά με το πέρασμα των μηνών οι ανάγκες του για ύπνο μειώνονται. Στο τέλος του πρώτου έτους το βρέφος κοιμάται περίπου 13 ώρες το 24ώρο.

Κινητική ανάπτυξη

Το βρέφος μπορεί ήδη από την γέννηση, να εκτελεί μια ποικιλία κινήσεων με διάφορα μέρη του σώματος. Μπορεί και κινεί τα μάτια του, το πρόσωπο, τα χέρια και τα πόδια του. Επιπλέον διαθέτει μια σειρά αντανακλαστικών κινήσεων, αυτόματων δηλαδή απαντήσεων σε συγκεκριμένα ερεθίσματα, πάνω στις οποίες χτίζονται με το πέρασμα των μηνών ολοένα και πιο περίπλοκα σχήματα συμπεριφοράς (σφίγγει τα δάχτυλα γύρω από ένα αντικείμενο, πιπιλίζει την θηλή). Το νεογέννητο μωρό μπορεί και κινεί τα χέρια και τα πόδια του, όχι όμως τον λαιμό και τον κορμό του. Σταδιακά τον πρώτο μήνα μπορεί και ανασηκώνει το πηγούνι του όταν είναι μπρούμυτα (1ος μήνας) και στην συνέχεια το στήθος του (2ο με 3ο μήνα). Τον 4ο μήνα μπορεί και κρατά την ράχη του σχεδόν ίσια, όταν κάποιος το κρατά. Στους έξι μήνες αρχίζει να μπορεί να κάθεται μόνο του και στους 8 μήνες μπορεί και κάθεται μόνο του. Στους 9 μήνες μπορεί να στέκεται όρθιο όταν κάποιος το υποβαστάζει και στην συνέχεια στηριζόμενο σε έπιπλα. Τον 10ο μήνα αρχίζει να μπουσουλά και γύρω στον 11ο με 12ο μήνα, αρχίζει να κάνει τα πρώτα βήματα μόνο του και να περπατά όταν το κρατούν με δύο χέρια.

Γνωστική ανάπτυξη

Μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής το βρέφος διαμορφώνει μια σειρά από γνωστικά σχήματα τα οποία του επιτρέπουν να ενεργεί στο περιβάλλον του αποτελεσματικά και να εκτελεί εμπρόθετες ενέργειες. Κατορθώνει να πειραματίζεται με τα μέσα που διαθέτει για να επιλύσει ένα πρόβλημα. Στην φάση αυτή στηρίζεται κυρίως στις αισθήσεις του και στους υλικούς χειρισμούς των πραγμάτων, μια και δεν διαθέτει ακόμα την ικανότητα του συμβολισμού. Η γνωστική ανάπτυξη στηρίζεται στις διαδικασίες της αφομοίωσης και της προσαρμογής. Αφομοίωση είναι μια διαδικασία μέσω της οποίας ο οργανισμός ενσωματώνει εμπειρίες σε ήδη υπάρχοντα σχήματα, οργανώσεις, γνώσεις που διαθέτει. Προσαρμογή είναι η διαδικασία τροποποίησης των ήδη υπαρχόντων σχημάτων, ώστε το άτομο να μπορεί να ανταποκριθεί σε νέες απαιτήσεις που του θέτει το περιβάλλον του.

Η γνωστική ανάπτυξη της περιόδου αυτής μπορεί να χωριστεί σε τέσσερις φάσεις:

Πρώτη φάση (0–1 μηνών): στην αρχή της ζωής η συμπεριφορά του βρέφους είναι σε μεγάλο βαθμό τυχαία, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο στόχο. Δεν υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση ανάμεσα στον εαυτό και το περιβάλλον. Χρησιμοποιεί επαναληπτικά τις αντανακλαστικές συμπεριφορές που διαθέτει (αρπάζει για παράδειγμα οτιδήποτε ακουμπά το χέρι του ξανά και ξανά), επανάληψη η οποία συμβάλλει στην εξάσκηση και την ενίσχυση αυτών των ικανοτήτων.

Δεύτερη φάση (2 – 4 μηνών): το μωρό αρχίζει να μπορεί να χρησιμοποιεί ταυτόχρονα περισσότερες από μια αντανακλαστικές κινήσεις. Παρακολουθεί με τα μάτια ένα αντικείμενο που κινείται και συγχρόνως προσπαθεί να το πιάσει. Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία είναι σε μεγάλο βαθμό τυχαία, μέσα από την οποία όμως αρχίζει να αποκτά μια πρώτη αίσθηση της έννοιας της αιτιότητας. Οι δραστηριότητες στην φάση αυτή περιστρέφονται γύρω από το σώμα του.

Τρίτη φάση (5 – 9μηνών): το μωρό αρχίζει να ενδιαφέρεται για αντικείμενα και γεγονότα έξω από το σώμα του, τα οποία χρησιμοποιεί ως πηγή πληροφόρησης. Προσπαθεί να συντονίσει και να κατευθύνει τις κινήσεις του, για να πετύχει κάτι. Αν για παράδειγμα χτυπήσει τυχαία ένα παιχνίδι που κρέμεται από την κούνια του και αυτό παράγει έναν ήχο, τότε θα προσπαθήσει να το χτυπήσει για να ακούσει τον ήχο. Το ενδιαφέρον του δηλαδή μετατοπίζεται από την πράξη καθ’αυτή στα αποτελέσματα της.

Τέταρτη φάση (10 –12 μηνών): το μωρό αντιλαμβάνεται ξεκάθαρα τα πράγματα ως ξεχωριστά από το ίδιο και αρχίζει να χρησιμοποιεί μαθημένες συμπεριφορές για να επιλύσει ένα πρόβλήμα. Στην φάση αυτή η πρόθεση προηγείται της πράξης.

Μια ακόμα σημαντική κατάκτηση της περιόδου αυτής είναι η απόκτηση της έννοιας της σταθερότητας, μονιμότητας του αντικειμένου: στην αρχή της ζωής οτιδήποτε βρίσκεται έξω από το οπτικό του πεδίο, είναι για το μωρό ανύπαρκτο. Μετά τους έξι μήνες το μωρό αρχίζει να ψάχνει για ένα αντικείμενο που βγαίνει από το οπτικό του πεδίο και το αναζητά αν δει να το κρύβουν.

Γλωσσική ανάπτυξη

Το πρώτο έτος της ζωής του παιδιού αποτελεί ένα είδος προπαρασκευαστικής περιόδου, με προγλωσσικά κυρίως στοιχεία που ετοιμάζουν την εμφάνιση των πρώτων λέξεων με σαφές εννοιολογικό περιεχόμενο, κάπου στο τέλος του πρώτου έτους. Τους πρώτους δύο μήνες της ζωής το βρέφος παράγει κυρίως άναρθρες κραυγές και ήχους που οφείλονται σε καταστάσεις του σώματος (πείνα, νύστα, πόνος). Η κυριότερη μορφή φωνούμενου ήχου, το οποίο όμως δείχνει να μην έχει άμεση σχέση με την απόκτηση της γλώσσας, είναι το κλάμα. Από τον τρίτο μήνα και μετά αρχίζει και παράγει ήχους που φωνολογικά προσεγγίζουν τον ανθρώπινο λόγο, τα ψελλίσματα. Πρόκειται για εκφραστικές εκδηλώσεις, οι οποίες δεν αποσκοπούν στην μεταβίβαση κάποιου μηνύματος, ούτε έχουν εννοιολογικό περιεχόμενο. Είναι ένα είδος λαρρυγγόφωνων δοκιμών, ασκήσεις των φωνητικών οργάνων που παρουσιάζεται ως εγγενής αντίδραση. Στην αρχή ο αριθμός των γλωσσικών φθόγγων είναι περιορισμένος, σταδιακά όμως διευρύνεται και εμπλουτίζεται. Αρχικά υπάρχει μεγαλύτερη αναλογία φωνηέντων και στην συνέχεια βαθμιαία αυξάνει και ο αριθμός των συμφώνων. Η συχνότητα τους αυξάνεται και κορυφώνεται περίπου τον 10ο μήνα, οπότε σταδιακά αρχίζουν να μειώνονται καθώς εμφανίζονται οι πρώτες λέξεις, συνήθως επαναλαμβανόμενες συλλαβές ή μονοσύλλαβες λέξεις.

Ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη

Η οργάνωση του ψυχισμού του βρέφους γίνεται σταδιακά μέσω της σχέσης που αναπτύσσει το βρέφος με την μητέρα του και στην συνέχεια με τον πατέρα του και σημαντικά πρόσωπα που συμμετέχουν στην φροντίδα του. Η αλληλεπίδραση που αναπτύσσεται γίνεται εφικτή χάρη στις ικανότητες αντίληψης, μάθησης και επικοινωνίας που διαθέτει το βρέφος από πολύ νωρίς, οι οποίες εμπλουτίζονται με το πέρασμα των μηνών. Μέσω της αλληλεπίδρασης χτίζεται ένα σύστημα επικοινωνίας το οποίο επιτρέπει στους γονείς να αρχίσουν σιγά σιγά να κατανοούν τις αντιδράσεις, τις επιθυμίες και την συναισθηματική κατάσταση του μωρού τους και συγχρόνως να του μαθαίνουν νέες αντιδράσεις και σχήματα συμπεριφοράς. (βλέπε αναλυτικά το κείμενο "Δημιουργία δεσμού" ).

Παρακάτω θα αναφέρουμε ορισμένα σημαντικά ορόσημα στην συναισθηματική ανάπτυξη του μωρού. Ο απογαλακτισμός αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο καθώς βάζει τέλος στην αποκλειστική, συμβιωτική σχέση που μέχρι εκείνη την στιγμή το βρέφος είχε με την μητέρα του και αποτελεί έτσι το πρώτο βήμα στην εξατομίκευσή του. Η εμφάνιση του κοινωνικού χαμόγελου γύρω στον 3ο μήνα, αποτελεί ένα άλλο σημαντικό ορόσημο. Το χαμόγελο το οποίο αρχικά είναι ένα αντανακλαστικό, μια μηχανική κίνηση των μυών, εξελίσσεται μετά τον τρίτο μήνα σε απάντηση σε ένα γνώριμο πρόσωπο. Αποτελεί έτσι μια μορφή επικοινωνίας και συναισθηματικής απάντησης στο περιβάλλον, η οποία συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση του δεσμού με τους γονείς του.

Τέλος γύρω στον 6ο με 8ο μήνα κάνει την εμφάνιση του το "άγχος των ξένων". Το μωρό δεν χαμογελά πια, ούτε προσεγγίζει όποιον ενήλικα το πλησιάζει, (όπως μπορεί να έκανε μέχρι τότε), αλλά παρουσιάζει συμπεριφορές αποφυγής. Η συμπεριφορά αυτή σηματοδοτεί το γεγονός ότι το μωρό μπορεί πια να διαφοροποιήσει τα πρόσωπα του περιβάλλοντος του και συγχρόνως το γεγονός ότι έχει εγκαταστήσει ένα στέρεο δεσμό με τους γονείς του.

Παράγοντες που συμβάλλουν στην καλή ανάπτυξη του μωρού

Η ανάπτυξη είναι μια δυναμική διαδικασία και οι διάφοροι τομείς της βρίσκονται σε διαρκή αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Διέπεται από την βασική αρχή ότι προχωρά από το γενικό στο ειδικό, στην εξειδίκευση και την διαφοροποίηση. Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία δεν είναι ομοιόμορφη. Μπορεί να παρουσιάζει άλματα προς τα μπροστά ή πισωγυρίσματα και υπάρχουν διαφορές από μωρό σε μωρό. Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία εντάσσεται, ήδη από την αρχή, στο κόσμο των ανθρώπινων σχέσεων και μόνο έτσι αποκτά νόημα. Η ανάπτυξη δεν αφορά την μηχανική εκτέλεση πράξεων, οι κατακτήσεις προσφέρουν συγχρόνως ικανοποίηση και ευχαρίστηση στο βρέφος. Οι γονείς είναι σημαντικό να προσφέρουν ποικίλα και διαφορετικά ερεθίσματα στο μωρό τους, η ποσότητα όμως και η ποικιλία τους θα πρέπει να σχετίζεται με την νευρολογική και την γνωστική του ωριμότητα (ένα μωρό δεν μπορεί να αρχίσει να περπατά στους έξι μήνες όσο φιλότιμες προσπάθειες και αν καταβάλλουμε!). Παράλληλα όμως για την καλή του ανάπτυξη είναι αναγκαία όχι μόνο η ικανοποίηση των σωματικών του αναγκών (πείνα, δίψα) αλλά και η ικανοποίηση των συναισθηματικών του αναγκών. Το μωρό χρειάζεται συναισθηματική σταθερότητα, η έλλειψη της οποίας μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα δυσκολίες στον ύπνο ή στο φαγητό καθώς και άλλες ψυχοσυναισθηματικές συνέπειες. Γ. Αμπατζόγλου

Χ. Χατζηδημητρίου

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Brazelton T. B., (1992). Τα αναπτυξιακά προβλήματα του βρέφους και του νηπίου. Η ιατρο – ψυχολογική αντιμετώπιση τους. Ελληνικά γράμματα.

2. Cole M., Cole R.S., (1989). Η ανάπτυξη των παιδιών. Τυπωθήτω, Γιώργος Δαρδάνος.

3. Illingworth S.R., (1984). Βασική ανιχνευτική εξέταση: 0-4 χρονών. Ίδρυμα Ερευνών για το Παιδί. Αθήνα.

4. Illingworth S.R., (1990). Το φυσιολογικό παιδί. Επιστημονικές Εκδόσεις Γ. Παρισιάνος.

5. Κουγιουμτζάκης Γ., (1992). Πρόοδοι στην αναπτυξιακή ψυχολογία των πρώτων χρόνων. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

6. Μίλερ Λίζα, (1995). Κατανοώντας το βρέφος σας. Εκδόσεις Καστανιώτη

7. Murray L., Andrews L., (2000). Τα βρέφη δεν είναι μωρά. Ο κοινωνικός κόσμος του βρέφους. Ελληνικά γράμματα.

8. Παρασκευόπουλος Ι., (1985). Εξελικτική Ψυχολογία, Τόμος 1.

9. Σακελλαρόπουλος Π., (1998). Σχέσεις μητέρας – παιδιού τον πρώτο χρόνο της ζωής. Εκδόσεις Παπαζήση.

10. Smirnoff V., (1971). The scope of child analysis. International Universities Press, Inc. New York.

11. Στάινερ Ντ. Κατανοώντας το παιδί σας. Εκδόσεις Καστανιώτη, 1996.

12. Τσιάντης Γ., Μανωλόπουλος Σ., (1987). Σύγχρονα Θέματα Παιδοψυχιατρικής. Πρώτος Τόμος: Ανάπτυξη. Εκδόσεις Καστανιώτη.

[Aurore]

Ωραίο και χρησιμο το αρθρο σου juliax! καλή η πραξη αλλα να διαβαζουμε και λίγη θεωρία

[juliax]

ευχαριστω κοριτσακι , ψαχνομαι ολημερισ κ οληνυχτις οτι αλλο ενδιαφερον 8α ενημερωσω !

[juliana]

πάρα πολύ καλό το άρθρο Τζούλια!!!!

ευχαριστούμε που το παράθεσες!

παρεπιπτόντως..κούκλος ο γιός σου!!!

[juliax]

juliana ευχαριστωωω πολυυ , εσενα ειναι αγγελακι σκετο !

σε ειχα χασει καλο μου!!!

[juliana]

αχ σ ευχαριστω και γω!!μεγαλώσαμε και πρέπει να είμαι συνέχεια απο πίσω του για να μη φέρει κανα βάζο κάτω..οπώτε δεν εχω και πολύ χρόνο..

φιλάκια πολλά!!!!