Εκτέλεση της Αναζήτησης

- Το πρώτο σχεδιάγραμμα δείχνει έναν τυπικό κύκλο ύπνου ενός βρέφους κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους. Διαρκεί συνολικά 1 με 2 ώρες. Το μωρό από την κατάσταση της εγρήγορσης – ξυπνητό – πέφτει γρήγορα στην κατάσταση ύπνου REM – του λεγόμενου ανήσυχου ύπνου με όνειρα. Είναι ο ύπνος όπου το μωρό κινεί τους βολβούς των ματιών του, είναι ανήσυχο και κινείται συχνά, μπορεί να βγάζει φωνούλες, κάνει άρρυθμες που και που γρήγορες ανάσες σα να βλέπει όνειρο, τινάζει χέρια πόδια – μυοκλονίες και ζωηρά νεογνικά αντανακλαστικά – , και ξυπνάει εύκολα με εξωτερικά ερεθίσματα. Ακολουθεί μικρό σχετικά διάστημα ύπνου NonREM – πρόκειται για τον βαθύ ύπνο κατά τον οποίο το μωρό δεν κουνάει μάτια χέρια ή πόδια, δεν βλέπει όνειρα, δεν κάνει φωνούλες ούτε τινάγματα και δεν ξυπνάει εύκολα από τα εξωτερικά ερεθίσματα. Έπειτα μεταβαίνει γρήγορα πάλι σε ανήσυχο ύπνο REM και τελικά ξυπνάει. - Η δεύτερη γραμμή δείχνει μια συχνή παραλλαγή κύκλου ύπνου στα νεογέννητα και βρέφη. Σε αυτήν, η διάρκεια του κύκλου ύπνου είναι επίσης 1 με 2 ώρες, αλλά το μωρό δεν πέφτει ποτέ σε βαθύ ύπνο NonREM. Από την εγρήγορση μεταβαίνει γρήγορα σε ανήσυχο ύπνο REM και παραμένει εκεί μέχρι να ξυπνήσει. Αρκετοί μικροί ύπνοι ενός μικρού βρέφους κατά την διάρκεια της ημέρας και κατά τις πρώτες πρωινές ώρες ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. - Η τρίτη γραμμή δείχνει τον τυπικό κύκλο ύπνου ενός μεγαλύτερου παιδιού και ενήλικα. Η διάρκειά του είναι πολύ μεγαλύτερη – περίπου 3 με 4 ώρες. Από την κατάσταση εγρήγορσης το μεγαλύτερο παιδί μεταβαίνει σταδιακά και απευθείας στον βαθύ ύπνο NonREM, ο οποίος διαρκεί πολύ περισσότερο. Ακολουθεί ο ύπνος με όνειρα REM, και έπειτα σταδιακά το παιδί ξυπνάει. Επομένως, μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες όταν πέφτουμε για ύπνο τυπικά δεν περνούμε πρώτα από τον ανήσυχο ύπνο ονείρων όπως τα μωρά, αλλά κατευθείαν στον βαθύ ύπνο. - Ο ύπνος των ονείρων REM είναι εντελώς απαραίτητος για την επεξεργασία των ερεθισμάτων της ημέρας από τον εγκέφαλο του μωρού. Το ανώριμο νεογέννητο χρειάζεται άφθονο ύπνο REM ώστε να ωριμάσει τάχιστα και να χτίσει συνδέσεις στους νευρώνες του κατά τα κρίσιμα πρώτα δύο χρόνια της ζωής. Από την άλλη, ο ύπνος NonREM είναι σημαντικός για την σωματική ξεκούραση και εμφανίζει τη μεγαλύτερη έκκριση αυξητικής ορμόνης. Με άλλα λόγια, ο ύπνος REM χτίζει το μυαλό του παιδιού, ο ύπνος NonREM το σώμα του, ο ύπνος REM είναι το εργαλείο της ψυχοκινητικής ωρίμανσης, ο NonREM της σωματικής αύξησης. Η φύση έχει προβλέψει να έχει επενδύσει κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου σε μεγάλη διάρκεια ανήσυχου ύπνου, ώστε να καλυφτούν οι τεράστιες ανάγκες του σε ψυχοκινητική ωρίμανση. Αργότερα, όταν η παιδική ηλικία οδηγεί σε μεγαλύτερη κινητικότητα, σωματική καταπόνηση κατά την διάρκεια της ημέρας, αυξάνεται σταδιακά ο βαθύς ύπνος ώστε ο οργανισμός να ξεκουράζεται περισσότερο και να επιταχύνεται η σωματική ανάπτυξη. - Οι κύκλοι ύπνου ενός βρέφους διαρκούν πολύ λιγότερο από τους μεγαλύτερους ανθρώπους, και μάλιστα συμπίπτουν χρονικά με τον συνήθη χρόνο πέψης και κένωσης του στομάχου από το μητρικό γάλα: 1 με 2 ώρες. Τα ανθρώπινα βρέφη είναι σχεδιασμένα να κοιμούνται ανήσυχα και να ξυπνούν συχνά. Είναι σχεδιασμένα να τσεκάρουν το περιβάλλον τους, να λαμβάνουν την επανασύνδεση με τους γονείς τους και να θηλάζουν συχνά. Ένα βρέφος μπορεί σε μία νύχτα να περάσει από πολλούς κύκλους ύπνου, με μεγαλύτερες διάρκειες βαθέως ύπνου NonREM στην αρχή της νύχτας και σχεδόν καθόλου βαθύ ύπνο προς το τέλος της νύχτας και το πρωί. - Οι μεταβάσεις από την μια κατάσταση εγρήγορσης στην άλλη μπορεί να γίνονται πολύ γρήγορα στα μωρά, τόσο πιο γρήγορα όσο πιο κοντά στην γέννηση βρίσκονται. Όλοι οι γονείς έχουν παρατηρήσει ότι αρκετές φορές τα μωρά τους κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής μπορεί την μια στιγμή να κλαίνε και την άλλη απότομα να φαίνονται να κοιμούνται βαθιά, για να ξυπνήσουν και πάλι απότομα και να κλαίνε για τάισμα. Όσο πιο πολύ ωριμάζει νευρολογικά ένα βρέφος τόσο πιο σταδιακά και ξεκάθαρα γίνονται τα σημάδια του. Ιδιοσυγκρασικοί παράγοντες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο από παιδί σε παιδί. - Τα μικρά βρέφη τείνουν να ξυπνούν πολύ εύκολα γιατί περνούν τον περισσότερο χρόνο της ημέρας σε κατάσταση ανήσυχου ύπνου REM. Όταν βρίσκονται σε ανήσυχο ύπνο μπορεί να ξυπνήσουν από έναν απότομο ήχο, από τις ίδιες τις δικές τους ακούσιες κινήσεις χεριών ή ποδιών, όταν τα κουνήσεις ή όταν προσπαθήσεις να τα μεταφέρεις από το ένα μέρος στο άλλο. Πολλές φορές το νεογέννητο θα αποκοιμηθεί στην αγκαλιά ή κατά τον θηλασμό, αλλά δεν θα πέσει ΑΜΕΣΩΣ σε βαθύ ύπνο, όπως δείχνουν τα πρώτα δύο σχεδιαγράμματα. Επομένως αν η μητέρα προσπαθήσει να το βάλει στο κρεβάτι του είναι πιθανό να ξυπνήσει. Πρέπει να περιμένει να κοιμηθεί βαθιά, να περάσει στο επόμενο στάδιο – αν περάσει στον συγκεκριμένο κύκλο ύπνου – και μετά να τον αφήσει. - Τα περισσότερα μωρά που θηλάζουν, με το τέλος ενός κύκλου ύπνου ξυπνούν, δείχνουν σημάδια πείνας και η μαμά τους τα θηλάζει για να αποκοιμηθούν και πάλι. Αυτή είναι μια νορμάλ διαδικασία προβλεπόμενη από την ανθρώπινη φύση. Εάν στο τέλος ενός κύκλου ύπνου η μητέρα δεν ανταποκριθεί προσφέροντας το στήθος της αλλά δοκιμάσει υποκατάστατους τρόπους να επαναφέρει το μωρό της στον ύπνο – απλή αγκαλιά, κούνημα, πιπίλα, φάσκιωμα κα – είναι πιθανό σε κάποιο στάδιο, και ανάλογα και με την ιδιοσυγκρασία του κάθε μωρού, να τα καταφέρει, αλλά το μωρό βρίσκεται σε κίνδυνο να χάνει γεύματα από το στήθος με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την επιτυχία του θηλασμού ή την πρόσληψη βάρους. Επίσης, απαραίτητο κομμάτι μιας ομαλής για το βρέφος ψυχοκινητικής ανάπτυξης είναι η κατάλληλη και έγκαιρη απόκριση των γονιών του στις εκάστοτε ανάγκες του. Η μη απόκριση – όπως η εφαρμογή του ελεγχόμενου κλάματος σε βρέφη ώστε να «κοιμούνται όλη νύχτα» βρίσκεται προς την αντίθετη κατεύθυνση, με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τον θηλασμό και την υγιή ψυχοκινητική ανάπτυξη του μωρού. - Πολλοί νέοι γονείς ξαφνιάζονται με τον ύπνο των μωρών τους: «Το μωρό μου δεν κοιμάται», «κουνιέται συνέχεια και είναι ανήσυχο στον ύπνο του», «κλαίει και κάνει φωνές στον ύπνο του», «κοιμάται μόνο στην αγκαλιά μου και μόλις πάω να το αφήσω ξυπνάει», «κοιμάται μόνο στο στήθος μου» και πολλά άλλα. Όλες αυτές οι εκπλήξεις θα ήταν λιγότερες και λιγότερο δυσάρεστες αν οι νέοι γονείς ήταν πιο κατάλληλα προετοιμασμένοι και γνώριζαν – με ευθύνη των επαγγελματιών υγείας – την φυσιολογική κατάσταση των βρεφών και τι πρέπει να περιμένουν και τι όχι. Οι δύσκολοι πρώτοι μήνες με το μωρό γίνονται πιο εύκολοι όταν ξέρεις τι να περιμένεις με αυτό και όταν έχεις ρεαλιστικές προσδοκίες βασισμένες στην φυσιολογία του μωρού και όχι στο τι μη ρεαλιστικό περιμένουν πολιτισμικές επιβολές και αντιλήψεις του παρελθόντος που βρίσκονται μακριά από την σύγχρονη επιστημονική γνώση. Η προκαταβολική καθοδήγηση – anticipatory guidance –για το τι είναι φυσιολογικό στον ύπνο των βρεφών είναι κρίσιμης σημασίας για το αίσθημα ευεξίας των νέων γονιών. Αυτός είναι ένας κύριος λόγος που απέναντι σε ένα βρέφος που ξυπνάει κάθε 2 ώρες τη νύχτα για τάισμα στο στήθος δύο μητέρες βιώνουν την κατάσταση εντελώς διαφορετικά: η μία θεωρώντας ότι είναι κάτι παθολογικό απελπίζεται και προσπαθεί μάταια να το κοιμίσει με πιπίλα ή σε άλλο δωμάτιο, η άλλη αναφέρει ότι ξεκουράζεται μια χαρά, θεωρώντας το κάτι φυσιολογικό και παροδικό, και λαμβάνοντας όλα τα κατάλληλα ρεαλιστικά μέτρα για να κάνει την ζωή της πιο προσαρμόσιμη σε αυτήν την κατάσταση – ύπνο στο ίδιο δωμάτιο, να αποκοιμιέται το μωρό στο στήθος, ξαπλωτό θηλασμό, ευκαιριακοί ύπνοι της μητέρας κατά την διάρκεια της ημέρας, όχι ξόδεμα ενέργειας σε μάταιες και επίπονες προσπάθειες υποκατάστατων. Σ Παπαβέντσης MBBS MRCPCH DCH IBCLC 2014 pediatros-thes.gr