filos`ifigen

ΤΕΛΙΚΑ ΜΙΛΗΣΑ ΜΕ ΤΟΝ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟ ΜΟΥ ΠΑΛΙ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΥΣΗΧΩ ΓΙΑΤΙ Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΗΤΑΝ ΚΑΛΗ ΑΝ ΗΤΑΝ ΟΡΙΑΚΑ ΤΟΤΕ ΝΑ ΤΟ ΕΨΑΧΝΕΣ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΠΛΕΞΩ ΜΕ ΤΕΤΟΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ.ΚΑΙ ΕΙΠΑ ΜΗΠΩΣ ΝΑ ΞΑΝΑΚΑΝΩ ΑΛΛΟ ΕΝΑ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΜΕ ΤΗΝ ΗΣΥΧΙΑ ΣΟΥ ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΠΟΥ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΞΕΚΟΥΡΑΣΤΟΣ Η΄ΣΕ ΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΠΑΣ ΜΕΣΑ ΣΕ 20 ΛΕΠΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΕΠΕΙΔΗ ΤΟ ΑΡΓΗΣΑΤΕ ΝΑ ΕΠΗΡΕΑΣΕ ΤΗΝ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ.ΑΛΛΑ Η ΠΟΣΟΣΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΟΝΤΩΣ ΕΠΑΡΚΗΣ?Ο ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΥ ΛΕΕΙ ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙΣ

ΤΕΛΙΚΑ ΜΙΛΗΣΑ ΜΕ ΤΟΝ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟ ΜΟΥ ΠΑΛΙ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΥΣΗΧΩ ΓΙΑΤΙ Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΗΤΑΝ ΚΑΛΗ ΑΝ ΗΤΑΝ ΟΡΙΑΚΑ ΤΟΤΕ ΝΑ ΤΟ ΕΨΑΧΝΕΣ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΠΛΕΞΩ ΜΕ ΤΕΤΟΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ.ΚΑΙ ΕΙΠΑ ΜΗΠΩΣ ΝΑ ΞΑΝΑΚΑΝΩ ΑΛΛΟ ΕΝΑ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΜΕ ΤΗΝ ΗΣΥΧΙΑ ΣΟΥ ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΠΟΥ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΞΕΚΟΥΡΑΣΤΟΣ Η΄ΣΕ ΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΠΑΣ ΜΕΣΑ ΣΕ 20 ΛΕΠΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΕΠΕΙΔΗ ΤΟ ΑΡΓΗΣΑΤΕ ΝΑ ΕΠΗΡΕΑΣΕ ΤΗΝ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ.ΑΛΛΑ Η ΠΟΣΟΣΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΟΝΤΩΣ ΕΠΑΡΚΗΣ?Ο ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΥ ΛΕΕΙ ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙΣ

ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΑΝ ΘΥΜΑΣΤΕ ΑΛΛΑ ΣΑΣ ΕΙΧΑ ΠΕΙ ΟΤΙ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ ΘΑ ΕΚΑΝΕ ΣΠΕΡΜΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΟ ΠΗΡΑΜΕ ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ ΤΟ ΕΣΤΕΙΛΑ ΜΕ ΦΑΞ ΣΤΟ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟ ΜΟΥ.ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟ ΟΧΙ ΤΕΛΕΙΟ ΑΛΛΑ ΚΑΛΟ.ΚΑΙ ΕΙΠΑ ΟΚ .ΠΑΩ ΧΘΕΣ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟ ΤΟΥ ΙΚΑ ΝΑ ΜΟΥ ΓΡΑΨΕΙ ΟΡΜΟΝΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΜΟΥ ΖΗΤΑΕΙ ΤΟ ΣΠΕΡΜΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ ΜΟΥ ΚΑΙ ΜΟΥ ΛΕΕΙ ΚΟΠΕΛΑ ΜΟΥ ΕΧΕΤΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ.ΚΑΙ ΕΜΕΙΝΑ ΠΑΓΩΤΟ,ΝΑ ΠΑΜΕ ΣΕ ΟΥΡΟΛΟΓΟ ΓΙΑ ΝΑ ΒΡΕΙ ΛΕΕΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΘΕΡΑΠΕΙΑ.ΘΑ ΣΑΣ ΠΩ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΗΠΩΣ ΚΑΜΙΑ ΣΑΣ ΞΕΡΕΙ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΑΙΝΕ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΕΙΧΕ 3,7ml ΚΑΙ ΣΠΕΡΜΑΤΟΖΩΑΡΙΑ 28.000.000/ml ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΕΙΝΑΙ 103,600,000 ΚΑΙ Η ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΩΡΑ ΗΤΑΝ 50% Η ΔΕΥΤΕΡΗ 40% ΚΑΙ Η ΤΡΙΤΗ 30% (ΟΜΩΣ ΤΟ ΚΥΠΕΛΑΚΙ ΤΟ ΠΗΡΕ ΣΧΕΔΟΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΩΡΑ ΛΕΤΕ ΝΑ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ?)ΔΗΛ.ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΑ ΑΝΕΒΑΣΟΥΜΕ ΤΑ ΣΠΕΡΜΑΤΟΖΩΑΡΙΑ ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΕΙΝΑΙ 60,000,000 ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΙΝΑΙ 60,000,000 ΜΕΧΡΙ 20,000,000 ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΘΑ ΗΤΑΝ ΝΑ ΗΤΑΝ 60% ΚΑΙ ΕΧΩ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΤΕΙ ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΩ?

Προσωπικές Μαρτυρίες Άννα: Από μικρή έπαιζα με τις κούκλες και ήταν φυσιολογικό σε όλη μου τη ζωή να σκέφτομαι ότι μια μέρα το παιχνίδι θα γινόταν πραγματικότητα. Τόσο φυσιολογικό που δεν είχα ποτέ σκεφτεί μια διαφορετική ζωή, μέχρι τη στιγμή που προσπάθησα να ζήσω την «κανονική» αυτή ζωή. Ακανόνιστος έμμηνος κύκλος, αντισυλληπτικό χάπι για πολλά χρόνια παλεύοντας να μην κάνω παιδιά, σίγουρη ότι η καριέρα έρχεται πρώτη από όλα, ότι η οικογένεια μπορεί να περιμένει, ότι οι καιροί δεν ήταν ακόμη κατάλληλοι. Τιείναι Γυναικεία υπογονιμότητα Ανδρική υπογονιμότητα Δευτερογενής υπογονιμότητα Υπογονιμότητα ζευγαριού Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Μαρτυρίες FAQ Και μετά οι απόπειρες, οι απογοητεύσεις, η ολοένα και πιο ακανόνιστη έμμηνος ρύση, τα συνεχώς αρνητικά τεστ εγκυμοσύνης. Είναι αδύνατο να περιγράψω τη λύπη που με καταλάμβανε όταν η γραμμή δεν έπαιρνε το σωστό χρώμα, όταν δεν εμφανιζόταν το σύμβολο που τόσο πολύ περίμενα, όταν ερχόταν ξανά η περίοδος. Η διάγνωση ήταν «ορμονική στειρότητα». Ξαφνικά εκείνη η ακμή που πίστευα ότι είχε σχέση με το στρες και την κακή διατροφή και τα παραπανίσια κιλά που μου θύμιζε η ζυγαριά έγιναν ακριβή σημάδια που εδώ και χρόνια είχα παραβλέψει. Μήνες τώρα κάνω αναλύσεις, ορμονικούς προσδιορισμούς, μετράω τη βασική θερμοκρασία. Μήνες τώρα ελπίζω, προσπαθώ να παραμείνω αισιόδοξη. Αυτός που δεν το έχει περάσει, δεν μπορεί να καταλάβει τι σημαίνει να θες ένα παιδί από το σύντροφό σου και να φοβάσαι ότι δεν θα το σφίξεις ποτέ στην αγκαλιά σου. Δεν μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλο είναι το αίσθημα της ενοχής όταν σκέφτεσαι ότι το δικό σου πρόβλημα κάνει και τον αγαπημένο σου δυστυχισμένο. Δεν μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλος είναι ο πανικός που νιώθεις βλέποντας ένα μέλλον χωρίς παιδιά όχι «από επιλογή» αλλά από ανάγκη. Σκεφτόμουν πάντα ότι ένα ζευγάρι μπορεί να ζει καλά μόνο του. Το σκέφτομαι και το απαρνούμαι κάθε φορά που κάποιος με ρωτά πότε θα κάνω ένα παιδί. Λέω ψέματα στους άλλους και σε μένα την ίδια. Εγώ αυτό το παιδί το θέλω, σε πείσμα των ορμονών μου, των γιατρών και του κόσμου, το θέλω για το σύντροφό μου που μοιάζει πιο ήρεμος από εμένα. Κατερίνα: Παρατηρούσα τις φίλες μου να νανουρίζουν τα μωρά τους, να παραπονιούνται που δεν τρώνε, να κλαίνε με ένα τους χαμόγελο. Εγώ σκεφτόμουν ότι ο σύζυγός μου δεν θα γινόταν ποτέ πατέρας. Δεν υπήρχε νύχτα, δεν υπήρχε πρωινό ξύπνημα που να μην κοιτάξω τον σύζυγό μου στα μάτια και να τον ρωτήσω σιωπηλά «Γιατί;». Μια μέρα ξέσπασε όλη η πίκρα μου, όλος ο πόνος και όλη μου η απόγνωση. Εκείνη την ημέρα κάτι έσπασε ανάμεσά μας και από τότε ζήλευα τη μητρότητα των φιλενάδων μου και έγινα κακιά απέναντι σε έναν άντρα τον οποίο δεν κατάφερνα πια να αγαπάω. Μετά, ένα αυγουστιάτικο απόγευμα, το τηλεφώνημα, η διαδρομή προς το νοσοκομείο, ο φόβος ότι δεν θα βρω ζωντανό τον άντρα που ήθελα πλάι μου. Πανικός και ένα αίσθημα κενού. Συνειδητοποίηση ότι χωρίς αυτόν η ζωή μου δεν θα είχε πια νόημα, ότι ούτε το αίσθημα της μητρότητας θα ήταν σωστό. Εγώ ήθελα το παιδί του. Τα βρήκαμε πάλι και πριν από έξι μήνες απευθυνθήκαμε σε ένα κέντρο θεραπείας υπογονιμότητας όπου αρχίσαμε να μιλάμε για τράπεζα σπέρματος για δωρεά σπερματοζωαρίων. Δεν έχω πειστεί ακόμα για όλα και η βοήθεια που έχω από τους γιατρούς και τους ψυχολόγους που παρακολουθούν την περίπτωσή μας είναι ουσιώδης. Θέλω το παιδί του κι εκείνος θέλει το παιδί μου. Θέλουμε ένα απεγνωσμένα: ίσως η επιστήμη μας δώσει το χέρι βοηθείας που προσδοκούμε!. Παύλος: Περιζήτητος εργένης, γυναικοκατακτητής, λατίνος εραστής: αυτή ήταν η εικόνα μου. Μετά ο κεραυνοβόλος έρωτας, η γνωριμία για μια ζωή, ο γάμος από έρωτα και η επιθυμία να κάνουμε παιδί. Ήθελα ένα παιδί για να το μορφώσω, ένα σύντροφο στα παιχνίδια, ένα φίλο. Ήθελα ένα παιδί που θα είχε τα μάτια και το χαμόγελο μου, ικανό να κάνει μια γυναίκα να το ερωτευτεί όπως η μητέρα του έκανε εμένα να την ερωτευτώ. Το επιχειρήσαμε αμέσως. Κανένας από τους δύο δεν σκεφτόταν ότι είχε προβλήματα. Ανάγκασα τη σύζυγό μου να υποβάλλεται για μήνες σε επισκέψεις, εξετάσεις, ελέγχους, αρνούμενος να κάνω ακόμη και μια απλή ανάλυση αίματος. Στο τέλος πήγα κρυφά στον οικογενειακό γιατρό, γιατί δεν μπορούσα να αποδεχτώ την ιδέα ότι μπορεί να είχα προβλήματα σύλληψης. Οι εξετάσεις του σπερματικού υγρού επιβεβαίωσαν ότι εγώ ήμουν ο ένοχος. Κατάλαβα πόσο κουτός και άστοχος ήταν ο τρόπος σκέψης μου, πόσο χρόνο είχα χάσει πίσω από τα ταμπού και τους φόβους. Φοβόμουν ότι η γυναίκα μου θα με μισούσε, αλλά μετέτρεψε το πρόβλημα μου σε κοινή μας μάχη. Πέρασαν αρκετοί μήνες πριν δοκιμάσουμε το δρόμο της υποβοηθούμενης γονιμοποίησης. Το να δώσω το σπέρμα ήταν λιγότερο ενοχλητικό, γνωρίζοντας ότι η σύζυγός μου με βοηθούσε να αποκτήσω ένα παιδί, υποβάλλοντας τον εαυτό της σε μια σίγουρα όχι ευχάριστη θεραπεία. Αυτό με έκανε να νιώθω ακόμη πιο κοντά της! Η κόρη μας έχει τα μάτια μου και τη γλυκύτητα της μητέρας της. Γεννήθηκε από μια πράξη αγάπης και όταν θα μεγαλώσει θα είμαστε περήφανοι να της λέμε ότι στο εργαστήριο όπου έγινε η σύλληψή της υπήρχε πολύ αγάπη. Αιμιλία: Έχω δίδυμα, ένα αγοράκι κι ένα κοριτσάκι. Ήθελα πάντα να κάνω παιδιά αλλά δεν τα κατάφερνα. Προστρέξαμε στη μέθοδο GIFT , γνωρίζοντας ότι υπάρχει πιθανότητα διπλής κυοφορίας. Η ιστορία μου δεν έχει τελειώσει ακόμα. Έδωσα τη συγκατάθεσή μου να γονιμοποιήσουν περισσότερα ωάρια και να τα καταψύξουν. Έφτασα στο κέντρο ανίκανη να τεκνοποιήσω και έφυγα όχι μόνο κυοφορώντας, αλλά και με τη δυνατότητα εγκυμοσύνης να με περιμένει στο εγγύς μέλλον. Για λίγο καιρό είχα ξεχάσει εκείνα τα παιδιά που περίμεναν «στο κρύο». Η εγκυμοσύνη, οι ναυτίες, η καισαρική, τα δίδυμα, ο θηλασμός, τα πρώτα βήματα, τα πρώτα δόντάκια, οι πρώτες λέξεις. Πάντα θυμάμαι τα «παιδιά στην παγωμένη κούνια». Ξέρω ότι τα έμβρυα δεν είναι ακόμα παιδιά, αλλά με ευχαριστεί να σκέφτομαι το αντίθετο. Δεν είμαι ακόμα έτοιμη να ξεκινήσω πάλι, αλλά πώς μπορώ να μην τους δώσω μια ευκαιρία; Μπορεί να είναι παιδιά όμορφα σαν τα δίδυμά μου, να έχουν το ζωηρό βλέμμα του συζύγου μου και με τον ενθουσιασμό μου. Ο σύζυγός μου δεν το σκέφτεται, αλλά εγώ δεν τον αφήνω να ξεχάσει. Έχω ακόμη καιρό κι αυτό με τρομάζει κατά κάποιο τρόπο: φοβάμαι ότι πρέπει να τα σκέφτομαι για πάντα, όπως συμβαίνει στις γυναίκες που είχαν αποβολή και για χρόνια αναρωτιούνται πώς θα ήταν αυτό το παιδί που δεν απέκτησαν ποτέ. Κι όμως, κάποιες στιγμές φοβάμαι ότι ίσως τα ξεχάσω, ότι θα τα αφήσω στην παγωμένη κούνια τους χωρίς να μπορέσω να τα κοιμήσω ποτέ όπως τα δίδυμά μου.

Προσωπικές Μαρτυρίες Άννα: Από μικρή έπαιζα με τις κούκλες και ήταν φυσιολογικό σε όλη μου τη ζωή να σκέφτομαι ότι μια μέρα το παιχνίδι θα γινόταν πραγματικότητα. Τόσο φυσιολογικό που δεν είχα ποτέ σκεφτεί μια διαφορετική ζωή, μέχρι τη στιγμή που προσπάθησα να ζήσω την «κανονική» αυτή ζωή. Ακανόνιστος έμμηνος κύκλος, αντισυλληπτικό χάπι για πολλά χρόνια παλεύοντας να μην κάνω παιδιά, σίγουρη ότι η καριέρα έρχεται πρώτη από όλα, ότι η οικογένεια μπορεί να περιμένει, ότι οι καιροί δεν ήταν ακόμη κατάλληλοι. Τιείναι Γυναικεία υπογονιμότητα Ανδρική υπογονιμότητα Δευτερογενής υπογονιμότητα Υπογονιμότητα ζευγαριού Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Μαρτυρίες FAQ Και μετά οι απόπειρες, οι απογοητεύσεις, η ολοένα και πιο ακανόνιστη έμμηνος ρύση, τα συνεχώς αρνητικά τεστ εγκυμοσύνης. Είναι αδύνατο να περιγράψω τη λύπη που με καταλάμβανε όταν η γραμμή δεν έπαιρνε το σωστό χρώμα, όταν δεν εμφανιζόταν το σύμβολο που τόσο πολύ περίμενα, όταν ερχόταν ξανά η περίοδος. Η διάγνωση ήταν «ορμονική στειρότητα». Ξαφνικά εκείνη η ακμή που πίστευα ότι είχε σχέση με το στρες και την κακή διατροφή και τα παραπανίσια κιλά που μου θύμιζε η ζυγαριά έγιναν ακριβή σημάδια που εδώ και χρόνια είχα παραβλέψει. Μήνες τώρα κάνω αναλύσεις, ορμονικούς προσδιορισμούς, μετράω τη βασική θερμοκρασία. Μήνες τώρα ελπίζω, προσπαθώ να παραμείνω αισιόδοξη. Αυτός που δεν το έχει περάσει, δεν μπορεί να καταλάβει τι σημαίνει να θες ένα παιδί από το σύντροφό σου και να φοβάσαι ότι δεν θα το σφίξεις ποτέ στην αγκαλιά σου. Δεν μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλο είναι το αίσθημα της ενοχής όταν σκέφτεσαι ότι το δικό σου πρόβλημα κάνει και τον αγαπημένο σου δυστυχισμένο. Δεν μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλος είναι ο πανικός που νιώθεις βλέποντας ένα μέλλον χωρίς παιδιά όχι «από επιλογή» αλλά από ανάγκη. Σκεφτόμουν πάντα ότι ένα ζευγάρι μπορεί να ζει καλά μόνο του. Το σκέφτομαι και το απαρνούμαι κάθε φορά που κάποιος με ρωτά πότε θα κάνω ένα παιδί. Λέω ψέματα στους άλλους και σε μένα την ίδια. Εγώ αυτό το παιδί το θέλω, σε πείσμα των ορμονών μου, των γιατρών και του κόσμου, το θέλω για το σύντροφό μου που μοιάζει πιο ήρεμος από εμένα. Κατερίνα: Παρατηρούσα τις φίλες μου να νανουρίζουν τα μωρά τους, να παραπονιούνται που δεν τρώνε, να κλαίνε με ένα τους χαμόγελο. Εγώ σκεφτόμουν ότι ο σύζυγός μου δεν θα γινόταν ποτέ πατέρας. Δεν υπήρχε νύχτα, δεν υπήρχε πρωινό ξύπνημα που να μην κοιτάξω τον σύζυγό μου στα μάτια και να τον ρωτήσω σιωπηλά «Γιατί;». Μια μέρα ξέσπασε όλη η πίκρα μου, όλος ο πόνος και όλη μου η απόγνωση. Εκείνη την ημέρα κάτι έσπασε ανάμεσά μας και από τότε ζήλευα τη μητρότητα των φιλενάδων μου και έγινα κακιά απέναντι σε έναν άντρα τον οποίο δεν κατάφερνα πια να αγαπάω. Μετά, ένα αυγουστιάτικο απόγευμα, το τηλεφώνημα, η διαδρομή προς το νοσοκομείο, ο φόβος ότι δεν θα βρω ζωντανό τον άντρα που ήθελα πλάι μου. Πανικός και ένα αίσθημα κενού. Συνειδητοποίηση ότι χωρίς αυτόν η ζωή μου δεν θα είχε πια νόημα, ότι ούτε το αίσθημα της μητρότητας θα ήταν σωστό. Εγώ ήθελα το παιδί του. Τα βρήκαμε πάλι και πριν από έξι μήνες απευθυνθήκαμε σε ένα κέντρο θεραπείας υπογονιμότητας όπου αρχίσαμε να μιλάμε για τράπεζα σπέρματος για δωρεά σπερματοζωαρίων. Δεν έχω πειστεί ακόμα για όλα και η βοήθεια που έχω από τους γιατρούς και τους ψυχολόγους που παρακολουθούν την περίπτωσή μας είναι ουσιώδης. Θέλω το παιδί του κι εκείνος θέλει το παιδί μου. Θέλουμε ένα απεγνωσμένα: ίσως η επιστήμη μας δώσει το χέρι βοηθείας που προσδοκούμε!. Παύλος: Περιζήτητος εργένης, γυναικοκατακτητής, λατίνος εραστής: αυτή ήταν η εικόνα μου. Μετά ο κεραυνοβόλος έρωτας, η γνωριμία για μια ζωή, ο γάμος από έρωτα και η επιθυμία να κάνουμε παιδί. Ήθελα ένα παιδί για να το μορφώσω, ένα σύντροφο στα παιχνίδια, ένα φίλο. Ήθελα ένα παιδί που θα είχε τα μάτια και το χαμόγελο μου, ικανό να κάνει μια γυναίκα να το ερωτευτεί όπως η μητέρα του έκανε εμένα να την ερωτευτώ. Το επιχειρήσαμε αμέσως. Κανένας από τους δύο δεν σκεφτόταν ότι είχε προβλήματα. Ανάγκασα τη σύζυγό μου να υποβάλλεται για μήνες σε επισκέψεις, εξετάσεις, ελέγχους, αρνούμενος να κάνω ακόμη και μια απλή ανάλυση αίματος. Στο τέλος πήγα κρυφά στον οικογενειακό γιατρό, γιατί δεν μπορούσα να αποδεχτώ την ιδέα ότι μπορεί να είχα προβλήματα σύλληψης. Οι εξετάσεις του σπερματικού υγρού επιβεβαίωσαν ότι εγώ ήμουν ο ένοχος. Κατάλαβα πόσο κουτός και άστοχος ήταν ο τρόπος σκέψης μου, πόσο χρόνο είχα χάσει πίσω από τα ταμπού και τους φόβους. Φοβόμουν ότι η γυναίκα μου θα με μισούσε, αλλά μετέτρεψε το πρόβλημα μου σε κοινή μας μάχη. Πέρασαν αρκετοί μήνες πριν δοκιμάσουμε το δρόμο της υποβοηθούμενης γονιμοποίησης. Το να δώσω το σπέρμα ήταν λιγότερο ενοχλητικό, γνωρίζοντας ότι η σύζυγός μου με βοηθούσε να αποκτήσω ένα παιδί, υποβάλλοντας τον εαυτό της σε μια σίγουρα όχι ευχάριστη θεραπεία. Αυτό με έκανε να νιώθω ακόμη πιο κοντά της! Η κόρη μας έχει τα μάτια μου και τη γλυκύτητα της μητέρας της. Γεννήθηκε από μια πράξη αγάπης και όταν θα μεγαλώσει θα είμαστε περήφανοι να της λέμε ότι στο εργαστήριο όπου έγινε η σύλληψή της υπήρχε πολύ αγάπη. Αιμιλία: Έχω δίδυμα, ένα αγοράκι κι ένα κοριτσάκι. Ήθελα πάντα να κάνω παιδιά αλλά δεν τα κατάφερνα. Προστρέξαμε στη μέθοδο GIFT , γνωρίζοντας ότι υπάρχει πιθανότητα διπλής κυοφορίας. Η ιστορία μου δεν έχει τελειώσει ακόμα. Έδωσα τη συγκατάθεσή μου να γονιμοποιήσουν περισσότερα ωάρια και να τα καταψύξουν. Έφτασα στο κέντρο ανίκανη να τεκνοποιήσω και έφυγα όχι μόνο κυοφορώντας, αλλά και με τη δυνατότητα εγκυμοσύνης να με περιμένει στο εγγύς μέλλον. Για λίγο καιρό είχα ξεχάσει εκείνα τα παιδιά που περίμεναν «στο κρύο». Η εγκυμοσύνη, οι ναυτίες, η καισαρική, τα δίδυμα, ο θηλασμός, τα πρώτα βήματα, τα πρώτα δόντάκια, οι πρώτες λέξεις. Πάντα θυμάμαι τα «παιδιά στην παγωμένη κούνια». Ξέρω ότι τα έμβρυα δεν είναι ακόμα παιδιά, αλλά με ευχαριστεί να σκέφτομαι το αντίθετο. Δεν είμαι ακόμα έτοιμη να ξεκινήσω πάλι, αλλά πώς μπορώ να μην τους δώσω μια ευκαιρία; Μπορεί να είναι παιδιά όμορφα σαν τα δίδυμά μου, να έχουν το ζωηρό βλέμμα του συζύγου μου και με τον ενθουσιασμό μου. Ο σύζυγός μου δεν το σκέφτεται, αλλά εγώ δεν τον αφήνω να ξεχάσει. Έχω ακόμη καιρό κι αυτό με τρομάζει κατά κάποιο τρόπο: φοβάμαι ότι πρέπει να τα σκέφτομαι για πάντα, όπως συμβαίνει στις γυναίκες που είχαν αποβολή και για χρόνια αναρωτιούνται πώς θα ήταν αυτό το παιδί που δεν απέκτησαν ποτέ. Κι όμως, κάποιες στιγμές φοβάμαι ότι ίσως τα ξεχάσω, ότι θα τα αφήσω στην παγωμένη κούνια τους χωρίς να μπορέσω να τα κοιμήσω ποτέ όπως τα δίδυμά μου.

Προσωπικές Μαρτυρίες Άννα: Από μικρή έπαιζα με τις κούκλες και ήταν φυσιολογικό σε όλη μου τη ζωή να σκέφτομαι ότι μια μέρα το παιχνίδι θα γινόταν πραγματικότητα. Τόσο φυσιολογικό που δεν είχα ποτέ σκεφτεί μια διαφορετική ζωή, μέχρι τη στιγμή που προσπάθησα να ζήσω την «κανονική» αυτή ζωή. Ακανόνιστος έμμηνος κύκλος, αντισυλληπτικό χάπι για πολλά χρόνια παλεύοντας να μην κάνω παιδιά, σίγουρη ότι η καριέρα έρχεται πρώτη από όλα, ότι η οικογένεια μπορεί να περιμένει, ότι οι καιροί δεν ήταν ακόμη κατάλληλοι. Τιείναι Γυναικεία υπογονιμότητα Ανδρική υπογονιμότητα Δευτερογενής υπογονιμότητα Υπογονιμότητα ζευγαριού Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Μαρτυρίες FAQ Και μετά οι απόπειρες, οι απογοητεύσεις, η ολοένα και πιο ακανόνιστη έμμηνος ρύση, τα συνεχώς αρνητικά τεστ εγκυμοσύνης. Είναι αδύνατο να περιγράψω τη λύπη που με καταλάμβανε όταν η γραμμή δεν έπαιρνε το σωστό χρώμα, όταν δεν εμφανιζόταν το σύμβολο που τόσο πολύ περίμενα, όταν ερχόταν ξανά η περίοδος. Η διάγνωση ήταν «ορμονική στειρότητα». Ξαφνικά εκείνη η ακμή που πίστευα ότι είχε σχέση με το στρες και την κακή διατροφή και τα παραπανίσια κιλά που μου θύμιζε η ζυγαριά έγιναν ακριβή σημάδια που εδώ και χρόνια είχα παραβλέψει. Μήνες τώρα κάνω αναλύσεις, ορμονικούς προσδιορισμούς, μετράω τη βασική θερμοκρασία. Μήνες τώρα ελπίζω, προσπαθώ να παραμείνω αισιόδοξη. Αυτός που δεν το έχει περάσει, δεν μπορεί να καταλάβει τι σημαίνει να θες ένα παιδί από το σύντροφό σου και να φοβάσαι ότι δεν θα το σφίξεις ποτέ στην αγκαλιά σου. Δεν μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλο είναι το αίσθημα της ενοχής όταν σκέφτεσαι ότι το δικό σου πρόβλημα κάνει και τον αγαπημένο σου δυστυχισμένο. Δεν μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλος είναι ο πανικός που νιώθεις βλέποντας ένα μέλλον χωρίς παιδιά όχι «από επιλογή» αλλά από ανάγκη. Σκεφτόμουν πάντα ότι ένα ζευγάρι μπορεί να ζει καλά μόνο του. Το σκέφτομαι και το απαρνούμαι κάθε φορά που κάποιος με ρωτά πότε θα κάνω ένα παιδί. Λέω ψέματα στους άλλους και σε μένα την ίδια. Εγώ αυτό το παιδί το θέλω, σε πείσμα των ορμονών μου, των γιατρών και του κόσμου, το θέλω για το σύντροφό μου που μοιάζει πιο ήρεμος από εμένα. Κατερίνα: Παρατηρούσα τις φίλες μου να νανουρίζουν τα μωρά τους, να παραπονιούνται που δεν τρώνε, να κλαίνε με ένα τους χαμόγελο. Εγώ σκεφτόμουν ότι ο σύζυγός μου δεν θα γινόταν ποτέ πατέρας. Δεν υπήρχε νύχτα, δεν υπήρχε πρωινό ξύπνημα που να μην κοιτάξω τον σύζυγό μου στα μάτια και να τον ρωτήσω σιωπηλά «Γιατί;». Μια μέρα ξέσπασε όλη η πίκρα μου, όλος ο πόνος και όλη μου η απόγνωση. Εκείνη την ημέρα κάτι έσπασε ανάμεσά μας και από τότε ζήλευα τη μητρότητα των φιλενάδων μου και έγινα κακιά απέναντι σε έναν άντρα τον οποίο δεν κατάφερνα πια να αγαπάω. Μετά, ένα αυγουστιάτικο απόγευμα, το τηλεφώνημα, η διαδρομή προς το νοσοκομείο, ο φόβος ότι δεν θα βρω ζωντανό τον άντρα που ήθελα πλάι μου. Πανικός και ένα αίσθημα κενού. Συνειδητοποίηση ότι χωρίς αυτόν η ζωή μου δεν θα είχε πια νόημα, ότι ούτε το αίσθημα της μητρότητας θα ήταν σωστό. Εγώ ήθελα το παιδί του. Τα βρήκαμε πάλι και πριν από έξι μήνες απευθυνθήκαμε σε ένα κέντρο θεραπείας υπογονιμότητας όπου αρχίσαμε να μιλάμε για τράπεζα σπέρματος για δωρεά σπερματοζωαρίων. Δεν έχω πειστεί ακόμα για όλα και η βοήθεια που έχω από τους γιατρούς και τους ψυχολόγους που παρακολουθούν την περίπτωσή μας είναι ουσιώδης. Θέλω το παιδί του κι εκείνος θέλει το παιδί μου. Θέλουμε ένα απεγνωσμένα: ίσως η επιστήμη μας δώσει το χέρι βοηθείας που προσδοκούμε!. Παύλος: Περιζήτητος εργένης, γυναικοκατακτητής, λατίνος εραστής: αυτή ήταν η εικόνα μου. Μετά ο κεραυνοβόλος έρωτας, η γνωριμία για μια ζωή, ο γάμος από έρωτα και η επιθυμία να κάνουμε παιδί. Ήθελα ένα παιδί για να το μορφώσω, ένα σύντροφο στα παιχνίδια, ένα φίλο. Ήθελα ένα παιδί που θα είχε τα μάτια και το χαμόγελο μου, ικανό να κάνει μια γυναίκα να το ερωτευτεί όπως η μητέρα του έκανε εμένα να την ερωτευτώ. Το επιχειρήσαμε αμέσως. Κανένας από τους δύο δεν σκεφτόταν ότι είχε προβλήματα. Ανάγκασα τη σύζυγό μου να υποβάλλεται για μήνες σε επισκέψεις, εξετάσεις, ελέγχους, αρνούμενος να κάνω ακόμη και μια απλή ανάλυση αίματος. Στο τέλος πήγα κρυφά στον οικογενειακό γιατρό, γιατί δεν μπορούσα να αποδεχτώ την ιδέα ότι μπορεί να είχα προβλήματα σύλληψης. Οι εξετάσεις του σπερματικού υγρού επιβεβαίωσαν ότι εγώ ήμουν ο ένοχος. Κατάλαβα πόσο κουτός και άστοχος ήταν ο τρόπος σκέψης μου, πόσο χρόνο είχα χάσει πίσω από τα ταμπού και τους φόβους. Φοβόμουν ότι η γυναίκα μου θα με μισούσε, αλλά μετέτρεψε το πρόβλημα μου σε κοινή μας μάχη. Πέρασαν αρκετοί μήνες πριν δοκιμάσουμε το δρόμο της υποβοηθούμενης γονιμοποίησης. Το να δώσω το σπέρμα ήταν λιγότερο ενοχλητικό, γνωρίζοντας ότι η σύζυγός μου με βοηθούσε να αποκτήσω ένα παιδί, υποβάλλοντας τον εαυτό της σε μια σίγουρα όχι ευχάριστη θεραπεία. Αυτό με έκανε να νιώθω ακόμη πιο κοντά της! Η κόρη μας έχει τα μάτια μου και τη γλυκύτητα της μητέρας της. Γεννήθηκε από μια πράξη αγάπης και όταν θα μεγαλώσει θα είμαστε περήφανοι να της λέμε ότι στο εργαστήριο όπου έγινε η σύλληψή της υπήρχε πολύ αγάπη. Αιμιλία: Έχω δίδυμα, ένα αγοράκι κι ένα κοριτσάκι. Ήθελα πάντα να κάνω παιδιά αλλά δεν τα κατάφερνα. Προστρέξαμε στη μέθοδο GIFT , γνωρίζοντας ότι υπάρχει πιθανότητα διπλής κυοφορίας. Η ιστορία μου δεν έχει τελειώσει ακόμα. Έδωσα τη συγκατάθεσή μου να γονιμοποιήσουν περισσότερα ωάρια και να τα καταψύξουν. Έφτασα στο κέντρο ανίκανη να τεκνοποιήσω και έφυγα όχι μόνο κυοφορώντας, αλλά και με τη δυνατότητα εγκυμοσύνης να με περιμένει στο εγγύς μέλλον. Για λίγο καιρό είχα ξεχάσει εκείνα τα παιδιά που περίμεναν «στο κρύο». Η εγκυμοσύνη, οι ναυτίες, η καισαρική, τα δίδυμα, ο θηλασμός, τα πρώτα βήματα, τα πρώτα δόντάκια, οι πρώτες λέξεις. Πάντα θυμάμαι τα «παιδιά στην παγωμένη κούνια». Ξέρω ότι τα έμβρυα δεν είναι ακόμα παιδιά, αλλά με ευχαριστεί να σκέφτομαι το αντίθετο. Δεν είμαι ακόμα έτοιμη να ξεκινήσω πάλι, αλλά πώς μπορώ να μην τους δώσω μια ευκαιρία; Μπορεί να είναι παιδιά όμορφα σαν τα δίδυμά μου, να έχουν το ζωηρό βλέμμα του συζύγου μου και με τον ενθουσιασμό μου. Ο σύζυγός μου δεν το σκέφτεται, αλλά εγώ δεν τον αφήνω να ξεχάσει. Έχω ακόμη καιρό κι αυτό με τρομάζει κατά κάποιο τρόπο: φοβάμαι ότι πρέπει να τα σκέφτομαι για πάντα, όπως συμβαίνει στις γυναίκες που είχαν αποβολή και για χρόνια αναρωτιούνται πώς θα ήταν αυτό το παιδί που δεν απέκτησαν ποτέ. Κι όμως, κάποιες στιγμές φοβάμαι ότι ίσως τα ξεχάσω, ότι θα τα αφήσω στην παγωμένη κούνια τους χωρίς να μπορέσω να τα κοιμήσω ποτέ όπως τα δίδυμά μου.

Ως τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ορίζεται οποιαδήποτε μέθοδος περιλαμβάνει χειρισμούς ή παρεμβάσεις στους γαμέτες (ωάριο και σπερματοζωάριο) ώστε να επιτευχθεί εγκυμοσύνη. Αυτός ο ορισμός αντιδιαστέλλει τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην προσπάθεια αντιμετώπισης της υπογονιμότητας από την απλή πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας κατά την οποία χορηγείται φαρμακευτική αγωγή ωοθυλακικής ανάπτυξης που την κατάλληλη ημέρα ακολουθείται από προγραμματισμένη συνουσία ή σπερματέγχυση (δηλαδή απλή, ανώδυνη μεταφορά σπέρματος του άνδρα στη μήτρα της συντρόφου του με τη βοήθεια ενός λεπτού καθετήρα). Οι τεχνικές που κυρίως χρησιμοποιούνται περιγράφονται σύντομα παρακάτω: IVF Είναι τα αρχικά των λέξεων In Vitro Fertilization (γονιμοποίηση στο εργαστήριο ή εξωσωματική γονιμοποίηση) και αποτελεί τη συχνότερη και κεντρική μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Μπορεί να εφαρμοσθεί ως θεραπεία εκλογής σε πολλές ενδείξεις: από την απόφραξη σαλπίγγων και τη βαριά ενδομητρίωση μέχρι περιπτώσεις ανδρικής υπογονιμότητας με αλλοιώσεις του σπέρματος και περιστατικά ανοσολογικής συμβατότητας. Πρόκειται για μια μέθοδο με καλές πιθανότητες επιτυχίας αλλά ταυτόχρονα με συγκεκριμένους περιορισμούς καθώς είναι πολύπλοκη, σχετικά δαπανηρή και θέτει τους ασθενείς και το νοσηλευτικό προσωπικό συχνά προ κρίσιμων ηθικών διλημμάτων. Πριν από όλα, το ζευγάρι υποβάλλεται σε εργαστηριακές έρευνες προκειμένου να επιβεβαιωθεί η διάγνωση της στειρότητας. Εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις, ο γιατρός παρουσιάζει την πιθανότητα προσφυγής στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Η γυναίκα, συνήθως μετά από αγωγή υποφυσιακής καταστολής, υποβάλλεται σε θεραπεία ωοθηκικής διέγερσης με ενέσιμα ορμονικά σκευάσματα επί 10 περίπου ημέρες. Κατά τη διάρκεια της αγωγής αυτής θα ζητηθεί αξιολόγηση των πορείας της θεραπείας και της ανταπόκρισης των ωοθηκών με ορμονικές μετρήσεις (π.χ. οιστρογόνων) και υπερηχογραφικό έλεγχο (για τον υπολογισμό του αριθμού και μεγέθους των αναπτυσσομένων ωοθυλακίων). Βάσει των ευρημάτων, ο θεράπων ιατρός μπορεί να διαμορφώσει τη φαρμακευτική αγωγή με σκοπό την ομαλότερη και καλύτερη διέγερση των ωοθυλακίων που θα σημαίνει αυξημένες πιθανότητες για αντίστοιχη ανάπτυξη πολλών ώριμων ωαρίων αντί του ενός που φυσιολογικά παράγει η γυναίκα σε κάθε μηνιαίο κύκλο. Με υπόδειξη του γιατρού, τον κατάλληλο χρόνο, η γυναίκα πρέπει να κάνει μια τελευταία ένεση που θα ευοδώσει την τελική ωρίμανση των ωοκυττάρων και ακολούθως, εντός 32 έως 36 ωρών, πραγματοποιείται η διαδικασία της ωοληψίας στην Kλινική ή Κέντρο IVF . Υπό αναισθησία και με υπερηχογραφική καθοδήγηση, εισάγεται από τον κόλπο στην κάτω κοιλία μια λεπτή βελόνα, με την οποία τρυπιούνται τα ωοθυλάκια και αναρροφούνται τα ωάρια. Η γυναίκα δεν αντιλαμβάνεται τίποτα, δεν πονά, δεν έχει τραυματική ανάμνηση της σύντομης αυτής επέμβασης (περίπου 15 λεπτά) και μπορεί να επιστρέψει σπίτι της σε διάστημα λίγων ωρών. Στο μεταξύ, ο σύντροφός της θα πρέπει να χορηγήσει το σπερματικό υγρό. Ίσως είναι χρήσιμο, τις προηγούμενες ημέρες να καταψυχθεί προληπτικά ένα δείγμα σπέρματος ώστε να εξασφαλιστεί η ύπαρξη επαρκούς ανδρικού γεννητικού υλικού. Τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια τοποθετούνται σε ειδικό εργαστηριακό περιβάλλον με σκοπό την γονιμοποίηση και μόνο μετά από το σχηματισμό του εμβρύου μεταφέρονται στη γυναίκα. Στο εργαστήριο, με την βοήθεια ειδικών καλλιεργητικών υλικών, διατηρείται υπό έλεγχο η ανάπτυξη των γονιμοποιημένων ωοκυττάρων. Είναι ένα λεπτό σημείο με αρκετές δυσκολίες και εάν δεν γονιμοποιηθεί κανένα ωάριο ή δεν αναπτυχθεί ικανοποιητικά κανένα έμβρυο, η προσπάθεια δεν μπορεί να ολοκληρωθεί. Εάν όλα πάνε καλά, μετά από τρείς ημέρες, τα καλύτερης ποιότητας έμβρυα μεταφέρονται στην κοιλότητα της μήτρας με ένα λεπτό καθετήρα μέσω του κόλπου. Είναι μια διαδικασία που δεν απαιτεί νοσηλεία, είναι ανώδυνη και μη επεμβατική. Στο σημείο αυτό, η επίτευξη εγκυμοσύνης εξαρτάται από την καλή ποιότητα του εμβρύου, από τη σωστή ωρίμανση του ενδομητρίου και την συμβατότητά τους. Αν υπάρχει περίσσεια εμβρύων, όσα απομείνουν καταψύχονται ώστε να χρησιμοποιηθούν και να μεταφερθούν στη μήτρα μελλοντικά, εφόσον η αρχική προσπάθεια και η πρώτη εμβρυομεταφορά δεν έχουν αίσια κατάληξη. Το αποτέλεσμα αξιολογείται με μια εξέταση αίματος μετά από δύο εβδομάδες περίπου από την εμβρυομεταφορά: εάν είναι αρνητικό, δεν υπάρχουν ελπίδες καθώς η συγκεκριμένη προσπάθεια απέτυχε, εάν το τεστ είναι θετικό, πρόκειται για το πρώτο ευνοϊκό σημάδι επίτευξης κύησης, ειδικά εάν τα μετρούμενα ορμονικά επίπεδα στο αίμα είναι υψηλά. Για να μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η εγκυμοσύνη είναι γεγονός, χρειάζεται να επαναληφθεί η εξέταση αίματος μια δεύτερη φορά (πρέπει να θυμηθούμε ότι πριν από τη λήψη των ωοκυττάρων η γυναίκα υποβλήθηκε σε ένεση ορμονών οι οποίες κυκλοφορώντας για καιρό στο αίμα είναι δυνατό να επηρεάσουν την εξέταση) και τελικώς, 35 περίπου ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά, να επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη με υπερηχογράφημα. Σύνδρομο υπερδιέγερσης Είναι πιθανό, η προσπάθεια διέγερσης των ωοθηκών και ανάπτυξης πολλών ωοθυλακίων να προκαλέσει ανώμαλη διόγκωση των ωοθηκών και γενικευμένα συμπτώματα δυσφορίας, κοιλιακού άλγους, ζάλης κ.α μια επιπλοκή η οποία ονομάζεται σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών. Οι απλές μορφές είναι εύκολα ελεγχόμενες και δεν προκαλούν προβλήματα ενώ οι βαριές περιπτώσεις που μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρές έως απειλητικές για την ασθενή, είναι εξαιρετικά σπάνιες (περίπου 1%). Ιn vitro γονιμοποίηση σε φυσικούς κύκλους Εάν το ζητήσει το ζευγάρι ή ο γιατρός το κρίνει χρήσιμο, είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί in vitro γονιμοποίηση σε φυσικό κύκλο. Τότε λαμβάνεται το ωοκύτταρο που παράγεται φυσιολογικά από τη γυναίκα χωρίς αυτή να υποβληθεί εκ των προτέρων σε διέγερση των ωοθηκών. Έτσι η όλη διαδικασία είναι απλούστερη, οικονομικότερη και ασφαλέστερη με τα πρόβληματα του συνδρόμου υπερδιέγερσης και των πολλαπλών κυήσεων πρακτικά να αποκλείονται, ταυτόχρονα όμως μειώνονται οι πιθανότητες επιτυχίας. Στο σημείο αυτό πρέπει να προσθέσουμε ότι τόσο η πρόβλεψη της στιγμής κατά την οποία το ωάριο έχει ωριμάσει όσο και η ωοληψία είναι δυσκολότερη όμως συνολικά ο φυσικός κύκλος είναι μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική λύση που ενδείκνυται σε κάποιες περιπτώσεις. GIFT (Ενδοσαλπιγγική Μεταφορά Γαμετών) Συνίσταται στη μεταφορά γαμετών (ωαρίων και σπερματοζωαρίων) μέσα στις σάλπιγγες: είναι μια τεχνική εναλλακτική της εξωσωματικής γονιμοποίησης, η οποία ενδείκνυται κυρίως σε περιπτώσεις που η υπογονιμότητα είναι ιδιοπαθής, δεν συνδέεται με προβλήματα των σαλπίγγων, ή οφείλεται στον ανδρικό παράγοντα. Μπορεί λοιπόν να χρησιμοποιηθεί σε ορισμένα ζευγάρια με καλά αποτελέσματα. Ενώ στην εξωσωματική γονιμοποίηση μεταφέρονται στη μήτρα έμβρυα που δημιουργήθηκαν με in vitro γονιμοποίηση (δηλ. στο εργαστήριο), στην τεχνική GIFT λαμβάνονται τα ωοκύτταρα της γυναίκας και τα σπερματοζωάρια του άντρα και μεταφέρονται ταυτόχρονα στις σάλπιγγες. Με αυτό τον τρόπο δεν γνωρίζουμε πόσα ωάρια θα γονιμοποιηθούν και άρα πόσα έμβρυα θα αναπτυχθούν. Κλασσική τεχνική GIFT Η γυναίκα ακολουθεί την ίδια πορεία που περιγράφτηκε για την εξωσωματική γονιμοποίηση μέχρι τη στιγμή που ο γιατρός παρατηρεί την ωρίμανση των ωοκυττάρων. Χορηγείται η τελευταία ένεση και μετά από 34-36 ώρες η γυναίκα υποβάλλεται σε λαπαροσκόπηση με γενική αναισθησία. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, η οποία διαρκεί περίπου 30 λεπτά, λαμβάνεται το περιεχόμενο των ωοθυλακίων, τα ωάρια ελέγχονται από τον εμβρυολόγο και μεταφέρονται εκ νέου σε ένα λεπτό καθετήρα που περιέχει ήδη καθορισμένο αριθμό σπερματοζωαρίων. Είναι δυνατό η λήψη των ωαρίων να πραγματοποιηθεί μέσω του κόλπου, όπως και στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Στο σημείο αυτό ο καθετήρας διεισδύει στις σάλπιγγες και τοποθετούνται εκεί τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια. Συνήθως, σε γυναίκες νεότερες από 36 ετών εισάγονται τρία ή τέσσερα ωοκύτταρα (μοιρασμένα στις δύο ή στην ίδια σάλπιγγα), ενώ σε γυναίκες άνω των 36 ετών μεταφέρονται τέσσερα έως έξι. Εάν ο αριθμός των ωοκυττάρων είναι μεγαλύτερος από τον απαιτούμενο, και στην τεχνική αυτή, μπορούμε να προχωρήσουμε στη γονιμοποίηση και στην κατάψυξη των εμβρύων. Επιπλοκές της τεχνικής GIFT Όπως και στην κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση, υπάρχει κίνδυνος συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών και αυξημένη συχνότητα πολλαπλών κυήσεων. Επίσης, ποσοστό 3-4% περίπου των κυήσεων που προκύπτουν με την τεχνική GIFT είναι εξωμήτριες ενδοσαλπιγγικές. IVF και GIFT : πιθανότητες επιτυχίας Με παρόμοιες κλινικές συνθήκες (τύπος υπογονιμότητας, ηλικία γυναίκας κλπ), με την κλασσική τεχνική της εξωσωματικής γονιμοποίησης επιτυγχάνονται ποσοστά κυήσεων περίπου 30% ανά κύκλο θεραπείας και με την κλασσική τεχνική G IFT περίπου 40%, ενώ μετά από 4 προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης το αθροιστικό ποσοστό επιτυχίας ανέρχεται στό 60-70%. Και όλα αυτά, τη στιγμή που ένα καθ’ όλα γόνιμο και υγιές ζευγάρι που επιδιώκει φυσιολογικά να αποκτήσει παιδί έχει πιθανότητες κυήσεως 15-20% ανά μήνα. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως κάθε περίπτωση είναι αυτόνομη και διαφορετική, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα πιο πάνω ποσοστά αφορούν τα στατιστικά δεδομένα του γενικού πληθυσμού. ZIFT και TET Πρόκειται για παραλλαγές των ανωτέρω μεθόδων δηλαδή για τεχνικές που συνδυάζουν ενέργειες και φάσεις της IVF και της G IF Τ. Συγκεκριμένα, μεταφέρονται στις σάλπιγγες ζυγώτες δηλαδή γονιμοποιημένα ωάρια που δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει την κυτταρική διαίρεση (στην τεχνική ZIFT ) ή έμβρυα (στην ΤΕΤ). ICSI Παρά τις προόδους των τελευταίων ετών, τα ποσοστά επιτυχίας των τεχνικών υποβοηθούμενης γονιμοποίησης δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά όταν αιτία της υπογονιμότητας είναι μια βαριά αλλοίωση των φυσιολογικών χαρακτηριστικών του σπέρματος. Ακόμη και οι πιο εκλεπτυσμένες τεχνικές προετοιμασίας του σπέρματος, σκοπός των οποίων είναι η επιλογή και η συγκέντρωση των καλύτερων σπερματοζωαρίων, δεν έχουν δώσει πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα για τη θεραπεία των σοβαρών προβλημάτων του ανδρικού παράγοντα αφού, στις περιπτώσεις αυτές, τα ποσοστά γονιμοποίησης δεν είναι ικανοποιητικά. Η αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών, τα τελευταία 10 χρόνια γίνεται πολύ αποτελεσματικότερα χάρη στην επανάσταση των τεχνικών μικροχειρισμού των γαμετών (ωάρια και σπερματοζωάρια) που συνδέονται με την υποβοηθούμενη γονιμοποίηση. Η τεχνική ICSI (Ενδοκυτταροπλασματική Έγχυση Σπερματοζωαρίου) η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε το 1992 από τη βέλγικη ερευνητική ομάδα Van Steirteghem και G . P . Palermo (Πανεπιστήμιο Βρυξελλών), είναι μια τεχνική που προβλέπει την έγχυση ενός μόνο, επιλεγμένου σπερματοζωαρίου απευθείας στο κυτταρόπλασμα του ωοκυττάρου με τη βοήθεια μια εξαιρετικά λεπτής πιπέτας-σύριγγας (διαμέτρου επτά φορές μικρότερης μιας ανθρώπινης τρίχας). Η εξαιρετική καινοτομία της τεχνικής ICSI σε ολόκληρο τον κλάδο της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έγκειται στον τρόπο αξιολόγησης της γονιμοποιητικής ικανότητας ενός ατόμου όχι πια βάσει της συνολικής συγκέντρωσης και κινητικότητας των σπερματοζωαρίων, αλλά απλώς βάσει της αντίδρασης ενός μόνο, ποιοτικά κατάλληλου, σπερματοζωαρίου με ένα ώριμο ωοκύτταρο. Δωρεά σπέρματος Η in vitro γονιμοποίηση και άρα η σύλληψη εκτός του σώματος της γυναίκας άνοιξε το δρόμο και για τη δωρεά σπερματοζωαρίων και ωαρίων. Η έγχυση σπέρματος δότη αποτελεί μια από τις πιθανές λύσεις για τις περιπτώσεις ζευγαριών στα οποία η υπογονιμότητα συνδέεται με ανυπέρβλητα προβλήματα του άντρα όπως σε περιστατικά που ακόμα και η προσπάθεια χρησιμοποίησης πρόωρων, ανώριμων μορφών σπερματοζωαρίων που λαμβάνονται με βιοψία όρχεος δεν έχει αποτέλεσμα. Δωρεά ωοκυττάρων Είναι πολλές οι περιπτώσεις στις οποίες μια γυναίκα αναγκάζεται να προσφύγει στη δωρεά ωοκυττάρων όπως στην πρωτοπαθή ωοθηκική ανεπάρκεια, στην πρώιμη εμμηνόπαυση, στις ωοθηκικές δυσγενεσίες (κατάσταση που καθορίζεται γενετικά και κατά την οποία οι ωοθήκες δεν είναι σε θέση να παράγουν γεννητικά κύτταρα). Μπορεί όμως να υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες η γυναίκα, αν και είναι σε γόνιμη ηλικία, δεν μπορεί να διαθέσει δικά της ωάρια: εάν έχουν αφαιρεθεί οι ωοθήκες, εάν έχει υποβληθεί σε χημειοθεραπεία για όγκο, εάν είναι φορέας σοβαρών κληρονομικών ασθενειών κτλ.

Ως τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ορίζεται οποιαδήποτε μέθοδος περιλαμβάνει χειρισμούς ή παρεμβάσεις στους γαμέτες (ωάριο και σπερματοζωάριο) ώστε να επιτευχθεί εγκυμοσύνη. Αυτός ο ορισμός αντιδιαστέλλει τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην προσπάθεια αντιμετώπισης της υπογονιμότητας από την απλή πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας κατά την οποία χορηγείται φαρμακευτική αγωγή ωοθυλακικής ανάπτυξης που την κατάλληλη ημέρα ακολουθείται από προγραμματισμένη συνουσία ή σπερματέγχυση (δηλαδή απλή, ανώδυνη μεταφορά σπέρματος του άνδρα στη μήτρα της συντρόφου του με τη βοήθεια ενός λεπτού καθετήρα). Οι τεχνικές που κυρίως χρησιμοποιούνται περιγράφονται σύντομα παρακάτω: IVF Είναι τα αρχικά των λέξεων In Vitro Fertilization (γονιμοποίηση στο εργαστήριο ή εξωσωματική γονιμοποίηση) και αποτελεί τη συχνότερη και κεντρική μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Μπορεί να εφαρμοσθεί ως θεραπεία εκλογής σε πολλές ενδείξεις: από την απόφραξη σαλπίγγων και τη βαριά ενδομητρίωση μέχρι περιπτώσεις ανδρικής υπογονιμότητας με αλλοιώσεις του σπέρματος και περιστατικά ανοσολογικής συμβατότητας. Πρόκειται για μια μέθοδο με καλές πιθανότητες επιτυχίας αλλά ταυτόχρονα με συγκεκριμένους περιορισμούς καθώς είναι πολύπλοκη, σχετικά δαπανηρή και θέτει τους ασθενείς και το νοσηλευτικό προσωπικό συχνά προ κρίσιμων ηθικών διλημμάτων. Πριν από όλα, το ζευγάρι υποβάλλεται σε εργαστηριακές έρευνες προκειμένου να επιβεβαιωθεί η διάγνωση της στειρότητας. Εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις, ο γιατρός παρουσιάζει την πιθανότητα προσφυγής στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Η γυναίκα, συνήθως μετά από αγωγή υποφυσιακής καταστολής, υποβάλλεται σε θεραπεία ωοθηκικής διέγερσης με ενέσιμα ορμονικά σκευάσματα επί 10 περίπου ημέρες. Κατά τη διάρκεια της αγωγής αυτής θα ζητηθεί αξιολόγηση των πορείας της θεραπείας και της ανταπόκρισης των ωοθηκών με ορμονικές μετρήσεις (π.χ. οιστρογόνων) και υπερηχογραφικό έλεγχο (για τον υπολογισμό του αριθμού και μεγέθους των αναπτυσσομένων ωοθυλακίων). Βάσει των ευρημάτων, ο θεράπων ιατρός μπορεί να διαμορφώσει τη φαρμακευτική αγωγή με σκοπό την ομαλότερη και καλύτερη διέγερση των ωοθυλακίων που θα σημαίνει αυξημένες πιθανότητες για αντίστοιχη ανάπτυξη πολλών ώριμων ωαρίων αντί του ενός που φυσιολογικά παράγει η γυναίκα σε κάθε μηνιαίο κύκλο. Με υπόδειξη του γιατρού, τον κατάλληλο χρόνο, η γυναίκα πρέπει να κάνει μια τελευταία ένεση που θα ευοδώσει την τελική ωρίμανση των ωοκυττάρων και ακολούθως, εντός 32 έως 36 ωρών, πραγματοποιείται η διαδικασία της ωοληψίας στην Kλινική ή Κέντρο IVF . Υπό αναισθησία και με υπερηχογραφική καθοδήγηση, εισάγεται από τον κόλπο στην κάτω κοιλία μια λεπτή βελόνα, με την οποία τρυπιούνται τα ωοθυλάκια και αναρροφούνται τα ωάρια. Η γυναίκα δεν αντιλαμβάνεται τίποτα, δεν πονά, δεν έχει τραυματική ανάμνηση της σύντομης αυτής επέμβασης (περίπου 15 λεπτά) και μπορεί να επιστρέψει σπίτι της σε διάστημα λίγων ωρών. Στο μεταξύ, ο σύντροφός της θα πρέπει να χορηγήσει το σπερματικό υγρό. Ίσως είναι χρήσιμο, τις προηγούμενες ημέρες να καταψυχθεί προληπτικά ένα δείγμα σπέρματος ώστε να εξασφαλιστεί η ύπαρξη επαρκούς ανδρικού γεννητικού υλικού. Τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια τοποθετούνται σε ειδικό εργαστηριακό περιβάλλον με σκοπό την γονιμοποίηση και μόνο μετά από το σχηματισμό του εμβρύου μεταφέρονται στη γυναίκα. Στο εργαστήριο, με την βοήθεια ειδικών καλλιεργητικών υλικών, διατηρείται υπό έλεγχο η ανάπτυξη των γονιμοποιημένων ωοκυττάρων. Είναι ένα λεπτό σημείο με αρκετές δυσκολίες και εάν δεν γονιμοποιηθεί κανένα ωάριο ή δεν αναπτυχθεί ικανοποιητικά κανένα έμβρυο, η προσπάθεια δεν μπορεί να ολοκληρωθεί. Εάν όλα πάνε καλά, μετά από τρείς ημέρες, τα καλύτερης ποιότητας έμβρυα μεταφέρονται στην κοιλότητα της μήτρας με ένα λεπτό καθετήρα μέσω του κόλπου. Είναι μια διαδικασία που δεν απαιτεί νοσηλεία, είναι ανώδυνη και μη επεμβατική. Στο σημείο αυτό, η επίτευξη εγκυμοσύνης εξαρτάται από την καλή ποιότητα του εμβρύου, από τη σωστή ωρίμανση του ενδομητρίου και την συμβατότητά τους. Αν υπάρχει περίσσεια εμβρύων, όσα απομείνουν καταψύχονται ώστε να χρησιμοποιηθούν και να μεταφερθούν στη μήτρα μελλοντικά, εφόσον η αρχική προσπάθεια και η πρώτη εμβρυομεταφορά δεν έχουν αίσια κατάληξη. Το αποτέλεσμα αξιολογείται με μια εξέταση αίματος μετά από δύο εβδομάδες περίπου από την εμβρυομεταφορά: εάν είναι αρνητικό, δεν υπάρχουν ελπίδες καθώς η συγκεκριμένη προσπάθεια απέτυχε, εάν το τεστ είναι θετικό, πρόκειται για το πρώτο ευνοϊκό σημάδι επίτευξης κύησης, ειδικά εάν τα μετρούμενα ορμονικά επίπεδα στο αίμα είναι υψηλά. Για να μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η εγκυμοσύνη είναι γεγονός, χρειάζεται να επαναληφθεί η εξέταση αίματος μια δεύτερη φορά (πρέπει να θυμηθούμε ότι πριν από τη λήψη των ωοκυττάρων η γυναίκα υποβλήθηκε σε ένεση ορμονών οι οποίες κυκλοφορώντας για καιρό στο αίμα είναι δυνατό να επηρεάσουν την εξέταση) και τελικώς, 35 περίπου ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά, να επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη με υπερηχογράφημα. Σύνδρομο υπερδιέγερσης Είναι πιθανό, η προσπάθεια διέγερσης των ωοθηκών και ανάπτυξης πολλών ωοθυλακίων να προκαλέσει ανώμαλη διόγκωση των ωοθηκών και γενικευμένα συμπτώματα δυσφορίας, κοιλιακού άλγους, ζάλης κ.α μια επιπλοκή η οποία ονομάζεται σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών. Οι απλές μορφές είναι εύκολα ελεγχόμενες και δεν προκαλούν προβλήματα ενώ οι βαριές περιπτώσεις που μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρές έως απειλητικές για την ασθενή, είναι εξαιρετικά σπάνιες (περίπου 1%). Ιn vitro γονιμοποίηση σε φυσικούς κύκλους Εάν το ζητήσει το ζευγάρι ή ο γιατρός το κρίνει χρήσιμο, είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί in vitro γονιμοποίηση σε φυσικό κύκλο. Τότε λαμβάνεται το ωοκύτταρο που παράγεται φυσιολογικά από τη γυναίκα χωρίς αυτή να υποβληθεί εκ των προτέρων σε διέγερση των ωοθηκών. Έτσι η όλη διαδικασία είναι απλούστερη, οικονομικότερη και ασφαλέστερη με τα πρόβληματα του συνδρόμου υπερδιέγερσης και των πολλαπλών κυήσεων πρακτικά να αποκλείονται, ταυτόχρονα όμως μειώνονται οι πιθανότητες επιτυχίας. Στο σημείο αυτό πρέπει να προσθέσουμε ότι τόσο η πρόβλεψη της στιγμής κατά την οποία το ωάριο έχει ωριμάσει όσο και η ωοληψία είναι δυσκολότερη όμως συνολικά ο φυσικός κύκλος είναι μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική λύση που ενδείκνυται σε κάποιες περιπτώσεις. GIFT (Ενδοσαλπιγγική Μεταφορά Γαμετών) Συνίσταται στη μεταφορά γαμετών (ωαρίων και σπερματοζωαρίων) μέσα στις σάλπιγγες: είναι μια τεχνική εναλλακτική της εξωσωματικής γονιμοποίησης, η οποία ενδείκνυται κυρίως σε περιπτώσεις που η υπογονιμότητα είναι ιδιοπαθής, δεν συνδέεται με προβλήματα των σαλπίγγων, ή οφείλεται στον ανδρικό παράγοντα. Μπορεί λοιπόν να χρησιμοποιηθεί σε ορισμένα ζευγάρια με καλά αποτελέσματα. Ενώ στην εξωσωματική γονιμοποίηση μεταφέρονται στη μήτρα έμβρυα που δημιουργήθηκαν με in vitro γονιμοποίηση (δηλ. στο εργαστήριο), στην τεχνική GIFT λαμβάνονται τα ωοκύτταρα της γυναίκας και τα σπερματοζωάρια του άντρα και μεταφέρονται ταυτόχρονα στις σάλπιγγες. Με αυτό τον τρόπο δεν γνωρίζουμε πόσα ωάρια θα γονιμοποιηθούν και άρα πόσα έμβρυα θα αναπτυχθούν. Κλασσική τεχνική GIFT Η γυναίκα ακολουθεί την ίδια πορεία που περιγράφτηκε για την εξωσωματική γονιμοποίηση μέχρι τη στιγμή που ο γιατρός παρατηρεί την ωρίμανση των ωοκυττάρων. Χορηγείται η τελευταία ένεση και μετά από 34-36 ώρες η γυναίκα υποβάλλεται σε λαπαροσκόπηση με γενική αναισθησία. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, η οποία διαρκεί περίπου 30 λεπτά, λαμβάνεται το περιεχόμενο των ωοθυλακίων, τα ωάρια ελέγχονται από τον εμβρυολόγο και μεταφέρονται εκ νέου σε ένα λεπτό καθετήρα που περιέχει ήδη καθορισμένο αριθμό σπερματοζωαρίων. Είναι δυνατό η λήψη των ωαρίων να πραγματοποιηθεί μέσω του κόλπου, όπως και στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Στο σημείο αυτό ο καθετήρας διεισδύει στις σάλπιγγες και τοποθετούνται εκεί τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια. Συνήθως, σε γυναίκες νεότερες από 36 ετών εισάγονται τρία ή τέσσερα ωοκύτταρα (μοιρασμένα στις δύο ή στην ίδια σάλπιγγα), ενώ σε γυναίκες άνω των 36 ετών μεταφέρονται τέσσερα έως έξι. Εάν ο αριθμός των ωοκυττάρων είναι μεγαλύτερος από τον απαιτούμενο, και στην τεχνική αυτή, μπορούμε να προχωρήσουμε στη γονιμοποίηση και στην κατάψυξη των εμβρύων. Επιπλοκές της τεχνικής GIFT Όπως και στην κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση, υπάρχει κίνδυνος συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών και αυξημένη συχνότητα πολλαπλών κυήσεων. Επίσης, ποσοστό 3-4% περίπου των κυήσεων που προκύπτουν με την τεχνική GIFT είναι εξωμήτριες ενδοσαλπιγγικές. IVF και GIFT : πιθανότητες επιτυχίας Με παρόμοιες κλινικές συνθήκες (τύπος υπογονιμότητας, ηλικία γυναίκας κλπ), με την κλασσική τεχνική της εξωσωματικής γονιμοποίησης επιτυγχάνονται ποσοστά κυήσεων περίπου 30% ανά κύκλο θεραπείας και με την κλασσική τεχνική G IFT περίπου 40%, ενώ μετά από 4 προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης το αθροιστικό ποσοστό επιτυχίας ανέρχεται στό 60-70%. Και όλα αυτά, τη στιγμή που ένα καθ’ όλα γόνιμο και υγιές ζευγάρι που επιδιώκει φυσιολογικά να αποκτήσει παιδί έχει πιθανότητες κυήσεως 15-20% ανά μήνα. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως κάθε περίπτωση είναι αυτόνομη και διαφορετική, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα πιο πάνω ποσοστά αφορούν τα στατιστικά δεδομένα του γενικού πληθυσμού. ZIFT και TET Πρόκειται για παραλλαγές των ανωτέρω μεθόδων δηλαδή για τεχνικές που συνδυάζουν ενέργειες και φάσεις της IVF και της G IF Τ. Συγκεκριμένα, μεταφέρονται στις σάλπιγγες ζυγώτες δηλαδή γονιμοποιημένα ωάρια που δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει την κυτταρική διαίρεση (στην τεχνική ZIFT ) ή έμβρυα (στην ΤΕΤ). ICSI Παρά τις προόδους των τελευταίων ετών, τα ποσοστά επιτυχίας των τεχνικών υποβοηθούμενης γονιμοποίησης δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά όταν αιτία της υπογονιμότητας είναι μια βαριά αλλοίωση των φυσιολογικών χαρακτηριστικών του σπέρματος. Ακόμη και οι πιο εκλεπτυσμένες τεχνικές προετοιμασίας του σπέρματος, σκοπός των οποίων είναι η επιλογή και η συγκέντρωση των καλύτερων σπερματοζωαρίων, δεν έχουν δώσει πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα για τη θεραπεία των σοβαρών προβλημάτων του ανδρικού παράγοντα αφού, στις περιπτώσεις αυτές, τα ποσοστά γονιμοποίησης δεν είναι ικανοποιητικά. Η αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών, τα τελευταία 10 χρόνια γίνεται πολύ αποτελεσματικότερα χάρη στην επανάσταση των τεχνικών μικροχειρισμού των γαμετών (ωάρια και σπερματοζωάρια) που συνδέονται με την υποβοηθούμενη γονιμοποίηση. Η τεχνική ICSI (Ενδοκυτταροπλασματική Έγχυση Σπερματοζωαρίου) η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε το 1992 από τη βέλγικη ερευνητική ομάδα Van Steirteghem και G . P . Palermo (Πανεπιστήμιο Βρυξελλών), είναι μια τεχνική που προβλέπει την έγχυση ενός μόνο, επιλεγμένου σπερματοζωαρίου απευθείας στο κυτταρόπλασμα του ωοκυττάρου με τη βοήθεια μια εξαιρετικά λεπτής πιπέτας-σύριγγας (διαμέτρου επτά φορές μικρότερης μιας ανθρώπινης τρίχας). Η εξαιρετική καινοτομία της τεχνικής ICSI σε ολόκληρο τον κλάδο της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έγκειται στον τρόπο αξιολόγησης της γονιμοποιητικής ικανότητας ενός ατόμου όχι πια βάσει της συνολικής συγκέντρωσης και κινητικότητας των σπερματοζωαρίων, αλλά απλώς βάσει της αντίδρασης ενός μόνο, ποιοτικά κατάλληλου, σπερματοζωαρίου με ένα ώριμο ωοκύτταρο. Δωρεά σπέρματος Η in vitro γονιμοποίηση και άρα η σύλληψη εκτός του σώματος της γυναίκας άνοιξε το δρόμο και για τη δωρεά σπερματοζωαρίων και ωαρίων. Η έγχυση σπέρματος δότη αποτελεί μια από τις πιθανές λύσεις για τις περιπτώσεις ζευγαριών στα οποία η υπογονιμότητα συνδέεται με ανυπέρβλητα προβλήματα του άντρα όπως σε περιστατικά που ακόμα και η προσπάθεια χρησιμοποίησης πρόωρων, ανώριμων μορφών σπερματοζωαρίων που λαμβάνονται με βιοψία όρχεος δεν έχει αποτέλεσμα. Δωρεά ωοκυττάρων Είναι πολλές οι περιπτώσεις στις οποίες μια γυναίκα αναγκάζεται να προσφύγει στη δωρεά ωοκυττάρων όπως στην πρωτοπαθή ωοθηκική ανεπάρκεια, στην πρώιμη εμμηνόπαυση, στις ωοθηκικές δυσγενεσίες (κατάσταση που καθορίζεται γενετικά και κατά την οποία οι ωοθήκες δεν είναι σε θέση να παράγουν γεννητικά κύτταρα). Μπορεί όμως να υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες η γυναίκα, αν και είναι σε γόνιμη ηλικία, δεν μπορεί να διαθέσει δικά της ωάρια: εάν έχουν αφαιρεθεί οι ωοθήκες, εάν έχει υποβληθεί σε χημειοθεραπεία για όγκο, εάν είναι φορέας σοβαρών κληρονομικών ασθενειών κτλ.

Ως τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ορίζεται οποιαδήποτε μέθοδος περιλαμβάνει χειρισμούς ή παρεμβάσεις στους γαμέτες (ωάριο και σπερματοζωάριο) ώστε να επιτευχθεί εγκυμοσύνη. Αυτός ο ορισμός αντιδιαστέλλει τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην προσπάθεια αντιμετώπισης της υπογονιμότητας από την απλή πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας κατά την οποία χορηγείται φαρμακευτική αγωγή ωοθυλακικής ανάπτυξης που την κατάλληλη ημέρα ακολουθείται από προγραμματισμένη συνουσία ή σπερματέγχυση (δηλαδή απλή, ανώδυνη μεταφορά σπέρματος του άνδρα στη μήτρα της συντρόφου του με τη βοήθεια ενός λεπτού καθετήρα). Οι τεχνικές που κυρίως χρησιμοποιούνται περιγράφονται σύντομα παρακάτω: IVF Είναι τα αρχικά των λέξεων In Vitro Fertilization (γονιμοποίηση στο εργαστήριο ή εξωσωματική γονιμοποίηση) και αποτελεί τη συχνότερη και κεντρική μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Μπορεί να εφαρμοσθεί ως θεραπεία εκλογής σε πολλές ενδείξεις: από την απόφραξη σαλπίγγων και τη βαριά ενδομητρίωση μέχρι περιπτώσεις ανδρικής υπογονιμότητας με αλλοιώσεις του σπέρματος και περιστατικά ανοσολογικής συμβατότητας. Πρόκειται για μια μέθοδο με καλές πιθανότητες επιτυχίας αλλά ταυτόχρονα με συγκεκριμένους περιορισμούς καθώς είναι πολύπλοκη, σχετικά δαπανηρή και θέτει τους ασθενείς και το νοσηλευτικό προσωπικό συχνά προ κρίσιμων ηθικών διλημμάτων. Πριν από όλα, το ζευγάρι υποβάλλεται σε εργαστηριακές έρευνες προκειμένου να επιβεβαιωθεί η διάγνωση της στειρότητας. Εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις, ο γιατρός παρουσιάζει την πιθανότητα προσφυγής στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Η γυναίκα, συνήθως μετά από αγωγή υποφυσιακής καταστολής, υποβάλλεται σε θεραπεία ωοθηκικής διέγερσης με ενέσιμα ορμονικά σκευάσματα επί 10 περίπου ημέρες. Κατά τη διάρκεια της αγωγής αυτής θα ζητηθεί αξιολόγηση των πορείας της θεραπείας και της ανταπόκρισης των ωοθηκών με ορμονικές μετρήσεις (π.χ. οιστρογόνων) και υπερηχογραφικό έλεγχο (για τον υπολογισμό του αριθμού και μεγέθους των αναπτυσσομένων ωοθυλακίων). Βάσει των ευρημάτων, ο θεράπων ιατρός μπορεί να διαμορφώσει τη φαρμακευτική αγωγή με σκοπό την ομαλότερη και καλύτερη διέγερση των ωοθυλακίων που θα σημαίνει αυξημένες πιθανότητες για αντίστοιχη ανάπτυξη πολλών ώριμων ωαρίων αντί του ενός που φυσιολογικά παράγει η γυναίκα σε κάθε μηνιαίο κύκλο. Με υπόδειξη του γιατρού, τον κατάλληλο χρόνο, η γυναίκα πρέπει να κάνει μια τελευταία ένεση που θα ευοδώσει την τελική ωρίμανση των ωοκυττάρων και ακολούθως, εντός 32 έως 36 ωρών, πραγματοποιείται η διαδικασία της ωοληψίας στην Kλινική ή Κέντρο IVF . Υπό αναισθησία και με υπερηχογραφική καθοδήγηση, εισάγεται από τον κόλπο στην κάτω κοιλία μια λεπτή βελόνα, με την οποία τρυπιούνται τα ωοθυλάκια και αναρροφούνται τα ωάρια. Η γυναίκα δεν αντιλαμβάνεται τίποτα, δεν πονά, δεν έχει τραυματική ανάμνηση της σύντομης αυτής επέμβασης (περίπου 15 λεπτά) και μπορεί να επιστρέψει σπίτι της σε διάστημα λίγων ωρών. Στο μεταξύ, ο σύντροφός της θα πρέπει να χορηγήσει το σπερματικό υγρό. Ίσως είναι χρήσιμο, τις προηγούμενες ημέρες να καταψυχθεί προληπτικά ένα δείγμα σπέρματος ώστε να εξασφαλιστεί η ύπαρξη επαρκούς ανδρικού γεννητικού υλικού. Τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια τοποθετούνται σε ειδικό εργαστηριακό περιβάλλον με σκοπό την γονιμοποίηση και μόνο μετά από το σχηματισμό του εμβρύου μεταφέρονται στη γυναίκα. Στο εργαστήριο, με την βοήθεια ειδικών καλλιεργητικών υλικών, διατηρείται υπό έλεγχο η ανάπτυξη των γονιμοποιημένων ωοκυττάρων. Είναι ένα λεπτό σημείο με αρκετές δυσκολίες και εάν δεν γονιμοποιηθεί κανένα ωάριο ή δεν αναπτυχθεί ικανοποιητικά κανένα έμβρυο, η προσπάθεια δεν μπορεί να ολοκληρωθεί. Εάν όλα πάνε καλά, μετά από τρείς ημέρες, τα καλύτερης ποιότητας έμβρυα μεταφέρονται στην κοιλότητα της μήτρας με ένα λεπτό καθετήρα μέσω του κόλπου. Είναι μια διαδικασία που δεν απαιτεί νοσηλεία, είναι ανώδυνη και μη επεμβατική. Στο σημείο αυτό, η επίτευξη εγκυμοσύνης εξαρτάται από την καλή ποιότητα του εμβρύου, από τη σωστή ωρίμανση του ενδομητρίου και την συμβατότητά τους. Αν υπάρχει περίσσεια εμβρύων, όσα απομείνουν καταψύχονται ώστε να χρησιμοποιηθούν και να μεταφερθούν στη μήτρα μελλοντικά, εφόσον η αρχική προσπάθεια και η πρώτη εμβρυομεταφορά δεν έχουν αίσια κατάληξη. Το αποτέλεσμα αξιολογείται με μια εξέταση αίματος μετά από δύο εβδομάδες περίπου από την εμβρυομεταφορά: εάν είναι αρνητικό, δεν υπάρχουν ελπίδες καθώς η συγκεκριμένη προσπάθεια απέτυχε, εάν το τεστ είναι θετικό, πρόκειται για το πρώτο ευνοϊκό σημάδι επίτευξης κύησης, ειδικά εάν τα μετρούμενα ορμονικά επίπεδα στο αίμα είναι υψηλά. Για να μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η εγκυμοσύνη είναι γεγονός, χρειάζεται να επαναληφθεί η εξέταση αίματος μια δεύτερη φορά (πρέπει να θυμηθούμε ότι πριν από τη λήψη των ωοκυττάρων η γυναίκα υποβλήθηκε σε ένεση ορμονών οι οποίες κυκλοφορώντας για καιρό στο αίμα είναι δυνατό να επηρεάσουν την εξέταση) και τελικώς, 35 περίπου ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά, να επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη με υπερηχογράφημα. Σύνδρομο υπερδιέγερσης Είναι πιθανό, η προσπάθεια διέγερσης των ωοθηκών και ανάπτυξης πολλών ωοθυλακίων να προκαλέσει ανώμαλη διόγκωση των ωοθηκών και γενικευμένα συμπτώματα δυσφορίας, κοιλιακού άλγους, ζάλης κ.α μια επιπλοκή η οποία ονομάζεται σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών. Οι απλές μορφές είναι εύκολα ελεγχόμενες και δεν προκαλούν προβλήματα ενώ οι βαριές περιπτώσεις που μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρές έως απειλητικές για την ασθενή, είναι εξαιρετικά σπάνιες (περίπου 1%). Ιn vitro γονιμοποίηση σε φυσικούς κύκλους Εάν το ζητήσει το ζευγάρι ή ο γιατρός το κρίνει χρήσιμο, είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί in vitro γονιμοποίηση σε φυσικό κύκλο. Τότε λαμβάνεται το ωοκύτταρο που παράγεται φυσιολογικά από τη γυναίκα χωρίς αυτή να υποβληθεί εκ των προτέρων σε διέγερση των ωοθηκών. Έτσι η όλη διαδικασία είναι απλούστερη, οικονομικότερη και ασφαλέστερη με τα πρόβληματα του συνδρόμου υπερδιέγερσης και των πολλαπλών κυήσεων πρακτικά να αποκλείονται, ταυτόχρονα όμως μειώνονται οι πιθανότητες επιτυχίας. Στο σημείο αυτό πρέπει να προσθέσουμε ότι τόσο η πρόβλεψη της στιγμής κατά την οποία το ωάριο έχει ωριμάσει όσο και η ωοληψία είναι δυσκολότερη όμως συνολικά ο φυσικός κύκλος είναι μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική λύση που ενδείκνυται σε κάποιες περιπτώσεις. GIFT (Ενδοσαλπιγγική Μεταφορά Γαμετών) Συνίσταται στη μεταφορά γαμετών (ωαρίων και σπερματοζωαρίων) μέσα στις σάλπιγγες: είναι μια τεχνική εναλλακτική της εξωσωματικής γονιμοποίησης, η οποία ενδείκνυται κυρίως σε περιπτώσεις που η υπογονιμότητα είναι ιδιοπαθής, δεν συνδέεται με προβλήματα των σαλπίγγων, ή οφείλεται στον ανδρικό παράγοντα. Μπορεί λοιπόν να χρησιμοποιηθεί σε ορισμένα ζευγάρια με καλά αποτελέσματα. Ενώ στην εξωσωματική γονιμοποίηση μεταφέρονται στη μήτρα έμβρυα που δημιουργήθηκαν με in vitro γονιμοποίηση (δηλ. στο εργαστήριο), στην τεχνική GIFT λαμβάνονται τα ωοκύτταρα της γυναίκας και τα σπερματοζωάρια του άντρα και μεταφέρονται ταυτόχρονα στις σάλπιγγες. Με αυτό τον τρόπο δεν γνωρίζουμε πόσα ωάρια θα γονιμοποιηθούν και άρα πόσα έμβρυα θα αναπτυχθούν. Κλασσική τεχνική GIFT Η γυναίκα ακολουθεί την ίδια πορεία που περιγράφτηκε για την εξωσωματική γονιμοποίηση μέχρι τη στιγμή που ο γιατρός παρατηρεί την ωρίμανση των ωοκυττάρων. Χορηγείται η τελευταία ένεση και μετά από 34-36 ώρες η γυναίκα υποβάλλεται σε λαπαροσκόπηση με γενική αναισθησία. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, η οποία διαρκεί περίπου 30 λεπτά, λαμβάνεται το περιεχόμενο των ωοθυλακίων, τα ωάρια ελέγχονται από τον εμβρυολόγο και μεταφέρονται εκ νέου σε ένα λεπτό καθετήρα που περιέχει ήδη καθορισμένο αριθμό σπερματοζωαρίων. Είναι δυνατό η λήψη των ωαρίων να πραγματοποιηθεί μέσω του κόλπου, όπως και στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Στο σημείο αυτό ο καθετήρας διεισδύει στις σάλπιγγες και τοποθετούνται εκεί τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια. Συνήθως, σε γυναίκες νεότερες από 36 ετών εισάγονται τρία ή τέσσερα ωοκύτταρα (μοιρασμένα στις δύο ή στην ίδια σάλπιγγα), ενώ σε γυναίκες άνω των 36 ετών μεταφέρονται τέσσερα έως έξι. Εάν ο αριθμός των ωοκυττάρων είναι μεγαλύτερος από τον απαιτούμενο, και στην τεχνική αυτή, μπορούμε να προχωρήσουμε στη γονιμοποίηση και στην κατάψυξη των εμβρύων. Επιπλοκές της τεχνικής GIFT Όπως και στην κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση, υπάρχει κίνδυνος συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών και αυξημένη συχνότητα πολλαπλών κυήσεων. Επίσης, ποσοστό 3-4% περίπου των κυήσεων που προκύπτουν με την τεχνική GIFT είναι εξωμήτριες ενδοσαλπιγγικές. IVF και GIFT : πιθανότητες επιτυχίας Με παρόμοιες κλινικές συνθήκες (τύπος υπογονιμότητας, ηλικία γυναίκας κλπ), με την κλασσική τεχνική της εξωσωματικής γονιμοποίησης επιτυγχάνονται ποσοστά κυήσεων περίπου 30% ανά κύκλο θεραπείας και με την κλασσική τεχνική G IFT περίπου 40%, ενώ μετά από 4 προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης το αθροιστικό ποσοστό επιτυχίας ανέρχεται στό 60-70%. Και όλα αυτά, τη στιγμή που ένα καθ’ όλα γόνιμο και υγιές ζευγάρι που επιδιώκει φυσιολογικά να αποκτήσει παιδί έχει πιθανότητες κυήσεως 15-20% ανά μήνα. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως κάθε περίπτωση είναι αυτόνομη και διαφορετική, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα πιο πάνω ποσοστά αφορούν τα στατιστικά δεδομένα του γενικού πληθυσμού. ZIFT και TET Πρόκειται για παραλλαγές των ανωτέρω μεθόδων δηλαδή για τεχνικές που συνδυάζουν ενέργειες και φάσεις της IVF και της G IF Τ. Συγκεκριμένα, μεταφέρονται στις σάλπιγγες ζυγώτες δηλαδή γονιμοποιημένα ωάρια που δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει την κυτταρική διαίρεση (στην τεχνική ZIFT ) ή έμβρυα (στην ΤΕΤ). ICSI Παρά τις προόδους των τελευταίων ετών, τα ποσοστά επιτυχίας των τεχνικών υποβοηθούμενης γονιμοποίησης δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά όταν αιτία της υπογονιμότητας είναι μια βαριά αλλοίωση των φυσιολογικών χαρακτηριστικών του σπέρματος. Ακόμη και οι πιο εκλεπτυσμένες τεχνικές προετοιμασίας του σπέρματος, σκοπός των οποίων είναι η επιλογή και η συγκέντρωση των καλύτερων σπερματοζωαρίων, δεν έχουν δώσει πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα για τη θεραπεία των σοβαρών προβλημάτων του ανδρικού παράγοντα αφού, στις περιπτώσεις αυτές, τα ποσοστά γονιμοποίησης δεν είναι ικανοποιητικά. Η αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών, τα τελευταία 10 χρόνια γίνεται πολύ αποτελεσματικότερα χάρη στην επανάσταση των τεχνικών μικροχειρισμού των γαμετών (ωάρια και σπερματοζωάρια) που συνδέονται με την υποβοηθούμενη γονιμοποίηση. Η τεχνική ICSI (Ενδοκυτταροπλασματική Έγχυση Σπερματοζωαρίου) η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε το 1992 από τη βέλγικη ερευνητική ομάδα Van Steirteghem και G . P . Palermo (Πανεπιστήμιο Βρυξελλών), είναι μια τεχνική που προβλέπει την έγχυση ενός μόνο, επιλεγμένου σπερματοζωαρίου απευθείας στο κυτταρόπλασμα του ωοκυττάρου με τη βοήθεια μια εξαιρετικά λεπτής πιπέτας-σύριγγας (διαμέτρου επτά φορές μικρότερης μιας ανθρώπινης τρίχας). Η εξαιρετική καινοτομία της τεχνικής ICSI σε ολόκληρο τον κλάδο της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έγκειται στον τρόπο αξιολόγησης της γονιμοποιητικής ικανότητας ενός ατόμου όχι πια βάσει της συνολικής συγκέντρωσης και κινητικότητας των σπερματοζωαρίων, αλλά απλώς βάσει της αντίδρασης ενός μόνο, ποιοτικά κατάλληλου, σπερματοζωαρίου με ένα ώριμο ωοκύτταρο. Δωρεά σπέρματος Η in vitro γονιμοποίηση και άρα η σύλληψη εκτός του σώματος της γυναίκας άνοιξε το δρόμο και για τη δωρεά σπερματοζωαρίων και ωαρίων. Η έγχυση σπέρματος δότη αποτελεί μια από τις πιθανές λύσεις για τις περιπτώσεις ζευγαριών στα οποία η υπογονιμότητα συνδέεται με ανυπέρβλητα προβλήματα του άντρα όπως σε περιστατικά που ακόμα και η προσπάθεια χρησιμοποίησης πρόωρων, ανώριμων μορφών σπερματοζωαρίων που λαμβάνονται με βιοψία όρχεος δεν έχει αποτέλεσμα. Δωρεά ωοκυττάρων Είναι πολλές οι περιπτώσεις στις οποίες μια γυναίκα αναγκάζεται να προσφύγει στη δωρεά ωοκυττάρων όπως στην πρωτοπαθή ωοθηκική ανεπάρκεια, στην πρώιμη εμμηνόπαυση, στις ωοθηκικές δυσγενεσίες (κατάσταση που καθορίζεται γενετικά και κατά την οποία οι ωοθήκες δεν είναι σε θέση να παράγουν γεννητικά κύτταρα). Μπορεί όμως να υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες η γυναίκα, αν και είναι σε γόνιμη ηλικία, δεν μπορεί να διαθέσει δικά της ωάρια: εάν έχουν αφαιρεθεί οι ωοθήκες, εάν έχει υποβληθεί σε χημειοθεραπεία για όγκο, εάν είναι φορέας σοβαρών κληρονομικών ασθενειών κτλ.

Υπογονιμότητα ζευγους Τι είναι Γυναικεία υπογονιμότητα Ανδρική υπογονιμότητα Δευτερογενής υπογονιμότητα Υπογονιμότητα ζευγαριού Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Μαρτυρίες FAQ Copyright © 2006-2008 Serono Hellas. Η χρήση και η πρόσβαση σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκεινται στους όρους και τις προϋποθέσεις χρήσης όπως αναφέρεται στην Ανακοίνωση Νομικού Περιεχομένου. Προστασία Προσωπικών Δεδομένων. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες, ενώ ούτε ο άντρας ούτε η γυναίκα εμφανίζουν συγκεκριμένες βλάβες, το ζευγάρι δεν καταφέρνει να τεκνοποιήσει. Οι λόγοι μπορεί να παραμένουν άγνωστοι και προσδιορίζονται ως ιδιοπαθείς, ενώ σε άλλες περιπτώσεις αυτό αποδίδεται στη μη ανοσολογική συμβατότητα των συντρόφων. Ούτως ή άλλως πρέπει πάντα να μην ξεχνάμε ότι η όλη αντιμετώπιση του προβλήματος και ασφαλώς η διαγνωστική προσέγγιση δεν αφορά τους δύο συντρόφους ξεχωριστά και αποκομένα αλλά είναι προσανατολισμένη στο υπογόνιμο ζευγάρι που πρέπει να θεωρείται ως μία οντότητα. Μπορεί να είναι: Ιδιοπαθής υπογονιμότητα Αφορά στο 15% περίπου του συνόλου των περιπτώσεων υπογονιμότητας και αναφέρεται συχνά ως «ανεξήγητη». Ο όρος αυτός διατυπώνεται όταν το ζευγάρι, μετά από ένα έτος τακτικών, φυσιολογικών επαφών χωρίς προφυλάξεις δεν επιτυγχάνει σύλληψη ενώ τόσο οι επισκέψεις σε ειδικούς όσο και οι εξετάσεις, ακόμα και οι πιο αναλυτικές και ενδελεχείς, δεν έχουν καταφέρει να αναδείξουν συγκεκριμένα προβλήματα και να οδηγήσουν σε διάγνωση. Υπογονιμότητα ανοσολογικού τύπου Γνωρίζουμε πως κάποιες γυναίκες παράγουν αντισώματα ικανά να ακινητοποιήσουν τα σπερματοζωάρια, παρεμποδίζοντας την άνοδο τους διά του τραχήλου. Εξετάσεις όπως αντισώματα τραχηλικής βλέννης μετά από επαφή, αναλυτικός ανοσολογικός έλεγχος των συντρόφων κ.α. μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό τέτοιων περιπτώσεων. Νέα | Θέσεις εργασίας | Serono Hellas

Υπογονιμότητα ζευγους Τι είναι Γυναικεία υπογονιμότητα Ανδρική υπογονιμότητα Δευτερογενής υπογονιμότητα Υπογονιμότητα ζευγαριού Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Μαρτυρίες FAQ Copyright © 2006-2008 Serono Hellas. Η χρήση και η πρόσβαση σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκεινται στους όρους και τις προϋποθέσεις χρήσης όπως αναφέρεται στην Ανακοίνωση Νομικού Περιεχομένου. Προστασία Προσωπικών Δεδομένων. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες, ενώ ούτε ο άντρας ούτε η γυναίκα εμφανίζουν συγκεκριμένες βλάβες, το ζευγάρι δεν καταφέρνει να τεκνοποιήσει. Οι λόγοι μπορεί να παραμένουν άγνωστοι και προσδιορίζονται ως ιδιοπαθείς, ενώ σε άλλες περιπτώσεις αυτό αποδίδεται στη μη ανοσολογική συμβατότητα των συντρόφων. Ούτως ή άλλως πρέπει πάντα να μην ξεχνάμε ότι η όλη αντιμετώπιση του προβλήματος και ασφαλώς η διαγνωστική προσέγγιση δεν αφορά τους δύο συντρόφους ξεχωριστά και αποκομένα αλλά είναι προσανατολισμένη στο υπογόνιμο ζευγάρι που πρέπει να θεωρείται ως μία οντότητα. Μπορεί να είναι: Ιδιοπαθής υπογονιμότητα Αφορά στο 15% περίπου του συνόλου των περιπτώσεων υπογονιμότητας και αναφέρεται συχνά ως «ανεξήγητη». Ο όρος αυτός διατυπώνεται όταν το ζευγάρι, μετά από ένα έτος τακτικών, φυσιολογικών επαφών χωρίς προφυλάξεις δεν επιτυγχάνει σύλληψη ενώ τόσο οι επισκέψεις σε ειδικούς όσο και οι εξετάσεις, ακόμα και οι πιο αναλυτικές και ενδελεχείς, δεν έχουν καταφέρει να αναδείξουν συγκεκριμένα προβλήματα και να οδηγήσουν σε διάγνωση. Υπογονιμότητα ανοσολογικού τύπου Γνωρίζουμε πως κάποιες γυναίκες παράγουν αντισώματα ικανά να ακινητοποιήσουν τα σπερματοζωάρια, παρεμποδίζοντας την άνοδο τους διά του τραχήλου. Εξετάσεις όπως αντισώματα τραχηλικής βλέννης μετά από επαφή, αναλυτικός ανοσολογικός έλεγχος των συντρόφων κ.α. μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό τέτοιων περιπτώσεων. Νέα | Θέσεις εργασίας | Serono Hellas

Υπογονιμότητα ζευγους Τι είναι Γυναικεία υπογονιμότητα Ανδρική υπογονιμότητα Δευτερογενής υπογονιμότητα Υπογονιμότητα ζευγαριού Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Μαρτυρίες FAQ Copyright © 2006-2008 Serono Hellas. Η χρήση και η πρόσβαση σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκεινται στους όρους και τις προϋποθέσεις χρήσης όπως αναφέρεται στην Ανακοίνωση Νομικού Περιεχομένου. Προστασία Προσωπικών Δεδομένων. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες, ενώ ούτε ο άντρας ούτε η γυναίκα εμφανίζουν συγκεκριμένες βλάβες, το ζευγάρι δεν καταφέρνει να τεκνοποιήσει. Οι λόγοι μπορεί να παραμένουν άγνωστοι και προσδιορίζονται ως ιδιοπαθείς, ενώ σε άλλες περιπτώσεις αυτό αποδίδεται στη μη ανοσολογική συμβατότητα των συντρόφων. Ούτως ή άλλως πρέπει πάντα να μην ξεχνάμε ότι η όλη αντιμετώπιση του προβλήματος και ασφαλώς η διαγνωστική προσέγγιση δεν αφορά τους δύο συντρόφους ξεχωριστά και αποκομένα αλλά είναι προσανατολισμένη στο υπογόνιμο ζευγάρι που πρέπει να θεωρείται ως μία οντότητα. Μπορεί να είναι: Ιδιοπαθής υπογονιμότητα Αφορά στο 15% περίπου του συνόλου των περιπτώσεων υπογονιμότητας και αναφέρεται συχνά ως «ανεξήγητη». Ο όρος αυτός διατυπώνεται όταν το ζευγάρι, μετά από ένα έτος τακτικών, φυσιολογικών επαφών χωρίς προφυλάξεις δεν επιτυγχάνει σύλληψη ενώ τόσο οι επισκέψεις σε ειδικούς όσο και οι εξετάσεις, ακόμα και οι πιο αναλυτικές και ενδελεχείς, δεν έχουν καταφέρει να αναδείξουν συγκεκριμένα προβλήματα και να οδηγήσουν σε διάγνωση. Υπογονιμότητα ανοσολογικού τύπου Γνωρίζουμε πως κάποιες γυναίκες παράγουν αντισώματα ικανά να ακινητοποιήσουν τα σπερματοζωάρια, παρεμποδίζοντας την άνοδο τους διά του τραχήλου. Εξετάσεις όπως αντισώματα τραχηλικής βλέννης μετά από επαφή, αναλυτικός ανοσολογικός έλεγχος των συντρόφων κ.α. μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό τέτοιων περιπτώσεων. Νέα | Θέσεις εργασίας | Serono Hellas

Γυναικεία υπογονιμότητα Αιτίες και διάγνωση Αιτίες: Σαλπιγγικός Παράγοντας και Ενδοπυελική Παθολογία Οι σάλπιγγες διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στη σύλληψη αφού στον εσωτερικό αυλό τους μεταφέρονται και συναντιώνται τα γεννητικά κύτταρα (ωάριο και σπερματοζωάρια), ώστε να επιτευχθεί η γονιμοποίηση και η δημιουργία της νέας ζωής, δηλαδή του εμβρύου. Τιείναι Γυναικεία υπογονιμότητα Ανδρική υπογονιμότητα Δευτερογενής υπογονιμότητα Υπογονιμότητα ζευγαριού Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Μαρτυρίες FAQ Copyright © 2006-2008 Serono Hellas. Η χρήση και η πρόσβαση σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκεινται στους όρους και τις προϋποθέσεις χρήσης όπως αναφέρεται στην Ανακοίνωση Νομικού Περιεχομένου. Προστασία Προσωπικών Δεδομένων. Οι σάλπιγγες διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στη σύλληψη αφού στον εσωτερικό αυλό τους μεταφέρονται και συναντιώνται τα γεννητικά κύτταρα (ωάριο και σπερματοζωάρια), ώστε να επιτευχθεί η γονιμοποίηση και η δημιουργία της νέας ζωής, δηλαδή του εμβρύου. Πρόκειται για όργανα ιδιαίτερα ευαίσθητα που μπορούν να υποστούν σημαντικές βλάβες αν διαταραχθεί η ομαλότητα των βλεννογόνου που καλύπτει το εσωτερικό τους, αν εμποδιστεί η κινητικότητά τους ή αν αλλοιωθούν οι ανατομικές τους σχέσεις με τις ωοθήκες. Αυτά τα προβλήματα, δυστυχώς αρκετά συχνά, μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα φλεγμονών που εντοπίζονται είτε αυστηρά στις σάλπιγγες (σαλπιγγίτιδες) είτε στην ευρύτερη περιοχή της κοιλιάς όπου βρίσκονται τα έσω γεννητικά όργανα (πυελικές φλεγμονές). Συνήθως έχουν ως συνέπεια τη δημιουργία συμφύσεων που αλλοιώνουν σημαντικά την ανατομία της περιοχής και τη λειτουργικότητα του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Συμφύσεις, κύστεις και άλλες σημαντικές αλλοιώσεις μπορεί επίσης να σχετίζονται με μια άλλη πάθηση, την ενδομητρίωση. Ενδομητρίωση Πρόκειται για μια ασθένεια ύπουλη, επώδυνη και ικανή να επιφέρει ακόμη και μόνιμη στειρότητα. Εάν και σε μερικές γυναίκες δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα, σε άλλες μπορεί να εμφανιστεί με ιδιαίτερη βαρύτητα: γενικά εκδηλώνεται με πολύ επώδυνη έμμηνο ρύση, επεισόδια έντονου κοιλιακού άλγους και δυσπαρεύνια δηλαδή πόνο κατά τη διάρκεια των σεξουαλικών επαφών. Φαίνεται ότι προκαλείται από την εμφύτευση κυττάρων του ενδομητρίου (δηλαδή του βλεννογόνου που καλύπτει το εσωτερικό της κοιλότητας της μήτρας) στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Εκεί τα κύτταρα του ενδομητρίου φθάνουν όταν κατά την έμμηνο ρύση, μέσω των σαλπίγγων, ακολουθούν ανάστροφη πορεία προς τα άνω. Η ενδομητρίωση είναι πράγματι μια σοβαρή ασθένεια όσον αφορά στις επιπτώσεις της στη δυνατότητα σύλληψης: σε πολλές περιπτώσεις, ακόμη κι εάν έχει θεραπευτεί πλήρως (γεγονός αρκετά δύσκολο) η γονιμότητα παραμένει σε κίνδυνο. Ορμονικές διαταραχές, Ανωοθυλακιορρηξία Η διαταραχή της τακτικής, φυσιολογικής ωοθυλακιορρηξίας δηλαδή της ρήξης του ωοθυλακίου και απελευθέρωσης ενός ωρίμου ωαρίου κάθε μήνα, είναι πολύ συχνή αιτία υπογονιμότητας. Το πρόβλημα αυτό συνήθως σχετίζεται με αντίστοιχη διαταραχή των γεννητικών κύκλων της γυναίκας και εκδηλώνεται με έμμηνες ρήσεις άστατες και πολύ αραιές (αραιομηνόρροια) έως την ακραία μορφή της παντελούς απουσίας έμμηνων ρήσεων (αμηνόρροια). Αντίθετα, η σταθερότητα και τακτικότητα των φυσιολογικών γεννητικών κύκλων (28 έως 32 ημέρες) κατά συντριπτικό ποσοστό επιβεβαιώνει και την καλή ωοθυλακιορρηξία. Υπάρχουν δύο μορφές αμηνόρροιας: η πρωτοπαθής που αφορά γυναίκες προχωρημένης εφηβικής ηλικίας στις οποίες ακόμη δεν έχει εμφανιστεί έμμηνος ρήση και η δευτεροπαθής που παρουσιάζεται ξαφνικά σε κάποια φάση της ζωής της γυναίκας η οποία, ως τότε, έχει εμφανίσει έμμηνο ρήση. Η αμηνόρροια ή αραιομηνόρροια θα πρέπει να ερευνηθεί και αφού αποκλειστεί το ενδεχόμενο εγκυμοσύνης (τεστ κυήσεως), πρέπει να γίνουν μία σειρά εξετάσεων όπως ορμονικός προσδιορισμός και υπερηχογραφικός έλεγχος. Αυτά θα διευκολύνουν τον εντοπισμό του προβλήματος που μπορεί να έχει ποικίλη αιτιολογία όπως: Ανατομικές βλάβες, π.χ. απουσία μήτρας, διαφράγματα και σοβαρές συμφύσεις ενδομήτριας κοιλότητας κ.α. Ορμονικές διαταραχές όπως π.χ. α) υπερπρολακτιναιμία δηλαδή υπερέκκριση της υποφυσιακής ορμόνης προλακτίνη η οποία ρυθμίζει την παραγωγή γάλακτος από τους μαστούς, β) θυρεοειδοπάθεια με διαταραχές των θυρεοειδικών ορμονών που ρυθμίζουν το βασικό μεταβολισμό και επηρεάζουν σημαντικά τη γενική ορμονική ισορροπία του οργανισμού Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών . Πρόκειται για μια συχνή παθολογική κατάσταση που συνδυάζει την πολυκυστική διαμόρφωση των ωοθηκών (όπως αυτή ανιχνεύεται υπερηχογραφικώς) με άλλα χαρακτηριστικά όπως η αραιομηνόρροια, αυξημένη τριχοφυία, παχυσαρκία, αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα, ακμή και υπογονιμότητα. Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια , δηλαδή έκπτωση της ωοθηκικής λειτουργίας με ταυτόχρονη πτώση των παραγομένων οιστρογόνων σε ηλικία αρκετά μικρότερη της φυσιολογικά αναμενόμενης. Προεμμηνοπαυσική φάση : είναι η περίοδος εκείνη που προηγείται της οριστικής εμμηνόπαυσης κατά την οποία οι γεννητικοί κύκλοι είναι ιδιαίτερα άστατοι και αραιοί και η μέτρηση της ενδογενούς ορμόνης FSH (θυλακιοτροπίνη) αποκαλύπτει πολύ υψηλές τιμές. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η ορμονική ισορροπία στη φυσιολογία του γυναικείου οργανισμού είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε πολλά εξωγενή ερεθίσματα κι έτσι συχνά το στρες, έντονες ψυχολογικές ενοχλήσεις, παρατεταμένες δίαιτες κλπ. μπορεί να οδηγήσουν σε κατάσταση αραιομηνόρροιας ή αμηνόρροιας. Ανεπάρκεια ωχρού σωματίου Η προ της εμμηνορρυσίας φάση αντιπροσωπεύεται από την περίοδο εκείνη (διάρκειας 14 ημερών) που ξεκινά με την ωοθυλακιορρηξία και τελειώνει με την έμμηνο ρύση. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης ο οργανισμός παράγει ορμόνες όπως οιστρογόνα και προγεστερόνη, προκειμένου να προετοιμάσει το ενδομήτριο ώστε να υποδεχτεί ένα γονιμοποιημένο ωάριο (έμβρυο) και να διασφαλίσει την ανάπτυξή του. Εάν το ωχρό σωμάτιο της ωοθήκης δε μπορεί να παράγει αυτές τις ορμόνες στα επιθυμητά επίπεδα, προφανώς η επίτευξη και συντήρηση της εγκυμοσύνης δεν είναι πιθανή. Διάγνωση: Ιστορικό Είναι το πρώτο και πιο κρίσιμο βήμα της όλης διαγνωστικής προσέγγισης και το θεμέλιο κάθε αρχικής επίσκεψης στο γυναικολόγο. Η ασθενής κατευθυνόμενη από το γιατρό της θα πρέπει να απαντήσει στις ερωτήσεις του και να διηγηθεί το ιατρικό ιστορικό της όσον αφορά τόσο στα γυναικολογικά και τυχόν μαιευτικά περιστατικά όσο και στα υπόλοιπα παθολογικά ή χειρουργικά προβλήματα. Βασική θερμοκρασία Συνίσταται στη μέτρηση της σωματικής θερμοκρασίας καθημερινά (κατά το πρωινό ξύπνημα), με την εισαγωγή του θερμομέτρου σε μια από τις σωματικές κοιλότητες (κόλπος, πρωκτός ή στόμα) για 3 περίπου λεπτά. Εάν κατά τις 14 ημέρες που προηγούνται της έμμηνου ρύσης η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη κατά 3 ή περισσότερα δέκατα σε σχέση με τη μέση θερμοκρασία που καταγράφηκε τις προηγούμενες ημέρες, τότε μιλάμε για διφασικό διάγραμμα θερμοκρασίας το οποίο αδρά εκφράζει την ικανοποιητική λειτουργία της ωοθήκης. Είναι σημαντικό η βασική θερμοκρασία να μετράται για περισσότερους του ενός κύκλους και να μην ξεχνάμε πως μια γυναίκα χωρίς ωοθηκικά προβλήματα μπορεί ενίοτε να έχει ανωοθυλακιορρηκτικό κύκλο, ακριβώς όπως μια γυναίκα με πολλούς ανωοθυλακιορρηκτικούς κύκλους μπορεί να εμφανίσει σποραδικά ωοθυλακιορρηξία. Η θερμομετρική αυτή μέθοδος, που πια δεν χρησιμοποιείται ευρέως καθώς δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπιστη, επιτρέπει να προσδιορίσουμε την καλύτερη στιγμή για ερωτική επαφή που ευνοεί τη σύλληψη ειδικά αν συνδυαστεί με ανίχνευση των επιπέδων των ορμονών στα ούρα. Πυελική υπερηχογραφία Η πυελική υπερηχογραφία επιτρέπει τον εντοπισμό των μορφολογικών χαρακτηριστικών των γυναικείων γεννητικών οργάνων, των ωοθηκών, των σαλπίγγων και της μήτρας, τις σχέσεις τους με τις περιβάλλουσες δομές και την παρουσία ενδεχομένων παθολογιών που τα επιβαρύνουν: κύστεις, ινομυώματα, πολύποδες κλπ. Ο καθημερινός υπερηχογραφικός έλεγχος μπορεί ουσιαστικά να βοηθήσει στον καθορισμό των φάσεων του γεννητικού κύκλου και της ωοθυλακιορρηξίας δηλαδή της στιγμής της ρήξης του ωοθυλακίου. Η εισαγωγή και ευρεία χρήση του υπερηχογραφήματος στην καθημερινή κλινική πράξη κρίνεται ως ένα αληθινά επαναστατικό βήμα στην εξέλιξη της Μαιευτικής – Γυναικολογίας που βελτίωσε ριζικά τη διαγνωστική προσέγγιση των ασθενών. Ορμονικός έλεγχος Σε μια γυναίκα με κανονική έμμηνο ρύση, με απλή εξέταση αίματος κατά την 3 η έως 5 η ημέρα του κύκλου πραγματοποιείται ενδοκρινολογικός έλεγχος με σκοπό τη μέτρηση των βασικών ορμονών που σχετίζονται με την καλή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος. Εάν μια γυναίκα έχει κύκλους μεγάλης διάρκειας ή μειωμένης αιματικής ροής ίσως είναι σκόπιμο να ομαλοποιηθεί η έμμηνος ρύση με τη χρήση φαρμάκων πριν προβούμε στον προσδιορισμό των ορμονών. Λαπαροσκόπηση Πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και συνήθως απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο για μία -το πολύ- ημέρα: μέσω μιας μικρής τομής στον ομφαλό εισάγεται στην κοιλιακή κοιλότητα ένας μικρός οπτικός καθετήρας που επιτρέπει την παρατήρηση όλων των πυελικών οργάνων. Η λαπαροσκόπηση έχει μερικές σπάνιες επιπλοκές (π.χ. τραυματισμούς αγγείων) που συνήθως αποκαθίστανται χωρίς επιπτώσεις. Όταν έχει ένδειξη, είναι μια ιδιαίτερα χρήσιμη επέμβαση: αφενός μέν επιτρέπει τον εντοπισμό και εκτίμηση παθολογικών προβλημάτων όπως ενδομητρίωση, κύστεις, συμφύσεις κλπ. αφετέρου δε παρέχει τη δυνατότητα αποκατάστασης βλαβών που τυχόν ανευρίσκονται, με επιπλέον χειρισμούς. Υστεροσαλπιγγογραφία Πρόκειται για την εξέταση που κατ’εξοχήν μπορεί να μας πληροφορήσει για πιθανές βλάβες των σαλπίγγων με αποτύπωση της πορείας και βατότητας του αυλού τους. Γίνεται με τη διακολπική έγχυση σκιαγραφικού υλικού και τη λήψη διαδοχικών ακτινογραφιών που αποτυπώνουν τη μορφολογία της ενδομήτριας κοιλότητας και των σαλπίγγων. Πολύ χρήσιμη αλλά όχι ιδιαίτερα διαδεδομένη τεχνική είναι η σαλπιγγοσκόπηση, η οποία συνίσταται στην εισαγωγή στις σάλπιγγες μέσω της μήτρας ενός λεπτού σωλήνα με οπτική ίνα. Έτσι έχουμε τη δυνατότητα να εξετάσουμε την κατάσταση του εσωτερικού τοιχώματος της σάλπιγγας, κατά μήκος της ίδιας ακριβώς διαδρομής που θα πρέπει να κάνει το ωάριο μετά την ωοθηλακιορρηξία.

Γυναικεία υπογονιμότητα Αιτίες και διάγνωση Αιτίες: Σαλπιγγικός Παράγοντας και Ενδοπυελική Παθολογία Οι σάλπιγγες διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στη σύλληψη αφού στον εσωτερικό αυλό τους μεταφέρονται και συναντιώνται τα γεννητικά κύτταρα (ωάριο και σπερματοζωάρια), ώστε να επιτευχθεί η γονιμοποίηση και η δημιουργία της νέας ζωής, δηλαδή του εμβρύου. Τιείναι Γυναικεία υπογονιμότητα Ανδρική υπογονιμότητα Δευτερογενής υπογονιμότητα Υπογονιμότητα ζευγαριού Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Μαρτυρίες FAQ Copyright © 2006-2008 Serono Hellas. Η χρήση και η πρόσβαση σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκεινται στους όρους και τις προϋποθέσεις χρήσης όπως αναφέρεται στην Ανακοίνωση Νομικού Περιεχομένου. Προστασία Προσωπικών Δεδομένων. Οι σάλπιγγες διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στη σύλληψη αφού στον εσωτερικό αυλό τους μεταφέρονται και συναντιώνται τα γεννητικά κύτταρα (ωάριο και σπερματοζωάρια), ώστε να επιτευχθεί η γονιμοποίηση και η δημιουργία της νέας ζωής, δηλαδή του εμβρύου. Πρόκειται για όργανα ιδιαίτερα ευαίσθητα που μπορούν να υποστούν σημαντικές βλάβες αν διαταραχθεί η ομαλότητα των βλεννογόνου που καλύπτει το εσωτερικό τους, αν εμποδιστεί η κινητικότητά τους ή αν αλλοιωθούν οι ανατομικές τους σχέσεις με τις ωοθήκες. Αυτά τα προβλήματα, δυστυχώς αρκετά συχνά, μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα φλεγμονών που εντοπίζονται είτε αυστηρά στις σάλπιγγες (σαλπιγγίτιδες) είτε στην ευρύτερη περιοχή της κοιλιάς όπου βρίσκονται τα έσω γεννητικά όργανα (πυελικές φλεγμονές). Συνήθως έχουν ως συνέπεια τη δημιουργία συμφύσεων που αλλοιώνουν σημαντικά την ανατομία της περιοχής και τη λειτουργικότητα του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Συμφύσεις, κύστεις και άλλες σημαντικές αλλοιώσεις μπορεί επίσης να σχετίζονται με μια άλλη πάθηση, την ενδομητρίωση. Ενδομητρίωση Πρόκειται για μια ασθένεια ύπουλη, επώδυνη και ικανή να επιφέρει ακόμη και μόνιμη στειρότητα. Εάν και σε μερικές γυναίκες δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα, σε άλλες μπορεί να εμφανιστεί με ιδιαίτερη βαρύτητα: γενικά εκδηλώνεται με πολύ επώδυνη έμμηνο ρύση, επεισόδια έντονου κοιλιακού άλγους και δυσπαρεύνια δηλαδή πόνο κατά τη διάρκεια των σεξουαλικών επαφών. Φαίνεται ότι προκαλείται από την εμφύτευση κυττάρων του ενδομητρίου (δηλαδή του βλεννογόνου που καλύπτει το εσωτερικό της κοιλότητας της μήτρας) στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Εκεί τα κύτταρα του ενδομητρίου φθάνουν όταν κατά την έμμηνο ρύση, μέσω των σαλπίγγων, ακολουθούν ανάστροφη πορεία προς τα άνω. Η ενδομητρίωση είναι πράγματι μια σοβαρή ασθένεια όσον αφορά στις επιπτώσεις της στη δυνατότητα σύλληψης: σε πολλές περιπτώσεις, ακόμη κι εάν έχει θεραπευτεί πλήρως (γεγονός αρκετά δύσκολο) η γονιμότητα παραμένει σε κίνδυνο. Ορμονικές διαταραχές, Ανωοθυλακιορρηξία Η διαταραχή της τακτικής, φυσιολογικής ωοθυλακιορρηξίας δηλαδή της ρήξης του ωοθυλακίου και απελευθέρωσης ενός ωρίμου ωαρίου κάθε μήνα, είναι πολύ συχνή αιτία υπογονιμότητας. Το πρόβλημα αυτό συνήθως σχετίζεται με αντίστοιχη διαταραχή των γεννητικών κύκλων της γυναίκας και εκδηλώνεται με έμμηνες ρήσεις άστατες και πολύ αραιές (αραιομηνόρροια) έως την ακραία μορφή της παντελούς απουσίας έμμηνων ρήσεων (αμηνόρροια). Αντίθετα, η σταθερότητα και τακτικότητα των φυσιολογικών γεννητικών κύκλων (28 έως 32 ημέρες) κατά συντριπτικό ποσοστό επιβεβαιώνει και την καλή ωοθυλακιορρηξία. Υπάρχουν δύο μορφές αμηνόρροιας: η πρωτοπαθής που αφορά γυναίκες προχωρημένης εφηβικής ηλικίας στις οποίες ακόμη δεν έχει εμφανιστεί έμμηνος ρήση και η δευτεροπαθής που παρουσιάζεται ξαφνικά σε κάποια φάση της ζωής της γυναίκας η οποία, ως τότε, έχει εμφανίσει έμμηνο ρήση. Η αμηνόρροια ή αραιομηνόρροια θα πρέπει να ερευνηθεί και αφού αποκλειστεί το ενδεχόμενο εγκυμοσύνης (τεστ κυήσεως), πρέπει να γίνουν μία σειρά εξετάσεων όπως ορμονικός προσδιορισμός και υπερηχογραφικός έλεγχος. Αυτά θα διευκολύνουν τον εντοπισμό του προβλήματος που μπορεί να έχει ποικίλη αιτιολογία όπως: Ανατομικές βλάβες, π.χ. απουσία μήτρας, διαφράγματα και σοβαρές συμφύσεις ενδομήτριας κοιλότητας κ.α. Ορμονικές διαταραχές όπως π.χ. α) υπερπρολακτιναιμία δηλαδή υπερέκκριση της υποφυσιακής ορμόνης προλακτίνη η οποία ρυθμίζει την παραγωγή γάλακτος από τους μαστούς, β) θυρεοειδοπάθεια με διαταραχές των θυρεοειδικών ορμονών που ρυθμίζουν το βασικό μεταβολισμό και επηρεάζουν σημαντικά τη γενική ορμονική ισορροπία του οργανισμού Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών . Πρόκειται για μια συχνή παθολογική κατάσταση που συνδυάζει την πολυκυστική διαμόρφωση των ωοθηκών (όπως αυτή ανιχνεύεται υπερηχογραφικώς) με άλλα χαρακτηριστικά όπως η αραιομηνόρροια, αυξημένη τριχοφυία, παχυσαρκία, αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα, ακμή και υπογονιμότητα. Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια , δηλαδή έκπτωση της ωοθηκικής λειτουργίας με ταυτόχρονη πτώση των παραγομένων οιστρογόνων σε ηλικία αρκετά μικρότερη της φυσιολογικά αναμενόμενης. Προεμμηνοπαυσική φάση : είναι η περίοδος εκείνη που προηγείται της οριστικής εμμηνόπαυσης κατά την οποία οι γεννητικοί κύκλοι είναι ιδιαίτερα άστατοι και αραιοί και η μέτρηση της ενδογενούς ορμόνης FSH (θυλακιοτροπίνη) αποκαλύπτει πολύ υψηλές τιμές. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η ορμονική ισορροπία στη φυσιολογία του γυναικείου οργανισμού είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε πολλά εξωγενή ερεθίσματα κι έτσι συχνά το στρες, έντονες ψυχολογικές ενοχλήσεις, παρατεταμένες δίαιτες κλπ. μπορεί να οδηγήσουν σε κατάσταση αραιομηνόρροιας ή αμηνόρροιας. Ανεπάρκεια ωχρού σωματίου Η προ της εμμηνορρυσίας φάση αντιπροσωπεύεται από την περίοδο εκείνη (διάρκειας 14 ημερών) που ξεκινά με την ωοθυλακιορρηξία και τελειώνει με την έμμηνο ρύση. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης ο οργανισμός παράγει ορμόνες όπως οιστρογόνα και προγεστερόνη, προκειμένου να προετοιμάσει το ενδομήτριο ώστε να υποδεχτεί ένα γονιμοποιημένο ωάριο (έμβρυο) και να διασφαλίσει την ανάπτυξή του. Εάν το ωχρό σωμάτιο της ωοθήκης δε μπορεί να παράγει αυτές τις ορμόνες στα επιθυμητά επίπεδα, προφανώς η επίτευξη και συντήρηση της εγκυμοσύνης δεν είναι πιθανή. Διάγνωση: Ιστορικό Είναι το πρώτο και πιο κρίσιμο βήμα της όλης διαγνωστικής προσέγγισης και το θεμέλιο κάθε αρχικής επίσκεψης στο γυναικολόγο. Η ασθενής κατευθυνόμενη από το γιατρό της θα πρέπει να απαντήσει στις ερωτήσεις του και να διηγηθεί το ιατρικό ιστορικό της όσον αφορά τόσο στα γυναικολογικά και τυχόν μαιευτικά περιστατικά όσο και στα υπόλοιπα παθολογικά ή χειρουργικά προβλήματα. Βασική θερμοκρασία Συνίσταται στη μέτρηση της σωματικής θερμοκρασίας καθημερινά (κατά το πρωινό ξύπνημα), με την εισαγωγή του θερμομέτρου σε μια από τις σωματικές κοιλότητες (κόλπος, πρωκτός ή στόμα) για 3 περίπου λεπτά. Εάν κατά τις 14 ημέρες που προηγούνται της έμμηνου ρύσης η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη κατά 3 ή περισσότερα δέκατα σε σχέση με τη μέση θερμοκρασία που καταγράφηκε τις προηγούμενες ημέρες, τότε μιλάμε για διφασικό διάγραμμα θερμοκρασίας το οποίο αδρά εκφράζει την ικανοποιητική λειτουργία της ωοθήκης. Είναι σημαντικό η βασική θερμοκρασία να μετράται για περισσότερους του ενός κύκλους και να μην ξεχνάμε πως μια γυναίκα χωρίς ωοθηκικά προβλήματα μπορεί ενίοτε να έχει ανωοθυλακιορρηκτικό κύκλο, ακριβώς όπως μια γυναίκα με πολλούς ανωοθυλακιορρηκτικούς κύκλους μπορεί να εμφανίσει σποραδικά ωοθυλακιορρηξία. Η θερμομετρική αυτή μέθοδος, που πια δεν χρησιμοποιείται ευρέως καθώς δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπιστη, επιτρέπει να προσδιορίσουμε την καλύτερη στιγμή για ερωτική επαφή που ευνοεί τη σύλληψη ειδικά αν συνδυαστεί με ανίχνευση των επιπέδων των ορμονών στα ούρα. Πυελική υπερηχογραφία Η πυελική υπερηχογραφία επιτρέπει τον εντοπισμό των μορφολογικών χαρακτηριστικών των γυναικείων γεννητικών οργάνων, των ωοθηκών, των σαλπίγγων και της μήτρας, τις σχέσεις τους με τις περιβάλλουσες δομές και την παρουσία ενδεχομένων παθολογιών που τα επιβαρύνουν: κύστεις, ινομυώματα, πολύποδες κλπ. Ο καθημερινός υπερηχογραφικός έλεγχος μπορεί ουσιαστικά να βοηθήσει στον καθορισμό των φάσεων του γεννητικού κύκλου και της ωοθυλακιορρηξίας δηλαδή της στιγμής της ρήξης του ωοθυλακίου. Η εισαγωγή και ευρεία χρήση του υπερηχογραφήματος στην καθημερινή κλινική πράξη κρίνεται ως ένα αληθινά επαναστατικό βήμα στην εξέλιξη της Μαιευτικής – Γυναικολογίας που βελτίωσε ριζικά τη διαγνωστική προσέγγιση των ασθενών. Ορμονικός έλεγχος Σε μια γυναίκα με κανονική έμμηνο ρύση, με απλή εξέταση αίματος κατά την 3 η έως 5 η ημέρα του κύκλου πραγματοποιείται ενδοκρινολογικός έλεγχος με σκοπό τη μέτρηση των βασικών ορμονών που σχετίζονται με την καλή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος. Εάν μια γυναίκα έχει κύκλους μεγάλης διάρκειας ή μειωμένης αιματικής ροής ίσως είναι σκόπιμο να ομαλοποιηθεί η έμμηνος ρύση με τη χρήση φαρμάκων πριν προβούμε στον προσδιορισμό των ορμονών. Λαπαροσκόπηση Πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και συνήθως απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο για μία -το πολύ- ημέρα: μέσω μιας μικρής τομής στον ομφαλό εισάγεται στην κοιλιακή κοιλότητα ένας μικρός οπτικός καθετήρας που επιτρέπει την παρατήρηση όλων των πυελικών οργάνων. Η λαπαροσκόπηση έχει μερικές σπάνιες επιπλοκές (π.χ. τραυματισμούς αγγείων) που συνήθως αποκαθίστανται χωρίς επιπτώσεις. Όταν έχει ένδειξη, είναι μια ιδιαίτερα χρήσιμη επέμβαση: αφενός μέν επιτρέπει τον εντοπισμό και εκτίμηση παθολογικών προβλημάτων όπως ενδομητρίωση, κύστεις, συμφύσεις κλπ. αφετέρου δε παρέχει τη δυνατότητα αποκατάστασης βλαβών που τυχόν ανευρίσκονται, με επιπλέον χειρισμούς. Υστεροσαλπιγγογραφία Πρόκειται για την εξέταση που κατ’εξοχήν μπορεί να μας πληροφορήσει για πιθανές βλάβες των σαλπίγγων με αποτύπωση της πορείας και βατότητας του αυλού τους. Γίνεται με τη διακολπική έγχυση σκιαγραφικού υλικού και τη λήψη διαδοχικών ακτινογραφιών που αποτυπώνουν τη μορφολογία της ενδομήτριας κοιλότητας και των σαλπίγγων. Πολύ χρήσιμη αλλά όχι ιδιαίτερα διαδεδομένη τεχνική είναι η σαλπιγγοσκόπηση, η οποία συνίσταται στην εισαγωγή στις σάλπιγγες μέσω της μήτρας ενός λεπτού σωλήνα με οπτική ίνα. Έτσι έχουμε τη δυνατότητα να εξετάσουμε την κατάσταση του εσωτερικού τοιχώματος της σάλπιγγας, κατά μήκος της ίδιας ακριβώς διαδρομής που θα πρέπει να κάνει το ωάριο μετά την ωοθηλακιορρηξία.

Γυναικεία υπογονιμότητα Αιτίες και διάγνωση Αιτίες: Σαλπιγγικός Παράγοντας και Ενδοπυελική Παθολογία Οι σάλπιγγες διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στη σύλληψη αφού στον εσωτερικό αυλό τους μεταφέρονται και συναντιώνται τα γεννητικά κύτταρα (ωάριο και σπερματοζωάρια), ώστε να επιτευχθεί η γονιμοποίηση και η δημιουργία της νέας ζωής, δηλαδή του εμβρύου. Τιείναι Γυναικεία υπογονιμότητα Ανδρική υπογονιμότητα Δευτερογενής υπογονιμότητα Υπογονιμότητα ζευγαριού Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Μαρτυρίες FAQ Copyright © 2006-2008 Serono Hellas. Η χρήση και η πρόσβαση σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκεινται στους όρους και τις προϋποθέσεις χρήσης όπως αναφέρεται στην Ανακοίνωση Νομικού Περιεχομένου. Προστασία Προσωπικών Δεδομένων. Οι σάλπιγγες διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στη σύλληψη αφού στον εσωτερικό αυλό τους μεταφέρονται και συναντιώνται τα γεννητικά κύτταρα (ωάριο και σπερματοζωάρια), ώστε να επιτευχθεί η γονιμοποίηση και η δημιουργία της νέας ζωής, δηλαδή του εμβρύου. Πρόκειται για όργανα ιδιαίτερα ευαίσθητα που μπορούν να υποστούν σημαντικές βλάβες αν διαταραχθεί η ομαλότητα των βλεννογόνου που καλύπτει το εσωτερικό τους, αν εμποδιστεί η κινητικότητά τους ή αν αλλοιωθούν οι ανατομικές τους σχέσεις με τις ωοθήκες. Αυτά τα προβλήματα, δυστυχώς αρκετά συχνά, μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα φλεγμονών που εντοπίζονται είτε αυστηρά στις σάλπιγγες (σαλπιγγίτιδες) είτε στην ευρύτερη περιοχή της κοιλιάς όπου βρίσκονται τα έσω γεννητικά όργανα (πυελικές φλεγμονές). Συνήθως έχουν ως συνέπεια τη δημιουργία συμφύσεων που αλλοιώνουν σημαντικά την ανατομία της περιοχής και τη λειτουργικότητα του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Συμφύσεις, κύστεις και άλλες σημαντικές αλλοιώσεις μπορεί επίσης να σχετίζονται με μια άλλη πάθηση, την ενδομητρίωση. Ενδομητρίωση Πρόκειται για μια ασθένεια ύπουλη, επώδυνη και ικανή να επιφέρει ακόμη και μόνιμη στειρότητα. Εάν και σε μερικές γυναίκες δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα, σε άλλες μπορεί να εμφανιστεί με ιδιαίτερη βαρύτητα: γενικά εκδηλώνεται με πολύ επώδυνη έμμηνο ρύση, επεισόδια έντονου κοιλιακού άλγους και δυσπαρεύνια δηλαδή πόνο κατά τη διάρκεια των σεξουαλικών επαφών. Φαίνεται ότι προκαλείται από την εμφύτευση κυττάρων του ενδομητρίου (δηλαδή του βλεννογόνου που καλύπτει το εσωτερικό της κοιλότητας της μήτρας) στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Εκεί τα κύτταρα του ενδομητρίου φθάνουν όταν κατά την έμμηνο ρύση, μέσω των σαλπίγγων, ακολουθούν ανάστροφη πορεία προς τα άνω. Η ενδομητρίωση είναι πράγματι μια σοβαρή ασθένεια όσον αφορά στις επιπτώσεις της στη δυνατότητα σύλληψης: σε πολλές περιπτώσεις, ακόμη κι εάν έχει θεραπευτεί πλήρως (γεγονός αρκετά δύσκολο) η γονιμότητα παραμένει σε κίνδυνο. Ορμονικές διαταραχές, Ανωοθυλακιορρηξία Η διαταραχή της τακτικής, φυσιολογικής ωοθυλακιορρηξίας δηλαδή της ρήξης του ωοθυλακίου και απελευθέρωσης ενός ωρίμου ωαρίου κάθε μήνα, είναι πολύ συχνή αιτία υπογονιμότητας. Το πρόβλημα αυτό συνήθως σχετίζεται με αντίστοιχη διαταραχή των γεννητικών κύκλων της γυναίκας και εκδηλώνεται με έμμηνες ρήσεις άστατες και πολύ αραιές (αραιομηνόρροια) έως την ακραία μορφή της παντελούς απουσίας έμμηνων ρήσεων (αμηνόρροια). Αντίθετα, η σταθερότητα και τακτικότητα των φυσιολογικών γεννητικών κύκλων (28 έως 32 ημέρες) κατά συντριπτικό ποσοστό επιβεβαιώνει και την καλή ωοθυλακιορρηξία. Υπάρχουν δύο μορφές αμηνόρροιας: η πρωτοπαθής που αφορά γυναίκες προχωρημένης εφηβικής ηλικίας στις οποίες ακόμη δεν έχει εμφανιστεί έμμηνος ρήση και η δευτεροπαθής που παρουσιάζεται ξαφνικά σε κάποια φάση της ζωής της γυναίκας η οποία, ως τότε, έχει εμφανίσει έμμηνο ρήση. Η αμηνόρροια ή αραιομηνόρροια θα πρέπει να ερευνηθεί και αφού αποκλειστεί το ενδεχόμενο εγκυμοσύνης (τεστ κυήσεως), πρέπει να γίνουν μία σειρά εξετάσεων όπως ορμονικός προσδιορισμός και υπερηχογραφικός έλεγχος. Αυτά θα διευκολύνουν τον εντοπισμό του προβλήματος που μπορεί να έχει ποικίλη αιτιολογία όπως: Ανατομικές βλάβες, π.χ. απουσία μήτρας, διαφράγματα και σοβαρές συμφύσεις ενδομήτριας κοιλότητας κ.α. Ορμονικές διαταραχές όπως π.χ. α) υπερπρολακτιναιμία δηλαδή υπερέκκριση της υποφυσιακής ορμόνης προλακτίνη η οποία ρυθμίζει την παραγωγή γάλακτος από τους μαστούς, β) θυρεοειδοπάθεια με διαταραχές των θυρεοειδικών ορμονών που ρυθμίζουν το βασικό μεταβολισμό και επηρεάζουν σημαντικά τη γενική ορμονική ισορροπία του οργανισμού Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών . Πρόκειται για μια συχνή παθολογική κατάσταση που συνδυάζει την πολυκυστική διαμόρφωση των ωοθηκών (όπως αυτή ανιχνεύεται υπερηχογραφικώς) με άλλα χαρακτηριστικά όπως η αραιομηνόρροια, αυξημένη τριχοφυία, παχυσαρκία, αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα, ακμή και υπογονιμότητα. Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια , δηλαδή έκπτωση της ωοθηκικής λειτουργίας με ταυτόχρονη πτώση των παραγομένων οιστρογόνων σε ηλικία αρκετά μικρότερη της φυσιολογικά αναμενόμενης. Προεμμηνοπαυσική φάση : είναι η περίοδος εκείνη που προηγείται της οριστικής εμμηνόπαυσης κατά την οποία οι γεννητικοί κύκλοι είναι ιδιαίτερα άστατοι και αραιοί και η μέτρηση της ενδογενούς ορμόνης FSH (θυλακιοτροπίνη) αποκαλύπτει πολύ υψηλές τιμές. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η ορμονική ισορροπία στη φυσιολογία του γυναικείου οργανισμού είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε πολλά εξωγενή ερεθίσματα κι έτσι συχνά το στρες, έντονες ψυχολογικές ενοχλήσεις, παρατεταμένες δίαιτες κλπ. μπορεί να οδηγήσουν σε κατάσταση αραιομηνόρροιας ή αμηνόρροιας. Ανεπάρκεια ωχρού σωματίου Η προ της εμμηνορρυσίας φάση αντιπροσωπεύεται από την περίοδο εκείνη (διάρκειας 14 ημερών) που ξεκινά με την ωοθυλακιορρηξία και τελειώνει με την έμμηνο ρύση. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης ο οργανισμός παράγει ορμόνες όπως οιστρογόνα και προγεστερόνη, προκειμένου να προετοιμάσει το ενδομήτριο ώστε να υποδεχτεί ένα γονιμοποιημένο ωάριο (έμβρυο) και να διασφαλίσει την ανάπτυξή του. Εάν το ωχρό σωμάτιο της ωοθήκης δε μπορεί να παράγει αυτές τις ορμόνες στα επιθυμητά επίπεδα, προφανώς η επίτευξη και συντήρηση της εγκυμοσύνης δεν είναι πιθανή. Διάγνωση: Ιστορικό Είναι το πρώτο και πιο κρίσιμο βήμα της όλης διαγνωστικής προσέγγισης και το θεμέλιο κάθε αρχικής επίσκεψης στο γυναικολόγο. Η ασθενής κατευθυνόμενη από το γιατρό της θα πρέπει να απαντήσει στις ερωτήσεις του και να διηγηθεί το ιατρικό ιστορικό της όσον αφορά τόσο στα γυναικολογικά και τυχόν μαιευτικά περιστατικά όσο και στα υπόλοιπα παθολογικά ή χειρουργικά προβλήματα. Βασική θερμοκρασία Συνίσταται στη μέτρηση της σωματικής θερμοκρασίας καθημερινά (κατά το πρωινό ξύπνημα), με την εισαγωγή του θερμομέτρου σε μια από τις σωματικές κοιλότητες (κόλπος, πρωκτός ή στόμα) για 3 περίπου λεπτά. Εάν κατά τις 14 ημέρες που προηγούνται της έμμηνου ρύσης η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη κατά 3 ή περισσότερα δέκατα σε σχέση με τη μέση θερμοκρασία που καταγράφηκε τις προηγούμενες ημέρες, τότε μιλάμε για διφασικό διάγραμμα θερμοκρασίας το οποίο αδρά εκφράζει την ικανοποιητική λειτουργία της ωοθήκης. Είναι σημαντικό η βασική θερμοκρασία να μετράται για περισσότερους του ενός κύκλους και να μην ξεχνάμε πως μια γυναίκα χωρίς ωοθηκικά προβλήματα μπορεί ενίοτε να έχει ανωοθυλακιορρηκτικό κύκλο, ακριβώς όπως μια γυναίκα με πολλούς ανωοθυλακιορρηκτικούς κύκλους μπορεί να εμφανίσει σποραδικά ωοθυλακιορρηξία. Η θερμομετρική αυτή μέθοδος, που πια δεν χρησιμοποιείται ευρέως καθώς δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπιστη, επιτρέπει να προσδιορίσουμε την καλύτερη στιγμή για ερωτική επαφή που ευνοεί τη σύλληψη ειδικά αν συνδυαστεί με ανίχνευση των επιπέδων των ορμονών στα ούρα. Πυελική υπερηχογραφία Η πυελική υπερηχογραφία επιτρέπει τον εντοπισμό των μορφολογικών χαρακτηριστικών των γυναικείων γεννητικών οργάνων, των ωοθηκών, των σαλπίγγων και της μήτρας, τις σχέσεις τους με τις περιβάλλουσες δομές και την παρουσία ενδεχομένων παθολογιών που τα επιβαρύνουν: κύστεις, ινομυώματα, πολύποδες κλπ. Ο καθημερινός υπερηχογραφικός έλεγχος μπορεί ουσιαστικά να βοηθήσει στον καθορισμό των φάσεων του γεννητικού κύκλου και της ωοθυλακιορρηξίας δηλαδή της στιγμής της ρήξης του ωοθυλακίου. Η εισαγωγή και ευρεία χρήση του υπερηχογραφήματος στην καθημερινή κλινική πράξη κρίνεται ως ένα αληθινά επαναστατικό βήμα στην εξέλιξη της Μαιευτικής – Γυναικολογίας που βελτίωσε ριζικά τη διαγνωστική προσέγγιση των ασθενών. Ορμονικός έλεγχος Σε μια γυναίκα με κανονική έμμηνο ρύση, με απλή εξέταση αίματος κατά την 3 η έως 5 η ημέρα του κύκλου πραγματοποιείται ενδοκρινολογικός έλεγχος με σκοπό τη μέτρηση των βασικών ορμονών που σχετίζονται με την καλή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος. Εάν μια γυναίκα έχει κύκλους μεγάλης διάρκειας ή μειωμένης αιματικής ροής ίσως είναι σκόπιμο να ομαλοποιηθεί η έμμηνος ρύση με τη χρήση φαρμάκων πριν προβούμε στον προσδιορισμό των ορμονών. Λαπαροσκόπηση Πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και συνήθως απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο για μία -το πολύ- ημέρα: μέσω μιας μικρής τομής στον ομφαλό εισάγεται στην κοιλιακή κοιλότητα ένας μικρός οπτικός καθετήρας που επιτρέπει την παρατήρηση όλων των πυελικών οργάνων. Η λαπαροσκόπηση έχει μερικές σπάνιες επιπλοκές (π.χ. τραυματισμούς αγγείων) που συνήθως αποκαθίστανται χωρίς επιπτώσεις. Όταν έχει ένδειξη, είναι μια ιδιαίτερα χρήσιμη επέμβαση: αφενός μέν επιτρέπει τον εντοπισμό και εκτίμηση παθολογικών προβλημάτων όπως ενδομητρίωση, κύστεις, συμφύσεις κλπ. αφετέρου δε παρέχει τη δυνατότητα αποκατάστασης βλαβών που τυχόν ανευρίσκονται, με επιπλέον χειρισμούς. Υστεροσαλπιγγογραφία Πρόκειται για την εξέταση που κατ’εξοχήν μπορεί να μας πληροφορήσει για πιθανές βλάβες των σαλπίγγων με αποτύπωση της πορείας και βατότητας του αυλού τους. Γίνεται με τη διακολπική έγχυση σκιαγραφικού υλικού και τη λήψη διαδοχικών ακτινογραφιών που αποτυπώνουν τη μορφολογία της ενδομήτριας κοιλότητας και των σαλπίγγων. Πολύ χρήσιμη αλλά όχι ιδιαίτερα διαδεδομένη τεχνική είναι η σαλπιγγοσκόπηση, η οποία συνίσταται στην εισαγωγή στις σάλπιγγες μέσω της μήτρας ενός λεπτού σωλήνα με οπτική ίνα. Έτσι έχουμε τη δυνατότητα να εξετάσουμε την κατάσταση του εσωτερικού τοιχώματος της σάλπιγγας, κατά μήκος της ίδιας ακριβώς διαδρομής που θα πρέπει να κάνει το ωάριο μετά την ωοθηλακιορρηξία.

Έως πριν από μερικά χρόνια, η ανδρική ανικανότητα ήταν ένα ταμπού. Δεν ήταν σπάνια η περίπτωση κατά την οποία ένα αντρόγυνο που δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει επικέντρωνε την προσοχή του αποκλειστικά και μόνο στη γυναίκα. Μέχρι να γίνει ευρέως γνωστό ότι ο άνδρας μπορεί να έχει μειωμένη γονιμότητα ακριβώς όπως και η γυναίκα έπρεπε να υπάρξει συστηματική ενημέρωση και να περάσουν αρκετά χρόνια. Παράλληλα, έπρεπε να καταρριφθεί η απολύτως εσφαλμένη ιδέα ότι για τον άνδρα η υπογονιμότητα ταυτίζεται με την ανικανότητα. Ένας άντρας μπορεί να έχει κανονική, φυσιολογική και χωρίς προβλήματα σεξουαλική ζωή και ταυτόχρονα να μη μπορεί να τεκνοποιήσει. Αιτίες: Το βασικό πρόβλημα που σχετίζεται με τα προβλήματα ανδρικής υπογονιμότητας αφορά στον παράγοντα σπέρμα. Αν και αυτό ίσως ακούγεται απλό, δεν είναι έτσι διότι μια μεγάλη ποικιλία επιμέρους διαταραχών μπορεί να καλύπτει ένα ευρύ φάσμα παθολογίας. Η αδρή αναφορά στα ευρήματα που σχετίζονται με την εξέταση σπέρματος πρέπει να καλύπτει παραμέτρους όπως η ποσότητα, η κινητικότητα, η μορφολογία των σπερματοζωαρίων κ.α. Έτσι λοιπόν κατά περίπτωση μπορούμε να μιλάμε για ασπερμία (όταν δεν υπάρχει παραγωγή σπερματικού υγρού), ολιγοσπερμία (όταν το σπερματικό υγρό δεν είναι ποσοτικά επαρκές), αζωοσπερμία (όταν στο σπερματικό υγρό δεν ανευρίσκονται σπερματοζωάρια), ολιγοζωοσπερμία (όταν τα σπερματοζωάρια δεν είναι σε φυσιολογικό αριθμό), ασθενοζωοσπερμία (όταν η κινητικότητά τους δεν είναι ικανοποιητική), τερατοζωοσπερμία (όταν η μορφολογία τους σε μεγάλο ποσοστό είναι παθολογική) κλπ. Όλα αυτά τα ευρήματα, που πολύ συχνά συνυπάρχουν, μπορεί να οφείλονται σε αιτίες όπως: Αμιγώς ορμονικοί λόγοι : απουσία ή ελαττωμένη παραγωγή κάποιων βασικών ορμονών π.χ. FSH, LH κλπ. που συμμετέχουν στην ομαλή παραγωγή του ανδρικού σπέρματος. Λοιμώξεις : μικροβιακές ή ιογενείς παθήσεις μπορεί να πλήξουν την ανδρική γονιμότητα σε πολλά επίπεδα όπως π.χ. παρωτίτιδα μετεφηβικής ηλικίας, επίμονη υποτροπιάζουσα προστατίτιδα, επιδιδυμίτιδα κλπ. Η καλή σεξουαλική υγιεινή και η προσεκτική λήψη κατάλληλης αντιβιοτικής αγωγής σε όλες τις περιπτώσεις φλεγμονών κρίνεται πάντα απαραίτητη αλλά δυστυχώς συχνά αμελείται. Τραυματισμοί που προφανώς μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες στα ανδρικά γεννητικά όργανα. Κρυψορχία: πρόκειται για μια ανωμαλία κατά την οποία ο ένας ή οι δύο όρχεις του νεογέννητου παιδιού δεν βρίσκονται στη φυσιολογική τους θέση, δηλαδή στο όσχεο, αλλά στο βουβωνικό πόρο ή ακόμη και στην κοιλιά. Η μη φυσιολογική κάθοδος πρέπει απαραίτητα να αποκαθίσταται με απλή χειρουργική επέμβαση σύντομα μετά τη γέννηση. Κιρσοκήλη: πρόκειται για την συσσώρευση αίματος στα φλεβικά αγγεία των όρχεων, κυρίως του αριστερού και είναι μια απλή και συχνή κατάσταση. Μπορεί να σχετίζεται με ελλατωματική ποιότητα σπέρματος και έτσι σε κάποιες περιπτώσεις συνίσταται η χειρουργική της αποκατάσταση. Αυτή η επέμβαση είναι μεν απλή αλλά δεν οδηγεί πάντα σε σημαντική βελτίωση των παραμέτρων του σπερμοδιαγράμματος. Απόφραξη σπερματικών πόρων: έχει ως συνέπεια την αδυναμία της φυσιολογικής ανόδου των σπερματοζωαρίων από τον όρχη μέχρι την ουρήθρα ώστε να συμβεί εκσπερμάτιση. Συνήθως οφείλεται σε γεννετικά αίτια (συγγενής μορφή), σε τραυματισμούς ή λοιμώξεις. Παλίνδρομη εκσπερμάτιση: το σπερματικό υγρό, ενώ μπορεί να είναι απόλυτα φυσιολογικό, κατά την εκσπερμάτιση οδηγείται προς την ουροδόχο κύστη, κάτι που συνήθως σχετίζεται με νευρολογικά προβλήματα. Ανικανότητα: τα ποικίλα προβλήματα της σεξουαλικής ζωής που έχουν ως συνέπεια τη μη επιτυχή ολοκλήρωση φυσιολογικών γεννετήσιων επαφών, προφανώς σχετίζονται με αδυναμία σύλληψης και προβλήματα γονιμότητας. Τρόπος σύγχρονης ζωής και εξωγενείς παράγοντες: απλές καθημερινές συνήθειες όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ και πολύ περισσότερο προβλήματα όπως η λήψη ναρκωτικών, η υπερβολική κατανάλωση φαρμάκων, η έκθεση σε τοξικές ουσίες κλπ. μπορεί να επηρεάσουν δραματικά την ποιότητα του ανδρικού σπέρματος και πρέπει πάντα να ελέγχονται στους υπογόνιμους ασθενείς. Διαδικασίες ελέγχου: Ιστορικό Είναι το πρώτο και απαραίτητο βήμα πριν την όποια περαιτέρω αντιμετώπιση. Περιλαμβάνει την αφήγηση του ιατρικού ιστορικού στον ειδικό: προηγούμενες ουρογεννητικές λοιμώξεις, ασθένειες όπως η κιρσοκήλη, η ιλαρά, η παρωτίτιδα, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή χρόνιες νόσοι όπως ο διαβήτης και η αρτηριακή υπέρταση πρέπει οπωσδήποτε να αναφέρονται. Επιπλέον, προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις ή τραύματα των γεννητικών οργάνων και τέλος στοιχεία για τη σεξουαλική ζωή (χρήση προφυλακτικών ή σπερματοκτόνων, συχνότητα επαφών, σεξουαλικές δυσλειτουργίες) και καθημερινές συνήθειες (κάπνισμα, αλκοόλ, χρήση ναρκωτικών, έκθεση σε τοξικές ουσίες όπως εντομοκτόνα, σάουνα ή μπάνια με καυτό νερό, χρήση στενών ενδυμάτων κλπ). Το δεύτερο βήμα περιλαμβάνει την συνέχεια της ιατρικής επίσκεψης για την απαραίτητη κλινική εξέταση και τον εντοπισμό ενδεχόμενων παθολογικών ευρημάτων. Εξέταση σπέρματος Η εξέταση σπέρματος (ή σπερμοδιάγραμμα) είναι ο κύριος εργαστηριακός έλεγχος στην οποία υποβάλλεται ένας άντρας σε αυτό το στάδιο. Είναι απαραίτητο, οι σχετικές οδηγίες λήψης σπέρματος, όπως αυτές δίνονται από το γιατρό και το εργαστήριο, να τηρούνται σχολαστικά: το υγρό λαμβάνεται με αυνανισμό μετά από 2 έως 4 μέρες σεξουαλικής αποχής, συλλέγεται απευθείας σε κατάλληλο άσηπτο δοχείο και πρέπει να παραδίδεται για εξέταση σε μία το πολύ ώρα. Η εξέταση αυτή παρέχει ιδιαίτερα χρήσιμες πληροφορίες για την κατάσταση του σπέρματος (για παράδειγμα τον αριθμό και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων κλπ) και πρέπει να επαναληφθεί μετά από ένα-δύο μήνες ώστε η αξιοπιστία της να είναι αυξημένη. Η εξέταση επαναλαμβάνεται επειδή το σπερματικό υγρό είναι ευαίσθητο σε διάφορους παράγοντες (από τη χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων έως βλαπτικές καθημερινές συνήθειες) που μπορούν να μεταβάλλουν θεαματικά τα αποτελέσματα. Υπερηχογραφία όσχεου Πρόκειται για απλή, σύντομη, ανώδυνη εξέταση που γίνεται με υπερηχογραφικό μηχάνημα και έχει σκοπό την αξιολόγηση της δομής, του όγκου και της θέσης των όρχεων. Είναι σημαντική εξέταση για την αποκάλυψη ενδεχομένων παθολογιών. Αιματολογικές εξετάσεις Ο βασικός κατ’ αρχήν ορμονικός έλεγχος είναι χρήσιμος για την αποτύπωση του ενδοκρινολογικού προφίλ του συγκεκριμένου ασθενούς. Περιλαμβάνει τη μέτρηση ορμονών όπως η FSH, LH, ανδρογόνα κλπ. και γίνεται με απλή αιμοληψία. Καλλιέργειες Η καλλιέργεια, κατ’ αρχήν σπέρματος και κατά δεύτερο λόγο προστατικού υγρού κλπ., μπορεί να αποκαλύψει την ύπαρξη σοβαρών φλεγμονών που πρέπει άμεσα να αντιμετωπίζονται. Αντισπερματικά αντισώματα Εάν προκύψουν προβλήματα κινητικότητας (ικανότητα αντανακλαστικής κίνησης) ή συγκόλλησης των σπερματοζωαρίων καλό είναι να ερευνηθεί η τυχόν ύπαρξη αντισπερματικών αντισωμάτων και ανοσολογικών αλλοιώσεων. Επιπλέον εξετάσεις Η χαρτογράφηση των χρωματοσωμάτων (καρυότυπος) σε περιπτώσεις που υπάρχει υποψία γενετικής βλάβης, η βιοψία όρχεων και άλλες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις θα χρειαστούν επιλεκτικά σε κάποιες περιπτώσεις.

Έως πριν από μερικά χρόνια, η ανδρική ανικανότητα ήταν ένα ταμπού. Δεν ήταν σπάνια η περίπτωση κατά την οποία ένα αντρόγυνο που δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει επικέντρωνε την προσοχή του αποκλειστικά και μόνο στη γυναίκα. Μέχρι να γίνει ευρέως γνωστό ότι ο άνδρας μπορεί να έχει μειωμένη γονιμότητα ακριβώς όπως και η γυναίκα έπρεπε να υπάρξει συστηματική ενημέρωση και να περάσουν αρκετά χρόνια. Παράλληλα, έπρεπε να καταρριφθεί η απολύτως εσφαλμένη ιδέα ότι για τον άνδρα η υπογονιμότητα ταυτίζεται με την ανικανότητα. Ένας άντρας μπορεί να έχει κανονική, φυσιολογική και χωρίς προβλήματα σεξουαλική ζωή και ταυτόχρονα να μη μπορεί να τεκνοποιήσει. Αιτίες: Το βασικό πρόβλημα που σχετίζεται με τα προβλήματα ανδρικής υπογονιμότητας αφορά στον παράγοντα σπέρμα. Αν και αυτό ίσως ακούγεται απλό, δεν είναι έτσι διότι μια μεγάλη ποικιλία επιμέρους διαταραχών μπορεί να καλύπτει ένα ευρύ φάσμα παθολογίας. Η αδρή αναφορά στα ευρήματα που σχετίζονται με την εξέταση σπέρματος πρέπει να καλύπτει παραμέτρους όπως η ποσότητα, η κινητικότητα, η μορφολογία των σπερματοζωαρίων κ.α. Έτσι λοιπόν κατά περίπτωση μπορούμε να μιλάμε για ασπερμία (όταν δεν υπάρχει παραγωγή σπερματικού υγρού), ολιγοσπερμία (όταν το σπερματικό υγρό δεν είναι ποσοτικά επαρκές), αζωοσπερμία (όταν στο σπερματικό υγρό δεν ανευρίσκονται σπερματοζωάρια), ολιγοζωοσπερμία (όταν τα σπερματοζωάρια δεν είναι σε φυσιολογικό αριθμό), ασθενοζωοσπερμία (όταν η κινητικότητά τους δεν είναι ικανοποιητική), τερατοζωοσπερμία (όταν η μορφολογία τους σε μεγάλο ποσοστό είναι παθολογική) κλπ. Όλα αυτά τα ευρήματα, που πολύ συχνά συνυπάρχουν, μπορεί να οφείλονται σε αιτίες όπως: Αμιγώς ορμονικοί λόγοι : απουσία ή ελαττωμένη παραγωγή κάποιων βασικών ορμονών π.χ. FSH, LH κλπ. που συμμετέχουν στην ομαλή παραγωγή του ανδρικού σπέρματος. Λοιμώξεις : μικροβιακές ή ιογενείς παθήσεις μπορεί να πλήξουν την ανδρική γονιμότητα σε πολλά επίπεδα όπως π.χ. παρωτίτιδα μετεφηβικής ηλικίας, επίμονη υποτροπιάζουσα προστατίτιδα, επιδιδυμίτιδα κλπ. Η καλή σεξουαλική υγιεινή και η προσεκτική λήψη κατάλληλης αντιβιοτικής αγωγής σε όλες τις περιπτώσεις φλεγμονών κρίνεται πάντα απαραίτητη αλλά δυστυχώς συχνά αμελείται. Τραυματισμοί που προφανώς μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες στα ανδρικά γεννητικά όργανα. Κρυψορχία: πρόκειται για μια ανωμαλία κατά την οποία ο ένας ή οι δύο όρχεις του νεογέννητου παιδιού δεν βρίσκονται στη φυσιολογική τους θέση, δηλαδή στο όσχεο, αλλά στο βουβωνικό πόρο ή ακόμη και στην κοιλιά. Η μη φυσιολογική κάθοδος πρέπει απαραίτητα να αποκαθίσταται με απλή χειρουργική επέμβαση σύντομα μετά τη γέννηση. Κιρσοκήλη: πρόκειται για την συσσώρευση αίματος στα φλεβικά αγγεία των όρχεων, κυρίως του αριστερού και είναι μια απλή και συχνή κατάσταση. Μπορεί να σχετίζεται με ελλατωματική ποιότητα σπέρματος και έτσι σε κάποιες περιπτώσεις συνίσταται η χειρουργική της αποκατάσταση. Αυτή η επέμβαση είναι μεν απλή αλλά δεν οδηγεί πάντα σε σημαντική βελτίωση των παραμέτρων του σπερμοδιαγράμματος. Απόφραξη σπερματικών πόρων: έχει ως συνέπεια την αδυναμία της φυσιολογικής ανόδου των σπερματοζωαρίων από τον όρχη μέχρι την ουρήθρα ώστε να συμβεί εκσπερμάτιση. Συνήθως οφείλεται σε γεννετικά αίτια (συγγενής μορφή), σε τραυματισμούς ή λοιμώξεις. Παλίνδρομη εκσπερμάτιση: το σπερματικό υγρό, ενώ μπορεί να είναι απόλυτα φυσιολογικό, κατά την εκσπερμάτιση οδηγείται προς την ουροδόχο κύστη, κάτι που συνήθως σχετίζεται με νευρολογικά προβλήματα. Ανικανότητα: τα ποικίλα προβλήματα της σεξουαλικής ζωής που έχουν ως συνέπεια τη μη επιτυχή ολοκλήρωση φυσιολογικών γεννετήσιων επαφών, προφανώς σχετίζονται με αδυναμία σύλληψης και προβλήματα γονιμότητας. Τρόπος σύγχρονης ζωής και εξωγενείς παράγοντες: απλές καθημερινές συνήθειες όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ και πολύ περισσότερο προβλήματα όπως η λήψη ναρκωτικών, η υπερβολική κατανάλωση φαρμάκων, η έκθεση σε τοξικές ουσίες κλπ. μπορεί να επηρεάσουν δραματικά την ποιότητα του ανδρικού σπέρματος και πρέπει πάντα να ελέγχονται στους υπογόνιμους ασθενείς. Διαδικασίες ελέγχου: Ιστορικό Είναι το πρώτο και απαραίτητο βήμα πριν την όποια περαιτέρω αντιμετώπιση. Περιλαμβάνει την αφήγηση του ιατρικού ιστορικού στον ειδικό: προηγούμενες ουρογεννητικές λοιμώξεις, ασθένειες όπως η κιρσοκήλη, η ιλαρά, η παρωτίτιδα, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή χρόνιες νόσοι όπως ο διαβήτης και η αρτηριακή υπέρταση πρέπει οπωσδήποτε να αναφέρονται. Επιπλέον, προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις ή τραύματα των γεννητικών οργάνων και τέλος στοιχεία για τη σεξουαλική ζωή (χρήση προφυλακτικών ή σπερματοκτόνων, συχνότητα επαφών, σεξουαλικές δυσλειτουργίες) και καθημερινές συνήθειες (κάπνισμα, αλκοόλ, χρήση ναρκωτικών, έκθεση σε τοξικές ουσίες όπως εντομοκτόνα, σάουνα ή μπάνια με καυτό νερό, χρήση στενών ενδυμάτων κλπ). Το δεύτερο βήμα περιλαμβάνει την συνέχεια της ιατρικής επίσκεψης για την απαραίτητη κλινική εξέταση και τον εντοπισμό ενδεχόμενων παθολογικών ευρημάτων. Εξέταση σπέρματος Η εξέταση σπέρματος (ή σπερμοδιάγραμμα) είναι ο κύριος εργαστηριακός έλεγχος στην οποία υποβάλλεται ένας άντρας σε αυτό το στάδιο. Είναι απαραίτητο, οι σχετικές οδηγίες λήψης σπέρματος, όπως αυτές δίνονται από το γιατρό και το εργαστήριο, να τηρούνται σχολαστικά: το υγρό λαμβάνεται με αυνανισμό μετά από 2 έως 4 μέρες σεξουαλικής αποχής, συλλέγεται απευθείας σε κατάλληλο άσηπτο δοχείο και πρέπει να παραδίδεται για εξέταση σε μία το πολύ ώρα. Η εξέταση αυτή παρέχει ιδιαίτερα χρήσιμες πληροφορίες για την κατάσταση του σπέρματος (για παράδειγμα τον αριθμό και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων κλπ) και πρέπει να επαναληφθεί μετά από ένα-δύο μήνες ώστε η αξιοπιστία της να είναι αυξημένη. Η εξέταση επαναλαμβάνεται επειδή το σπερματικό υγρό είναι ευαίσθητο σε διάφορους παράγοντες (από τη χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων έως βλαπτικές καθημερινές συνήθειες) που μπορούν να μεταβάλλουν θεαματικά τα αποτελέσματα. Υπερηχογραφία όσχεου Πρόκειται για απλή, σύντομη, ανώδυνη εξέταση που γίνεται με υπερηχογραφικό μηχάνημα και έχει σκοπό την αξιολόγηση της δομής, του όγκου και της θέσης των όρχεων. Είναι σημαντική εξέταση για την αποκάλυψη ενδεχομένων παθολογιών. Αιματολογικές εξετάσεις Ο βασικός κατ’ αρχήν ορμονικός έλεγχος είναι χρήσιμος για την αποτύπωση του ενδοκρινολογικού προφίλ του συγκεκριμένου ασθενούς. Περιλαμβάνει τη μέτρηση ορμονών όπως η FSH, LH, ανδρογόνα κλπ. και γίνεται με απλή αιμοληψία. Καλλιέργειες Η καλλιέργεια, κατ’ αρχήν σπέρματος και κατά δεύτερο λόγο προστατικού υγρού κλπ., μπορεί να αποκαλύψει την ύπαρξη σοβαρών φλεγμονών που πρέπει άμεσα να αντιμετωπίζονται. Αντισπερματικά αντισώματα Εάν προκύψουν προβλήματα κινητικότητας (ικανότητα αντανακλαστικής κίνησης) ή συγκόλλησης των σπερματοζωαρίων καλό είναι να ερευνηθεί η τυχόν ύπαρξη αντισπερματικών αντισωμάτων και ανοσολογικών αλλοιώσεων. Επιπλέον εξετάσεις Η χαρτογράφηση των χρωματοσωμάτων (καρυότυπος) σε περιπτώσεις που υπάρχει υποψία γενετικής βλάβης, η βιοψία όρχεων και άλλες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις θα χρειαστούν επιλεκτικά σε κάποιες περιπτώσεις.

Έως πριν από μερικά χρόνια, η ανδρική ανικανότητα ήταν ένα ταμπού. Δεν ήταν σπάνια η περίπτωση κατά την οποία ένα αντρόγυνο που δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει επικέντρωνε την προσοχή του αποκλειστικά και μόνο στη γυναίκα. Μέχρι να γίνει ευρέως γνωστό ότι ο άνδρας μπορεί να έχει μειωμένη γονιμότητα ακριβώς όπως και η γυναίκα έπρεπε να υπάρξει συστηματική ενημέρωση και να περάσουν αρκετά χρόνια. Παράλληλα, έπρεπε να καταρριφθεί η απολύτως εσφαλμένη ιδέα ότι για τον άνδρα η υπογονιμότητα ταυτίζεται με την ανικανότητα. Ένας άντρας μπορεί να έχει κανονική, φυσιολογική και χωρίς προβλήματα σεξουαλική ζωή και ταυτόχρονα να μη μπορεί να τεκνοποιήσει. Αιτίες: Το βασικό πρόβλημα που σχετίζεται με τα προβλήματα ανδρικής υπογονιμότητας αφορά στον παράγοντα σπέρμα. Αν και αυτό ίσως ακούγεται απλό, δεν είναι έτσι διότι μια μεγάλη ποικιλία επιμέρους διαταραχών μπορεί να καλύπτει ένα ευρύ φάσμα παθολογίας. Η αδρή αναφορά στα ευρήματα που σχετίζονται με την εξέταση σπέρματος πρέπει να καλύπτει παραμέτρους όπως η ποσότητα, η κινητικότητα, η μορφολογία των σπερματοζωαρίων κ.α. Έτσι λοιπόν κατά περίπτωση μπορούμε να μιλάμε για ασπερμία (όταν δεν υπάρχει παραγωγή σπερματικού υγρού), ολιγοσπερμία (όταν το σπερματικό υγρό δεν είναι ποσοτικά επαρκές), αζωοσπερμία (όταν στο σπερματικό υγρό δεν ανευρίσκονται σπερματοζωάρια), ολιγοζωοσπερμία (όταν τα σπερματοζωάρια δεν είναι σε φυσιολογικό αριθμό), ασθενοζωοσπερμία (όταν η κινητικότητά τους δεν είναι ικανοποιητική), τερατοζωοσπερμία (όταν η μορφολογία τους σε μεγάλο ποσοστό είναι παθολογική) κλπ. Όλα αυτά τα ευρήματα, που πολύ συχνά συνυπάρχουν, μπορεί να οφείλονται σε αιτίες όπως: Αμιγώς ορμονικοί λόγοι : απουσία ή ελαττωμένη παραγωγή κάποιων βασικών ορμονών π.χ. FSH, LH κλπ. που συμμετέχουν στην ομαλή παραγωγή του ανδρικού σπέρματος. Λοιμώξεις : μικροβιακές ή ιογενείς παθήσεις μπορεί να πλήξουν την ανδρική γονιμότητα σε πολλά επίπεδα όπως π.χ. παρωτίτιδα μετεφηβικής ηλικίας, επίμονη υποτροπιάζουσα προστατίτιδα, επιδιδυμίτιδα κλπ. Η καλή σεξουαλική υγιεινή και η προσεκτική λήψη κατάλληλης αντιβιοτικής αγωγής σε όλες τις περιπτώσεις φλεγμονών κρίνεται πάντα απαραίτητη αλλά δυστυχώς συχνά αμελείται. Τραυματισμοί που προφανώς μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες στα ανδρικά γεννητικά όργανα. Κρυψορχία: πρόκειται για μια ανωμαλία κατά την οποία ο ένας ή οι δύο όρχεις του νεογέννητου παιδιού δεν βρίσκονται στη φυσιολογική τους θέση, δηλαδή στο όσχεο, αλλά στο βουβωνικό πόρο ή ακόμη και στην κοιλιά. Η μη φυσιολογική κάθοδος πρέπει απαραίτητα να αποκαθίσταται με απλή χειρουργική επέμβαση σύντομα μετά τη γέννηση. Κιρσοκήλη: πρόκειται για την συσσώρευση αίματος στα φλεβικά αγγεία των όρχεων, κυρίως του αριστερού και είναι μια απλή και συχνή κατάσταση. Μπορεί να σχετίζεται με ελλατωματική ποιότητα σπέρματος και έτσι σε κάποιες περιπτώσεις συνίσταται η χειρουργική της αποκατάσταση. Αυτή η επέμβαση είναι μεν απλή αλλά δεν οδηγεί πάντα σε σημαντική βελτίωση των παραμέτρων του σπερμοδιαγράμματος. Απόφραξη σπερματικών πόρων: έχει ως συνέπεια την αδυναμία της φυσιολογικής ανόδου των σπερματοζωαρίων από τον όρχη μέχρι την ουρήθρα ώστε να συμβεί εκσπερμάτιση. Συνήθως οφείλεται σε γεννετικά αίτια (συγγενής μορφή), σε τραυματισμούς ή λοιμώξεις. Παλίνδρομη εκσπερμάτιση: το σπερματικό υγρό, ενώ μπορεί να είναι απόλυτα φυσιολογικό, κατά την εκσπερμάτιση οδηγείται προς την ουροδόχο κύστη, κάτι που συνήθως σχετίζεται με νευρολογικά προβλήματα. Ανικανότητα: τα ποικίλα προβλήματα της σεξουαλικής ζωής που έχουν ως συνέπεια τη μη επιτυχή ολοκλήρωση φυσιολογικών γεννετήσιων επαφών, προφανώς σχετίζονται με αδυναμία σύλληψης και προβλήματα γονιμότητας. Τρόπος σύγχρονης ζωής και εξωγενείς παράγοντες: απλές καθημερινές συνήθειες όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ και πολύ περισσότερο προβλήματα όπως η λήψη ναρκωτικών, η υπερβολική κατανάλωση φαρμάκων, η έκθεση σε τοξικές ουσίες κλπ. μπορεί να επηρεάσουν δραματικά την ποιότητα του ανδρικού σπέρματος και πρέπει πάντα να ελέγχονται στους υπογόνιμους ασθενείς. Διαδικασίες ελέγχου: Ιστορικό Είναι το πρώτο και απαραίτητο βήμα πριν την όποια περαιτέρω αντιμετώπιση. Περιλαμβάνει την αφήγηση του ιατρικού ιστορικού στον ειδικό: προηγούμενες ουρογεννητικές λοιμώξεις, ασθένειες όπως η κιρσοκήλη, η ιλαρά, η παρωτίτιδα, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή χρόνιες νόσοι όπως ο διαβήτης και η αρτηριακή υπέρταση πρέπει οπωσδήποτε να αναφέρονται. Επιπλέον, προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις ή τραύματα των γεννητικών οργάνων και τέλος στοιχεία για τη σεξουαλική ζωή (χρήση προφυλακτικών ή σπερματοκτόνων, συχνότητα επαφών, σεξουαλικές δυσλειτουργίες) και καθημερινές συνήθειες (κάπνισμα, αλκοόλ, χρήση ναρκωτικών, έκθεση σε τοξικές ουσίες όπως εντομοκτόνα, σάουνα ή μπάνια με καυτό νερό, χρήση στενών ενδυμάτων κλπ). Το δεύτερο βήμα περιλαμβάνει την συνέχεια της ιατρικής επίσκεψης για την απαραίτητη κλινική εξέταση και τον εντοπισμό ενδεχόμενων παθολογικών ευρημάτων. Εξέταση σπέρματος Η εξέταση σπέρματος (ή σπερμοδιάγραμμα) είναι ο κύριος εργαστηριακός έλεγχος στην οποία υποβάλλεται ένας άντρας σε αυτό το στάδιο. Είναι απαραίτητο, οι σχετικές οδηγίες λήψης σπέρματος, όπως αυτές δίνονται από το γιατρό και το εργαστήριο, να τηρούνται σχολαστικά: το υγρό λαμβάνεται με αυνανισμό μετά από 2 έως 4 μέρες σεξουαλικής αποχής, συλλέγεται απευθείας σε κατάλληλο άσηπτο δοχείο και πρέπει να παραδίδεται για εξέταση σε μία το πολύ ώρα. Η εξέταση αυτή παρέχει ιδιαίτερα χρήσιμες πληροφορίες για την κατάσταση του σπέρματος (για παράδειγμα τον αριθμό και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων κλπ) και πρέπει να επαναληφθεί μετά από ένα-δύο μήνες ώστε η αξιοπιστία της να είναι αυξημένη. Η εξέταση επαναλαμβάνεται επειδή το σπερματικό υγρό είναι ευαίσθητο σε διάφορους παράγοντες (από τη χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων έως βλαπτικές καθημερινές συνήθειες) που μπορούν να μεταβάλλουν θεαματικά τα αποτελέσματα. Υπερηχογραφία όσχεου Πρόκειται για απλή, σύντομη, ανώδυνη εξέταση που γίνεται με υπερηχογραφικό μηχάνημα και έχει σκοπό την αξιολόγηση της δομής, του όγκου και της θέσης των όρχεων. Είναι σημαντική εξέταση για την αποκάλυψη ενδεχομένων παθολογιών. Αιματολογικές εξετάσεις Ο βασικός κατ’ αρχήν ορμονικός έλεγχος είναι χρήσιμος για την αποτύπωση του ενδοκρινολογικού προφίλ του συγκεκριμένου ασθενούς. Περιλαμβάνει τη μέτρηση ορμονών όπως η FSH, LH, ανδρογόνα κλπ. και γίνεται με απλή αιμοληψία. Καλλιέργειες Η καλλιέργεια, κατ’ αρχήν σπέρματος και κατά δεύτερο λόγο προστατικού υγρού κλπ., μπορεί να αποκαλύψει την ύπαρξη σοβαρών φλεγμονών που πρέπει άμεσα να αντιμετωπίζονται. Αντισπερματικά αντισώματα Εάν προκύψουν προβλήματα κινητικότητας (ικανότητα αντανακλαστικής κίνησης) ή συγκόλλησης των σπερματοζωαρίων καλό είναι να ερευνηθεί η τυχόν ύπαρξη αντισπερματικών αντισωμάτων και ανοσολογικών αλλοιώσεων. Επιπλέον εξετάσεις Η χαρτογράφηση των χρωματοσωμάτων (καρυότυπος) σε περιπτώσεις που υπάρχει υποψία γενετικής βλάβης, η βιοψία όρχεων και άλλες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις θα χρειαστούν επιλεκτικά σε κάποιες περιπτώσεις.

Διάγνωση Υπογονιμότητας ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΤΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διαπίστωση προβλήματος σύλληψης μπορεί να είναι μια πολύ επίπονη εμπειρία. Ακόμα και αν είστε ένα φυσιολογικά γόνιμο ζευγάρι, περίπου 25 ετών, το οποίο έχει τακτική σεξουαλική επαφή, έχετε μόνο μια στις τέσσερις φορές πιθανότητα να συλλάβετε κάθε μήνα. Ένα στα έξι ζευγάρια παρουσιάζει πρόβλημα στο να συλλάβει παιδί, ενώ ένα στα δέκα χρειάζεται ιατρική βοήθεια. Για κάποια ζευγάρια, αυτό μπορεί να σημαίνει επιβοηθούμενες θεραπείες σύλληψης. Εάν έχετε σεξουαλική επαφή χωρίς προστασία, είστε και οι δύο κάτω από 30 ετών και δεν έχετε επιτύχει εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια των πρώτων 12 μηνών προσπάθειας, τότε θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια. Η γυναικεία γονιμότητα αρχίζει να μειώνεται μετά την ηλικία των 30 ετών και επιδεινώνεται από την ηλικία των 35 ετών. Για το λόγο αυτό, εάν είστε 35 ετών και άνω θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικευμένο σε θέματα γονιμότητας γιατρό ύστερα από 6 μήνες προσπάθειας. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΙΘΑΝΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ; Η παρακάτω λίστα αποτελείται από τις συχνότερες διαταραχές, που μπορεί να οδηγήσουν στην γυναικεία υπογονιμότητα: Ορμονικές διαταραχές, έλλειψη ωορρηξίας, κατεστραμμένες ή βουλωμένες σάλπιγγες, ενδομητρίωση, ανεπαρκής τραχηλική βλέννα, αντισπερμικά αντισώματα, αποτυχία του εμβρύου να συγκολληθεί στη μήτρα, ινομυώματα, πρόωρη εμμηνόπαυση, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, συμφύσεις από προηγούμενες εγχειρήσεις και φλεγμονές των αναπαραγωγικών οργάνων όπως πυελική φλεγμονή (PID), η οποία μπορεί να προκλήθηκε από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα όπως τα χλαμύδια και η βλεννόρροια. Διαταραχές που μπορεί να προκαλέσουν ανδρική υπογονιμότητα: Χαμηλός αριθμός σπέρματος (λιγότερο απο 20 εκατομμύρια σπερματοζωαρίων ανά ml σπέρματος), χαμηλός όγκος σπέρματος (προκαλείται από μηχανική απόφραξη ή από την απουσία των απαγωγών αγγείων του σπέρματος), χαμηλή κινητικότητα σπέρματος (ανικανότητα του σπέρματος να προχωρήσει ικανοποιητικά ώστε να συναντήσει το ωάριο για γονιμοποίηση), ανώμαλη μορφολογία σπερματοζωαρίου με αποτέλεσμα την ανικανότητα γονιμοποίησης του ωαρίου, χαμηλός αριθμός φυσιολογικού σπέρματος, ανυπαρξία σπέρματος και ανικανότητα ή αποτυχία εκσπερμάτωσης. ΩΣ ΓΥΝΑΙΚΑ, ΤΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ; Οι εξετάσεις υπογονιμότητας που απαιτούνται είναι άμεσα εξαρτώμενες από την πολυπλοκότητα του προβλήματος. Κάποιες συνηθισμένες διαγνωστικές εξετάσεις οι οποίες γίνονται είναι: 1. Αιματολογικές εξετάσεις Οι αιματολογικές εξετάσεις γίνονται ώστε να ελεγχθούν τα επίπεδα των ορμονών σας. Τα επίπεδα των ορμονών FSH και LH μετριούνται στην αρχή του κύκλου σας και δίνουν ένα δείγμα της ποσότητας και της ποιότητας των ωαρίων που ωριμάζουν στις ωοθήκες σας. Η προγεστερόνη μετριέται την 21η μέρα του κύκλου σας για να αξιολογηθεί κατά πόσο έχετε φυσιολογική ωορρηξία. Τα επίπεδα της προλακτίνης, των οιστρογόνων, των ανδρογόνων και του θυρεοειδούς μπορεί επίσης να εξετασθούν. 2. Υπέρηχος Οι υπερηχογράφημα γίνεται για να εξετασθεί η υγεία των ωοθηκών σας, της μήτρας, και της ανάπτυξης των ωοθυλακίων ώστε να αποκλεισθούν τυχόν γυναικολογικές ανωμαλίες. 3. Εξέταση Τραχηλικής Βλέννας Μετά από Επαφή (Post-coital test) Αυτό το τέστ γίνεται για να εξεταστεί εάν η τραχηλική βλέννα γίνεται διαυγής και πιο δεκτική στο σπέρμα που θέλει να φθάσει μέχρι τις σάλπιγγες. Θα πρέπει να έρθετε σε επαφή 12-24 ώρες πριν να επισκεφτείτε την κλινική για την εξέταση. Το τραχηλικό δείγμα θα εξεταστεί σε μικροσκόπιο για τυχόν ύπαρξη σπέρματος. Ο αριθμός του σπέρματος θα μετρηθεί και θα αξιολογηθεί το επίπεδο της δραστηριότητάς του. 4. Υστεροσαλπιγγογραφία (HSG) Η υστεροσαλπιγγογραφία είναι μια ακτινογραφία της μήτρας και των σαλπίγγων. Μία σκιαγραφική ουσία εκχύνεται στην μήτρα και παρατηρείται μέσω μιας οθόνης ακτινοσκοπήσεων κατά πόσο οι σάλπιγγες είναι διαβατές ή έχουν υποστεί ζημιά. 5. Λαπαροσκόπηση Πρόκειται για μία ελαφριά χειρουργική επέμβαση η οποία επιτρέπει την άμεση εξέταση των ωοθηκών, της μήτρας και των σαλπίγγων ώστε να ανιχνευθεί και να αντιμετωπισθεί κάποιο πιθανό πρόβλημα. Η διαδικασία διενεργείται υπό γενική αναισθησία. Ο χειρούργος δημιουργεί μία μικρή τομή περίπου μισού εκ. κάτω από τον αφαλό από την οποία θα περάσει το λαπαροσκόπιο, ώστε να διαπιστώσει κατά πόσο οι σάλπιγγες είναι υγιείς. Το λαπαροσκόπιο είναι μια κάμερα ειδικά τροποποιημένη η οποία περνάει μέσα στην κοιλιά και δίνει μία καθαρή εικόνα των οργάνων και του πιθανού προβλήματος Επίσης, επιτρέπει στον χειρούργο να αποφασίσει εάν περαιτέρω χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη ή εάν απαιτείται εξωσωματική γονιμοποίηση και γενικά ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος. 6. Υστεροσκόπηση Αυτή η χειρουργική διαδικασία επιτρέπει την άμεση εξέταση της κοιλότητας της μήτρας με τηλεσκόπιο. Έτσι, πιθανοί πολύποδες ή συμφύσεις μπορεί να ανιχνευθούν και εφόσον κριθεί απαραίτητο, να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της ίδιας εξέτασης. ΩΣ ΑΝΤΡΑΣ, ΤΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ; 1. Ανάλυση σπέρματος Μια εξέταση σπέρματος πραγματοποιείται από ένα δείγμα πρόσφατου σπέρματος. Το δείγμα σπέρματος θα εξεταστεί ως προς τον αριθμό των σπερματοζωαρίων ανά χιλιοστόλιτρο, την κινητικότητα τους και το ποσοστό των σπερματοζωαρίων με ανώμαλη μορφολογία. Το σπέρμα θα εξεταστεί επίσης για αντισπερμικά αντισώματα, τα οποία προκαλούν συγκόλληση των σπερματοζωαρίων, με αποτέλεσμα να χάνουν την κινητικότητα τους. Μια μέτρηση περίπου 20 εκατομμυρίων σπερματοζωαρίων ανά ml, θεωρείται επαρκής για την επίτευξη φυσιολογικής σύλληψης. Παρ'όλα αυτά, σύλληψη μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα και εάν α αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι χαμηλότερος, υπό τον όρο ότι η γυναίκα έχει φυσιολογικά επίπεδα γονιμότητας. Το δείγμα σπέρματος θα πρέπει να περιέχει παραπάνω από 50% κινητών σπερματοζωαρίων. Σε περιπτώσεις όπου ο όγκος του σπέρματος είναι χαμηλότερος, οι μέθοδοι εξωσωματικής θεραπείας (IVF) ή μικρογονιμοποίησης (ICSI) ενδεχομένως να κριθούν απαραίτητες. ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΕΣ ΩΟΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Μία στις πέντε γυναίκες έχουν μικρές κύστες στις ωοθήκες τους. Για τις περισσότερες γυναίκες το φαινόμενο αυτό δεν αποτελεί μια ανησυχητική κατάσταση, αλλά σε μερικές γυναίκες μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, ακόμα και υπογονιμότητα, γνωστή και ως το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). Σε γυναίκες οι οποίες πάσχουν από πολυκυστικές ωοθήκες συχνά παρατηρούνται κύστες δύο φορές περισσότερες από το κανονικό, το μέγεθος των οποίων μπορεί να είναι αυτό ενός αρακά, μέχρι αυτό μιας μπίλιας. Οι πολυκυστικές ωοθήκες μπορούν να διαγνωστούν εύκολα με κολπικό ή κοιλιακό υπέρηχο. Οι πολυκυστικές ωοθήκες μπορούν επίσης να διαγνωστούν εάν οι αιματολογικές εξετάσεις παρουσιάσουν αλλαγές στα ορμονικά επίπεδα. Οι ωοθήκες αποτυγχάνουν να παράγουν γυναικείες ορμόνες, οιστρογόνα και προγεστερόνη στις σωστές αναλογίες. Οι ωοθήκες μπορεί επίσης να εκκρίνουν μη φυσιολογικά, υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης, τα οποία δημιουργούν υπερβολική τριχοφυία. Τα συμπτώματα των πολυκυστικών ωοθηκών περιλαμβάνουν: προβλήματα στην περίοδο, δερματικά προβλήματα π.χ ακμή, υπερβολική τριχοφυία, παχυσαρκία, αποβολή και υπογονιμότητα. ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ενδομητρίωση επηρεάζει μια στις δέκα γυναίκες κατά την διάρκεια της αναπαραγωγικής τους ηλικίας. Πρόκειται για μια συνηθισμένη γυναικολογική διαταραχή που επηρεάζει το 30% των γυναικών που επισκέπτονται γυναικολογικές κλινικές. Μπορεί να προκαλέσει σφοδρό πόνο, να επηρεάσει σοβαρά την καθημερινή ζωή μίας γυναίκας, καθώς και να προκαλέσει υπογονιμότητα. Η ενδομητρίωση είναι μία νόσος κατά την οποία κάποια ενδομητριακά κύτταρα, αναπτύσσονται σε σημεία έξω από το εσωτερικό της μήτρας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο έκτοπος ενδομητρικός ιστός αναπτύσσεται στην περιοχή των ωοθηκών, των σαλπίγγων και του περιτόναιου. Η ενδομητρίωση μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως μια μεγάλη σοκολατοειδής κύστη. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η ενδομητρίωση παρουσιάζεται σε άλλα μέρη του σώματος όπως οι πνεύμονες και τα νεφρά. Η νόσος αυτή δεν είναι κακοήθης και δεν οδηγεί στον καρκίνο. Συχνά ονομάζεται η αρρώστια των γυναικών "καριέρας", καθώς ξεκινάει προς το τέλος της δεύτερης δεκαετίας ζωής των γυναικών και παρουσιάζεται συνήθως σε εκείνες οι οποίες δεν έχουν αποκτήσει παιδιά. ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Τα ινομυώματα αναπτύσσονται από τα μαλακά μυώδη κύτταρα της μήτρας και μπορεί να επεκταθούν στα εξωτερικά ή εσωτερικά τοιχώματα της μήτρας. Τα ινομυώματα μπορεί να επηρεάσουν μία εγκυμοσύνη ποικιλοτρόπως. Αυτά που αναπτύσσονται στα εσωτερικά τοιχώματα της μήτρας μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στην ενδομητρική κοιλότητα, δημιουργώντας δυσκολία στο γονιμοποιημένο ωάριο να προσκολληθεί στα τοιχώματα της μήτρας. Τα ινομυώματα που αναπτύσσονται στα εξωτερικά τοιχώματα της μήτρας μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά μία πιθανή εγκυμοσύνη συμπιέζοντας ή βουλώνοντας τις σάλπιγγες, εμποδίζοντας έτσι το σπέρμα να βρει το ωάριο. ΑΝΕΞΗΓΗΤΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Ανεξήγητη υπογονιμότητα αποκαλείται η αποτυχία να προσδιοριστεί μια σαφής αιτία για την πρόκληση υπογονιμότητας ύστερα από έναν πλήρη έλεγχο και των δύο συντρόφων. Κατά προσέγγιση, το 15% των περιπτώσεων υπογονιμότητας είναι ανεξήγητης αιτιολογίας. Η διάγνωση της ανεξήγητης υπογονιμότητας δεν είναι ακριβής εκτός εάν έχει διεξαχθεί λαπαροσκόπηση, ώστε να αποκλεισθεί η περίπτωση ύπαρξης νόσων όπως η ενδομητρίωση και των συμφύσεων. Η ανεξήγητη υπογονιμότητα μπορεί να έχει σχέση με την δυσλειτουργία των ωαρίων και του σπέρματος και πολλές από αυτές τις παθήσεις μπορούν να θεραπευτούν επιτυχώς μέσω εξωσωματικής θεραπείας και άλλων σχετικών αγωγών.

Διάγνωση Υπογονιμότητας ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΤΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διαπίστωση προβλήματος σύλληψης μπορεί να είναι μια πολύ επίπονη εμπειρία. Ακόμα και αν είστε ένα φυσιολογικά γόνιμο ζευγάρι, περίπου 25 ετών, το οποίο έχει τακτική σεξουαλική επαφή, έχετε μόνο μια στις τέσσερις φορές πιθανότητα να συλλάβετε κάθε μήνα. Ένα στα έξι ζευγάρια παρουσιάζει πρόβλημα στο να συλλάβει παιδί, ενώ ένα στα δέκα χρειάζεται ιατρική βοήθεια. Για κάποια ζευγάρια, αυτό μπορεί να σημαίνει επιβοηθούμενες θεραπείες σύλληψης. Εάν έχετε σεξουαλική επαφή χωρίς προστασία, είστε και οι δύο κάτω από 30 ετών και δεν έχετε επιτύχει εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια των πρώτων 12 μηνών προσπάθειας, τότε θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια. Η γυναικεία γονιμότητα αρχίζει να μειώνεται μετά την ηλικία των 30 ετών και επιδεινώνεται από την ηλικία των 35 ετών. Για το λόγο αυτό, εάν είστε 35 ετών και άνω θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικευμένο σε θέματα γονιμότητας γιατρό ύστερα από 6 μήνες προσπάθειας. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΙΘΑΝΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ; Η παρακάτω λίστα αποτελείται από τις συχνότερες διαταραχές, που μπορεί να οδηγήσουν στην γυναικεία υπογονιμότητα: Ορμονικές διαταραχές, έλλειψη ωορρηξίας, κατεστραμμένες ή βουλωμένες σάλπιγγες, ενδομητρίωση, ανεπαρκής τραχηλική βλέννα, αντισπερμικά αντισώματα, αποτυχία του εμβρύου να συγκολληθεί στη μήτρα, ινομυώματα, πρόωρη εμμηνόπαυση, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, συμφύσεις από προηγούμενες εγχειρήσεις και φλεγμονές των αναπαραγωγικών οργάνων όπως πυελική φλεγμονή (PID), η οποία μπορεί να προκλήθηκε από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα όπως τα χλαμύδια και η βλεννόρροια. Διαταραχές που μπορεί να προκαλέσουν ανδρική υπογονιμότητα: Χαμηλός αριθμός σπέρματος (λιγότερο απο 20 εκατομμύρια σπερματοζωαρίων ανά ml σπέρματος), χαμηλός όγκος σπέρματος (προκαλείται από μηχανική απόφραξη ή από την απουσία των απαγωγών αγγείων του σπέρματος), χαμηλή κινητικότητα σπέρματος (ανικανότητα του σπέρματος να προχωρήσει ικανοποιητικά ώστε να συναντήσει το ωάριο για γονιμοποίηση), ανώμαλη μορφολογία σπερματοζωαρίου με αποτέλεσμα την ανικανότητα γονιμοποίησης του ωαρίου, χαμηλός αριθμός φυσιολογικού σπέρματος, ανυπαρξία σπέρματος και ανικανότητα ή αποτυχία εκσπερμάτωσης. ΩΣ ΓΥΝΑΙΚΑ, ΤΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ; Οι εξετάσεις υπογονιμότητας που απαιτούνται είναι άμεσα εξαρτώμενες από την πολυπλοκότητα του προβλήματος. Κάποιες συνηθισμένες διαγνωστικές εξετάσεις οι οποίες γίνονται είναι: 1. Αιματολογικές εξετάσεις Οι αιματολογικές εξετάσεις γίνονται ώστε να ελεγχθούν τα επίπεδα των ορμονών σας. Τα επίπεδα των ορμονών FSH και LH μετριούνται στην αρχή του κύκλου σας και δίνουν ένα δείγμα της ποσότητας και της ποιότητας των ωαρίων που ωριμάζουν στις ωοθήκες σας. Η προγεστερόνη μετριέται την 21η μέρα του κύκλου σας για να αξιολογηθεί κατά πόσο έχετε φυσιολογική ωορρηξία. Τα επίπεδα της προλακτίνης, των οιστρογόνων, των ανδρογόνων και του θυρεοειδούς μπορεί επίσης να εξετασθούν. 2. Υπέρηχος Οι υπερηχογράφημα γίνεται για να εξετασθεί η υγεία των ωοθηκών σας, της μήτρας, και της ανάπτυξης των ωοθυλακίων ώστε να αποκλεισθούν τυχόν γυναικολογικές ανωμαλίες. 3. Εξέταση Τραχηλικής Βλέννας Μετά από Επαφή (Post-coital test) Αυτό το τέστ γίνεται για να εξεταστεί εάν η τραχηλική βλέννα γίνεται διαυγής και πιο δεκτική στο σπέρμα που θέλει να φθάσει μέχρι τις σάλπιγγες. Θα πρέπει να έρθετε σε επαφή 12-24 ώρες πριν να επισκεφτείτε την κλινική για την εξέταση. Το τραχηλικό δείγμα θα εξεταστεί σε μικροσκόπιο για τυχόν ύπαρξη σπέρματος. Ο αριθμός του σπέρματος θα μετρηθεί και θα αξιολογηθεί το επίπεδο της δραστηριότητάς του. 4. Υστεροσαλπιγγογραφία (HSG) Η υστεροσαλπιγγογραφία είναι μια ακτινογραφία της μήτρας και των σαλπίγγων. Μία σκιαγραφική ουσία εκχύνεται στην μήτρα και παρατηρείται μέσω μιας οθόνης ακτινοσκοπήσεων κατά πόσο οι σάλπιγγες είναι διαβατές ή έχουν υποστεί ζημιά. 5. Λαπαροσκόπηση Πρόκειται για μία ελαφριά χειρουργική επέμβαση η οποία επιτρέπει την άμεση εξέταση των ωοθηκών, της μήτρας και των σαλπίγγων ώστε να ανιχνευθεί και να αντιμετωπισθεί κάποιο πιθανό πρόβλημα. Η διαδικασία διενεργείται υπό γενική αναισθησία. Ο χειρούργος δημιουργεί μία μικρή τομή περίπου μισού εκ. κάτω από τον αφαλό από την οποία θα περάσει το λαπαροσκόπιο, ώστε να διαπιστώσει κατά πόσο οι σάλπιγγες είναι υγιείς. Το λαπαροσκόπιο είναι μια κάμερα ειδικά τροποποιημένη η οποία περνάει μέσα στην κοιλιά και δίνει μία καθαρή εικόνα των οργάνων και του πιθανού προβλήματος Επίσης, επιτρέπει στον χειρούργο να αποφασίσει εάν περαιτέρω χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη ή εάν απαιτείται εξωσωματική γονιμοποίηση και γενικά ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος. 6. Υστεροσκόπηση Αυτή η χειρουργική διαδικασία επιτρέπει την άμεση εξέταση της κοιλότητας της μήτρας με τηλεσκόπιο. Έτσι, πιθανοί πολύποδες ή συμφύσεις μπορεί να ανιχνευθούν και εφόσον κριθεί απαραίτητο, να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της ίδιας εξέτασης. ΩΣ ΑΝΤΡΑΣ, ΤΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ; 1. Ανάλυση σπέρματος Μια εξέταση σπέρματος πραγματοποιείται από ένα δείγμα πρόσφατου σπέρματος. Το δείγμα σπέρματος θα εξεταστεί ως προς τον αριθμό των σπερματοζωαρίων ανά χιλιοστόλιτρο, την κινητικότητα τους και το ποσοστό των σπερματοζωαρίων με ανώμαλη μορφολογία. Το σπέρμα θα εξεταστεί επίσης για αντισπερμικά αντισώματα, τα οποία προκαλούν συγκόλληση των σπερματοζωαρίων, με αποτέλεσμα να χάνουν την κινητικότητα τους. Μια μέτρηση περίπου 20 εκατομμυρίων σπερματοζωαρίων ανά ml, θεωρείται επαρκής για την επίτευξη φυσιολογικής σύλληψης. Παρ'όλα αυτά, σύλληψη μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα και εάν α αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι χαμηλότερος, υπό τον όρο ότι η γυναίκα έχει φυσιολογικά επίπεδα γονιμότητας. Το δείγμα σπέρματος θα πρέπει να περιέχει παραπάνω από 50% κινητών σπερματοζωαρίων. Σε περιπτώσεις όπου ο όγκος του σπέρματος είναι χαμηλότερος, οι μέθοδοι εξωσωματικής θεραπείας (IVF) ή μικρογονιμοποίησης (ICSI) ενδεχομένως να κριθούν απαραίτητες. ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΕΣ ΩΟΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Μία στις πέντε γυναίκες έχουν μικρές κύστες στις ωοθήκες τους. Για τις περισσότερες γυναίκες το φαινόμενο αυτό δεν αποτελεί μια ανησυχητική κατάσταση, αλλά σε μερικές γυναίκες μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, ακόμα και υπογονιμότητα, γνωστή και ως το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). Σε γυναίκες οι οποίες πάσχουν από πολυκυστικές ωοθήκες συχνά παρατηρούνται κύστες δύο φορές περισσότερες από το κανονικό, το μέγεθος των οποίων μπορεί να είναι αυτό ενός αρακά, μέχρι αυτό μιας μπίλιας. Οι πολυκυστικές ωοθήκες μπορούν να διαγνωστούν εύκολα με κολπικό ή κοιλιακό υπέρηχο. Οι πολυκυστικές ωοθήκες μπορούν επίσης να διαγνωστούν εάν οι αιματολογικές εξετάσεις παρουσιάσουν αλλαγές στα ορμονικά επίπεδα. Οι ωοθήκες αποτυγχάνουν να παράγουν γυναικείες ορμόνες, οιστρογόνα και προγεστερόνη στις σωστές αναλογίες. Οι ωοθήκες μπορεί επίσης να εκκρίνουν μη φυσιολογικά, υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης, τα οποία δημιουργούν υπερβολική τριχοφυία. Τα συμπτώματα των πολυκυστικών ωοθηκών περιλαμβάνουν: προβλήματα στην περίοδο, δερματικά προβλήματα π.χ ακμή, υπερβολική τριχοφυία, παχυσαρκία, αποβολή και υπογονιμότητα. ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ενδομητρίωση επηρεάζει μια στις δέκα γυναίκες κατά την διάρκεια της αναπαραγωγικής τους ηλικίας. Πρόκειται για μια συνηθισμένη γυναικολογική διαταραχή που επηρεάζει το 30% των γυναικών που επισκέπτονται γυναικολογικές κλινικές. Μπορεί να προκαλέσει σφοδρό πόνο, να επηρεάσει σοβαρά την καθημερινή ζωή μίας γυναίκας, καθώς και να προκαλέσει υπογονιμότητα. Η ενδομητρίωση είναι μία νόσος κατά την οποία κάποια ενδομητριακά κύτταρα, αναπτύσσονται σε σημεία έξω από το εσωτερικό της μήτρας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο έκτοπος ενδομητρικός ιστός αναπτύσσεται στην περιοχή των ωοθηκών, των σαλπίγγων και του περιτόναιου. Η ενδομητρίωση μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως μια μεγάλη σοκολατοειδής κύστη. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η ενδομητρίωση παρουσιάζεται σε άλλα μέρη του σώματος όπως οι πνεύμονες και τα νεφρά. Η νόσος αυτή δεν είναι κακοήθης και δεν οδηγεί στον καρκίνο. Συχνά ονομάζεται η αρρώστια των γυναικών "καριέρας", καθώς ξεκινάει προς το τέλος της δεύτερης δεκαετίας ζωής των γυναικών και παρουσιάζεται συνήθως σε εκείνες οι οποίες δεν έχουν αποκτήσει παιδιά. ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Τα ινομυώματα αναπτύσσονται από τα μαλακά μυώδη κύτταρα της μήτρας και μπορεί να επεκταθούν στα εξωτερικά ή εσωτερικά τοιχώματα της μήτρας. Τα ινομυώματα μπορεί να επηρεάσουν μία εγκυμοσύνη ποικιλοτρόπως. Αυτά που αναπτύσσονται στα εσωτερικά τοιχώματα της μήτρας μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στην ενδομητρική κοιλότητα, δημιουργώντας δυσκολία στο γονιμοποιημένο ωάριο να προσκολληθεί στα τοιχώματα της μήτρας. Τα ινομυώματα που αναπτύσσονται στα εξωτερικά τοιχώματα της μήτρας μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά μία πιθανή εγκυμοσύνη συμπιέζοντας ή βουλώνοντας τις σάλπιγγες, εμποδίζοντας έτσι το σπέρμα να βρει το ωάριο. ΑΝΕΞΗΓΗΤΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Ανεξήγητη υπογονιμότητα αποκαλείται η αποτυχία να προσδιοριστεί μια σαφής αιτία για την πρόκληση υπογονιμότητας ύστερα από έναν πλήρη έλεγχο και των δύο συντρόφων. Κατά προσέγγιση, το 15% των περιπτώσεων υπογονιμότητας είναι ανεξήγητης αιτιολογίας. Η διάγνωση της ανεξήγητης υπογονιμότητας δεν είναι ακριβής εκτός εάν έχει διεξαχθεί λαπαροσκόπηση, ώστε να αποκλεισθεί η περίπτωση ύπαρξης νόσων όπως η ενδομητρίωση και των συμφύσεων. Η ανεξήγητη υπογονιμότητα μπορεί να έχει σχέση με την δυσλειτουργία των ωαρίων και του σπέρματος και πολλές από αυτές τις παθήσεις μπορούν να θεραπευτούν επιτυχώς μέσω εξωσωματικής θεραπείας και άλλων σχετικών αγωγών.

Διάγνωση Υπογονιμότητας ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΤΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διαπίστωση προβλήματος σύλληψης μπορεί να είναι μια πολύ επίπονη εμπειρία. Ακόμα και αν είστε ένα φυσιολογικά γόνιμο ζευγάρι, περίπου 25 ετών, το οποίο έχει τακτική σεξουαλική επαφή, έχετε μόνο μια στις τέσσερις φορές πιθανότητα να συλλάβετε κάθε μήνα. Ένα στα έξι ζευγάρια παρουσιάζει πρόβλημα στο να συλλάβει παιδί, ενώ ένα στα δέκα χρειάζεται ιατρική βοήθεια. Για κάποια ζευγάρια, αυτό μπορεί να σημαίνει επιβοηθούμενες θεραπείες σύλληψης. Εάν έχετε σεξουαλική επαφή χωρίς προστασία, είστε και οι δύο κάτω από 30 ετών και δεν έχετε επιτύχει εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια των πρώτων 12 μηνών προσπάθειας, τότε θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια. Η γυναικεία γονιμότητα αρχίζει να μειώνεται μετά την ηλικία των 30 ετών και επιδεινώνεται από την ηλικία των 35 ετών. Για το λόγο αυτό, εάν είστε 35 ετών και άνω θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικευμένο σε θέματα γονιμότητας γιατρό ύστερα από 6 μήνες προσπάθειας. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΙΘΑΝΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ; Η παρακάτω λίστα αποτελείται από τις συχνότερες διαταραχές, που μπορεί να οδηγήσουν στην γυναικεία υπογονιμότητα: Ορμονικές διαταραχές, έλλειψη ωορρηξίας, κατεστραμμένες ή βουλωμένες σάλπιγγες, ενδομητρίωση, ανεπαρκής τραχηλική βλέννα, αντισπερμικά αντισώματα, αποτυχία του εμβρύου να συγκολληθεί στη μήτρα, ινομυώματα, πρόωρη εμμηνόπαυση, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, συμφύσεις από προηγούμενες εγχειρήσεις και φλεγμονές των αναπαραγωγικών οργάνων όπως πυελική φλεγμονή (PID), η οποία μπορεί να προκλήθηκε από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα όπως τα χλαμύδια και η βλεννόρροια. Διαταραχές που μπορεί να προκαλέσουν ανδρική υπογονιμότητα: Χαμηλός αριθμός σπέρματος (λιγότερο απο 20 εκατομμύρια σπερματοζωαρίων ανά ml σπέρματος), χαμηλός όγκος σπέρματος (προκαλείται από μηχανική απόφραξη ή από την απουσία των απαγωγών αγγείων του σπέρματος), χαμηλή κινητικότητα σπέρματος (ανικανότητα του σπέρματος να προχωρήσει ικανοποιητικά ώστε να συναντήσει το ωάριο για γονιμοποίηση), ανώμαλη μορφολογία σπερματοζωαρίου με αποτέλεσμα την ανικανότητα γονιμοποίησης του ωαρίου, χαμηλός αριθμός φυσιολογικού σπέρματος, ανυπαρξία σπέρματος και ανικανότητα ή αποτυχία εκσπερμάτωσης. ΩΣ ΓΥΝΑΙΚΑ, ΤΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ; Οι εξετάσεις υπογονιμότητας που απαιτούνται είναι άμεσα εξαρτώμενες από την πολυπλοκότητα του προβλήματος. Κάποιες συνηθισμένες διαγνωστικές εξετάσεις οι οποίες γίνονται είναι: 1. Αιματολογικές εξετάσεις Οι αιματολογικές εξετάσεις γίνονται ώστε να ελεγχθούν τα επίπεδα των ορμονών σας. Τα επίπεδα των ορμονών FSH και LH μετριούνται στην αρχή του κύκλου σας και δίνουν ένα δείγμα της ποσότητας και της ποιότητας των ωαρίων που ωριμάζουν στις ωοθήκες σας. Η προγεστερόνη μετριέται την 21η μέρα του κύκλου σας για να αξιολογηθεί κατά πόσο έχετε φυσιολογική ωορρηξία. Τα επίπεδα της προλακτίνης, των οιστρογόνων, των ανδρογόνων και του θυρεοειδούς μπορεί επίσης να εξετασθούν. 2. Υπέρηχος Οι υπερηχογράφημα γίνεται για να εξετασθεί η υγεία των ωοθηκών σας, της μήτρας, και της ανάπτυξης των ωοθυλακίων ώστε να αποκλεισθούν τυχόν γυναικολογικές ανωμαλίες. 3. Εξέταση Τραχηλικής Βλέννας Μετά από Επαφή (Post-coital test) Αυτό το τέστ γίνεται για να εξεταστεί εάν η τραχηλική βλέννα γίνεται διαυγής και πιο δεκτική στο σπέρμα που θέλει να φθάσει μέχρι τις σάλπιγγες. Θα πρέπει να έρθετε σε επαφή 12-24 ώρες πριν να επισκεφτείτε την κλινική για την εξέταση. Το τραχηλικό δείγμα θα εξεταστεί σε μικροσκόπιο για τυχόν ύπαρξη σπέρματος. Ο αριθμός του σπέρματος θα μετρηθεί και θα αξιολογηθεί το επίπεδο της δραστηριότητάς του. 4. Υστεροσαλπιγγογραφία (HSG) Η υστεροσαλπιγγογραφία είναι μια ακτινογραφία της μήτρας και των σαλπίγγων. Μία σκιαγραφική ουσία εκχύνεται στην μήτρα και παρατηρείται μέσω μιας οθόνης ακτινοσκοπήσεων κατά πόσο οι σάλπιγγες είναι διαβατές ή έχουν υποστεί ζημιά. 5. Λαπαροσκόπηση Πρόκειται για μία ελαφριά χειρουργική επέμβαση η οποία επιτρέπει την άμεση εξέταση των ωοθηκών, της μήτρας και των σαλπίγγων ώστε να ανιχνευθεί και να αντιμετωπισθεί κάποιο πιθανό πρόβλημα. Η διαδικασία διενεργείται υπό γενική αναισθησία. Ο χειρούργος δημιουργεί μία μικρή τομή περίπου μισού εκ. κάτω από τον αφαλό από την οποία θα περάσει το λαπαροσκόπιο, ώστε να διαπιστώσει κατά πόσο οι σάλπιγγες είναι υγιείς. Το λαπαροσκόπιο είναι μια κάμερα ειδικά τροποποιημένη η οποία περνάει μέσα στην κοιλιά και δίνει μία καθαρή εικόνα των οργάνων και του πιθανού προβλήματος Επίσης, επιτρέπει στον χειρούργο να αποφασίσει εάν περαιτέρω χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη ή εάν απαιτείται εξωσωματική γονιμοποίηση και γενικά ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος. 6. Υστεροσκόπηση Αυτή η χειρουργική διαδικασία επιτρέπει την άμεση εξέταση της κοιλότητας της μήτρας με τηλεσκόπιο. Έτσι, πιθανοί πολύποδες ή συμφύσεις μπορεί να ανιχνευθούν και εφόσον κριθεί απαραίτητο, να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της ίδιας εξέτασης. ΩΣ ΑΝΤΡΑΣ, ΤΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ; 1. Ανάλυση σπέρματος Μια εξέταση σπέρματος πραγματοποιείται από ένα δείγμα πρόσφατου σπέρματος. Το δείγμα σπέρματος θα εξεταστεί ως προς τον αριθμό των σπερματοζωαρίων ανά χιλιοστόλιτρο, την κινητικότητα τους και το ποσοστό των σπερματοζωαρίων με ανώμαλη μορφολογία. Το σπέρμα θα εξεταστεί επίσης για αντισπερμικά αντισώματα, τα οποία προκαλούν συγκόλληση των σπερματοζωαρίων, με αποτέλεσμα να χάνουν την κινητικότητα τους. Μια μέτρηση περίπου 20 εκατομμυρίων σπερματοζωαρίων ανά ml, θεωρείται επαρκής για την επίτευξη φυσιολογικής σύλληψης. Παρ'όλα αυτά, σύλληψη μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα και εάν α αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι χαμηλότερος, υπό τον όρο ότι η γυναίκα έχει φυσιολογικά επίπεδα γονιμότητας. Το δείγμα σπέρματος θα πρέπει να περιέχει παραπάνω από 50% κινητών σπερματοζωαρίων. Σε περιπτώσεις όπου ο όγκος του σπέρματος είναι χαμηλότερος, οι μέθοδοι εξωσωματικής θεραπείας (IVF) ή μικρογονιμοποίησης (ICSI) ενδεχομένως να κριθούν απαραίτητες. ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΕΣ ΩΟΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Μία στις πέντε γυναίκες έχουν μικρές κύστες στις ωοθήκες τους. Για τις περισσότερες γυναίκες το φαινόμενο αυτό δεν αποτελεί μια ανησυχητική κατάσταση, αλλά σε μερικές γυναίκες μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, ακόμα και υπογονιμότητα, γνωστή και ως το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). Σε γυναίκες οι οποίες πάσχουν από πολυκυστικές ωοθήκες συχνά παρατηρούνται κύστες δύο φορές περισσότερες από το κανονικό, το μέγεθος των οποίων μπορεί να είναι αυτό ενός αρακά, μέχρι αυτό μιας μπίλιας. Οι πολυκυστικές ωοθήκες μπορούν να διαγνωστούν εύκολα με κολπικό ή κοιλιακό υπέρηχο. Οι πολυκυστικές ωοθήκες μπορούν επίσης να διαγνωστούν εάν οι αιματολογικές εξετάσεις παρουσιάσουν αλλαγές στα ορμονικά επίπεδα. Οι ωοθήκες αποτυγχάνουν να παράγουν γυναικείες ορμόνες, οιστρογόνα και προγεστερόνη στις σωστές αναλογίες. Οι ωοθήκες μπορεί επίσης να εκκρίνουν μη φυσιολογικά, υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης, τα οποία δημιουργούν υπερβολική τριχοφυία. Τα συμπτώματα των πολυκυστικών ωοθηκών περιλαμβάνουν: προβλήματα στην περίοδο, δερματικά προβλήματα π.χ ακμή, υπερβολική τριχοφυία, παχυσαρκία, αποβολή και υπογονιμότητα. ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ενδομητρίωση επηρεάζει μια στις δέκα γυναίκες κατά την διάρκεια της αναπαραγωγικής τους ηλικίας. Πρόκειται για μια συνηθισμένη γυναικολογική διαταραχή που επηρεάζει το 30% των γυναικών που επισκέπτονται γυναικολογικές κλινικές. Μπορεί να προκαλέσει σφοδρό πόνο, να επηρεάσει σοβαρά την καθημερινή ζωή μίας γυναίκας, καθώς και να προκαλέσει υπογονιμότητα. Η ενδομητρίωση είναι μία νόσος κατά την οποία κάποια ενδομητριακά κύτταρα, αναπτύσσονται σε σημεία έξω από το εσωτερικό της μήτρας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο έκτοπος ενδομητρικός ιστός αναπτύσσεται στην περιοχή των ωοθηκών, των σαλπίγγων και του περιτόναιου. Η ενδομητρίωση μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως μια μεγάλη σοκολατοειδής κύστη. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η ενδομητρίωση παρουσιάζεται σε άλλα μέρη του σώματος όπως οι πνεύμονες και τα νεφρά. Η νόσος αυτή δεν είναι κακοήθης και δεν οδηγεί στον καρκίνο. Συχνά ονομάζεται η αρρώστια των γυναικών "καριέρας", καθώς ξεκινάει προς το τέλος της δεύτερης δεκαετίας ζωής των γυναικών και παρουσιάζεται συνήθως σε εκείνες οι οποίες δεν έχουν αποκτήσει παιδιά. ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Τα ινομυώματα αναπτύσσονται από τα μαλακά μυώδη κύτταρα της μήτρας και μπορεί να επεκταθούν στα εξωτερικά ή εσωτερικά τοιχώματα της μήτρας. Τα ινομυώματα μπορεί να επηρεάσουν μία εγκυμοσύνη ποικιλοτρόπως. Αυτά που αναπτύσσονται στα εσωτερικά τοιχώματα της μήτρας μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στην ενδομητρική κοιλότητα, δημιουργώντας δυσκολία στο γονιμοποιημένο ωάριο να προσκολληθεί στα τοιχώματα της μήτρας. Τα ινομυώματα που αναπτύσσονται στα εξωτερικά τοιχώματα της μήτρας μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά μία πιθανή εγκυμοσύνη συμπιέζοντας ή βουλώνοντας τις σάλπιγγες, εμποδίζοντας έτσι το σπέρμα να βρει το ωάριο. ΑΝΕΞΗΓΗΤΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Ανεξήγητη υπογονιμότητα αποκαλείται η αποτυχία να προσδιοριστεί μια σαφής αιτία για την πρόκληση υπογονιμότητας ύστερα από έναν πλήρη έλεγχο και των δύο συντρόφων. Κατά προσέγγιση, το 15% των περιπτώσεων υπογονιμότητας είναι ανεξήγητης αιτιολογίας. Η διάγνωση της ανεξήγητης υπογονιμότητας δεν είναι ακριβής εκτός εάν έχει διεξαχθεί λαπαροσκόπηση, ώστε να αποκλεισθεί η περίπτωση ύπαρξης νόσων όπως η ενδομητρίωση και των συμφύσεων. Η ανεξήγητη υπογονιμότητα μπορεί να έχει σχέση με την δυσλειτουργία των ωαρίων και του σπέρματος και πολλές από αυτές τις παθήσεις μπορούν να θεραπευτούν επιτυχώς μέσω εξωσωματικής θεραπείας και άλλων σχετικών αγωγών.

Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ Ο γυναικείος παράγοντας ευθύνεται για το 35% των υπογόνιμων ζευγαριών. Τα αίτια διακρίνονται σε : Μορφολειτουργικά, Ενδοκρινολογικά, Παθολογικά, Ανοσολογικά, Γενετικά. Πρέπει να γίνουν εξετάσεις προκειμένου να καθοριστεί η αιτία της υπογονιμότητας. Η αντιμετώπιση των περιστατικών γίνεται με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων. ART (Assisted Reproductive Techniques) : Τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Ιστορική αναδρομή Πρώτη in vitro γονιμοποίηση ανθρώπινων ωοκυττάρων από τον Edwards και τους συνεργάτες του το 1969. Γέννηση του πρώτου «παιδιού του σωλήνα», Louise Brown από την ομάδα των Steptoe και Edwards το 1978. IVF (In Vitro Fertilization) : Εξωσωματική Γονιμοποίηση. Είναι μια μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, κατά την οποία η γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο γίνεται στο εργαστήριο, και κατόπιν ο ζυγώτης μεταφέρεται στη μήτρα. Ενδείξεις για εξωσωματική γονιμοποίηση Α. Ενδείξεις από το γυναικείο παράγοντα : Προβλήματα σαλπίγγων (Βλάβες σαλπίγγων μη επιδεχόμενες χειρουργείου, Αποτυχία μικροχειρουργικής επέμβασης, Αφαίρεση σαλπίγγων λόγω εξωμητρίου κυήσεως), Προβλήματα ωοθηκών (βαριά προβλήματα ανωορρηξίας), Ενδομητρίωση Β. Ενδείξεις από τον ανδρικό παράγοντα : Ολιγοσπερμία, Μικρή κινητικότητα, Ανώμαλη μορφολογία, Αντισπερματικά αντισώματα, Αζωοσπερμία, Διαταραχές στύσης Γ. Ενδείξεις και από τους δύο : Ηλικία, Αποτυχία απλών μεθόδων τεχνητής αναπαραγωγής για αντιμετώπιση προβλημάτων ενός εκ των δύο, Αγνώστου αιτιολογίας υπογονιμότητα που δεν ευοδώθηκε με απλές μεθόδους, Κληρονομικές παθήσεις για τις οποίες πρέπει να γίνει προεμφυτευτική διάγνωση, Δωρεές γαμετών Δ. Πρόβλημα τραχηλικής βλέννης Ε. Θεραπεία για καρκίνο (Κατάψυξη εμβρύων πριν την έναρξη ακτινοβολιών ή χημειοθεραπείας) Στάδια της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Διέγερση των Ωοθηκών Ωοληψία Γονιμοποίηση – Υποβοηθούμενη Εκκόλαψη (Assisted Hatching) Εμβρυομεταφορά ICSI (Intracytoplasmic sperm injection) : Ενδοωαριακή ένεση σπερματοζωαρίου ή μικρογονιμοποίηση. Είναι μια τεχνική που επιστρατεύεται προκειμένου την επιτυχή γονιμοποίηση σε περίπτωση σοβαρής ολιγοασθενοσπερμίας. Ενδείξεις για ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου (ICSI) : Ιστορικό αποτυχίας γονιμοποιήσεως των ωαρίων ή χαμηλό ποσοστό γονιμοποιήσεως σε προηγούμενες προσπάθειες. Το σπέρμα μετά την ειδική επεξεργασία δεν περιέχει περισσότερα από 1 εκατομμύριο κινητά σπερματοζωάρια Παρατηρείται σοβαρό πρόβλημα συγκόλλησης των σπερματοζωαρίων Υπάρχει χρόνια φλεγμονή στο σπέρμα που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία με αντιβιοτικά Γλομποζωοσπερμία: απουσία ακροσώματος, αδυναμία διάβασης της διαφανούς ζώνης Ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου (Μέθοδος ICSI) Άλλες τεχνικές για επιτυχή γονιμοποίηση σε περίπτωση σοβαρής ολιγοασθενοσπερμίας (Μικροχειρισμοί στους γαμέτες) ZD: Τρύπημα της ζώνης (Zona Drilling) PZD: Μερική εκτομή της ζώνης (Partial Zonal Dissection) SUZI: Τοποθέτηση σπερματοζωαρίων κάτω από τη ζώνη (Subzonal Sperm Injection) Άλλες τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής GIFT: Σαλπιγγική μεταφορά γαμετών ZIFT: Σαλπιγγική μεταφορά ζυγωτών IUI: Σπερματέγχυση Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα των τεχνικών Προβλήματα που προκύπτουν Πιθανές λύσεις στο μέλλον Ποσοστά Επιτυχίας Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση - Preimplantation Genetic Diagnosis (PGD) Εξαιτίας των μεθόδων που αναπτύχθηκαν για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας προέκυψε η ανάγκη ελέγχου του ζυγώτη. Αυτός ο έλεγχος γίνεται με τη διαδικασία του PGD (Preimplantation Genetic Diagnosis- Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση). Τί είναι : Μια κλινική διαγνωστική μέθοδος Πού εφαρμόζεται : Σε γόνιμα ζευγάρια με αυξημένο αναπαραγωγικό κίνδυνο και σε υπογόνιμα όταν υπάρχει υποψία ανευπλοειδίας Τί ελέγχει : Γενετικές ανωμαλίες Στόχος : Η εμφύτευση μόνο των υγιών εμβρύων και η βελτίωση των αποτελεσμάτων της IVF. Ενδείξεις για PGD Αμφότεροι οι σύζυγοι φέρουν την ίδια αυτοσωμική υπολειπόμενη γενετική διαταραχή Το θήλυ άτομο φέρει μια φυλοσύνδετη υπολειπόμενη διαταραχή Ο ένας εκ των δύο συζύγων φέρει μία ισοζυγισμένη χρωμοσωμική μετάθεση Η μητέρα είναι άνω των 38 ετών Ζευγάρια που βρίσκονται σε αναπαραγωγικό κίνδυνο και παρουσιάζουν προβλήματα γονιμότητας Ζευγάρια με επαναλαμβανόμενες αποβολές / διακοπές κύησης λόγω ασθένειας του εμβρύου Ζευγάρια με ηθικούς / θρησκευτικούς ενδοιασμούς ως προς το ενδεχόμενο διακοπής κύησης λόγω ασθένειας του εμβρύου Περιπτώσεις ανδρικής στειρότητας λόγω έλλειψης σπερματικού πόρου, κατάσταση σχετιζόμενη με την ινοκυστική νόσο. Η προεμφυτευτική διάγνωση μπορεί να εφαρμοστεί σε 3 ομάδες γενετικών νόσων : Μονογονιδιακά νοσήματα, Φυλοσύνδετα νοσήματα, Χρωμοσωμικές ανωμαλίες Τεχνικές λήψης υλικού για PGD Διάτρηση της Διαφανούς Ζώνης Βιοψία πολικών σωματίων Βιοψία στο στάδιο της αυλάκωσης Βιοψία στο στάδιο της βλαστοκύστης Τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο του γενετικού υλικού που λαμβάνεται : FISH (Fluorescent in situ Hybridisation - Φθορίζων in situ Υβριδισμός) PCR (Polymerase Chain Reaction - Τεχνική της αλυσιδωτής αντίδρασης της πολυμεράσης) CGH (Comparative Genomic Hybridisation - Συγκριτικός Γονιδιωματικός Υβριδισμός) Microarrays (Μικροακτίνες) - DNA chips Σκέψεις και προτάσεις για το μέλλον : Πόσο τελικά έχει βοηθήσει η PGD Ποσοστά επιτυχίας της PGD Δυσκολίες Προβλέψεις για το μέλλον Ηθικοί προβληματισμοί Επιλογή φύλου Ευγονική Κρυοσυντήρηση εμβρύων HLA-typing, Παιδιά-σωτήρες Νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα και την Ευρώπη Ανάπτυξη τεχνικών ακόμα πιο φιλικών προς τον άνθρωπο Εύκολη πρόσβαση όλων σε αυτές τις μεθόδους Ζανιώτη Κυριακή Ρωξάνη Αγγελοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Τελευταία αναθεώρηση : 15/8/2006

Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ Ο γυναικείος παράγοντας ευθύνεται για το 35% των υπογόνιμων ζευγαριών. Τα αίτια διακρίνονται σε : Μορφολειτουργικά, Ενδοκρινολογικά, Παθολογικά, Ανοσολογικά, Γενετικά. Πρέπει να γίνουν εξετάσεις προκειμένου να καθοριστεί η αιτία της υπογονιμότητας. Η αντιμετώπιση των περιστατικών γίνεται με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων. ART (Assisted Reproductive Techniques) : Τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Ιστορική αναδρομή Πρώτη in vitro γονιμοποίηση ανθρώπινων ωοκυττάρων από τον Edwards και τους συνεργάτες του το 1969. Γέννηση του πρώτου «παιδιού του σωλήνα», Louise Brown από την ομάδα των Steptoe και Edwards το 1978. IVF (In Vitro Fertilization) : Εξωσωματική Γονιμοποίηση. Είναι μια μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, κατά την οποία η γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο γίνεται στο εργαστήριο, και κατόπιν ο ζυγώτης μεταφέρεται στη μήτρα. Ενδείξεις για εξωσωματική γονιμοποίηση Α. Ενδείξεις από το γυναικείο παράγοντα : Προβλήματα σαλπίγγων (Βλάβες σαλπίγγων μη επιδεχόμενες χειρουργείου, Αποτυχία μικροχειρουργικής επέμβασης, Αφαίρεση σαλπίγγων λόγω εξωμητρίου κυήσεως), Προβλήματα ωοθηκών (βαριά προβλήματα ανωορρηξίας), Ενδομητρίωση Β. Ενδείξεις από τον ανδρικό παράγοντα : Ολιγοσπερμία, Μικρή κινητικότητα, Ανώμαλη μορφολογία, Αντισπερματικά αντισώματα, Αζωοσπερμία, Διαταραχές στύσης Γ. Ενδείξεις και από τους δύο : Ηλικία, Αποτυχία απλών μεθόδων τεχνητής αναπαραγωγής για αντιμετώπιση προβλημάτων ενός εκ των δύο, Αγνώστου αιτιολογίας υπογονιμότητα που δεν ευοδώθηκε με απλές μεθόδους, Κληρονομικές παθήσεις για τις οποίες πρέπει να γίνει προεμφυτευτική διάγνωση, Δωρεές γαμετών Δ. Πρόβλημα τραχηλικής βλέννης Ε. Θεραπεία για καρκίνο (Κατάψυξη εμβρύων πριν την έναρξη ακτινοβολιών ή χημειοθεραπείας) Στάδια της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Διέγερση των Ωοθηκών Ωοληψία Γονιμοποίηση – Υποβοηθούμενη Εκκόλαψη (Assisted Hatching) Εμβρυομεταφορά ICSI (Intracytoplasmic sperm injection) : Ενδοωαριακή ένεση σπερματοζωαρίου ή μικρογονιμοποίηση. Είναι μια τεχνική που επιστρατεύεται προκειμένου την επιτυχή γονιμοποίηση σε περίπτωση σοβαρής ολιγοασθενοσπερμίας. Ενδείξεις για ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου (ICSI) : Ιστορικό αποτυχίας γονιμοποιήσεως των ωαρίων ή χαμηλό ποσοστό γονιμοποιήσεως σε προηγούμενες προσπάθειες. Το σπέρμα μετά την ειδική επεξεργασία δεν περιέχει περισσότερα από 1 εκατομμύριο κινητά σπερματοζωάρια Παρατηρείται σοβαρό πρόβλημα συγκόλλησης των σπερματοζωαρίων Υπάρχει χρόνια φλεγμονή στο σπέρμα που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία με αντιβιοτικά Γλομποζωοσπερμία: απουσία ακροσώματος, αδυναμία διάβασης της διαφανούς ζώνης Ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου (Μέθοδος ICSI) Άλλες τεχνικές για επιτυχή γονιμοποίηση σε περίπτωση σοβαρής ολιγοασθενοσπερμίας (Μικροχειρισμοί στους γαμέτες) ZD: Τρύπημα της ζώνης (Zona Drilling) PZD: Μερική εκτομή της ζώνης (Partial Zonal Dissection) SUZI: Τοποθέτηση σπερματοζωαρίων κάτω από τη ζώνη (Subzonal Sperm Injection) Άλλες τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής GIFT: Σαλπιγγική μεταφορά γαμετών ZIFT: Σαλπιγγική μεταφορά ζυγωτών IUI: Σπερματέγχυση Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα των τεχνικών Προβλήματα που προκύπτουν Πιθανές λύσεις στο μέλλον Ποσοστά Επιτυχίας Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση - Preimplantation Genetic Diagnosis (PGD) Εξαιτίας των μεθόδων που αναπτύχθηκαν για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας προέκυψε η ανάγκη ελέγχου του ζυγώτη. Αυτός ο έλεγχος γίνεται με τη διαδικασία του PGD (Preimplantation Genetic Diagnosis- Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση). Τί είναι : Μια κλινική διαγνωστική μέθοδος Πού εφαρμόζεται : Σε γόνιμα ζευγάρια με αυξημένο αναπαραγωγικό κίνδυνο και σε υπογόνιμα όταν υπάρχει υποψία ανευπλοειδίας Τί ελέγχει : Γενετικές ανωμαλίες Στόχος : Η εμφύτευση μόνο των υγιών εμβρύων και η βελτίωση των αποτελεσμάτων της IVF. Ενδείξεις για PGD Αμφότεροι οι σύζυγοι φέρουν την ίδια αυτοσωμική υπολειπόμενη γενετική διαταραχή Το θήλυ άτομο φέρει μια φυλοσύνδετη υπολειπόμενη διαταραχή Ο ένας εκ των δύο συζύγων φέρει μία ισοζυγισμένη χρωμοσωμική μετάθεση Η μητέρα είναι άνω των 38 ετών Ζευγάρια που βρίσκονται σε αναπαραγωγικό κίνδυνο και παρουσιάζουν προβλήματα γονιμότητας Ζευγάρια με επαναλαμβανόμενες αποβολές / διακοπές κύησης λόγω ασθένειας του εμβρύου Ζευγάρια με ηθικούς / θρησκευτικούς ενδοιασμούς ως προς το ενδεχόμενο διακοπής κύησης λόγω ασθένειας του εμβρύου Περιπτώσεις ανδρικής στειρότητας λόγω έλλειψης σπερματικού πόρου, κατάσταση σχετιζόμενη με την ινοκυστική νόσο. Η προεμφυτευτική διάγνωση μπορεί να εφαρμοστεί σε 3 ομάδες γενετικών νόσων : Μονογονιδιακά νοσήματα, Φυλοσύνδετα νοσήματα, Χρωμοσωμικές ανωμαλίες Τεχνικές λήψης υλικού για PGD Διάτρηση της Διαφανούς Ζώνης Βιοψία πολικών σωματίων Βιοψία στο στάδιο της αυλάκωσης Βιοψία στο στάδιο της βλαστοκύστης Τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο του γενετικού υλικού που λαμβάνεται : FISH (Fluorescent in situ Hybridisation - Φθορίζων in situ Υβριδισμός) PCR (Polymerase Chain Reaction - Τεχνική της αλυσιδωτής αντίδρασης της πολυμεράσης) CGH (Comparative Genomic Hybridisation - Συγκριτικός Γονιδιωματικός Υβριδισμός) Microarrays (Μικροακτίνες) - DNA chips Σκέψεις και προτάσεις για το μέλλον : Πόσο τελικά έχει βοηθήσει η PGD Ποσοστά επιτυχίας της PGD Δυσκολίες Προβλέψεις για το μέλλον Ηθικοί προβληματισμοί Επιλογή φύλου Ευγονική Κρυοσυντήρηση εμβρύων HLA-typing, Παιδιά-σωτήρες Νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα και την Ευρώπη Ανάπτυξη τεχνικών ακόμα πιο φιλικών προς τον άνθρωπο Εύκολη πρόσβαση όλων σε αυτές τις μεθόδους Ζανιώτη Κυριακή Ρωξάνη Αγγελοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Τελευταία αναθεώρηση : 15/8/2006

Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ Ο γυναικείος παράγοντας ευθύνεται για το 35% των υπογόνιμων ζευγαριών. Τα αίτια διακρίνονται σε : Μορφολειτουργικά, Ενδοκρινολογικά, Παθολογικά, Ανοσολογικά, Γενετικά. Πρέπει να γίνουν εξετάσεις προκειμένου να καθοριστεί η αιτία της υπογονιμότητας. Η αντιμετώπιση των περιστατικών γίνεται με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων. ART (Assisted Reproductive Techniques) : Τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Ιστορική αναδρομή Πρώτη in vitro γονιμοποίηση ανθρώπινων ωοκυττάρων από τον Edwards και τους συνεργάτες του το 1969. Γέννηση του πρώτου «παιδιού του σωλήνα», Louise Brown από την ομάδα των Steptoe και Edwards το 1978. IVF (In Vitro Fertilization) : Εξωσωματική Γονιμοποίηση. Είναι μια μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, κατά την οποία η γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο γίνεται στο εργαστήριο, και κατόπιν ο ζυγώτης μεταφέρεται στη μήτρα. Ενδείξεις για εξωσωματική γονιμοποίηση Α. Ενδείξεις από το γυναικείο παράγοντα : Προβλήματα σαλπίγγων (Βλάβες σαλπίγγων μη επιδεχόμενες χειρουργείου, Αποτυχία μικροχειρουργικής επέμβασης, Αφαίρεση σαλπίγγων λόγω εξωμητρίου κυήσεως), Προβλήματα ωοθηκών (βαριά προβλήματα ανωορρηξίας), Ενδομητρίωση Β. Ενδείξεις από τον ανδρικό παράγοντα : Ολιγοσπερμία, Μικρή κινητικότητα, Ανώμαλη μορφολογία, Αντισπερματικά αντισώματα, Αζωοσπερμία, Διαταραχές στύσης Γ. Ενδείξεις και από τους δύο : Ηλικία, Αποτυχία απλών μεθόδων τεχνητής αναπαραγωγής για αντιμετώπιση προβλημάτων ενός εκ των δύο, Αγνώστου αιτιολογίας υπογονιμότητα που δεν ευοδώθηκε με απλές μεθόδους, Κληρονομικές παθήσεις για τις οποίες πρέπει να γίνει προεμφυτευτική διάγνωση, Δωρεές γαμετών Δ. Πρόβλημα τραχηλικής βλέννης Ε. Θεραπεία για καρκίνο (Κατάψυξη εμβρύων πριν την έναρξη ακτινοβολιών ή χημειοθεραπείας) Στάδια της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Διέγερση των Ωοθηκών Ωοληψία Γονιμοποίηση – Υποβοηθούμενη Εκκόλαψη (Assisted Hatching) Εμβρυομεταφορά ICSI (Intracytoplasmic sperm injection) : Ενδοωαριακή ένεση σπερματοζωαρίου ή μικρογονιμοποίηση. Είναι μια τεχνική που επιστρατεύεται προκειμένου την επιτυχή γονιμοποίηση σε περίπτωση σοβαρής ολιγοασθενοσπερμίας. Ενδείξεις για ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου (ICSI) : Ιστορικό αποτυχίας γονιμοποιήσεως των ωαρίων ή χαμηλό ποσοστό γονιμοποιήσεως σε προηγούμενες προσπάθειες. Το σπέρμα μετά την ειδική επεξεργασία δεν περιέχει περισσότερα από 1 εκατομμύριο κινητά σπερματοζωάρια Παρατηρείται σοβαρό πρόβλημα συγκόλλησης των σπερματοζωαρίων Υπάρχει χρόνια φλεγμονή στο σπέρμα που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία με αντιβιοτικά Γλομποζωοσπερμία: απουσία ακροσώματος, αδυναμία διάβασης της διαφανούς ζώνης Ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου (Μέθοδος ICSI) Άλλες τεχνικές για επιτυχή γονιμοποίηση σε περίπτωση σοβαρής ολιγοασθενοσπερμίας (Μικροχειρισμοί στους γαμέτες) ZD: Τρύπημα της ζώνης (Zona Drilling) PZD: Μερική εκτομή της ζώνης (Partial Zonal Dissection) SUZI: Τοποθέτηση σπερματοζωαρίων κάτω από τη ζώνη (Subzonal Sperm Injection) Άλλες τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής GIFT: Σαλπιγγική μεταφορά γαμετών ZIFT: Σαλπιγγική μεταφορά ζυγωτών IUI: Σπερματέγχυση Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα των τεχνικών Προβλήματα που προκύπτουν Πιθανές λύσεις στο μέλλον Ποσοστά Επιτυχίας Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση - Preimplantation Genetic Diagnosis (PGD) Εξαιτίας των μεθόδων που αναπτύχθηκαν για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας προέκυψε η ανάγκη ελέγχου του ζυγώτη. Αυτός ο έλεγχος γίνεται με τη διαδικασία του PGD (Preimplantation Genetic Diagnosis- Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση). Τί είναι : Μια κλινική διαγνωστική μέθοδος Πού εφαρμόζεται : Σε γόνιμα ζευγάρια με αυξημένο αναπαραγωγικό κίνδυνο και σε υπογόνιμα όταν υπάρχει υποψία ανευπλοειδίας Τί ελέγχει : Γενετικές ανωμαλίες Στόχος : Η εμφύτευση μόνο των υγιών εμβρύων και η βελτίωση των αποτελεσμάτων της IVF. Ενδείξεις για PGD Αμφότεροι οι σύζυγοι φέρουν την ίδια αυτοσωμική υπολειπόμενη γενετική διαταραχή Το θήλυ άτομο φέρει μια φυλοσύνδετη υπολειπόμενη διαταραχή Ο ένας εκ των δύο συζύγων φέρει μία ισοζυγισμένη χρωμοσωμική μετάθεση Η μητέρα είναι άνω των 38 ετών Ζευγάρια που βρίσκονται σε αναπαραγωγικό κίνδυνο και παρουσιάζουν προβλήματα γονιμότητας Ζευγάρια με επαναλαμβανόμενες αποβολές / διακοπές κύησης λόγω ασθένειας του εμβρύου Ζευγάρια με ηθικούς / θρησκευτικούς ενδοιασμούς ως προς το ενδεχόμενο διακοπής κύησης λόγω ασθένειας του εμβρύου Περιπτώσεις ανδρικής στειρότητας λόγω έλλειψης σπερματικού πόρου, κατάσταση σχετιζόμενη με την ινοκυστική νόσο. Η προεμφυτευτική διάγνωση μπορεί να εφαρμοστεί σε 3 ομάδες γενετικών νόσων : Μονογονιδιακά νοσήματα, Φυλοσύνδετα νοσήματα, Χρωμοσωμικές ανωμαλίες Τεχνικές λήψης υλικού για PGD Διάτρηση της Διαφανούς Ζώνης Βιοψία πολικών σωματίων Βιοψία στο στάδιο της αυλάκωσης Βιοψία στο στάδιο της βλαστοκύστης Τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο του γενετικού υλικού που λαμβάνεται : FISH (Fluorescent in situ Hybridisation - Φθορίζων in situ Υβριδισμός) PCR (Polymerase Chain Reaction - Τεχνική της αλυσιδωτής αντίδρασης της πολυμεράσης) CGH (Comparative Genomic Hybridisation - Συγκριτικός Γονιδιωματικός Υβριδισμός) Microarrays (Μικροακτίνες) - DNA chips Σκέψεις και προτάσεις για το μέλλον : Πόσο τελικά έχει βοηθήσει η PGD Ποσοστά επιτυχίας της PGD Δυσκολίες Προβλέψεις για το μέλλον Ηθικοί προβληματισμοί Επιλογή φύλου Ευγονική Κρυοσυντήρηση εμβρύων HLA-typing, Παιδιά-σωτήρες Νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα και την Ευρώπη Ανάπτυξη τεχνικών ακόμα πιο φιλικών προς τον άνθρωπο Εύκολη πρόσβαση όλων σε αυτές τις μεθόδους Ζανιώτη Κυριακή Ρωξάνη Αγγελοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Τελευταία αναθεώρηση : 15/8/2006

Ανδρική υπογονιμότητα Ορισμός Υπογονιμότητας : Η αδυναμία ενός ζεύγους να τεκνοποιήσει μετά, τουλάχιστον, ένα έτος σεξουαλικών επαφών χωρίς προφυλάξεις. Η αδυναμία μπορεί να αφορά είτε τη γονιμοποίηση είτε την ολοκλήρωση της κύησης, μετά από αυτή. Πρόσφατες εκτιμήσεις δείχνουν ότι 15-20% των ζευγαριών είναι υπογόνιμα και ότι ο αρσενικός παράγοντας ευθύνεται για το 40% αυτών. Η ανδρική υπογονιμότητα μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους, από την πλήρη απουσία των γεννητικών κυττάρων μέχρι την παραγωγή σχεδόν φυσιολογικού σπέρματος. Τα αίτια της ανδρικής υπογονιμότητας ταξινομούνται σε τρεις ομάδες Προ-ορχικά Ορχικά Μετα-ορχικά Παρά τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό των γνωστών αιτίων ανδρικής υπογονιμότητας, ο λόγος για τον οποίο περίπου 50% των ανδρών παρουσιάζει βλάβη στην παραγωγή των σπερματοζωαρίων, παραμένει αδιευκρίνιστος. ΠΡΟ-ΟΡΧΙΚΑ ΑΙΤΙΑ Ενδοκρινικές Διαταραχές - Υποθάλαμος Σύνδρομο Kallman Σύνδρομο του γόνιμου ευνούχου Οι διαταραχές της κατηγορίας αυτής συνιστούν λιγότερο του 0,5% των περιστατικών υπογονιμότητας. Ενδοκρινικές Διαταραχές – Υπόφυση Τα κυριότερα σύνδρομα που εμπλέκονται στην παθολογία της υπόφυσης είναι το Prader Willi (έλλειψη 15q11.13) και το Bardet-Bield και χαρακτηρίζονται από την εκδήλωση δευτεροπαθούς υπογοναδοτρόφου υπογοναδισμού. Κυτταρογενετική και Υπογονιμότητα Από τα δεδομένα της βιβλιογραφίας, η συχνότητα των χρωμοσωμικών ανωμαλιών στην ανδρική υπογονιμότητα εκτιμάται σε 5,9%. Το ποσοστό αυτό μεταβάλλεται ανάλογα με τη σοβαρότητα της ολιγοσπερμίας: 15% στην περίπτωση αζωοσπερμίας, 5% στην περίπτωση ολιγοσπερμίας με αριθμό σπερμ.< 107/ml σπέρματος 0,5% στην περίπτωση μέτριας ολιγοασθενοσπερμίας. Σύνδρομο Klinefelter Σύνδρομο Noonan’s Σύνδρομο Ulrich Turner’s Ελλείψεις στο Υ χρωμόσωμα : Mε τη μελέτη των Τiepolo και Zuffardi αποδείχτηκε ότι, σε ένα μικρό ποσοστό ανδρών με αζωοσπερμία, της τάξεως του 0,5% (5 από 1170), υπήρχαν σημαντικές ελλείψεις στο Υ χρωμόσωμα. Επομένως, θεωρήθηκε ότι το χρωμόσωμα αυτό περιέχει τα γονίδια που κωδικοποιούν τον Παράγοντα της Αζωοσπερμίας (Azoospermia Factor, AZF). Οι ελλείψεις κατατάχθηκαν σε 3 κατηγορίες, ανάλογα με την περιοχή εντόπισης των γονιδίων που εμπλέκονται στη σπερματογένεση. Στην AZFa εντοπίστηκαν τα γονίδια: DFFRY (Drosophila Fat Facets Related gene Y), DBY (Dead Box Y), UTY (Ubiquitous Transcribed tetratrico-peptide repeat gene on the Y) και ΤΒ4Υ Η συχνότητα των ελλείψεων αυτής είναι μικρή και παρατηρείται σε λίγους άνδρες με πρόβλημα γονιμότητας. Στην AZFb εντοπίστηκαν τα γονίδια : RBM1 και 2 (RNA Binding Motif), Elf-1A, SMCY, XKRY, CDY. Όσοι έχουν ελλείψεις της περιοχής AZFb είναι αζωοσπερμικοί και οι όρχεις τους δεν περιέχουν σπερματοζωάρια. Στην περιοχή AZFc περιέχονται τα γονίδια : BPY2, CDY1, DAZ, PRY, RBMY2, TTY2. Οι ελλείψεις της περιοχής AZFc ελαττώνουν τόσο πολύ των αριθμό των σπερματοζωαρίων που η υπογονιμότητα ή η στειρότητα να είναι κανόνας και η γονιμότητα εξαίρεση. Συγγενείς Ανωμαλίες Σύνδρομο εξαφάνισης του όρχι Μυοτονική δυστροφία Σύνδρομο Kartagener Περιβαλλοντικές παράμετροι : Μια σειρά από περιβαλλοντικούς παράγοντες εμπλέκονται στην εμφάνιση της ανδρικής υπογονιμότητας, είτε με τη μορφή της πρωτοπαθούς βλάβης είτε με τη μορφή της επιδείνωσης μιας προϋπάρχουσας δυσλειτουργίας. Οι περιβαλλοντικές αυτές παράμετροι διερευνώνται εντατικά τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της πιθανής συμβολής διαφόρων φαρμακευτικών ουσιών στην πρόκληση υπογονιμότητας και ήδη έχουν εντοπιστεί μια σειρά από «ύποπτες» ουσίες. Θερμότητα : Η επικρατούσα άποψη υποστηρίζει ότι μια θερμοκρασία μεταξύ 32,5-35°C είναι ιδανική για την ωρίμανση των σπερματοζωαρίων και την παραγωγή φυσιολογικού σπέρματος. Αντίθετα, η υπερβολική αύξηση της θερμοκρασίας οδηγεί σε αυξημένη απόπτωση των κυττάρων του Sertoli και των κυττάρων της γεννητικής σειράς, με αποτέλεσμα τον περιορισμό της γονιμότητας, ο οποίος σε παρατεταμένη έκθεση μπορεί να λάβει μόνιμο χαρακτήρα (στειρότητα). Επιπλέον, η κρυψορχία αποτελεί κλασσική περίπτωση υπογονιμότητας που συνδέεται με υπερθερμία (αλλά και υψηλή συχνότητα κακοήθους εξαλλαγής). Μία τελευταία περίπτωση υπερθερμίας, με σημαντική συχνότητα εμφάνισης, αφορά στην κιρσοκήλη. ROS – Κάπνισμα : Στην περίπτωση της ανδρικής υπογονιμότητας, οι ROS συνδυάζονται με έναν άλλο γνωστό επιβαρυντικό παράγοντα, το κάπνισμα. Εκτός από τις άλλες δράσεις της νικοτίνης το κάπνισμα προκαλεί την αύξηση των ROS στο σπέρμα, με αποτέλεσμα την ελάττωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων. Επιπλέον, αυξάνεται ο αριθμός των σπερματοζωαρίων με ανώμαλη μορφολογία ή δυσκινησία, που επίσης δε μπορούν να συμβάλλουν στην αναπαραγωγική λειτουργία. Στην τελευταία περίπτωση η οξειδωτική βλάβη δεν αρκεί για να θανατώσει τα σπερματοζωάρια, αρκεί όμως για να προκαλέσει αλλοιώσεις στο ακρόσωμα και το αξόνημα, καταργώντας τη λειτουργικότητά τους. Stress : Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί σημαντικά αυξημένη συχνότητα υπογόνιμων ανδρών μεταξύ των ατόμων που εκδηλώνουν καθημερινά πολύ άγχος. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν μελέτες, σύμφωνα με τις οποίες ένα παράγωγο της ακετυλοχολινεστεράσης, που προκύπτει με εναλλακτική συναρμολόγηση εξονίων-ιντρονίων (alternative splicing), σχετίζεται με το βαθμό του stress. Αν, όντως, αυτό συμβαίνει, τότε τα γλυκοκορτικοειδή, κατ’εξοχήν ορμόνες του stress (μαζί με τις κατεχολαμίνες), αποτελούν το συνδετικό κρίκο μεταξύ stress και ολιγοσπερμίας. ΜΕΤΑ-ΟΡΧΙΚΑ ΑΙΤΙΑ Απόφραξη Γεννητικής Οδού Η υπογονιμότητα αποφρακτικής αιτιολογίας (7% υπογόνιμων ανδρών) περιλαμβάνει μια ομάδα καταστάσεων, οι οποίες δεν επιδρούν στην παραγωγή των σπερματοζωαρίων στον όρχι, αλλά στο σχηματισμό του σπερματικού υγρού και στην προώθησή του κατά μήκος της έσω γεννητικής οδού. Η πλέον γνωστή περίπτωση είναι η κυστική ίνωση (έλλειψη της μεμβρανικής πρωτεϊνης CFTR ( Cystic Fibrosis Transmembrane Regulator) που ευθύνεται για το 50% των αζωοσπερμικών με μειωμένο όγκο σπέρματος. Οι προσβεβλημένοι άνδρες είναι στείροι σε ποσοστό 97%, με αζωοσπερμία εκκριτικού τύπου και αμφοτερόπλευρη απουσία των σπερματικών πόρων (CBAVD - Congenital Bilateral Absence of the Vas Deferens). Τα σπερματοζωάρια παράγονται κανονικά αλλά η μεταφορά τους εμποδίζεται μετά την επιδιδυμίδα. Διαταραχές Ανοσολογικής Αρχής Η σχέση υπογονιμότητας, αυτοανοσίας και αντιδράσεων υπερευαισθησίας διερευνάται εξαιτίας του εντοπισμού συγκεκριμένων χαρακτηριστικών αυτοαντισωμάτων σε υπογόνιμους άντρες, των οποίων η παρουσία θεωρείται ότι οδηγεί στην παρεμπόδιση της διέλευσης των σπερματοζωαρίων από τη γεννητική οδό ή στην αδυναμία σύντηξης των γαμετών κατά τη γονιμοποίηση. Τα αντισώματα αυτά προσκολλώνται στην κυτταρική μεμβράνη των σπερματοζωαρίων, με αποτέλεσμα τη συγκόλληση των σπερματοζωαρίων μεταξύ τους ή με το υπόστρωμα της γεννητικής οδού και τη μη προώθησή τους προς το ωοκύτταρο. Ωστόσο, η συγκόλληση των σπερματοζωαρίων μπορεί να οφείλεται και σε μη ανοσολογικής αρχής βλάβη, όπως οι κιρσοκήλες Πιστεύεται πάντως ότι περίπου το 10-20% της ιδιοπαθούς υπογονιμότητας έχει ανοσολογική βάση, αν και δεν εντοπίζονται πάντα αυτοαντισώματα. Καρκίνος Ο καρκίνος του όρχι συνοδεύεται πολύ συχνά με αναστολή της σπερματογένεσης. Μάλιστα, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η βλάβη δεν αφορά μόνο στον νεοπλασματικό όρχι, αλλά στο 25% των περιπτώσεων επεκτείνεται και στον υγιή, όπου έχουμε εικόνα συνδρόμου SCO. Επιπλέον, παρατηρείται και ποιοτική υποβάθμιση των σπερματοζωαρίων που τελικώς παράγονται. Ιδιοπαθής Υπογονιμότητα Ένα σημαντικό ποσοστό υπογονιμότητας εξακολουθεί να παραμένει αδιευκρίνιστο ( χωρίς αιτιολογία τουλάχιστον 15%). Κατά κανόνα τα άτομα αυτά εμφανίζουν φυσιολογική ως προς όλες τις παραμέτρους ανάλυση σπέρματος, ενώ και ο γυναικείος παράγων (η σύντροφος) έχει ελεγχθεί και δεν ενοχοποιείται. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι άνδρες μπορούν να αποκτήσουν παιδιά με τη βοήθεια των τεχνικών συλλογής σπερματοζωαρίων από την επιδιδυμίδα και τους όρχεις (MESA, PESA, TESE και TESA) και των τεχνικών της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. MESA: (Microscopic Epididymal Sperm Aspiration) με εφαρμογή μικροχειρουργικής PESA: (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration) με παρακέντηση και αναρρόφηση TESE: (Testicular Sperm Extraction) με βιοψία TESA: (Testicular Sperm Αspiration) με παρακέντηση και αναρρόφηση Αλλά, σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης των γενετικών ανωμαλιών στους άρρενες απογόνους. Γι’αυτό το λόγο η ανάπτυξη της προεμφυτευτικής γενετικής διάγνωσης θεωρείται πλέον απαραίτητη σε κάθε εξωσωματική γονιμοποίηση στα ζευγάρια που φέρουν κάποια γενετική ανωμαλία. Πλαστήρα Νάντια Ρωξάνη Αγγελοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Τελευταία αναθεώρηση : 15/8/2006