filos`ifigen

ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΕΛΕΝΑ ΝΑ ΧΑΙΡΕΣΤΕ ΤΟΝ ΜΙΚΡΟ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΑΝΤΟΧΕΣ ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΠΕΡΑ..

ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΕΛΕΝΑ ΝΑ ΧΑΙΡΕΣΤΕ ΤΟΝ ΜΙΚΡΟ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΑΝΤΟΧΕΣ ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΠΕΡΑ..

ΟΠΩΣ ΕΙΠΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΚΟΠΕΛΕΣ ΘΥΜΑΜΑΙ ΕΙΧΑ ΠΟΝΟΥΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΚΑΙ ΠΡΗΞΙΜΟ ΚΑΙ ΕΤΡΕΧΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΩΡΑ ΣΤΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑ ΓΙΑΤΙ ΝΟΜΙΖΑ ΟΤΙ ΜΟΥ ΗΡΘΕ.ΕΚΑΝΑ ΤΟ ΤΕΣΤ ΤΗΝ 31ΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΗΤΑΝ ΘΕΤΙΚΟ ΕΧΩ 28 ΜΕ 30ΜΕΡΕΣ ΚΥΚΛΟ...ΚΑΙ ΘΥΜΑΜΑΙ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 2ΜΕΡΕΣ ΠΕΡΑΣΑΝ ΟΙ ΠΟΝΟΙ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΚΑΙ ΕΙΧΑ ΤΟ ΠΡΗΞΙΜΟ ΣΤΟ ΣΤΗΘΟΣ.ΜΑΚΑΡΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ...

ΟΠΩΣ ΕΙΠΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΚΟΠΕΛΕΣ ΘΥΜΑΜΑΙ ΕΙΧΑ ΠΟΝΟΥΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΚΑΙ ΠΡΗΞΙΜΟ ΚΑΙ ΕΤΡΕΧΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΩΡΑ ΣΤΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑ ΓΙΑΤΙ ΝΟΜΙΖΑ ΟΤΙ ΜΟΥ ΗΡΘΕ.ΕΚΑΝΑ ΤΟ ΤΕΣΤ ΤΗΝ 31ΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΗΤΑΝ ΘΕΤΙΚΟ ΕΧΩ 28 ΜΕ 30ΜΕΡΕΣ ΚΥΚΛΟ...ΚΑΙ ΘΥΜΑΜΑΙ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 2ΜΕΡΕΣ ΠΕΡΑΣΑΝ ΟΙ ΠΟΝΟΙ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΚΑΙ ΕΙΧΑ ΤΟ ΠΡΗΞΙΜΟ ΣΤΟ ΣΤΗΘΟΣ.ΜΑΚΑΡΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ...

Α ΜΑΛΙΣΤΑ ΚΑΛΩΣΗΡΘΕ ΟΠΟΤΕ...ΟΧΙ ΚΟΠΕΛΑ ΜΟΥ ΓΙΑ ΔΥΟ ΜΕΣΟΥΛΙΝΤ ΔΕΝ ΧΑΘΗΚΕ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΤΑΙΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΑ ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΙ ΠΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΕ..ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΟ

Α ΜΑΛΙΣΤΑ ΚΑΛΩΣΗΡΘΕ ΟΠΟΤΕ...ΟΧΙ ΚΟΠΕΛΑ ΜΟΥ ΓΙΑ ΔΥΟ ΜΕΣΟΥΛΙΝΤ ΔΕΝ ΧΑΘΗΚΕ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΤΑΙΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΑ ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΙ ΠΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΕ..ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΟ

ΟΠΟΤΕ ΑΝ ΔΕΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΣ ΠΩΣ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙΣ ΕΓΚΥΟΣ?

ΟΠΟΤΕ ΑΝ ΔΕΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΣ ΠΩΣ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙΣ ΕΓΚΥΟΣ?

Ο ΑΔΕΡΦΟΣ ΜΟΥ ΜΙΛΗΣΕ ΣΤΑ ΤΡΙΑ ΤΟΥ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΕΓΩ..Ο ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ ΕΙΠΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΛΑ ΘΑ ΜΙΛΗΣΕΙ ΟΤΑΝ ΘΕΛΕΙ ΕΚΕΙΝΟ ΚΑΙ ΜΙΛΑΜΕ ΚΑΜΙΑ ΛΕΞΟΥΛΑ ΑΜΑ ΕΛΕΓΕ ΑΛΛΙΩΣ ΕΔΕΙΧΝΕ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΗΡΘΕ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΑΙ ΜΕ ΕΙΔΕ ΜΙΛΗΣΕ ΚΑΘΑΡΑ...ΟΠΟΤΕ ΜΗΝ ΑΝΥΣΗΧΕΙΣ ΚΑΝΕ ΜΟΝΟ ΛΙΓΟ ΥΠΟΜΟΝΗ...

Ο ΑΔΕΡΦΟΣ ΜΟΥ ΜΙΛΗΣΕ ΣΤΑ ΤΡΙΑ ΤΟΥ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΕΓΩ..Ο ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ ΕΙΠΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΛΑ ΘΑ ΜΙΛΗΣΕΙ ΟΤΑΝ ΘΕΛΕΙ ΕΚΕΙΝΟ ΚΑΙ ΜΙΛΑΜΕ ΚΑΜΙΑ ΛΕΞΟΥΛΑ ΑΜΑ ΕΛΕΓΕ ΑΛΛΙΩΣ ΕΔΕΙΧΝΕ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΗΡΘΕ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΑΙ ΜΕ ΕΙΔΕ ΜΙΛΗΣΕ ΚΑΘΑΡΑ...ΟΠΟΤΕ ΜΗΝ ΑΝΥΣΗΧΕΙΣ ΚΑΝΕ ΜΟΝΟ ΛΙΓΟ ΥΠΟΜΟΝΗ...

ΚΟΙΤΑΞΕ ΤΟ ΜΕΣΟΥΛΙΝΤ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΒΑΡΥ ΠΑΥΣΙΠΟΝΟ ΑΛΛΑ ΚΑΛΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΕΙΣ ΤΕΛΕΙΩΣ ΤΑ ΧΑΠΙΑ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΝΤΕΠΟΝ ΕΦΟΣΟΝ ΠΡΟΣΠΘΕΙΣ ΓΙΑ ΜΠΕΜΠΕ..ΑΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΑ ΠΑΡΕΙΣ ΠΑΡΤΑ ΜΟΛΙΣ ΣΟΥ ΕΡΘΕΙ Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΑΣΦΑΛΗ ΣΤΙΓΜΗ.ΜΙΑ ΦΙΛΗ ΜΟΥ ΠΗΡΕ ΜΙΑ ΙΣΧΥΡΗ ΑΝΤΙΒΙΩΣΗ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΞΕΡΕΙ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΕΓΚΥΟΣ ΚΑΙ ΛΙΓΕΣ ΜΕΡΕΣ ΑΦΟΥ ΤΟ ΕΜΑΘΕ ΤΟ ΕΧΑΣΕ ΚΙ ΛΕΕΙ ΚΑΙ Η ΙΔΙΑ ΟΤΙ ΤΟ ΠΙΟ ΠΙΘΑΝΟΝ ΗΤΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΠΙΑ ΠΟΥ ΕΠΑΙΡΝΕ..ΕΓΩ ΟΤΑΝ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΣΑ ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΑΡΡΩΣΤΗΣΑ ΚΑΙ ΕΚΑΝΑ 39,5 ΠΥΡΕΤΟ ΞΕΡΕΙΣ ΤΙ ΜΟΥ ΕΔΩΣΕ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΓΙΑΤΙ ΤΟΥ ΕΙΠΑ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΜΑΙ...ΜΟΥ ΕΔΩΣΕ ΠΑΝΑΝΤΟΛ ΚΑΘΕ 6 ΩΡΕΣ ΝΑ ΠΑΙΡΝΩ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΣΕΙ Ο ΠΥΡΕΤΟΣ...ΑΝ ΔΕΝ ΕΠΑΙΦΤΕ ΘΑ ΜΟΥ ΕΔΙΝΕ ΠΟΙΟ ΔΥΝΑΤΟ ΑΛΛΑ ΤΕΛΙΚΑ ΕΠΑΙΣΕ ΣΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ.ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΙΣ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΟΤΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙ.ΟΤΑΝ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ ΕΠΑΙΡΝΕ ΑΝΤΙΒΙΩΣΕΙΣ ΕΠΑΙΡΝΑ ΤΟΝ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΡΩΤΟΥΣΑ ΓΙΑ ΤΑ ΧΑΠΙΑ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΛΕΓΕ ΑΝ ΠΕΙΡΑΖΟΥΝ Η΄ΟΧΙ

ΚΟΙΤΑΞΕ ΤΟ ΜΕΣΟΥΛΙΝΤ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΒΑΡΥ ΠΑΥΣΙΠΟΝΟ ΑΛΛΑ ΚΑΛΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΕΙΣ ΤΕΛΕΙΩΣ ΤΑ ΧΑΠΙΑ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΝΤΕΠΟΝ ΕΦΟΣΟΝ ΠΡΟΣΠΘΕΙΣ ΓΙΑ ΜΠΕΜΠΕ..ΑΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΑ ΠΑΡΕΙΣ ΠΑΡΤΑ ΜΟΛΙΣ ΣΟΥ ΕΡΘΕΙ Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΑΣΦΑΛΗ ΣΤΙΓΜΗ.ΜΙΑ ΦΙΛΗ ΜΟΥ ΠΗΡΕ ΜΙΑ ΙΣΧΥΡΗ ΑΝΤΙΒΙΩΣΗ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΞΕΡΕΙ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΕΓΚΥΟΣ ΚΑΙ ΛΙΓΕΣ ΜΕΡΕΣ ΑΦΟΥ ΤΟ ΕΜΑΘΕ ΤΟ ΕΧΑΣΕ ΚΙ ΛΕΕΙ ΚΑΙ Η ΙΔΙΑ ΟΤΙ ΤΟ ΠΙΟ ΠΙΘΑΝΟΝ ΗΤΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΠΙΑ ΠΟΥ ΕΠΑΙΡΝΕ..ΕΓΩ ΟΤΑΝ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΣΑ ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΑΡΡΩΣΤΗΣΑ ΚΑΙ ΕΚΑΝΑ 39,5 ΠΥΡΕΤΟ ΞΕΡΕΙΣ ΤΙ ΜΟΥ ΕΔΩΣΕ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΓΙΑΤΙ ΤΟΥ ΕΙΠΑ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΜΑΙ...ΜΟΥ ΕΔΩΣΕ ΠΑΝΑΝΤΟΛ ΚΑΘΕ 6 ΩΡΕΣ ΝΑ ΠΑΙΡΝΩ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΣΕΙ Ο ΠΥΡΕΤΟΣ...ΑΝ ΔΕΝ ΕΠΑΙΦΤΕ ΘΑ ΜΟΥ ΕΔΙΝΕ ΠΟΙΟ ΔΥΝΑΤΟ ΑΛΛΑ ΤΕΛΙΚΑ ΕΠΑΙΣΕ ΣΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ.ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΙΣ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΟΤΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙ.ΟΤΑΝ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ ΕΠΑΙΡΝΕ ΑΝΤΙΒΙΩΣΕΙΣ ΕΠΑΙΡΝΑ ΤΟΝ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΡΩΤΟΥΣΑ ΓΙΑ ΤΑ ΧΑΠΙΑ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΛΕΓΕ ΑΝ ΠΕΙΡΑΖΟΥΝ Η΄ΟΧΙ

ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΙΝΑΙ ΜΕΡΑ ΠΑΡΑ ΜΕΡΑ ΑΛΛΑ ΑΜΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΕΚΕΙΝΕΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΝΑ ΤΥΧΕΙ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΔΕΝ ΠΕΙΡΑΖΕΙ...ΕΓΩ ΘΥΜΑΜΑΙ ΟΤΙ ΕΠΑΙΡΝΑ ΤΕΣΤΑΚΙΑ ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ ΚΑΙ ΒΡΗΚΑ ΤΗΝ ΩΟΡΡΗΞΙΑ ΜΟΥ ΣΤΗΝ 15 Η΄16 ΔΕΝ ΘΥΜΑΜΑΙ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΠΗΓΑ ΚΑΙ ΕΚΑΝΑ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΟΡΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΧΕ ΑΥΞΗΘΕΙ ΛΙΓΟ Η ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 15 ΜΕΡΕΣ ΕΜΑΘΑ ΟΤΙ ΗΜΟΥΝΑ ΕΓΚΥΟΣ ΑΡΑ ΕΙΧΑ ΜΕΙΝΕΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΟΝΙΜΗ ΠΟΥ ΜΟΥ ΕΒΓΑΛΕ ΤΟ ΤΕΣΤ...ΟΠΟΤΕ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΞΕΡΕΙΣ ΓΙΑ ΣΙΓΟΥΡΑ ΚΑΝΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΣΟΥ ΚΑΙ ΟΠΟΤΕ ΘΕΛΕΙ Ο ΘΕΟΣ ΘΑ ΣΟΥ ΣΤΕΙΛΕΙ ΤΟ ΝΙΝΙ ΣΟΥ ΕΥΧΟΜΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗ ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΓΙΑ ΜΕΝΑ

ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΙΝΑΙ ΜΕΡΑ ΠΑΡΑ ΜΕΡΑ ΑΛΛΑ ΑΜΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΕΚΕΙΝΕΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΝΑ ΤΥΧΕΙ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΔΕΝ ΠΕΙΡΑΖΕΙ...ΕΓΩ ΘΥΜΑΜΑΙ ΟΤΙ ΕΠΑΙΡΝΑ ΤΕΣΤΑΚΙΑ ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ ΚΑΙ ΒΡΗΚΑ ΤΗΝ ΩΟΡΡΗΞΙΑ ΜΟΥ ΣΤΗΝ 15 Η΄16 ΔΕΝ ΘΥΜΑΜΑΙ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΠΗΓΑ ΚΑΙ ΕΚΑΝΑ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΟΡΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΧΕ ΑΥΞΗΘΕΙ ΛΙΓΟ Η ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 15 ΜΕΡΕΣ ΕΜΑΘΑ ΟΤΙ ΗΜΟΥΝΑ ΕΓΚΥΟΣ ΑΡΑ ΕΙΧΑ ΜΕΙΝΕΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΟΝΙΜΗ ΠΟΥ ΜΟΥ ΕΒΓΑΛΕ ΤΟ ΤΕΣΤ...ΟΠΟΤΕ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΞΕΡΕΙΣ ΓΙΑ ΣΙΓΟΥΡΑ ΚΑΝΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΣΟΥ ΚΑΙ ΟΠΟΤΕ ΘΕΛΕΙ Ο ΘΕΟΣ ΘΑ ΣΟΥ ΣΤΕΙΛΕΙ ΤΟ ΝΙΝΙ ΣΟΥ ΕΥΧΟΜΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗ ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΓΙΑ ΜΕΝΑ

EΠΕΙΔΗ ΕΧΩ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΓΩ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ ΤΑ ΔΙΔΥΜΑ ΓΙ ΑΥΤΟ ΑΝΑΡΩΤΗΘΗΚΑ...ΝΑ ΞΕΡΩ ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ...ΑΛΛΑ ΑΜΑ ΗΤΑΝ ΔΥΟ ΘΑ ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΣΩΣΤΑ?ΟΤΑΝ ΑΚΟΥΣΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΟΥΛΑ ΕΝΙΩΣΑ ΜΙΑ ΤΡΟΜΕΡΗ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΚΑΙ ΗΡΕΜΙΑ ΟΤΙ ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΧΑΡΑ...ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΕΙΑΝ ΧΜΟΓΕΛΟΥΣΑΜΕ ΚΑΙ ΕΓΩ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ ΣΑΝ ΧΑΖΟΓΟΝΕΙΣ...ΠΟΛΥ ΓΕΛΙΟ ΕΙΧΑΜΕ

EΠΕΙΔΗ ΕΧΩ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΓΩ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ ΤΑ ΔΙΔΥΜΑ ΓΙ ΑΥΤΟ ΑΝΑΡΩΤΗΘΗΚΑ...ΝΑ ΞΕΡΩ ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ...ΑΛΛΑ ΑΜΑ ΗΤΑΝ ΔΥΟ ΘΑ ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΣΩΣΤΑ?ΟΤΑΝ ΑΚΟΥΣΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΟΥΛΑ ΕΝΙΩΣΑ ΜΙΑ ΤΡΟΜΕΡΗ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΚΑΙ ΗΡΕΜΙΑ ΟΤΙ ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΧΑΡΑ...ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΕΙΑΝ ΧΜΟΓΕΛΟΥΣΑΜΕ ΚΑΙ ΕΓΩ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ ΣΑΝ ΧΑΖΟΓΟΝΕΙΣ...ΠΟΛΥ ΓΕΛΙΟ ΕΙΧΑΜΕ

ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΜΟΥ ΔΩΣΕΤΕ ΤΑ ΦΩΤΑ ΣΑΣ ΧΘΕΣ ΕΚΑΝΑ ΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟ ΥΠΕΡΗΧΟ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΤΟ ΘΕΟ ΠΗΓΑΝ ΟΛΑ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΕΙΔΑΜΕ ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΑΜΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΟΥΛΑ.ΤΩΡΑ Η ΑΠΟΡΙΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΤΑΝ ΕΚΑΝΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΥΠΕΡΗΧΟ ΗΜΟΥΝΑ5ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΚΟΥΚΙΔΑ...ΧΘΕΣ ΠΟΥ ΠΗΓΑ ΗΤΑΝ ΔΥΟ ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΕΣ ΚΑΙ ΕΝΤΟΝΕΣ ΚΟΥΚΙΔΕΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΡΩΤΗΣΑ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΤΟ ΕΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΜΒΡΥΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΛΟ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Ο ΣΑΚΟΣ...ΚΑΜΙΑ ΑΠΟ ΣΑΣ ΕΙΔΕ ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΟΥΚΙΔΑ ΟΠΟΥ ΜΕΤΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ?ΔΗΛ.ΚΑΤΙ ΣΑΝ ΑΥΤΟ?ΞΕΧΑΣΑ ΝΑ ΠΩ ΟΤΙ ΤΩΡΑ ΕΙΜΑΙ 7,5 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ..

ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΜΟΥ ΔΩΣΕΤΕ ΤΑ ΦΩΤΑ ΣΑΣ ΧΘΕΣ ΕΚΑΝΑ ΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟ ΥΠΕΡΗΧΟ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΤΟ ΘΕΟ ΠΗΓΑΝ ΟΛΑ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΕΙΔΑΜΕ ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΑΜΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΟΥΛΑ.ΤΩΡΑ Η ΑΠΟΡΙΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΤΑΝ ΕΚΑΝΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΥΠΕΡΗΧΟ ΗΜΟΥΝΑ5ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΚΟΥΚΙΔΑ...ΧΘΕΣ ΠΟΥ ΠΗΓΑ ΗΤΑΝ ΔΥΟ ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΕΣ ΚΑΙ ΕΝΤΟΝΕΣ ΚΟΥΚΙΔΕΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΡΩΤΗΣΑ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΠΕ ΤΟ ΕΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΜΒΡΥΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΛΟ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Ο ΣΑΚΟΣ...ΚΑΜΙΑ ΑΠΟ ΣΑΣ ΕΙΔΕ ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΟΥΚΙΔΑ ΟΠΟΥ ΜΕΤΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ?ΔΗΛ.ΚΑΤΙ ΣΑΝ ΑΥΤΟ?ΞΕΧΑΣΑ ΝΑ ΠΩ ΟΤΙ ΤΩΡΑ ΕΙΜΑΙ 7,5 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ..

ΑΧ ΜΟΛΙΣ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑ ΣΤΕΝΑΧΩΡΕΘΗΚΑ ΠΟΛΥ...ΣΙΓΟΥΡΑ ΕΧΕΙΣ ΔΥΟ ΠΑΙΔΑΚΙΑ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΠΑΥΕΙ ΝΑ ΣΕ ΣΤΕΝΑΧΩΡΕΙ ΑΥΤΗ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΕΧΕΙΣ Ν ΚΑΝΕΙΣ ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΗΡΕΜΗΣΕΙΣ ΛΙΓΑΚΙ ΝΑ ΚΟΙΤΑΞΕΙΣ ΤΟΝ ΕΥΑΤΟ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΑΠΑΛΥΝΕΙ Ο ΠΟΝΟΣ ΠΗΓΑΙΝΕ ΚΑΙ ΣΕ ΑΛΛΟ ΓΙΑΤΡΟ ΚΑΙ ΠΑΡΕ ΚΑΙ ΑΛΛΗ ΓΝΩΜΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙ ΚΑΙ ΠΕΡΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ ΛΥΣΕΙΣ.ΜΙΑ ΦΙΛΗ ΜΟΥ ΕΚΑΝΕ 2 ΑΠΟΒΟΛΕΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΙΠΑΝ ΟΤΙ ΤΑ ΕΜΒΡΥ ΠΙΑΝΟΝΤΑΙ ΧΑΜΗΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΓΡΗΓΟΡΑ ΤΑ ΧΑΝΕΙ...ΜΕΤΑ ΕΚΑΝΕ ΚΑΠΟΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΤΙ ΕΚΑΝΕ ΔΕΝ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΤΗΝ ΡΩΤΗΣΩ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΕΧΕΙ ΕΝΑ ΥΓΙΕΣΤΑΤΟ ΑΓΟΡΑΚΙ ΣΤΗΝ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΗΣ

ΑΧ ΜΟΛΙΣ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑ ΣΤΕΝΑΧΩΡΕΘΗΚΑ ΠΟΛΥ...ΣΙΓΟΥΡΑ ΕΧΕΙΣ ΔΥΟ ΠΑΙΔΑΚΙΑ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΠΑΥΕΙ ΝΑ ΣΕ ΣΤΕΝΑΧΩΡΕΙ ΑΥΤΗ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΕΧΕΙΣ Ν ΚΑΝΕΙΣ ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΗΡΕΜΗΣΕΙΣ ΛΙΓΑΚΙ ΝΑ ΚΟΙΤΑΞΕΙΣ ΤΟΝ ΕΥΑΤΟ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΑΠΑΛΥΝΕΙ Ο ΠΟΝΟΣ ΠΗΓΑΙΝΕ ΚΑΙ ΣΕ ΑΛΛΟ ΓΙΑΤΡΟ ΚΑΙ ΠΑΡΕ ΚΑΙ ΑΛΛΗ ΓΝΩΜΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙ ΚΑΙ ΠΕΡΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ ΛΥΣΕΙΣ.ΜΙΑ ΦΙΛΗ ΜΟΥ ΕΚΑΝΕ 2 ΑΠΟΒΟΛΕΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΙΠΑΝ ΟΤΙ ΤΑ ΕΜΒΡΥ ΠΙΑΝΟΝΤΑΙ ΧΑΜΗΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΓΡΗΓΟΡΑ ΤΑ ΧΑΝΕΙ...ΜΕΤΑ ΕΚΑΝΕ ΚΑΠΟΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΤΙ ΕΚΑΝΕ ΔΕΝ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΤΗΝ ΡΩΤΗΣΩ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΕΧΕΙ ΕΝΑ ΥΓΙΕΣΤΑΤΟ ΑΓΟΡΑΚΙ ΣΤΗΝ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΗΣ

Στον αστερισµό των διδύµων Άννα Δάλλα ΤΕΥΧΟΣ - Ιούλιος 2008 Γεια σας, είμαι η Άννα, η αδερφή των διδύμων». Με αυτή τη φράση εξηγώ συχνά στο τηλέφωνο, σε συγγενείς και οικογενειακούς φίλους, το ποια βρίσκεται στην άλλη άκρη της γραμμής. Λογικό, άλλωστε, καθώς οι αδερφές μου, που μοιάζουν σαν δύο σταγόνες νερό, συνήθως ξεχωρίζουν όπου και να βρεθούν. Εξάλλου, όπως έμαθα πρόσφατα, κάνοντας έρευνα για να γράψω αυτό το άρθρο στο Vita, τα μονοζυγωτικά (όμοια) δίδυμα αποτελούν μόλις το 0,2% του πληθυσμού, ενώ, όταν στο ποσοστό αυτό συμπεριληφθούν και τα ετεροζυγωτικά, αυτό αυξάνεται στο 1,9%. Τελευταία, όμως, αυτό το «η αδερφή των διδύμων» δεν φαίνεται να είναι τόσο κατατοπιστικό. Ο λόγος; Τα δίδυμα γύρω μας έχουν αυξηθεί πολύ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών, τα τελευταία 15 χρόνια οι γεννήσεις των διδύμων έχουν αυξηθεί κατά 50% και των τριδύμων -που είναι φυσικά πολύ πιο σπάνια- έχουν εξαπλασιαστεί. Η αιτία; Κυρίως η συχνότερη πλέον εφαρμογή των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής -στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η λήψη ορμονών-, που ευνοούν την ύπαρξη πολύδυμων κυήσεων. Όμοια ή διαφορετικά ; Τα δίδυμα είναι δύο αδέρφια που έρχονται στον κόσμο από την ίδια εγκυμοσύνη και μπορεί να είναι είτε του ίδιου είτε διαφορετικού φύλου. Βέβαια, υπάρχει το ενδεχόμενο -αν και σπάνιο- να υπάρχουν περισσό­τερα από 2 μωρά σε μία γέννα (π.χ. τρίδυμα, τετράδυμα), συχνά ως αποτέ­λεσμα κάποιας διαδικασίας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 125 εκατομμύρια δίδυμα και τρίδυμα στον κόσμο και μόνο 10 εκατομμύρια μονοζυγωτικά δίδυμα. Τα δίδυμα μπορεί να είναι: Από το ίδιο ωάριο Στην περίπτωση αυτή, ένα ωάριο γονιμοποιημένο από ένα σπερματοζωάριο χωρίζεται στα δύο -για άγνωστους λόγους-, οπότε τα έμβρυα που προκύπτουν έχουν ακριβώς το ίδιο DNA, επομένως έχουν και το ίδιο φύλο. Υπό κανονικές συνθήκες, τα μονοζυγωτικά παιδιά μοιάζουν πάρα πολύ και συχνά είναι δύσκολο -ειδικά όσο είναι μικρά- ακόμη και για τους οικείους τους να τα ξεχωρίσουν. Παρ’ όλα αυτά, όσο μεγαλώνουν, μπορεί να αρχίσουν να διαφοροποιούνται, γιατί τα γονίδια (το DNA) δεν εκφράζονται πάντα και σε όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο, καθώς υπάρχουν και άλλοι παράγοντες (περιβάλλον, συνήθειες, διατροφή κ.ά.) που επίσης επηρεάζουν τον οργανισμό και την έκφραση των γονιδίων. Αυτός είναι και ο λόγος που τα μονοζυγωτικά δίδυμα γίνονται συχνά «αντικείμενο» ερευνών, ώστε να βρεθεί η σημασία των γονιδίων, αλλά και άλλων παραγόντων στα όσα μας συμβαίνουν. Σε πάρα πολύ σπάνιες περιπτώσεις, όπου ευθύνεται κάποιος παθολογικός λόγος, τα μονοζυγωτικά δίδυμα μπορεί να είναι το ένα φυσιολογικό και το άλλο να παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα (π.χ. σύνδρομο Down ή να έχει διαφορετικό φύλο, εξαιτίας κάποιου σπάνιου συνδρόμου). Από διαφορετικά ωάρια Πρόκειται για δύο έμβρυα που προκύπτουν από δύο διαφορετικά ωάρια, τα οποία γονιμοποιούνται από ένα ξεχωριστό σπερματοζωάριο κάθε φορά. Τα διζυγωτικά δίδυμα μπορεί να είναι είτε του ίδιου είτε διαφορετικού φύλου. Τα δύο ωάρια από τα οποία γεννιούνται τα διζυγωτικά δίδυμα, κατά κανόνα, έχουν προκύψει από διπλή ωορρηξία σε έναν κύκλο της γυναίκας. Σπανιότερα, μια γυναίκα που έχει ήδη μείνει έγκυος -πριν καν το αντιληφθεί- μπορεί να έχει ξανά ωορρηξία στον επόμενο κύκλο (πράγμα που κανονικά δεν συμβαίνει). Τότε, ίσως γονιμοποιηθεί και αυτό το ωάριο, οπότε προκύπτει δίδυμη κύηση, με τα έμβρυα να έχουν μια μικρή «ηλικιακή» διαφορά. Επομένως, υπάρχει και το ενδεχόμενο τα δύο αυτά παιδιά να έχουν την ίδια μητέρα, αλλά διαφορετικό πατέρα. Ένα άλλο πολύ σπάνιο ενδεχόμενο είναι τα δίδυμα να προέρχονται από το ίδιο ωάριο, το οποίο χωρίστηκε στα δύο και στη συνέχεια κάθε μέρος του γονιμοποιήθηκε από διαφορετικό σπερματοζωά­ριο. Έτσι, τα παιδιά αυτά έχουν ακριβώς το ίδιο DNA από την πλευρά της μητέρας και διαφορετικό από την πλευρά του πατέρα. Τα παράδοξα της φύσης Ένα χαρακτηριστικό και ενδιαφέρον παράδειγμα είναι ότι τα μονοζυγωτικά δίδυμα, αν και έχουν ίδιο DNA, έχουν πάντα διαφορετικά δακτυλικά αποτυπώματα. Καθώς τα μονοζυγωτικά δίδυμα έχουν ακριβώς τα ίδια γονίδια, τα παιδιά τους θα μπορούσαν να θεωρούνται -από γενετικής πλευράς- «μισά» αδέρφια, αφού ο ένας από τους δύο γονείς τους έχει ακριβώς το ίδιο DNA με τον ένα γονέα του άλλου. Αν δύο ζευγάρια μονοζυγωτικών διδύμων (δύο άνδρες και δύο γυναίκες) κάνουν παιδιά μεταξύ τους, τότε αυτά τα παιδιά θα μπορούσαν από γενετικής πλευράς να θεωρηθούν αδέρφια. Αυτό το ξέρατε ; ● Στην Αμερική, υπάρχει ειδικό περιοδικό που απευθύνεται σε δίδυμα και ονομάζεται «Twins». ● Κάθε χρόνο στο Οχάιο των ΗΠΑ, το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου, γίνεται ένα φε­στιβάλ διδύμων, όπου μπορούν να συμμετέχουν όλοι όσοι είχαν την τύχη να γεννηθούν δίδυμοι, τρίδυμοι κλπ., καθώς και οι οικογένειές τους. Αν ενδιαφέρεστε να λάβετε μέρος στο φετινό, μπορείτε να εγγρα­φείτε μέχρι τις 20 Ιουλίου στο site: www.twinsdays.org ● Στη Νέα Υόρκη, υπάρχει ένα εστιατόριο που λέγεται «Twins», ανήκει σε δύο δίδυμες αδερφές και όλοι οι σερβιτόροι του μαγαζιού είναι δίδυμοι! Αν δεν πρόκειται να ταξιδέψετε σύντομα στη Νέα Υόρκη, μάθετε ότι αναμένεται να ανοίξουν υποκαταστήματά του και σε άλλες πόλεις στο μέλλον, γιατί όχι και στην Ελλάδα; ● «Twins» είναι ο τίτλος μιας πολύ διάσημης κωμωδίας με πρωταγωνιστές τον Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ και τον Ντάνι Ντε Βίτο. Είμαι έγκυος. Μπορεί να είναι δίδυμα ; Σύμφωνα με τους ερευνητές, κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου απίθανο, αφού εκτιμάται ότι πολλές εγκυμοσύνες, ακόμη και 1 στις 10, ξεκινούν ως πολύδυμες, αλλά στην πορεία γεννιέται τελικά μόνο το ένα μωρό. Το άλλο έμβρυο συχνά χάνεται τόσο νωρίς, που δεν το αντιλαμβάνεται κανείς. Δεν είναι, όμως, καθόλου απίθανο να ακούσετε τελικά από το γιατρό σας το ευχάριστο νέο: «Υπάρχουν δύο καρδιές που χτυπάνε στη μήτρα!». Πότε; Στην 8η εβδομάδα. Το υπερηχογράφημα θα σας αποκαλύψει αν κυοφορείτε δίδυμα. Σε τέτοια περίπτωση, ο γιατρός θα παρατηρήσει δύο ­καρδιακές λειτουργίες, πιθανώς και δύο σάκους, πλακούντες κλπ. Η υποψία βέβαια για δίδυμα μπορεί να υπάρξει ακόμη και από την 7η εβδομάδα. H γιαγιά μου είχε δίδυμα. Θα κάνω κι εγώ ; Όλες οι γυναίκες που έχουμε δίδυμα στην ευρύτερη οικογένειά μας έχουμε σκεφτεί ότι ίσως θα μπορούσαμε κι εμείς με τη σειρά μας να αποκτήσουμε δίδυμα. Πιθανώς -αν και οι γυναικολόγοι διαφωνούν, επειδή θεω­ρούν τις πολύδυμες κυήσεις πιο επικίνδυνες- να μας φαίνεται και καλή ιδέα... Με μία εγκυμοσύνη και μία γέννα, δύο παιδιά και ξεμπερδεύουμε! Ας δούμε, λοιπόν, σύμφωνα με τους ειδικούς, αν έχουμε τέτοια προδιάθεση ή όχι: › Τα μονοζυγωτικά δίδυμα: Προκύπτουν τυχαία, με συχνότητα που υπολογίζεται 3 στις 1.000, επειδή για κάποιους λόγους χωρίζεται στα δύο το γονιμοποιημένο ωάριο. › Τα Διζυγωτικά: Υπάρχουν κάποια προδιαθεσικά στοιχεία για να κάνει μια γυναίκα δίδυμα που προκύπτουν από δύο διαφορετικά ωάρια και σπερματοζωάρια, αλλά σχετίζονται μόνο με τη γυναίκα και την ωορρηξία της και όχι με το σύντροφό της ή την όποια οικογενειακή προδιάθεση από τη δική του πλευρά. Έτσι, τα διζυγωτικά δίδυμα είναι πιο συχνά, όταν η μητέρα: ● Έχει οικογενειακό ιστορικό με δίδυμα στην οικογένεια, κυρίως αν η μητέρα της είναι δίδυμη (θεωρείται ότι υπάρχει μια οικογενειακή προδιάθεση). Οι ειδικοί έχουν παρατηρήσει ότι συνήθως στις οικογένειες με διζυγωτικά δίδυμα υπάρχουν και άλλα δίδυμα στην ευρύτερη οικογένεια. ● Είναι μεγαλύτερη σε ηλικία. Σύμφωνα με έρευνες, φαίνεται να διπλασιάζονται οι γεννήσεις διδύμων, όταν η μητέρα έχει περάσει την ηλικία των 35 ετών. ● Ξεπερνά το μέσο όρο στο ύψος και το πάχος. ● Είχε και άλλες εγκυμοσύνες στο παρελθόν. ● Καταναλώνει πολλά γαλακτο­κομικά και γενικά ζωικά προϊόντα. Σύμφωνα με έρευνες, όταν η γυναίκα είναι χορτοφάγος, έχει πέντε φορές λιγότερες πιθανότητες να αποκτήσει δί­δυμα. ● Ανήκει στη μαύρη φυλή. Αυτά τα δίδυμα πότε χωρίστηκαν ; Μεγάλη σημασία για τα μονοζυγωτικά δίδυμα και το μέλλον τους στη μήτρα έχει η στιγμή που θα χωριστεί το γονιμοποιημένο ωάριο. Από τη χρονική αυτή στιγμή του διαχωρισμού εξαρτάται το αν θα υπάρχει ένας ή δύο πλακούντες και ένας ή δύο αμνιακοί σάκοι. › Αν η στιγμή του διαχωρισμού είναι πολύ νωρίς, δηλαδή τις πρώτες ημέρες μετά τη γονιμοποίηση, θα υπάρχουν δύο πλακούντες και δύο σάκοι, όπως συμβαίνει κατά κανόνα και με τα διζυγωτι­κά δίδυμα. Αυτό σημαίνει ότι τα έμβρυα θα μεγα­λώσουν μεν στην ίδια μήτρα, αλλά ξεχωριστά και άρα με μεγαλύτερη ασφάλεια, αφού δεν θα επηρεάζει η ανάπτυξη του ενός το άλλο. › Αν το γονιμοποιημένο ωάριο χωριστεί αργότερα θα υπάρχει ένας πλακούντας και δύο σάκοι. Αυτή η περίπτωση είναι και η συχνότερη. Συνήθως η εγκυμοσύνη αυτή εξελίσσεται ομαλά, υπάρχει όμως το σπάνιο ενδεχόμενο τα δίδυμα να κινδυνεύσουν από το σύνδρομο εμβρυοεμβρυϊ­κής μετάγγισης, που χρήζει έγκαιρης παρέμβασης από τους ειδικούς. Το σύνδρομο αυτό (γίνεται αντιληπτό στο τέλος του 2ου τριμήνου) συμβαίνει 1 στις 1.600 περιπτώσεις, επειδή υπάρχουν παθολογικές αναστομώσεις στα αγγεία του πλακούντα. Το αίμα, δηλαδή, αντί να γυρνά πίσω στο ίδιο έμβρυο, αφού πρώτα φιλτραριστεί στον πλακούντα, πηγαίνει στο άλλο έμβρυο, με αποτέλεσμα το ένα να γίνεται πληθωρικό και το άλλο πολύ αδύναμο. › Αν το γονιμοποιημένο ωάριο χωριστεί πολύ αργότερα θα υπάρχει ένας πλακούντας και ένας σάκος. Στα δίδυμα αυτά τείνουν να μπλέκονται οι ομφάλιοι λώροι όσο προχωρά η εγκυμοσύνη, γι’ αυτό και ο μαιευτήρας επιλέγει συνήθως να γεννηθούν στις 32 εβδομάδες. › Αν παρ’ ελπίδα το γονιμοποιημένο ωάριο αργήσει πολύ να διαχωριστεί (1 στις 200.000 περιπτώσεις) μπορεί τα δίδυμα να είναι σιαμαία. Ο όρος «σιαμαία» προήλθε από τους διδύμους Τσανγκ και Ενγκ Μπάνκερ, που γεννήθηκαν στο Σιάμ, τη σημερινή Ταϊλάνδη, το 1811. Τα σιαμαία δίδυμα χρειάζεται να διαχωριστούν με εγχείρηση και ο βαθμός της ­δυσκολίας έχει να κάνει με το αν υπάρχουν ζωτικά όργανα που είναι κοινά. Αν το ένα είναι λιγότερο αναπτυγμένο από το άλλο, ο στόχος της εγχείρησης είναι να ζήσει έστω το ένα, το πιο δυνατό. Η επέμβαση θεωρείται ότι πρέπει να γίνεται όχι αμέσως μετά τη γέννηση, αλλά μετά από μερικούς μήνες, όταν ο οργανισμός των παιδιών θα έχει κάπως ωριμάσει. Στις μέρες μας, πλέον, γίνεται προφανές από το υπερηχογράφημα το αν τα δίδυμα είναι σιαμαία. Το αν θα διακοπεί ή θα συνεχιστεί η κύηση είναι απόφαση του ζευγαριού. Βάσει του νόμου στην Ελλάδα, η διακοπή της κύησης λόγω ανωμαλιών που πιθανόν να παρουσιά­ζει το έμβρυο μπορεί να γίνει μέχρι την 24η εβδομάδα της κύησης. Tελικά, είναι δίδυμα ! Όλα όσα πρέπει να κάνετε Ό,τι κι αν έχετε ακούσει, μην ανησυχείτε! Αν ακολουθήσετε τις οδηγίες του γιατρού σας, όλα θα πάνε καλά. Γενικά -όπως και κάθε άλλη έγκυος, είτε περιμένει ένα είτε περισσότερα μωρά- χρειάζεται να μην αμελείτε: › Τις επισκέψεις στο γιατρό σας μία φορά το μήνα. Ο γυναικολόγος σας θα παρακολουθεί την πορεία της εγκυμοσύνης σας και θα συζητά μαζί σας κάθε πιθανό πρόβλημα, απορία ή ανησυχία σας. Θα ελέγχει την πίεσή σας, επειδή η υπέρταση είναι πιο συχνή στις γυναίκες που περιμένουν δίδυμα. Θα παρακολουθεί το βάρος σας (όπως και σε όλες τις εγκυμοσύνες, επιτρέπεται να πάρετε μέχρι 15 κιλά), αν έχουν πρηστεί τα πόδια κλπ. › Τους υπερήχους μία φορά το μή­να, ώστε να ελέγχεται η υγεία των μωρών και η πορεία της εγκυμοσύνης. › Τις εξετάσεις σας. Θα πρέπει να κάνετε μία γενική αίματος και ούρων μία φορά το μήνα, επειδή η αναιμία είναι πιο συχνή στις γυναίκες που κυο­φορούν δίδυμα. › Τη λήψη των συμπληρωμάτων που θα σας δώσει ο γιατρός σας, δηλαδή σίδηρο, ασβέστιο, μαγνήσιο και φυλλικό οξύ. Προσέξτε › Στη 12η εβδομάδα : Είναι πολύ σημαντική -όπως σε όλες τις κυήσεις άλλωστε- η καλή μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας, γιατί αποτελεί σημαντικό υπερη­χογραφικό δείκτη για ανίχνευση εμβρύων με σύνδρομο Down και άλλες ανωμαλίες (π.χ. συγγενείς καρδιοπάθειες). Στην περίπτωση των διδύμων, επειδή αυξάνεται ο κίνδυνος περιγεννητικής νοσηρότητας και θνησιμότητας των εμβρύων, καθώς και η ύπαρξη συγγενών ανωμαλιών, ο ενδελεχής προγεννητικός έλεγχος είναι ακόμη πιο σημαντικός. ● Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό να γίνεται ένα ακριβές υπερηχογράφημα, ώστε να βρεθεί το λεγόμενο σημείο «λάμδα», από το οποίο θα φανεί αν πρόκειται περί μονοχοριακών (κοινός πλακούντας) ή διχοριακών διδύμων (δύο πλακούντες). Στα μονοχοριακά δίδυμα μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα, όπως το σύνδρομο εμβρυοεμβρυϊκής μετάγγισης και η μονοαμνιακή δίδυμος κύηση (τα δύο έμβρυα βρίσκονται σε έναν κοινό σάκο). › Στην 22η εβδομάδα : Χρειάζεται να ελεγχθεί η εμβρυϊκή ανατομία με υπέρηχο (γνωστός ως έλεγχος β΄ επιπέδου). › Στην 27η εβδομάδα: Είναι απαραίτητο να γίνει η καμπύλη σακχάρου (το αυξημένο σάκχαρο είναι συχνότερο στις γυναίκες που περιμένουν δίδυμα). › Στην 30ή εβδομάδα: Πρέπει να διερευνηθεί με υπερηχογράφημα αν τα έμβρυα αναπτύσσονται σωστά. Αν τα έμβρυα διαφέρουν μεταξύ τους στο βάρος σε ποσοστό άνω του 25%, τότε χρειάζεται παρακολούθηση σε εξειδικευμένο κέντρο. 3 ερωτήσεις στον ειδικό Τα δίδυμα γεννιούνται πάντα πρόωρα ; Ακριβώς επειδή η γυναικεία μήτρα δεν είναι φτιαγμένη για να φέρει περισσότερα από ένα μωρά, δεν είναι σύνηθες μια πολύδυμη κύηση (κυρίως αν πρόκειται για περισσότερα από 2 έμβρυα) να φτάσει στις 40 εβδομάδες (9 μήνες). Χαρακτηριστικά, οι γυναικολόγοι εξηγούν ότι, αν δούμε την κοιλιά μιας γυναίκας με δίδυμα στις 32 εβδομάδες, θα μας φανεί σαν τελειόμηνος με ένα μωρό. Έτσι, οι πολύδυμες κυήσεις συνήθως διαρκούν λιγότερες εβδομάδες, πράγμα που μπορεί να μη δημιουργεί πρόβλημα και τα μωρά να μη θεωρούνται πρόωρα, αρκεί να γεννηθούν μετά τις 34 εβδομάδες και να είναι βαρύτερα από 2.500 ή 2.700 γραμμάρια. Έτσι, γενικά, τα δίδυμα τείνουν να έχουν χαμηλότερο βάρος από τα υπόλοιπα παιδιά και θεωρείται ότι και μεγαλώνοντας παραμένουν πιο αδύνατα από τους άλλους ενηλίκους. Τα δίδυμα γεννιούνται πάντα με καισαρική ; Όταν τα έμβρυα είναι τοποθετημένα κάθετα στη μήτρα (και το πρώτο κατεβαίνει με το κεφάλι), όπως συμβαίνει συνήθως, ο τοκετός γίνεται φυσιολογικά. Αν, όμως, το ένα από τα δύο κατεβαίνει ανάποδα (ισχιακή προβολή), τότε συστήνεται η καισαρική (ειδικά αν είναι η πρώτη γέννα της γυναίκας). Το ζήτημα είναι -και γι’ αυτό πολλές φορές οι μαιευτήρες συστήνουν να γίνεται καισαρική τομή από την αρχή- ότι μερικές φορές μπορεί το πρώτο να έρχεται φυσιολογικά, να βγει, και στη συνέχεια το δεύτερο, επειδή έχει αποκτήσει χώρο στη μήτρα, να πάρει άλλη θέση και να χρειαστεί τελικά να γίνει καισαρική ή εσωτερικός μετα­σχηματισμός με παρέμβαση του μαιευτήρα, ώστε να αλλάξει η θέση του μωρού. Η επέμβαση αυτή ενέχει, όμως, κάποιους κινδύνους. Τα δίδυμα πρέπει να μπαίνουν στη θερμοκοιτίδα ; Στο παρελθόν, τα δίδυμα έμπαιναν πολύ συχνά στη θερμοκοιτίδα. Σήμερα, αυτό επιλέγεται όταν κριθεί ότι το μωρό χρειάζεται να βρίσκεται σε θερμό περιβάλλον, ώστε να μην καταναλώνει ενέργεια για να θερμανθεί τις πρώτες ημέρες της ζωής του, για να παίρνει όσο οξυγόνο τυχόν χρειά­ζεται κλπ. Από την άλλη πλευρά, η εντατική μονάδα νεογνών -που πιθανώς κάποιοι μπερδεύουν με τη θερμοκοιτίδα- είναι απαραίτητη μόνο όταν τα μωρά έχουν σύνδρομο ιδιοπαθούς αναπνευστικής δυσχέρειας. Και διάσημοι και δίδυμοι! Οι πιο γνωστοί δίδυμοι παγκοσμίως είναι μάλλον εκείνοι που προέρχονται από την ελληνική μυθολογία και δεν είναι άλλοι από τους Διόσκουρους, τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη. Δίδυμοι επίσης, σύμφωνα πάντα με τη μυθολογία μας, ήταν και οι Θεοί του Ολύμπου Απόλλωνας και Άρτεμις, αλλά και ο Ηρακλής με τον Ιφικλή (η παράδοση τους θέλει να έχουν διαφορετικό πατέρα). Σίγουρα δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τον Ρωμύλο και τον Ρέμο, από τη ρωμαϊκή μυθολογία, αλλά και πολλούς άλλους σύγχρο­-νούς μας, όπως τις κόρες του Τζορτζ Μπους, εκείνες της Θάτσερ, τα παιδιά της Τζένιφερ Λόπεζ, τις ­ηθοποιούς Μέρι-Κέιτ και Άσλεϊ Όλσεν, την ηθοποιό Σκάρλετ Τζοχάνσον και το δίδυμο αδερφό της Χάντερ, επίσης ηθοποιό, τους δύο από τους τρεις Bee Gees (Ρόμπιν και Μόρις Γκιμπ). Δίδυμοι γεννήθηκαν, όμως, και κάποιοι άλλοι που οι ίδιοι έγιναν διάσημοι σε αντίθεση με το δίδυμο αδερ­φάκι τους, που σε κάποιες περιπτώσεις δεν επέζησε καν ή απλώς ακολούθησε μια λιγότερο λαμπρή καριέρα: ο πρώην γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, οι ηθοποιοί Μοντγκόμερι Κλιφτ, Άντι Γκαρσία, Τζέρι Χολ, Λίντα Χάμιλτον, Ισαμπέλα Ροσελίνι, Κίφερ Σάδερλαντ και οι τραγουδιστές Αλάνις Μόρισετ και Έλβις Πρίσλεϊ (του οποίου, όμως, ο δίδυμος αδερφός πέθανε στη γέννα). «Ο δίδυμος αδερφός μου ήταν και παραμένει ο κολλητός μου» Οι δηλώσεις της Σκάρλετ Τζοχάνσον στο Γιάννη Ζουμπουλάκη, δημοσιογράφο και κριτικό κινηματογράφου στο «Βήμα». Τα τρία σημαντικότερα λεπτά της ζωής της -όπως δήλωσε η ίδια- ήταν εκείνα που μεσολάβησαν ανάμεσα στη γέννηση τη δική της και του δίδυμου αδερφού της, του Χάντερ, που είναι επίσης ηθοποιός. Η ύπαρξή του ήταν πολύ σημαντική για τη νεαρή ηθοποιό, καθώς η Σκάρλετ Τζοχάνσον ήταν σταρ από παιδί και είχε ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη το οικο­γενειακό της περιβάλλον. Η πρώτη ταινία της ηθοποιού, το «North», είχε γυριστεί όταν ήταν 10 ετών. Καθώς έκανε καριέρα από πολύ μικρή, πολλοί θεωρούν ότι δεν θα ήταν«κανονικό» παιδί. Η ίδια, ωστόσο, δήλωσε στον Γιάννη Ζουμπουλάκη: «Επειδή ξεκίνησα από πολύ νωρίς σε αυτή τη δουλειά και επειδή είμαι παιδί χωρισμένων γονιών, αρκετός κόσμος έχει λανθασμένα την εντύ­πωση ότι δεν έζησα τα παιδικά χρόνια μου ως φυσιολογικό παιδί». Τα πράγματα, όμως, δεν φαίνεται να είναι έτσι. Όπως εξήγησε η ηθοποιός: «Τα μυαλά μου δεν πήραν ποτέ αέρα. Οι γονείς μου, που είναι πολύ έξυπνοι άνθρωποι, φρόντισαν να μη χάσω ούτε ένα μάθημα στο σχολείο. Πήγα δημοτικό σε δημόσιο σχολείο και φίλοι μου ήταν παιδιά της γειτονιάς, με τα οποία διατηρώ ακόμη επαφές». Και κατέληξε μιλώντας για τον κατά τρία λεπτά μικρότερό της αδελφό:«Ο δίδυμος αδελφός μου, ο Χάντερ, ήταν και παραμένει ο κολλητός μου. Οι στιγμές μου μαζί του ως παιδί δεν ήταν καθόλου ανταγωνιστικές και μου έχουν αφήσει τις πιο όμορφες εικόνες της παιδικής μου ηλικίας». Η ψυχολογία των διδύμων από τη μήτρα προς την ενηλικίωση Και τώρα, μετά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό και φυσικά όλη την αγωνία που έχει κάθε νέος γονιός, φέρατε στον κόσμο τα διδυμάκια σας. Να σας ζήσουν! Αγοράσατε διπλά καρότσια, καρεκλάκια, πορτ μπεμπέ και σίγουρα αγχωθήκατε για το πώς θα προλαβαίνετε να ταΐζετε, να αλλάζετε και να κοιμίζετε ταυτόχρονα δύο μωρά. Δύο μωρά που -ειδικά όταν είναι μονοζυγωτικά, οπότε έχουν επιπλέον, εκτός από την ίδια ηλικία, και τα ίδια ακριβώς γονίδια- πεινάνε την ίδια στιγμή, κλαίνε, ξυπνάνε, χρειάζονται άλλαγμα και βέβαια αρρωσταίνουν μαζί. Πριν όμως απογοητευτείτε, σταθείτε μια στιγμή. Σκεφτήκατε, επίσης, ότι για κάθε νέο «βήμα» του παιδιού σας αυτή τη φορά θα χαίρεστε και θα συγκινείστε διπλά, καθώς έχετε δύο παιδιά; Διπλά γέλια και διπλές χαρές, όταν θα περπατήσουν, θα μιλήσουν, θα πάνε στο σχολείο, θα τα θαυμάσετε στην πρώτη επίδειξη χορού, θα πάρουν δίπλωμα στην ξένη γλώσσα, θα περάσουν στο πανεπιστήμιο, θα παντρευτούν… Αλήθεια, όμως, τα δίδυμά σας θα τα κάνουν όλα αυτά ­μαζί; Και αν αυτά θέλουν, εσείς πρέπει να τα αφήσετε ή όχι; Τα δίδυμα έχουν την τάση να τα κάνουν όλα μαζί Τι σημαίνει αυτό; Σύμφωνα με πολυά­ριθμες έρευνες, ο χρόνος που περνάμε στη μήτρα επηρεάζει πολύ τη μετέπει­τα ζωή μας. Τα δίδυμα είναι δύο αδέρφια που πέρασαν ολόκληρη την ενδομήτρια ζωή τους μαζί. Έχουν τους ίδιους γονείς, τα ίδια αδέρφια, τους ίδιους συγγενείς, φίλους, συμμαθητές, περιβάλλον. Έχουν την ίδια ηλικία και πολύ συχνά και το ίδιο DNA. Το περίεργο θα ήταν όχι το να μοιάζουν, αλλά το να διαφέρουν… Έτσι, οι επιστήμονες έρχονται συχνά -με μεγάλες μελέτες- να επιβεβαιώσουν αυτά που έχουμε ήδη υποψιαστεί: Τα δίδυμα -πολλές φορές ακόμη κι αν έχουν μεγαλώσει χωριστά- τείνουν να έχουν κοινές απόψεις (για τη θρησκεία και τη θρησκευτικότητα, την πολιτική, το πόσο αισιόδοξα βλέπουν τη ζωή), να ζυγίζουν το ίδιο (στο 75% των μονοζυγωτικών και στο 61% των ετεροζυγωτικών), αλλά και να ερωτεύονται, να παντρεύονται και να κάνουν παιδιά την ίδια εποχή! Έρευνα του Πανεπιστημίου της Μινεσότα έδειξε ότι, όταν χωρίσει ένα από τα δύο μονοζυγωτικά δίδυμα, η πιθανότητα να χωρίσει και το άλλο είναι 45%, ενώ για τα διζυγωτικά η αντίστοιχη πιθανότητα είναι 30%. Το μικρό και το μεγάλο... Η σειρά γέννησης των διδύμων -μολονότι ο χρόνος που μεσολαβεί ανάμεσα στις δύο γεννήσεις είναι πολύ μικρός- φαίνεται να παίζει ρόλο στη μετέπειτα εξέλιξη και διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους. Έρευνες έχουν δείξει ότι το παιδί που βγαίνει πρώτο από την κοιλιά της μητέρας συχνά εξελίσσεται σε πιο εύρωστο, δυναμικό και δυνατό. Αυτό είναι πιθανό να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία σχέσης προστατευόμενου-προστάτη μεταξύ των δύο παιδιών. Μια τέτοια σχέση μπορεί να δυσχεραίνει κι άλλο την ανάπτυξη άλλων σχέσεων με συνομηλίκους, ιδιαίτερα μάλιστα αν τα παιδιά ανήκουν στον ίδιο κοινωνικό κύκλο, πηγαίνουν δηλαδή στο ίδιο σχολείο, στην ίδια τάξη και έχουν κοινές δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο τους. Κοιτώντας στον καθρέφτη: 2 παντοτινοί φίλοι ή ανταγωνιστές ; Τα δίδυμα περνούν όλα τα στάδια της ανάπτυξής τους σε συνεχή επαφή και αλληλεξάρτηση. Επομένως, ουσιαστικά δεν έχουν ζήσει ποτέ το ένα χωρίς το άλλο. Αυτό και μόνο το στοιχείο -ακόμη κι αν δεν είναι απολύτως όμοια (μονοζυγωτικά)- τους δίνει ένα μεγάλο «πλεονέκτημα»: έχουν πάντα δίπλα τους έναν ομήλικο αδερφό και φίλο. Έτσι, υπάρχουν σίγουρα στιγμές -αν όχι συνέχεια- που νιώθουν πάρα πολύ «δυνατά», αφού έχουν έναν ολόιδιο άνθρωπο ως σύμμαχο, αδερφό, αλλά και παντοτινό φίλο… Αυτό, βέβαια, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να αποτελεί και πρόβλημα. Κι αυτό γιατί το καθένα από τα δίδυμα έχει πάντα κάποιον με τον οποίο αναπόφευκτα συγκρίνεται (τόσο από τους άλλους όσο και από το ίδιο). Η τάση αυτή επιτείνεται όσο περνούν τα χρόνια. Επιπλέον, μοιράζεται πάντα την προσοχή των γονέων. Στην περίπτωση των διζυγωτικών διδύμων, οι συγκρίσεις είναι ακόμη πιο συχνές, επειδή εγείρονται από τις μεταξύ τους διαφορές ως προς την ανάπτυξη, τη συμπεριφορά και την προσωπικότητα. Αυτό ενέχει έναν κίνδυνο, καθώς μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά σε ανταγωνιστική διάθεση μεταξύ τους, στην προσπάθεια του καθενός να βγει «νικητής». Τα δίδυμα και οι άλλοι Δεν είναι σπάνιο να ακούμε από ανθρώπους που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν ως δίδυμοι (κυρίως μονοζυγωτικοί) να παραπονιούνται ότι όλη τους τη ζωή οι γύρω τους τους ταυτίζουν. Συχνά οι γονείς, οι συγγενείς αλλά και οι φίλοι τούς αποκαλούν «τα δίδυμα» και έχουν την τάση να τους αποδίδουν κοινά χαρακτηριστικά, τόσο καθώς είναι παιδιά όσο και όταν πια μεγαλώνουν, π.χ. «τα δίδυμα είναι άτακτα», «τα δίδυμα είναι ντροπαλά», με αποτέλεσμα να μην εκτιμώνται σωστά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οι συμπεριφορές του καθενός. Δυστυχώς, συχνά τα δίδυμα δεν αντιμετωπίζονται ως δύο ξεχωριστά άτομα στα πιο σημαντικά περιβάλλοντα της ζωής τους, δηλαδή στο σπίτι και στο σχολείο. Μέσα στην οικογένεια, το φαινόμενο αυτό είναι συχνότερο στην περίπτωση που υπάρχουν και άλλα αδέρφια (π.χ. η Άννα και τα δίδυμα, σαν τα δίδυμα να ήταν ένα παιδί και όχι δύο), ενώ, αν τα δίδυμα είναι τα μόνα παιδιά της οικογένειας, τα πράγματα είναι συνήθως καλύτερα και οι γονείς συχνά διακρίνουν και τονίζουν περισσότερο τα στοιχεία που τα διαφοροποιούν. Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς ; Oι γονείς βρίσκονται αντιμέτωποι με το εξής δίλημμα: πρέπει να σταθούν ουδέτεροι, να ενθαρρύνουν ή να αποτρέψουν την τάση των παιδιών τους να τα κάνουν όλα μαζί, αλλά και τη δική τους τάση να τα ταυτίζουν; Να αντιμετωπίζουν τα δίδυμα ως δύο παιδιά; Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η στάση των γονέων απέναντι στα δίδυμα παιδιά τους, αλλά και ο χειρισμός των διάφορων καταστάσεων, τόσο στο στενό όσο και στο ευρύτερο περιβάλλον, καλό θα ήταν να έχει ως εξής: › Στο σπιτι: Οι γονείς πρέπει να βοη­θήσουν τα παιδιά τους να ξεχωρίσουν. Να έχουν, δηλαδή, δύο παιδιά που τιμωρούνται ή επιβραβεύονται το καθένα χωριστά, που φοράνε διαφορετικά ρούχα (όπως όλα τα αδέρφια), που παίρνει το καθένα το δικό του χαρτζιλίκι, έχει τις δικές του ευθύνες, υποχρεώσεις κλπ. Η εξατομικευμένη αξιολόγηση των θετικών και αρνητικών στοιχείων κάθε παιδιού είναι εξαιρετικά σημαντική για την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και της προσω­πικότητάς του. › Στο σχολείο: Σύμφωνα με τις τελευταίες τάσεις στη σύγχρονη συμβουλευτική γονέων, τα δίδυμα είναι προτιμότερο να πηγαίνουν σε διαφορετικό σχολείο, σε διαφορετικό φροντιστήριο κλπ. Φυσικά, δεν απαγορεύεται από κάποιον φορέα η φοίτηση των διδύμων στο ίδιο τμήμα ή στο ίδιο σχολείο. Το ζητούμενο είναι να ενθαρρύνεται η ανεξαρτητοποίηση του ενός από το άλλο μέσω της έκθεσής τους σε διαφορετικά περιβάλλοντα και ερεθίσματα. › Στον ελεύθερο χρόνο: Καλό θα ήταν τα δίδυμα να ασχοληθούν με δια­φορετικά ενδιαφέροντα ή χόμπι. Έτσι, θα περνούν χρόνο χωριστά, θα αποκτήσουν και διαφορετικούς φίλους, θα αναγκαστούν να αντιμετωπίσουν ένα καινούργιο περιβάλλον μόνα τους (χωρίς το δίδυμο αδερφάκι), αλλά και να αντιμετωπιστούν από τους γύρω τους ως μοναδικά. Ο αποχωρισμός είναι πάντα δύσκολος Το πόσο εύκολα θα μπορέσουν τα δίδυμα να αποχωριστούν το ένα το άλλο έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το πώς έχουν μεγαλώσει. Όσο περισσότερο έχει ενισχυθεί η αυτονομία και η διαφορετικότητα του καθενός, τόσο πιο εύκολη είναι και η προσαρμογή τους στους αποχωρισμούς της μετεφη­βείας και της μετέπειτα ενήλικης ζωής. Αντίθετα, όμως, με όσα συμβουλεύουν οι ειδικοί, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις παιδιών που μεγαλώνουν με «συμβιωτικό» τρόπο, αναπτύσσοντας μεγάλη εξάρτηση μεταξύ τους, γεγονός που εμποδίζει τη λειτουργικότητά τους σε καταστάσεις της ζωής στις οποίες απαιτείται να αντεπεξέλθουν αυτόνομα, χωριστά το ένα από το άλλο (π.χ. συντροφική σχέση, κλπ.). Από την άλλη πλευρά, η απώλεια του ενός διδύμου (π.χ. λίγο μετά τη γέν­νη­σή του) μπορεί να επηρεάσει την προσωπικότητα του «επιζήσαντος» (αν και δεν υπάρχουν επαρκή ερευνη­τι­κά δεδομένα). Σε αυτό, βέβαια, παίζει πολύ μεγάλο ­ρόλο το πώς θα χειρι­στούν το ζήτ­η­μα οι γονείς. Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Νίκο Παπαντωνίου, αναπληρωτή καθηγητή Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής στην Α΄ Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», την κ. Σοφία Κίτσιου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής-Γενετικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, την κ. Κατερίνα Αγγελή, κλινική ψυχολόγο, ψυχοθεραπεύτρια γνωσιακής-συμπεριφοριστικής προσέγγισης, τον κ. Γρηγόρη Κυρούση, μαιευτήρα-χειρουργό-γυναικολόγο, διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, και τη δρ. Αναστασία Μπαρμπούνη, παιδίατρο, επιμελήτρια Δημόσιας Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.

Στον αστερισµό των διδύµων Άννα Δάλλα ΤΕΥΧΟΣ - Ιούλιος 2008 Γεια σας, είμαι η Άννα, η αδερφή των διδύμων». Με αυτή τη φράση εξηγώ συχνά στο τηλέφωνο, σε συγγενείς και οικογενειακούς φίλους, το ποια βρίσκεται στην άλλη άκρη της γραμμής. Λογικό, άλλωστε, καθώς οι αδερφές μου, που μοιάζουν σαν δύο σταγόνες νερό, συνήθως ξεχωρίζουν όπου και να βρεθούν. Εξάλλου, όπως έμαθα πρόσφατα, κάνοντας έρευνα για να γράψω αυτό το άρθρο στο Vita, τα μονοζυγωτικά (όμοια) δίδυμα αποτελούν μόλις το 0,2% του πληθυσμού, ενώ, όταν στο ποσοστό αυτό συμπεριληφθούν και τα ετεροζυγωτικά, αυτό αυξάνεται στο 1,9%. Τελευταία, όμως, αυτό το «η αδερφή των διδύμων» δεν φαίνεται να είναι τόσο κατατοπιστικό. Ο λόγος; Τα δίδυμα γύρω μας έχουν αυξηθεί πολύ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών, τα τελευταία 15 χρόνια οι γεννήσεις των διδύμων έχουν αυξηθεί κατά 50% και των τριδύμων -που είναι φυσικά πολύ πιο σπάνια- έχουν εξαπλασιαστεί. Η αιτία; Κυρίως η συχνότερη πλέον εφαρμογή των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής -στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η λήψη ορμονών-, που ευνοούν την ύπαρξη πολύδυμων κυήσεων. Όμοια ή διαφορετικά ; Τα δίδυμα είναι δύο αδέρφια που έρχονται στον κόσμο από την ίδια εγκυμοσύνη και μπορεί να είναι είτε του ίδιου είτε διαφορετικού φύλου. Βέβαια, υπάρχει το ενδεχόμενο -αν και σπάνιο- να υπάρχουν περισσό­τερα από 2 μωρά σε μία γέννα (π.χ. τρίδυμα, τετράδυμα), συχνά ως αποτέ­λεσμα κάποιας διαδικασίας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 125 εκατομμύρια δίδυμα και τρίδυμα στον κόσμο και μόνο 10 εκατομμύρια μονοζυγωτικά δίδυμα. Τα δίδυμα μπορεί να είναι: Από το ίδιο ωάριο Στην περίπτωση αυτή, ένα ωάριο γονιμοποιημένο από ένα σπερματοζωάριο χωρίζεται στα δύο -για άγνωστους λόγους-, οπότε τα έμβρυα που προκύπτουν έχουν ακριβώς το ίδιο DNA, επομένως έχουν και το ίδιο φύλο. Υπό κανονικές συνθήκες, τα μονοζυγωτικά παιδιά μοιάζουν πάρα πολύ και συχνά είναι δύσκολο -ειδικά όσο είναι μικρά- ακόμη και για τους οικείους τους να τα ξεχωρίσουν. Παρ’ όλα αυτά, όσο μεγαλώνουν, μπορεί να αρχίσουν να διαφοροποιούνται, γιατί τα γονίδια (το DNA) δεν εκφράζονται πάντα και σε όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο, καθώς υπάρχουν και άλλοι παράγοντες (περιβάλλον, συνήθειες, διατροφή κ.ά.) που επίσης επηρεάζουν τον οργανισμό και την έκφραση των γονιδίων. Αυτός είναι και ο λόγος που τα μονοζυγωτικά δίδυμα γίνονται συχνά «αντικείμενο» ερευνών, ώστε να βρεθεί η σημασία των γονιδίων, αλλά και άλλων παραγόντων στα όσα μας συμβαίνουν. Σε πάρα πολύ σπάνιες περιπτώσεις, όπου ευθύνεται κάποιος παθολογικός λόγος, τα μονοζυγωτικά δίδυμα μπορεί να είναι το ένα φυσιολογικό και το άλλο να παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα (π.χ. σύνδρομο Down ή να έχει διαφορετικό φύλο, εξαιτίας κάποιου σπάνιου συνδρόμου). Από διαφορετικά ωάρια Πρόκειται για δύο έμβρυα που προκύπτουν από δύο διαφορετικά ωάρια, τα οποία γονιμοποιούνται από ένα ξεχωριστό σπερματοζωάριο κάθε φορά. Τα διζυγωτικά δίδυμα μπορεί να είναι είτε του ίδιου είτε διαφορετικού φύλου. Τα δύο ωάρια από τα οποία γεννιούνται τα διζυγωτικά δίδυμα, κατά κανόνα, έχουν προκύψει από διπλή ωορρηξία σε έναν κύκλο της γυναίκας. Σπανιότερα, μια γυναίκα που έχει ήδη μείνει έγκυος -πριν καν το αντιληφθεί- μπορεί να έχει ξανά ωορρηξία στον επόμενο κύκλο (πράγμα που κανονικά δεν συμβαίνει). Τότε, ίσως γονιμοποιηθεί και αυτό το ωάριο, οπότε προκύπτει δίδυμη κύηση, με τα έμβρυα να έχουν μια μικρή «ηλικιακή» διαφορά. Επομένως, υπάρχει και το ενδεχόμενο τα δύο αυτά παιδιά να έχουν την ίδια μητέρα, αλλά διαφορετικό πατέρα. Ένα άλλο πολύ σπάνιο ενδεχόμενο είναι τα δίδυμα να προέρχονται από το ίδιο ωάριο, το οποίο χωρίστηκε στα δύο και στη συνέχεια κάθε μέρος του γονιμοποιήθηκε από διαφορετικό σπερματοζωά­ριο. Έτσι, τα παιδιά αυτά έχουν ακριβώς το ίδιο DNA από την πλευρά της μητέρας και διαφορετικό από την πλευρά του πατέρα. Τα παράδοξα της φύσης Ένα χαρακτηριστικό και ενδιαφέρον παράδειγμα είναι ότι τα μονοζυγωτικά δίδυμα, αν και έχουν ίδιο DNA, έχουν πάντα διαφορετικά δακτυλικά αποτυπώματα. Καθώς τα μονοζυγωτικά δίδυμα έχουν ακριβώς τα ίδια γονίδια, τα παιδιά τους θα μπορούσαν να θεωρούνται -από γενετικής πλευράς- «μισά» αδέρφια, αφού ο ένας από τους δύο γονείς τους έχει ακριβώς το ίδιο DNA με τον ένα γονέα του άλλου. Αν δύο ζευγάρια μονοζυγωτικών διδύμων (δύο άνδρες και δύο γυναίκες) κάνουν παιδιά μεταξύ τους, τότε αυτά τα παιδιά θα μπορούσαν από γενετικής πλευράς να θεωρηθούν αδέρφια. Αυτό το ξέρατε ; ● Στην Αμερική, υπάρχει ειδικό περιοδικό που απευθύνεται σε δίδυμα και ονομάζεται «Twins». ● Κάθε χρόνο στο Οχάιο των ΗΠΑ, το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου, γίνεται ένα φε­στιβάλ διδύμων, όπου μπορούν να συμμετέχουν όλοι όσοι είχαν την τύχη να γεννηθούν δίδυμοι, τρίδυμοι κλπ., καθώς και οι οικογένειές τους. Αν ενδιαφέρεστε να λάβετε μέρος στο φετινό, μπορείτε να εγγρα­φείτε μέχρι τις 20 Ιουλίου στο site: www.twinsdays.org ● Στη Νέα Υόρκη, υπάρχει ένα εστιατόριο που λέγεται «Twins», ανήκει σε δύο δίδυμες αδερφές και όλοι οι σερβιτόροι του μαγαζιού είναι δίδυμοι! Αν δεν πρόκειται να ταξιδέψετε σύντομα στη Νέα Υόρκη, μάθετε ότι αναμένεται να ανοίξουν υποκαταστήματά του και σε άλλες πόλεις στο μέλλον, γιατί όχι και στην Ελλάδα; ● «Twins» είναι ο τίτλος μιας πολύ διάσημης κωμωδίας με πρωταγωνιστές τον Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ και τον Ντάνι Ντε Βίτο. Είμαι έγκυος. Μπορεί να είναι δίδυμα ; Σύμφωνα με τους ερευνητές, κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου απίθανο, αφού εκτιμάται ότι πολλές εγκυμοσύνες, ακόμη και 1 στις 10, ξεκινούν ως πολύδυμες, αλλά στην πορεία γεννιέται τελικά μόνο το ένα μωρό. Το άλλο έμβρυο συχνά χάνεται τόσο νωρίς, που δεν το αντιλαμβάνεται κανείς. Δεν είναι, όμως, καθόλου απίθανο να ακούσετε τελικά από το γιατρό σας το ευχάριστο νέο: «Υπάρχουν δύο καρδιές που χτυπάνε στη μήτρα!». Πότε; Στην 8η εβδομάδα. Το υπερηχογράφημα θα σας αποκαλύψει αν κυοφορείτε δίδυμα. Σε τέτοια περίπτωση, ο γιατρός θα παρατηρήσει δύο ­καρδιακές λειτουργίες, πιθανώς και δύο σάκους, πλακούντες κλπ. Η υποψία βέβαια για δίδυμα μπορεί να υπάρξει ακόμη και από την 7η εβδομάδα. H γιαγιά μου είχε δίδυμα. Θα κάνω κι εγώ ; Όλες οι γυναίκες που έχουμε δίδυμα στην ευρύτερη οικογένειά μας έχουμε σκεφτεί ότι ίσως θα μπορούσαμε κι εμείς με τη σειρά μας να αποκτήσουμε δίδυμα. Πιθανώς -αν και οι γυναικολόγοι διαφωνούν, επειδή θεω­ρούν τις πολύδυμες κυήσεις πιο επικίνδυνες- να μας φαίνεται και καλή ιδέα... Με μία εγκυμοσύνη και μία γέννα, δύο παιδιά και ξεμπερδεύουμε! Ας δούμε, λοιπόν, σύμφωνα με τους ειδικούς, αν έχουμε τέτοια προδιάθεση ή όχι: › Τα μονοζυγωτικά δίδυμα: Προκύπτουν τυχαία, με συχνότητα που υπολογίζεται 3 στις 1.000, επειδή για κάποιους λόγους χωρίζεται στα δύο το γονιμοποιημένο ωάριο. › Τα Διζυγωτικά: Υπάρχουν κάποια προδιαθεσικά στοιχεία για να κάνει μια γυναίκα δίδυμα που προκύπτουν από δύο διαφορετικά ωάρια και σπερματοζωάρια, αλλά σχετίζονται μόνο με τη γυναίκα και την ωορρηξία της και όχι με το σύντροφό της ή την όποια οικογενειακή προδιάθεση από τη δική του πλευρά. Έτσι, τα διζυγωτικά δίδυμα είναι πιο συχνά, όταν η μητέρα: ● Έχει οικογενειακό ιστορικό με δίδυμα στην οικογένεια, κυρίως αν η μητέρα της είναι δίδυμη (θεωρείται ότι υπάρχει μια οικογενειακή προδιάθεση). Οι ειδικοί έχουν παρατηρήσει ότι συνήθως στις οικογένειες με διζυγωτικά δίδυμα υπάρχουν και άλλα δίδυμα στην ευρύτερη οικογένεια. ● Είναι μεγαλύτερη σε ηλικία. Σύμφωνα με έρευνες, φαίνεται να διπλασιάζονται οι γεννήσεις διδύμων, όταν η μητέρα έχει περάσει την ηλικία των 35 ετών. ● Ξεπερνά το μέσο όρο στο ύψος και το πάχος. ● Είχε και άλλες εγκυμοσύνες στο παρελθόν. ● Καταναλώνει πολλά γαλακτο­κομικά και γενικά ζωικά προϊόντα. Σύμφωνα με έρευνες, όταν η γυναίκα είναι χορτοφάγος, έχει πέντε φορές λιγότερες πιθανότητες να αποκτήσει δί­δυμα. ● Ανήκει στη μαύρη φυλή. Αυτά τα δίδυμα πότε χωρίστηκαν ; Μεγάλη σημασία για τα μονοζυγωτικά δίδυμα και το μέλλον τους στη μήτρα έχει η στιγμή που θα χωριστεί το γονιμοποιημένο ωάριο. Από τη χρονική αυτή στιγμή του διαχωρισμού εξαρτάται το αν θα υπάρχει ένας ή δύο πλακούντες και ένας ή δύο αμνιακοί σάκοι. › Αν η στιγμή του διαχωρισμού είναι πολύ νωρίς, δηλαδή τις πρώτες ημέρες μετά τη γονιμοποίηση, θα υπάρχουν δύο πλακούντες και δύο σάκοι, όπως συμβαίνει κατά κανόνα και με τα διζυγωτι­κά δίδυμα. Αυτό σημαίνει ότι τα έμβρυα θα μεγα­λώσουν μεν στην ίδια μήτρα, αλλά ξεχωριστά και άρα με μεγαλύτερη ασφάλεια, αφού δεν θα επηρεάζει η ανάπτυξη του ενός το άλλο. › Αν το γονιμοποιημένο ωάριο χωριστεί αργότερα θα υπάρχει ένας πλακούντας και δύο σάκοι. Αυτή η περίπτωση είναι και η συχνότερη. Συνήθως η εγκυμοσύνη αυτή εξελίσσεται ομαλά, υπάρχει όμως το σπάνιο ενδεχόμενο τα δίδυμα να κινδυνεύσουν από το σύνδρομο εμβρυοεμβρυϊ­κής μετάγγισης, που χρήζει έγκαιρης παρέμβασης από τους ειδικούς. Το σύνδρομο αυτό (γίνεται αντιληπτό στο τέλος του 2ου τριμήνου) συμβαίνει 1 στις 1.600 περιπτώσεις, επειδή υπάρχουν παθολογικές αναστομώσεις στα αγγεία του πλακούντα. Το αίμα, δηλαδή, αντί να γυρνά πίσω στο ίδιο έμβρυο, αφού πρώτα φιλτραριστεί στον πλακούντα, πηγαίνει στο άλλο έμβρυο, με αποτέλεσμα το ένα να γίνεται πληθωρικό και το άλλο πολύ αδύναμο. › Αν το γονιμοποιημένο ωάριο χωριστεί πολύ αργότερα θα υπάρχει ένας πλακούντας και ένας σάκος. Στα δίδυμα αυτά τείνουν να μπλέκονται οι ομφάλιοι λώροι όσο προχωρά η εγκυμοσύνη, γι’ αυτό και ο μαιευτήρας επιλέγει συνήθως να γεννηθούν στις 32 εβδομάδες. › Αν παρ’ ελπίδα το γονιμοποιημένο ωάριο αργήσει πολύ να διαχωριστεί (1 στις 200.000 περιπτώσεις) μπορεί τα δίδυμα να είναι σιαμαία. Ο όρος «σιαμαία» προήλθε από τους διδύμους Τσανγκ και Ενγκ Μπάνκερ, που γεννήθηκαν στο Σιάμ, τη σημερινή Ταϊλάνδη, το 1811. Τα σιαμαία δίδυμα χρειάζεται να διαχωριστούν με εγχείρηση και ο βαθμός της ­δυσκολίας έχει να κάνει με το αν υπάρχουν ζωτικά όργανα που είναι κοινά. Αν το ένα είναι λιγότερο αναπτυγμένο από το άλλο, ο στόχος της εγχείρησης είναι να ζήσει έστω το ένα, το πιο δυνατό. Η επέμβαση θεωρείται ότι πρέπει να γίνεται όχι αμέσως μετά τη γέννηση, αλλά μετά από μερικούς μήνες, όταν ο οργανισμός των παιδιών θα έχει κάπως ωριμάσει. Στις μέρες μας, πλέον, γίνεται προφανές από το υπερηχογράφημα το αν τα δίδυμα είναι σιαμαία. Το αν θα διακοπεί ή θα συνεχιστεί η κύηση είναι απόφαση του ζευγαριού. Βάσει του νόμου στην Ελλάδα, η διακοπή της κύησης λόγω ανωμαλιών που πιθανόν να παρουσιά­ζει το έμβρυο μπορεί να γίνει μέχρι την 24η εβδομάδα της κύησης. Tελικά, είναι δίδυμα ! Όλα όσα πρέπει να κάνετε Ό,τι κι αν έχετε ακούσει, μην ανησυχείτε! Αν ακολουθήσετε τις οδηγίες του γιατρού σας, όλα θα πάνε καλά. Γενικά -όπως και κάθε άλλη έγκυος, είτε περιμένει ένα είτε περισσότερα μωρά- χρειάζεται να μην αμελείτε: › Τις επισκέψεις στο γιατρό σας μία φορά το μήνα. Ο γυναικολόγος σας θα παρακολουθεί την πορεία της εγκυμοσύνης σας και θα συζητά μαζί σας κάθε πιθανό πρόβλημα, απορία ή ανησυχία σας. Θα ελέγχει την πίεσή σας, επειδή η υπέρταση είναι πιο συχνή στις γυναίκες που περιμένουν δίδυμα. Θα παρακολουθεί το βάρος σας (όπως και σε όλες τις εγκυμοσύνες, επιτρέπεται να πάρετε μέχρι 15 κιλά), αν έχουν πρηστεί τα πόδια κλπ. › Τους υπερήχους μία φορά το μή­να, ώστε να ελέγχεται η υγεία των μωρών και η πορεία της εγκυμοσύνης. › Τις εξετάσεις σας. Θα πρέπει να κάνετε μία γενική αίματος και ούρων μία φορά το μήνα, επειδή η αναιμία είναι πιο συχνή στις γυναίκες που κυο­φορούν δίδυμα. › Τη λήψη των συμπληρωμάτων που θα σας δώσει ο γιατρός σας, δηλαδή σίδηρο, ασβέστιο, μαγνήσιο και φυλλικό οξύ. Προσέξτε › Στη 12η εβδομάδα : Είναι πολύ σημαντική -όπως σε όλες τις κυήσεις άλλωστε- η καλή μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας, γιατί αποτελεί σημαντικό υπερη­χογραφικό δείκτη για ανίχνευση εμβρύων με σύνδρομο Down και άλλες ανωμαλίες (π.χ. συγγενείς καρδιοπάθειες). Στην περίπτωση των διδύμων, επειδή αυξάνεται ο κίνδυνος περιγεννητικής νοσηρότητας και θνησιμότητας των εμβρύων, καθώς και η ύπαρξη συγγενών ανωμαλιών, ο ενδελεχής προγεννητικός έλεγχος είναι ακόμη πιο σημαντικός. ● Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό να γίνεται ένα ακριβές υπερηχογράφημα, ώστε να βρεθεί το λεγόμενο σημείο «λάμδα», από το οποίο θα φανεί αν πρόκειται περί μονοχοριακών (κοινός πλακούντας) ή διχοριακών διδύμων (δύο πλακούντες). Στα μονοχοριακά δίδυμα μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα, όπως το σύνδρομο εμβρυοεμβρυϊκής μετάγγισης και η μονοαμνιακή δίδυμος κύηση (τα δύο έμβρυα βρίσκονται σε έναν κοινό σάκο). › Στην 22η εβδομάδα : Χρειάζεται να ελεγχθεί η εμβρυϊκή ανατομία με υπέρηχο (γνωστός ως έλεγχος β΄ επιπέδου). › Στην 27η εβδομάδα: Είναι απαραίτητο να γίνει η καμπύλη σακχάρου (το αυξημένο σάκχαρο είναι συχνότερο στις γυναίκες που περιμένουν δίδυμα). › Στην 30ή εβδομάδα: Πρέπει να διερευνηθεί με υπερηχογράφημα αν τα έμβρυα αναπτύσσονται σωστά. Αν τα έμβρυα διαφέρουν μεταξύ τους στο βάρος σε ποσοστό άνω του 25%, τότε χρειάζεται παρακολούθηση σε εξειδικευμένο κέντρο. 3 ερωτήσεις στον ειδικό Τα δίδυμα γεννιούνται πάντα πρόωρα ; Ακριβώς επειδή η γυναικεία μήτρα δεν είναι φτιαγμένη για να φέρει περισσότερα από ένα μωρά, δεν είναι σύνηθες μια πολύδυμη κύηση (κυρίως αν πρόκειται για περισσότερα από 2 έμβρυα) να φτάσει στις 40 εβδομάδες (9 μήνες). Χαρακτηριστικά, οι γυναικολόγοι εξηγούν ότι, αν δούμε την κοιλιά μιας γυναίκας με δίδυμα στις 32 εβδομάδες, θα μας φανεί σαν τελειόμηνος με ένα μωρό. Έτσι, οι πολύδυμες κυήσεις συνήθως διαρκούν λιγότερες εβδομάδες, πράγμα που μπορεί να μη δημιουργεί πρόβλημα και τα μωρά να μη θεωρούνται πρόωρα, αρκεί να γεννηθούν μετά τις 34 εβδομάδες και να είναι βαρύτερα από 2.500 ή 2.700 γραμμάρια. Έτσι, γενικά, τα δίδυμα τείνουν να έχουν χαμηλότερο βάρος από τα υπόλοιπα παιδιά και θεωρείται ότι και μεγαλώνοντας παραμένουν πιο αδύνατα από τους άλλους ενηλίκους. Τα δίδυμα γεννιούνται πάντα με καισαρική ; Όταν τα έμβρυα είναι τοποθετημένα κάθετα στη μήτρα (και το πρώτο κατεβαίνει με το κεφάλι), όπως συμβαίνει συνήθως, ο τοκετός γίνεται φυσιολογικά. Αν, όμως, το ένα από τα δύο κατεβαίνει ανάποδα (ισχιακή προβολή), τότε συστήνεται η καισαρική (ειδικά αν είναι η πρώτη γέννα της γυναίκας). Το ζήτημα είναι -και γι’ αυτό πολλές φορές οι μαιευτήρες συστήνουν να γίνεται καισαρική τομή από την αρχή- ότι μερικές φορές μπορεί το πρώτο να έρχεται φυσιολογικά, να βγει, και στη συνέχεια το δεύτερο, επειδή έχει αποκτήσει χώρο στη μήτρα, να πάρει άλλη θέση και να χρειαστεί τελικά να γίνει καισαρική ή εσωτερικός μετα­σχηματισμός με παρέμβαση του μαιευτήρα, ώστε να αλλάξει η θέση του μωρού. Η επέμβαση αυτή ενέχει, όμως, κάποιους κινδύνους. Τα δίδυμα πρέπει να μπαίνουν στη θερμοκοιτίδα ; Στο παρελθόν, τα δίδυμα έμπαιναν πολύ συχνά στη θερμοκοιτίδα. Σήμερα, αυτό επιλέγεται όταν κριθεί ότι το μωρό χρειάζεται να βρίσκεται σε θερμό περιβάλλον, ώστε να μην καταναλώνει ενέργεια για να θερμανθεί τις πρώτες ημέρες της ζωής του, για να παίρνει όσο οξυγόνο τυχόν χρειά­ζεται κλπ. Από την άλλη πλευρά, η εντατική μονάδα νεογνών -που πιθανώς κάποιοι μπερδεύουν με τη θερμοκοιτίδα- είναι απαραίτητη μόνο όταν τα μωρά έχουν σύνδρομο ιδιοπαθούς αναπνευστικής δυσχέρειας. Και διάσημοι και δίδυμοι! Οι πιο γνωστοί δίδυμοι παγκοσμίως είναι μάλλον εκείνοι που προέρχονται από την ελληνική μυθολογία και δεν είναι άλλοι από τους Διόσκουρους, τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη. Δίδυμοι επίσης, σύμφωνα πάντα με τη μυθολογία μας, ήταν και οι Θεοί του Ολύμπου Απόλλωνας και Άρτεμις, αλλά και ο Ηρακλής με τον Ιφικλή (η παράδοση τους θέλει να έχουν διαφορετικό πατέρα). Σίγουρα δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τον Ρωμύλο και τον Ρέμο, από τη ρωμαϊκή μυθολογία, αλλά και πολλούς άλλους σύγχρο­-νούς μας, όπως τις κόρες του Τζορτζ Μπους, εκείνες της Θάτσερ, τα παιδιά της Τζένιφερ Λόπεζ, τις ­ηθοποιούς Μέρι-Κέιτ και Άσλεϊ Όλσεν, την ηθοποιό Σκάρλετ Τζοχάνσον και το δίδυμο αδερφό της Χάντερ, επίσης ηθοποιό, τους δύο από τους τρεις Bee Gees (Ρόμπιν και Μόρις Γκιμπ). Δίδυμοι γεννήθηκαν, όμως, και κάποιοι άλλοι που οι ίδιοι έγιναν διάσημοι σε αντίθεση με το δίδυμο αδερ­φάκι τους, που σε κάποιες περιπτώσεις δεν επέζησε καν ή απλώς ακολούθησε μια λιγότερο λαμπρή καριέρα: ο πρώην γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, οι ηθοποιοί Μοντγκόμερι Κλιφτ, Άντι Γκαρσία, Τζέρι Χολ, Λίντα Χάμιλτον, Ισαμπέλα Ροσελίνι, Κίφερ Σάδερλαντ και οι τραγουδιστές Αλάνις Μόρισετ και Έλβις Πρίσλεϊ (του οποίου, όμως, ο δίδυμος αδερφός πέθανε στη γέννα). «Ο δίδυμος αδερφός μου ήταν και παραμένει ο κολλητός μου» Οι δηλώσεις της Σκάρλετ Τζοχάνσον στο Γιάννη Ζουμπουλάκη, δημοσιογράφο και κριτικό κινηματογράφου στο «Βήμα». Τα τρία σημαντικότερα λεπτά της ζωής της -όπως δήλωσε η ίδια- ήταν εκείνα που μεσολάβησαν ανάμεσα στη γέννηση τη δική της και του δίδυμου αδερφού της, του Χάντερ, που είναι επίσης ηθοποιός. Η ύπαρξή του ήταν πολύ σημαντική για τη νεαρή ηθοποιό, καθώς η Σκάρλετ Τζοχάνσον ήταν σταρ από παιδί και είχε ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη το οικο­γενειακό της περιβάλλον. Η πρώτη ταινία της ηθοποιού, το «North», είχε γυριστεί όταν ήταν 10 ετών. Καθώς έκανε καριέρα από πολύ μικρή, πολλοί θεωρούν ότι δεν θα ήταν«κανονικό» παιδί. Η ίδια, ωστόσο, δήλωσε στον Γιάννη Ζουμπουλάκη: «Επειδή ξεκίνησα από πολύ νωρίς σε αυτή τη δουλειά και επειδή είμαι παιδί χωρισμένων γονιών, αρκετός κόσμος έχει λανθασμένα την εντύ­πωση ότι δεν έζησα τα παιδικά χρόνια μου ως φυσιολογικό παιδί». Τα πράγματα, όμως, δεν φαίνεται να είναι έτσι. Όπως εξήγησε η ηθοποιός: «Τα μυαλά μου δεν πήραν ποτέ αέρα. Οι γονείς μου, που είναι πολύ έξυπνοι άνθρωποι, φρόντισαν να μη χάσω ούτε ένα μάθημα στο σχολείο. Πήγα δημοτικό σε δημόσιο σχολείο και φίλοι μου ήταν παιδιά της γειτονιάς, με τα οποία διατηρώ ακόμη επαφές». Και κατέληξε μιλώντας για τον κατά τρία λεπτά μικρότερό της αδελφό:«Ο δίδυμος αδελφός μου, ο Χάντερ, ήταν και παραμένει ο κολλητός μου. Οι στιγμές μου μαζί του ως παιδί δεν ήταν καθόλου ανταγωνιστικές και μου έχουν αφήσει τις πιο όμορφες εικόνες της παιδικής μου ηλικίας». Η ψυχολογία των διδύμων από τη μήτρα προς την ενηλικίωση Και τώρα, μετά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό και φυσικά όλη την αγωνία που έχει κάθε νέος γονιός, φέρατε στον κόσμο τα διδυμάκια σας. Να σας ζήσουν! Αγοράσατε διπλά καρότσια, καρεκλάκια, πορτ μπεμπέ και σίγουρα αγχωθήκατε για το πώς θα προλαβαίνετε να ταΐζετε, να αλλάζετε και να κοιμίζετε ταυτόχρονα δύο μωρά. Δύο μωρά που -ειδικά όταν είναι μονοζυγωτικά, οπότε έχουν επιπλέον, εκτός από την ίδια ηλικία, και τα ίδια ακριβώς γονίδια- πεινάνε την ίδια στιγμή, κλαίνε, ξυπνάνε, χρειάζονται άλλαγμα και βέβαια αρρωσταίνουν μαζί. Πριν όμως απογοητευτείτε, σταθείτε μια στιγμή. Σκεφτήκατε, επίσης, ότι για κάθε νέο «βήμα» του παιδιού σας αυτή τη φορά θα χαίρεστε και θα συγκινείστε διπλά, καθώς έχετε δύο παιδιά; Διπλά γέλια και διπλές χαρές, όταν θα περπατήσουν, θα μιλήσουν, θα πάνε στο σχολείο, θα τα θαυμάσετε στην πρώτη επίδειξη χορού, θα πάρουν δίπλωμα στην ξένη γλώσσα, θα περάσουν στο πανεπιστήμιο, θα παντρευτούν… Αλήθεια, όμως, τα δίδυμά σας θα τα κάνουν όλα αυτά ­μαζί; Και αν αυτά θέλουν, εσείς πρέπει να τα αφήσετε ή όχι; Τα δίδυμα έχουν την τάση να τα κάνουν όλα μαζί Τι σημαίνει αυτό; Σύμφωνα με πολυά­ριθμες έρευνες, ο χρόνος που περνάμε στη μήτρα επηρεάζει πολύ τη μετέπει­τα ζωή μας. Τα δίδυμα είναι δύο αδέρφια που πέρασαν ολόκληρη την ενδομήτρια ζωή τους μαζί. Έχουν τους ίδιους γονείς, τα ίδια αδέρφια, τους ίδιους συγγενείς, φίλους, συμμαθητές, περιβάλλον. Έχουν την ίδια ηλικία και πολύ συχνά και το ίδιο DNA. Το περίεργο θα ήταν όχι το να μοιάζουν, αλλά το να διαφέρουν… Έτσι, οι επιστήμονες έρχονται συχνά -με μεγάλες μελέτες- να επιβεβαιώσουν αυτά που έχουμε ήδη υποψιαστεί: Τα δίδυμα -πολλές φορές ακόμη κι αν έχουν μεγαλώσει χωριστά- τείνουν να έχουν κοινές απόψεις (για τη θρησκεία και τη θρησκευτικότητα, την πολιτική, το πόσο αισιόδοξα βλέπουν τη ζωή), να ζυγίζουν το ίδιο (στο 75% των μονοζυγωτικών και στο 61% των ετεροζυγωτικών), αλλά και να ερωτεύονται, να παντρεύονται και να κάνουν παιδιά την ίδια εποχή! Έρευνα του Πανεπιστημίου της Μινεσότα έδειξε ότι, όταν χωρίσει ένα από τα δύο μονοζυγωτικά δίδυμα, η πιθανότητα να χωρίσει και το άλλο είναι 45%, ενώ για τα διζυγωτικά η αντίστοιχη πιθανότητα είναι 30%. Το μικρό και το μεγάλο... Η σειρά γέννησης των διδύμων -μολονότι ο χρόνος που μεσολαβεί ανάμεσα στις δύο γεννήσεις είναι πολύ μικρός- φαίνεται να παίζει ρόλο στη μετέπειτα εξέλιξη και διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους. Έρευνες έχουν δείξει ότι το παιδί που βγαίνει πρώτο από την κοιλιά της μητέρας συχνά εξελίσσεται σε πιο εύρωστο, δυναμικό και δυνατό. Αυτό είναι πιθανό να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία σχέσης προστατευόμενου-προστάτη μεταξύ των δύο παιδιών. Μια τέτοια σχέση μπορεί να δυσχεραίνει κι άλλο την ανάπτυξη άλλων σχέσεων με συνομηλίκους, ιδιαίτερα μάλιστα αν τα παιδιά ανήκουν στον ίδιο κοινωνικό κύκλο, πηγαίνουν δηλαδή στο ίδιο σχολείο, στην ίδια τάξη και έχουν κοινές δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο τους. Κοιτώντας στον καθρέφτη: 2 παντοτινοί φίλοι ή ανταγωνιστές ; Τα δίδυμα περνούν όλα τα στάδια της ανάπτυξής τους σε συνεχή επαφή και αλληλεξάρτηση. Επομένως, ουσιαστικά δεν έχουν ζήσει ποτέ το ένα χωρίς το άλλο. Αυτό και μόνο το στοιχείο -ακόμη κι αν δεν είναι απολύτως όμοια (μονοζυγωτικά)- τους δίνει ένα μεγάλο «πλεονέκτημα»: έχουν πάντα δίπλα τους έναν ομήλικο αδερφό και φίλο. Έτσι, υπάρχουν σίγουρα στιγμές -αν όχι συνέχεια- που νιώθουν πάρα πολύ «δυνατά», αφού έχουν έναν ολόιδιο άνθρωπο ως σύμμαχο, αδερφό, αλλά και παντοτινό φίλο… Αυτό, βέβαια, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να αποτελεί και πρόβλημα. Κι αυτό γιατί το καθένα από τα δίδυμα έχει πάντα κάποιον με τον οποίο αναπόφευκτα συγκρίνεται (τόσο από τους άλλους όσο και από το ίδιο). Η τάση αυτή επιτείνεται όσο περνούν τα χρόνια. Επιπλέον, μοιράζεται πάντα την προσοχή των γονέων. Στην περίπτωση των διζυγωτικών διδύμων, οι συγκρίσεις είναι ακόμη πιο συχνές, επειδή εγείρονται από τις μεταξύ τους διαφορές ως προς την ανάπτυξη, τη συμπεριφορά και την προσωπικότητα. Αυτό ενέχει έναν κίνδυνο, καθώς μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά σε ανταγωνιστική διάθεση μεταξύ τους, στην προσπάθεια του καθενός να βγει «νικητής». Τα δίδυμα και οι άλλοι Δεν είναι σπάνιο να ακούμε από ανθρώπους που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν ως δίδυμοι (κυρίως μονοζυγωτικοί) να παραπονιούνται ότι όλη τους τη ζωή οι γύρω τους τους ταυτίζουν. Συχνά οι γονείς, οι συγγενείς αλλά και οι φίλοι τούς αποκαλούν «τα δίδυμα» και έχουν την τάση να τους αποδίδουν κοινά χαρακτηριστικά, τόσο καθώς είναι παιδιά όσο και όταν πια μεγαλώνουν, π.χ. «τα δίδυμα είναι άτακτα», «τα δίδυμα είναι ντροπαλά», με αποτέλεσμα να μην εκτιμώνται σωστά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οι συμπεριφορές του καθενός. Δυστυχώς, συχνά τα δίδυμα δεν αντιμετωπίζονται ως δύο ξεχωριστά άτομα στα πιο σημαντικά περιβάλλοντα της ζωής τους, δηλαδή στο σπίτι και στο σχολείο. Μέσα στην οικογένεια, το φαινόμενο αυτό είναι συχνότερο στην περίπτωση που υπάρχουν και άλλα αδέρφια (π.χ. η Άννα και τα δίδυμα, σαν τα δίδυμα να ήταν ένα παιδί και όχι δύο), ενώ, αν τα δίδυμα είναι τα μόνα παιδιά της οικογένειας, τα πράγματα είναι συνήθως καλύτερα και οι γονείς συχνά διακρίνουν και τονίζουν περισσότερο τα στοιχεία που τα διαφοροποιούν. Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς ; Oι γονείς βρίσκονται αντιμέτωποι με το εξής δίλημμα: πρέπει να σταθούν ουδέτεροι, να ενθαρρύνουν ή να αποτρέψουν την τάση των παιδιών τους να τα κάνουν όλα μαζί, αλλά και τη δική τους τάση να τα ταυτίζουν; Να αντιμετωπίζουν τα δίδυμα ως δύο παιδιά; Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η στάση των γονέων απέναντι στα δίδυμα παιδιά τους, αλλά και ο χειρισμός των διάφορων καταστάσεων, τόσο στο στενό όσο και στο ευρύτερο περιβάλλον, καλό θα ήταν να έχει ως εξής: › Στο σπιτι: Οι γονείς πρέπει να βοη­θήσουν τα παιδιά τους να ξεχωρίσουν. Να έχουν, δηλαδή, δύο παιδιά που τιμωρούνται ή επιβραβεύονται το καθένα χωριστά, που φοράνε διαφορετικά ρούχα (όπως όλα τα αδέρφια), που παίρνει το καθένα το δικό του χαρτζιλίκι, έχει τις δικές του ευθύνες, υποχρεώσεις κλπ. Η εξατομικευμένη αξιολόγηση των θετικών και αρνητικών στοιχείων κάθε παιδιού είναι εξαιρετικά σημαντική για την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και της προσω­πικότητάς του. › Στο σχολείο: Σύμφωνα με τις τελευταίες τάσεις στη σύγχρονη συμβουλευτική γονέων, τα δίδυμα είναι προτιμότερο να πηγαίνουν σε διαφορετικό σχολείο, σε διαφορετικό φροντιστήριο κλπ. Φυσικά, δεν απαγορεύεται από κάποιον φορέα η φοίτηση των διδύμων στο ίδιο τμήμα ή στο ίδιο σχολείο. Το ζητούμενο είναι να ενθαρρύνεται η ανεξαρτητοποίηση του ενός από το άλλο μέσω της έκθεσής τους σε διαφορετικά περιβάλλοντα και ερεθίσματα. › Στον ελεύθερο χρόνο: Καλό θα ήταν τα δίδυμα να ασχοληθούν με δια­φορετικά ενδιαφέροντα ή χόμπι. Έτσι, θα περνούν χρόνο χωριστά, θα αποκτήσουν και διαφορετικούς φίλους, θα αναγκαστούν να αντιμετωπίσουν ένα καινούργιο περιβάλλον μόνα τους (χωρίς το δίδυμο αδερφάκι), αλλά και να αντιμετωπιστούν από τους γύρω τους ως μοναδικά. Ο αποχωρισμός είναι πάντα δύσκολος Το πόσο εύκολα θα μπορέσουν τα δίδυμα να αποχωριστούν το ένα το άλλο έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το πώς έχουν μεγαλώσει. Όσο περισσότερο έχει ενισχυθεί η αυτονομία και η διαφορετικότητα του καθενός, τόσο πιο εύκολη είναι και η προσαρμογή τους στους αποχωρισμούς της μετεφη­βείας και της μετέπειτα ενήλικης ζωής. Αντίθετα, όμως, με όσα συμβουλεύουν οι ειδικοί, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις παιδιών που μεγαλώνουν με «συμβιωτικό» τρόπο, αναπτύσσοντας μεγάλη εξάρτηση μεταξύ τους, γεγονός που εμποδίζει τη λειτουργικότητά τους σε καταστάσεις της ζωής στις οποίες απαιτείται να αντεπεξέλθουν αυτόνομα, χωριστά το ένα από το άλλο (π.χ. συντροφική σχέση, κλπ.). Από την άλλη πλευρά, η απώλεια του ενός διδύμου (π.χ. λίγο μετά τη γέν­νη­σή του) μπορεί να επηρεάσει την προσωπικότητα του «επιζήσαντος» (αν και δεν υπάρχουν επαρκή ερευνη­τι­κά δεδομένα). Σε αυτό, βέβαια, παίζει πολύ μεγάλο ­ρόλο το πώς θα χειρι­στούν το ζήτ­η­μα οι γονείς. Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Νίκο Παπαντωνίου, αναπληρωτή καθηγητή Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής στην Α΄ Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», την κ. Σοφία Κίτσιου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής-Γενετικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, την κ. Κατερίνα Αγγελή, κλινική ψυχολόγο, ψυχοθεραπεύτρια γνωσιακής-συμπεριφοριστικής προσέγγισης, τον κ. Γρηγόρη Κυρούση, μαιευτήρα-χειρουργό-γυναικολόγο, διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, και τη δρ. Αναστασία Μπαρμπούνη, παιδίατρο, επιμελήτρια Δημόσιας Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.

ΤΟ ΡΩΤΑΩ ΓΙΑΤΙ ΕΧΩ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΓΩ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ...ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΕΚΑΝΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΥΠΕΡΗΧΟ ΙΣΑ ΙΣΑ ΠΟΥ ΕΠΙΑΝΕ ΤΟ ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΤΗΝ ΚΟΥΚΙΔΑ ΗΤΑΝ ΠΟΛΥ ΝΩΡΙΣ..ΕΙΧΑ ΜΟΛΙΣ 5-6ΜΕΡΕΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΠΕ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΝΩΡΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΦΑΝΕΙ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ.ΠΕΡΙΜΕΝ ΝΑ ΦΑΙΝΟΤΑΝ

ΤΟ ΡΩΤΑΩ ΓΙΑΤΙ ΕΧΩ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΓΩ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ...ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΕΚΑΝΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΥΠΕΡΗΧΟ ΙΣΑ ΙΣΑ ΠΟΥ ΕΠΙΑΝΕ ΤΟ ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΤΗΝ ΚΟΥΚΙΔΑ ΗΤΑΝ ΠΟΛΥ ΝΩΡΙΣ..ΕΙΧΑ ΜΟΛΙΣ 5-6ΜΕΡΕΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΠΕ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΝΩΡΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΦΑΝΕΙ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ.ΠΕΡΙΜΕΝ ΝΑ ΦΑΙΝΟΤΑΝ

Επίσης γνωστό ως: Ζάχαρο αίματος, Ζάχαρο νηστείας, Γλυκόζη αίματος, Καμπύλη ζαχάρου, Δοκιμασία ανοχής γλυκόζης, Δοκιμασία φόρτισης με γλυκόζη, Ζάχαρο ούρων Επιστημονική ονομασία :Γλυκόζη αίματος και Γλυκόζη ούρων Σχετικές εξετάσεις : Στείλτε αυτή τη σελίδα με e-mail Εκτύπωση σελίδας Η εξέταση Πως χρησιμοποιείται ; Πότε ζητείται ο προσδιορισμός ; Τι σημαίνει το αποτέλεσμα του προσδιορισμού; Υπάρχει κάτι άλλο που θα πρέπει να γνωρίζω; Πως χρησιμοποιείται ; Πως χρησιμοποιείται; Ο προσδιορισμός της γλυκόζης στο αίμα ζητείται για να μετρηθεί η ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα τη στιγμή ακριβώς της συλλογής του αίματος. Χρησιμοποιείται για να εντοπίσει την υπεργλυκαιμία (hyperglycemia) και την υπογλυκαιμία (hypoglycemia) και για να συμβάλλει στη διάγνωση του διαβήτη (diabetes). Η γλυκόζη του αίματος μπορεί να μετρηθεί μετά από νηστεία (το δείγμα συλλέγεται μετά από νηστεία 8 έως 10 ωρών), τυχαία (οποτεδήποτε), μετά από γεύμα, και/ή στα πλαίσια μίας καμπύλης ζαχάρου. Μία καμπύλη ζαχάρου είναι μία σειρά προσδιορισμών γλυκόζης αίματος. Συλλέγεται δείγμα γλυκόζης μετά από νηστεία. Στη συνέχεια ο ασθενής πίνει ένα διάλυμα που περιέχει μία σταθερή ποσότητα γλυκόζης ώστε να "ενεργοποιήσει" τον μηχανισμό μεταβολισμού της γλυκόζης στον οργανισμό του. Ακολουθούν ένας ή περισσότεροι επί πλέον προσδιορισμοί γλυκόζης που πραγματοποιούνται σε σταθερά χρονικά διαστήματα ώστε να ανιχνευτούν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος με την πάροδο του χρόνου. Η καμπύλη ζαχάρου ζητείται για τη διάγνωση του διαβήτη και για την παρακολούθηση ενός υψηλού ζαχάρου στο αίμα. Η Αμερικανική Διαβητολογική Ενωση συνιστά είτε τον προσδιορισμό γλυκόζης μετά από νηστεία, είτε την καμπύλη ζαχάρου για τη διάγνωση του διαβήτη αλλά υποστηρίζει πως ο προσδιορισμός θα πρέπει να γίνεται δύο φορές, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η διάγνωση του διαβήτη. Οι περισσότερες έγκυες γυναίκες ελέγχονται για διαβήτη κύησης (gestational diabetes), ένα προσωρινό είδος υπεργλυκαιμίας, που εκδηλώνεται μεταξύ της 24ης και της 28ης εβδομάδας της κύησης (pregnancy) χρησιμοποιώντας μία παραλλαγή της καμπύλης ζαχάρου, την καμπύλη ζαχάρου ενός σημείου (μετά από μία ώρα). Αν είτε η γλυκόζη νηστείας, είτε ένα τυχαίο δείγμα γλυκόζης μίας εγκύου βρεθεί πάνω από τις τιμές που χρησιμοποιούνται για να διαγνώσουν το διαβήτη σε όσες δεν είναι έγκυες, αυτή θεωρείται πως έχει διαβήτη κύησης (gestational diabetes) και δεν χρειάζεται ούτε άλλος έλεγχος ούτε καμπύλη ζαχάρου. Αν η καμπύλη ζαχάρου ενός σημείου (μετά από μία ώρα) είναι υψηλότερη από την καθορισμένη τιμή, πραγματοποιείται μία καμπύλη ζαχάρου μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας προκειμένου να ξεκαθαρίσει η κατάσταση της ασθενούς. Οι διαβητικοί θα πρέπει να παρακολουθούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους, αρκετές φορές την ημέρα, για να προσδιορίσουν πόσο πάνω ή κάτω από τα φυσιολογικά όρια είναι το ζάχαρό τους καθώς επίσης και τι αντιδιαβητικά φάρμακα ή ινσουλίνη μπορεί να χρειάζεται να πάρουν. Αυτό συνήθως γίνεται αφού τσιμπήσουν το δέρμα τους με μία μικρή βελόνα, τοποθετήσουν μία σταγόνα από το αίμα τους σε μία ταινία γλυκόζης και στη συνέχεια βάλουν την ταινία σε ένα μετρητή γλυκόζης, μία μικρή συσκευή που καταγράφει ψηφιακά το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα. Οσοι είναι πιθανόν να έχουν υπογλυκαιμία, τα επίπεδα γλυκόζης χρησιμοποιούνται ως «τριάδα του Whipple» προκειμένου να επιβεβαιωθεί μία διάγνωση. (Βλέπε την παράγραφο «Υπάρχει κάτι άλλο που θα έπρεπε να ξέρω;»). Η γλυκόζη των ούρων σπανίως ζητείται μόνη της. Κάποτε, χρησιμοποιείτο για την παρακολούθηση των διαβητικών, αλλά αντικαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό από την περισσότερο ευαίσθητη γλυκόζη του αίματος. Ωστόσο, η γλυκόζη των ούρων είναι μία από τις ουσίες που μετρώνται όταν γίνεται γενική εξέταση ούρων (urinalysis). Μία γενική ούρων γίνεται συνήθως στα πλαίσια μίας ιατρικής εξέτασης, όταν ο γιατρός υποψιάζεται πως ένας ασθενής μπορεί να έχει μόλυνση του ουροποιητικού συστήματος (urinary tract infection), ή για μία σειρά άλλων λόγων. Αν το ζάχαρο των ούρων είναι αυξημένο, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ένα προσδιορισμό γλυκόζης στο αίμα. [back to top] Πότε ζητείται ; Ο προσδιορισμός της γλυκόζης του αίματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εξεταστούν υγιή, ασυμπτωματικά άτομα για διαβήτη (diabetes) και προ-διαβητική κατάσταση (pre-diabetes) δεδομένου ότι ο διαβήτης είναι μία συνήθης ασθένεια που αρχίζει με λίγα συμπτώματα. Τέτοιου είδους προσδιορισμοί γίνονται κατά τη διάρκεια μιας διαφημιστικής καμπάνιας για τη δημόσια υγεία ή στα πλαίσια εκδηλώσεων και προγραμμάτων υγείας στους χώρους εργασίας. Μπορεί επίσης να ζητηθεί μετά από μία κλινική εξέταση ρουτίνας. Ο προσδιορισμός είναι ιδιαίτερα σημαντικός για άτομα που έχουν υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν διαβήτη, όπως είναι όσα έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη, όσα είναι υπέρβαρα, και όσα είναι άνω των 40 έως 45 ετών. Ο προσδιορισμός της γλυκόζης του αίματος μπορεί επίσης να ζητηθεί για να βοηθήσει στη διάγνωση του διαβήτη όταν κάποιος έχει συμπτώματα υπεργλυκαιμίας (hyperglycemia), όπως: Αυξημένη δίψα Αυξημένη διούρηση Κόπωση Θαμπή όραση Μολύνσεις που επουλώνονται δύσκολα ή συμπτώματα υπογλυκαιμίας (hypoglycemia), όπως: Εφίδρωση Αίσθημα πείνας Τρεμούλα Ανησυχία Σύγχυση Θαμπή όραση Ο προσδιορισμός της γλυκόζης του αίματος πραγματοποιείται επίσης σε επείγουσες καταστάσεις για να εκτιμηθεί αν το χαμηλό ή το υψηλό ζάχαρο συμβάλλει στην εμφάνιση συμπτωμάτων όπως λιποθυμία ή έλλειψη συνείδησης. Αν ένας ασθενής έχει προ-διαβητική κατάσταση (ο οποίος χαρακτηρίζεται από επίπεδα γλυκόζης μετά από νηστεία ή καμπύλη ζαχάρου υψηλότερα από τα φυσιολογικά αλλά χαμηλότερα από αυτά που ορίζουν κάποιον ως διαβητικό), ο γιατρός θα ζητήσει ένα προσδιορισμό γλυκόζης σε τακτά χρονικά διαστήματα για να παρακολουθεί την κατάσταση του ασθενούς. Για αποδεδειγμένα διαβητικούς, οι γιατροί θα ζητήσουν προσδιορισμούς γλυκόζης σε συνδυασμό με άλλους προσδιορισμούς όπως γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη HbA1c (hemoglobin A1c) για να καταγράφουν τα επίπεδα της γλυκόζης σε μία ορισμένη χρονική περίοδο. Κατά διαστήματα, ένας προσδιορισμός γλυκόζης αίματος μπορεί να ζητηθεί μαζί με προσδιορισμό ινσουλίνης (insulin) και C-πεπτιδόυ (C-peptide) για την παρακολούθηση της παραγωγής ινσουλίνης. Οι διαβητικοί μπορεί να χρειαστεί να ελέγχουν οι ίδιοι το ζάχαρό τους, μία ή περισσότερες φορές την ημέρα, να παρακολουθούν τα επίπεδα γλυκόζης και να καθορίζουν τις θεραπευτικές επιλογές που τους έχει συστήσει ο γιατρός τους. Εγκυες γυναίκες ελέγχονται συνήθως για διαβήτη κύησης (gestational diabetes), σε φάση προχωρημένης εγκυμοσύνης, εκτός και αν έχουν πρόδρομα συμπτώματα ή είχαν κατά το παρελθόν διαβήτη κύησης. Όταν μία γυναίκα έχει διαβήτη κύησης, ο γιατρός της θα ζητήσει συνήθως προσδιορισμό ζαχάρου σε όλη τη διάρκεια της υπόλοιπης εγκυμοσύνης της (pregnancy) και παρακολούθηση της κατάστασής της μετά τον τοκετό. [back to top] Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης; Υψηλά επίπεδα γλυκόζης πολύ συχνά υποδηλώνουν διαβήτη (diabetes), ωστόσο αρκετές άλλες ασθένειες και καταστάσεις μπορεί επίσης να είναι η αιτία ενός υψηλού ζαχάρου. Οι πληροφορίες που ακολουθούν συνοψίζουν τη σημασία των εργαστηριακών αποτελεσμάτων. Βασίζονται στις υποδείξεις σύμφωνα με την κλινική πρακτική της Αμερικανικής Διαβητολογικής Ενωσης. Γλυκόζη νηστείας Από 70 έως 99 mg / dL (3.9 έως 5.5 mmol/L ) Φυσιολογική ανοχή γλυκόζης (μετά από φόρτιση) Από 100 έως 125 mg / dL (5.6 έως 6.9 mmol/L ) Διαταραγμένη (ελαφρώς αυξημένη) γλυκόζη νηστείας (προ-διαβητική κατάσταση) 126 mg / dL (7.0 mmol/L ) και πάνω σε περισσότερους από έναν προσδιορισμούς Διαβήτης Καμπύλη ζαχάρου [εκτός εγκυμοσύνης] (2 ώρες μετά τη λήψη διαλύματος 75-γραμ. γλυκόζης) Λιγότερο από 140 mg / dL (7.8 mmol /L ) Φυσιολογική ανοχή γλυκόζης (μετά από φόρτιση) Από 140 έως 200 mg / dL (7.8 έως 11.1 mmol /L ) Διαταραγμένη (ελαφρώς αυξημένη) καμπύλη ζαχάρου (προ-διαβητική κατάσταση) Ανω των 200 mg / dL (11.1 mmol /L ) σε περισσότερους από έναν προσδιορισμούς Diabetes Ελεγχος διαβήτη κύησης: Καμπύλη ζαχάρου ενός σημείου (1 ώρα μετά τη λήψη διαλύματος 50-γραμ. γλυκόζης) Λιγότερο από 140* mg / dL (7.8 mmol /L ) Φυσιολογική ανοχή γλυκόζης (μετά από φόρτιση) 140* mg / dL (7.8 mmol /L ) και άνω Παθολογικά, απαιτείται καμπύλη ζαχάρου (βλέπε παρακάτω) * Ορισμένοι χρησιμοποιούν ως όριο το >130 mg / dL (7.2 mmol / L ) διότι αυτό εντοπίζει το 90% των γυναικών με διαβήτη κύησης, σε σύγκριση με το 80% που εντοπίζεται αν χρησιμοποιηθεί ως όριο το >140 mg / dL (7.8 mmol / L ). Πως γίνεται η διάγνωση για τον Διαβήτης κύησης: Με καμπύλη ζαχάρου (μετά τη λήψη διαλύματος 100-γραμ. γλυκόζης) Μετά από νηστεία* 95 mg/dL (5.3 mmol/L) 1 ώρα μετά από ορισμένη ποσότητα* γλυκόζης 180 mg/dL (10.0 mmol/L) 2 ώρες μετά από ορισμένη ποσότητα * γλυκόζης 155 mg/dL (8.6 mmol/L) 3 ώρες μετά από ορισμένη ποσότητα *** γλυκόζης 140 mg/dL (7.8 mmol/L) * Αν δύο ή περισσότερες τιμές υπερβαίνουν τα όρια, η διάγνωση είναι διαβήτης κύησης. ** Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ποσότητα γλυκόζης 75-γραμ., παρότι η μέθοδος αυτή δεν είναι τόσο καλά τεκμηριωμένη όσο η καμπύλη ζαχάρου των 100-γραμ. Δεν γίνεται αιμοληψία για το δείγμα των 3 ωρών αν χρησιμοποιηθούν 75 γραμμάρια. Μερικές από τις άλλες ασθένειες και καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν όταν τα επίπεδα της γλυκόζης είναι υψηλά, είναι οι εξής: • Ακρομεγαλία (Acromegaly) • Έντονο stress (επακόλουθο τραύματος, καρδιακής προσβολής (heart attack), και εγκεφαλικής συμφόρησης (stroke) για παράδειγμα) • Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια • Σύνδρομο Cushing (Cushing syndrome) • Φάρμακα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τα: κορτικοστεροειδή, τρικυκλικά και αντικαταθλιπτικά, διουρητικά, επινεφρίνη, οιστρογόνα (αντισυλληπτικά χάπια και υποκατάστατα ορμονών), λίθιο, φενυντοϊνη (Dilantin), σαλικυλικά, • Πρόσληψη υπερβολικής τροφής • Υπερθυρεοειδισμός (Hyperthyroidism) • Καρκίνος του παγκρέατος (Pancreatic cancer) • Παγκρεατίτιδα (Pancreatitis) Χαμηλές έως μη-ανιχνεύσιμες τιμές ζαχάρου στα ούρα θεωρούνται φυσιολογικές. Οτιδήποτε αυξάνει τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος μπορεί επίσης να αυξήσει και τα επίπεδα της γλυκόζης στα ούρα. Αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στα ούρα μπορεί να εμφανιστούν με ορισμένα φάρμακα, όπως οιστρογόνα και ένυδρος χλωράλη, καθώς επίσης και σε μερικές μορφές νεφρικής νόσου (renal disease). Μετρίως αυξημένα επίπεδα μπορεί να εμφανιστούν στην προ-διαβητική κατάσταση. Αν αυτή η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί, οδηγεί συχνά δε διαβήτη τύπου 2 (type 2 diabetes). Χαμηλά επίπεδα γλυκόζης (υπογλυκαιμία) εμφανίζονται επίσης σε: • Ανεπάρκεια των επινεφριδίων (Adrenal insufficiency) • Λήψη οινοπνεύματος • Φάρμακα, όπως ακεταμινοφαίνη και αναβολικά στεροειδή • Εκτεταμένη ηπατική βλάβη (liver disease) • Διαταραχές της υπόφυσης • Υποθυρεοειδισμό (Hypothyroidism) • Λήψη υπερβολικός δόσης ινσουλίνης • Ινσουλίνωμα (παγκρεατικοί όγκοι που παράγουν ινσουλίνη) • Ασιτία [back to top] Τι άλλο πρέπει να γνωρίζω; Η υπογλυκαιμία (hypoglycemia) χαρακτηρίζεται από πτώση της γλυκόζης του αίματος σε ένα επίπεδο όπου στην αρχή προκαλεί συμπτώματα του νευρικού συστήματος (εφίδρωση, αίσθημα παλμών, αίσθημα πείνας, τρεμούλα, και ανησυχία), και στη συνέχεια αρχίζει να επιδρά στον εγκέφαλο (προκαλώντας σύγχυση, παραισθήσεις, θαμπή όραση, και μερικές φορές ακόμα και κώμα και θάνατο). Μία σύγχρονη διάγνωση της υπογλυκαιμίας απαιτεί την ικανοποίηση της «τριάδας Whipple ». Τα τρία αυτά κριτήρια περιλαμβάνουν: Αποδεδειγμένα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης (λιγότερο από 40 mg / dL (2.2 mmol / L ) με συχνά ταυτόχρονο προσδιορισμό των επιπέδων της ινσουλίνης (insulinlevels) και μερικές φορές του C -πεπτιδίου (C-Peptidelevels) Συμπτώματα υπογλυκαιμίας Αναστροφή των συμπτωμάτων όταν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος επανέλθουν στο φυσιολογικό. Πρωτοπαθής υπογλυκαιμία είναι σπάνια και συχνά διαγιγνώσκεται στη βρεφική ηλικία. Οι άνθρωποι μπορεί να έχουν συμπτώματα υπογλυκαιμίας χωρίς να έχουν πραγματικά χαμηλό ζάχαρο αίματος. Στις περιπτώσεις αυτές, διαιτητικές αλλαγές όπως το να τρώσει κανείς συχνά μικρά γεύματα και αρκετά snacks την ημέρα και το να επιλέγει σύνθετους υδατάνθρακες αντί για απλά ζάχαρα μπορεί να είναι αρκετό για να αμβλύνει τα συμπτώματα. Οσοι έχουν υπογλυκαιμία μετά από νηστεία μπορεί να χρειάζονται ενδοφλέβια χορήγηση γλυκόζης αν τα διαιτητικά μέτρα είναι ανεπαρκή