Οι κανόνες μέσα στην οικογένεια

Δοκιμάζουν τα πάντα, αλλά και πάλι πολλές φορές αισθάνονται ότι δεν πετυχαίνουν το στόχο τους. Μάλιστα, νιώθουν και ανεπαρκείς στο ρόλο τους ως γονείς.

Προϋπόθεση, καταρχήν, είναι να κατανοήσουν οι γονείς ότι οι κανόνες αποτελούν επιτακτική ανάγκη για την εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας ως σύνολο, αλλά και για την εξοικείωση των παιδιών τους με πλαίσια κοινωνικά όπου θα υφίστανται ούτως ή άλλως κάποιοι κανόνες. Οι κανόνες, επομένως, δεν αποτελούν μέσο επιβολής ούτε μέσο επίδειξης δύναμης, εξουσίας και κυριαρχίας. Για αυτό θα πρέπει να είναι δίκαιοι και να τους επεξηγούμε κάθε φορά που το παιδί αδυνατεί να καταλάβει τη σημασία και την αναγκαιότητά του.

Οι γονείς θα πρέπει να θυμούνται ότι οφείλουν να έχουν συμφωνήσει σε μια κοινή γραμμή κανόνων, να είναι συνεπείς ως προς αυτούς, αλλά και να αντιδρούν το ίδιο σε περίπτωση που το παιδί τους «παραβιάζει» κάποιον κανόνα. Μπορούν να υπάρχουν βασικοί κανόνες που να ισχύουν για όλα τα μέλη της οικογένειας, αλλά και κανόνες που θα αλλάζουν ανάλογα με την ηλικία των παιδιών.

Πολλοί γονείς θυμώνουν και εκνευρίζονται επειδή ήδη έχουν πει και ξαναπεί πολλές φορές τον ίδιο κανόνα, αλλά δεν βλέπουν ανταπόκριση. Τα παιδιά δεν είναι ενήλικες. Δεν είναι αυτονόητο ότι αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα, όπως εμείς οι μεγάλοι. Είναι η φύση τους να επιζητούν το παιχνίδι και την ανεμελιά τους. Οφείλουμε να επιμείνουμε σε κάθε παιδί ξεχωριστά προσεγγίζοντάς το με τον τρόπο εκείνο που θα το κάνει να μας ακούσει προσεκτικά.

Πολλά παιδιά διαμαρτύρονται για τον «τρόπο» που οι γονείς τους προσπαθούν να τους επιβάλλουν κάποιους κανόνες. Ισχυρίζονται ότι ίσως να αντιδρούσαν διαφορετικά, αν και εκείνοι ήταν διαφορετικοί μαζί τους. Το ύφος, ο τόνος της φωνής, η γλώσσα του σώματος, οι λέξεις που επιλέγουμε, όλα συμβάλλουν στην επιτυχία ή μη της προσέγγισής μας προς το παιδί.

Πολλές φορές ξεχνούν οι γονείς ότι και οι ίδιοι αποτελούν πρότυπο μίμησης ή και απόρριψης για τα παιδιά τους. Δεν μπορούμε να απαιτούμε από τα παιδιά να μην φωνάζουν όταν εμείς οι ίδιοι ουρλιάζουμε.

Δεν μπορούμε να τους ζητήσουμε να συμπεριφέρονται ωραία, όταν η δική μας συμπεριφορά είναι ακατάλληλη και απαράδεκτη. Για να εφαρμοστούν οι κανόνες θα πρέπει να υπάρχουν σχέσεις αγάπης, κατανόησης και αποδοχής, όχι κριτικής και αυταρχισμού. Έχει μεγαλύτερη βαρύτητα να ακούει το παιδί τον γονέα επειδή τον «κερδίζει» ο ίδιος κι όχι επειδή τον φοβάται.

Οι κανόνες είναι προϊόν μάθησης και επανάληψης. Τα παιδιά χρειάζονται συνεχή υπενθύμιση, αλλά και επιβράβευση. Κανένας κανόνας, επομένως, δεν μπορεί να ευδοκιμήσει αν δεν συνοδεύεται κι από επαίνους. Τα παιδιά έχουν ανάγκη την επικρότηση προκειμένου να συνεχίσουν να κάνουν κάτι που ευχαριστεί τους γονείς τους και τους κάνει να αισθάνονται σημαντικοί στα μάτια τους.

Οι περισσότεροι γονείς τείνουν να παρουσιάζουν μια μη σταθερή συμπεριφορά ως προς τους κανόνες. Κάποιες φορές τους θυμούνται, κάποιες άλλες φορές όχι. Κάποιες φορές ως προς έναν κανόνα είναι υπέρ του δέοντος αυστηροί, ενώ άλλες φορές για τον ίδιο κανόνα είναι ελαστικοί. Επίσης, δεν τους εφαρμόζουν από κοινού. Συνήθως ο ένας γονιός υιοθετεί το ρόλο του «καλού» και ο άλλος το ρόλο του «κακού».

Αυτό στέλνει αντιφατικά μηνύματα στα παιδιά και τα μπερδεύει. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να δουν και να αισθανθούν αγάπη πίσω από τον κανόνα και όχι φωνές, κηρύγματα και συγκρίσεις με άλλους συνομηλίκους.

Δεν υπάρχει «τέλειο» παιδί, όπως δεν υπάρχει «τέλειος» γονιός. Για αυτό ας σταθούμε δίπλα στα παιδιά με την παραδοχή τυχών λαθών μας κι όχι ως αυθεντίες. Τότε, θα είναι πιο πρόθυμα να μας ακούσουν.