Μπορεί μια έγκυος να έχει γάτα;

Οι μολυσμένες γάτες αποβάλουν το τοξόπλασμα μία με δύο φορές στην ζωή τους για διάστημα πολύ λίγων ημερών και τα μολυσμένα κόπρανα είναι επικίνδυνα μόνο αν μείνουν στο περιβάλλον πάνω από δύο μέρες (3-5 μέρες μετά).

Οι γιατροί που συνιστούν απομάκρυνση των γατιών από το σπίτι (ευτυχώς στις μέρες μας είναι πολύ λίγοι), ας ανανεώσουν τις γνώσεις τους στην παρασιτολογία.

Οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν τους μύθους και µε αυτούς εξηγούσαν πολλά φυσικά φαινόμενα. Οι σύγχρονοι απόγονοί τους, δυστυχώς, δημιουργούν μύθους από καθαρή άγνοια. Ένας από αυτούς είναι και ο σχετικός µε το τοξόπλασμα, που εξοστράκισε χιλιάδες ταλαίπωρες γάτες και δημιούργησε προκαταλήψεις απέναντί τους.

Τι είναι η τοξοπλάσμωση;

Το πρωτόζωο Toxoplasma Gondii προσβάλλει τη γάτα και παραμένει στους ιστούς της προσφέροντάς της ανοσία. Η γάτα δεν μολύνει άμεσα τον άνθρωπο. Στο ελάχιστο διάστημα που θα νοσήσει αποβάλλονται µε τα κόπρανά της ωοκύστες του παράσιτου, που γίνονται μολυσματικές µόνο όταν μείνουν πάνω από ένα 24ωρο στο περιβάλλον.

Συνήθως η νόσος είναι ασυμπτωματική ή παρουσιάζει συμπτώματα μέτριου κρυολογήματος. Σπάνια προκαλεί µυαλγίες, πυρετό, λεµφαδενοπάθεια, ηπατομεγαλία και χρειάζεται αντιβίωση. Σε όλες τις περιπτώσεις, ο άνθρωπος που θα προσβληθεί αποκτά ανοσία για όλη τη ζωή του.

H τοξοπλάσμωση μπορεί να γίνει επικίνδυνη µόνο στις εγκύους που είναι αρνητικές στο τοξόπλασμα, δηλαδή δεν έχουν προσβληθεί ποτέ από το μικρόβιο, επειδή ενδέχεται να δημιουργηθεί πρόβλημα στο έμβρυο, κυρίως κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης.

Η αποδόμηση ενός μύθου

Η Μία Εσερ ζει εδώ και 4 χρόνια µε την Μπλόντι και την Μπόουι, τις πανέμορφες γάτες της, τις οποίες βρήκε εγκαταλελειμμένες στο Σούνιο. Όλες μαζί περιμένουν µε ανυπομονησία το καινούργιο µέλος της οικογένειας, καθώς η Μία διανύει τον ένατο μήνα της εγκυμοσύνης της.

«Στην αρχή της εγκυμοσύνης έκανα το τεστ για τοξόπλασμα και ήμουν αρνητική. Ο γυναικολόγος µού συνέστησε απλώς να προσέχω όταν καθαρίζω την άµµο των γατιών.

Συζητώντας µε τον κτηνίατρο, µου πρότεινε να κάνουμε και το τεστ στις γάτες, οι οποίες βγήκαν θετικές στο τοξόπλασμα Μου εξήγησε ότι δεν πρέπει να ανησυχώ και, αν θέλω, να χρησιμοποιώ γάντια στο καθάρισμα της αµµοδόχου.

Ούτε που σκέφτηκα να χρησιμοποιήσω γάντια.Βλέπετε, έχω μεγαλώσει στην Αγγλία, όπου δεν υπάρχει κανένας πανικός για το θέμα της τοξοπλάσµωσης. Εξάλλου είχα πάντα γάτες. Περισσότερο µε εκνεύρισαν οι Έλληνες φίλοι και γείτονες, που έλεγαν ότι πρέπει να εξαφανίσω τις γάτες µου για χάρη του μωρού.

Τους εξήγησα ότι αυτό είναι αδιανόητο για εµένα κι ότι, αν συνέχιζαν, κινδύνευε η φιλία µας. Ακόμη και αν ο γυναικολόγος µου µου πρότεινε να αποχωριστώ τις γάτες, θα άλλαζα γιατρό. Το θεωρώ άγνοια και θα ήταν προσβολή για εµένα την ίδια να εγκαταλείψω τα πλάσματα που ζουν μαζί µου».

Ο Γιάννης Παπούλιας, µαιευτήρας-γυναικολόγος µε μεγάλη πείρα, θεωρεί ότι οι αντιδράσεις σχετικά µε την τοξοπλάσμωση είναι υπερβολικές, κάτι που δεν συµβαίνει σε άλλες χώρες.

«Η εξέταση για τοξόπλασμα ανήκει στις βασικές εξετάσεις που κάνει μια γυναίκα όταν μείνει έγκυος. Σε περίπτωση που είναι αρνητική, της συνιστούμε να προσέχει κυρίως άψητα κρέατα και άπλυτα λαχανικά και, δευτερευόντως, μια αδέσποτη γάτα.

Σε περίπτωση που εμφανιστεί λοίμωξη από τοξόπλασμα Gondii στην πορεία της εγκυμοσύνης, πράγμα σπάνιο, χορηγούµε αντιβίωση, ενώ παρακολουθούμε το έμβρυο µε υπερηχογράφημα. Τα πράγματα είναι απλά».

Η Πόπη Μαρούλη, κτηνίατρος – υγιεινολόγος µε μεταπτυχιακό στις ζωοανθρωπονόσους, επισημαίνει ότι γιατροί και κτηνίατροι πρέπει να ενημερώνονται σωστά για τις ανθρωπονόσους και να µη ρίχνουν την ευθύνη αποκλειστικά στα ζώα, καθώς είναι γνωστό ότι και τα λαχανικά έχουν εκατομμύρια παράσιτα.

«Η γάτα θεωρείται αφανής φορέας της τοξοπλάσµωσης. Ξεχνάµε όµως ότι οι κατοικίδιες που δεν τρέφονται µε ωµό κρέας δεν υπάρχει πιθανότητα να μεταδώσουν το παράσιτο, ενώ κάποιες αδέσποτες που θα εκτεθούν σε τοξόπλασμα Gondii μπορούν να το μεταδώσουν µόνο για διάστημα 2 έως 20 ημερών και δεν θα το μεταδώσουν ποτέ ξανά.

Το γεγονός ότι η γάτα σκεπάζει τις ακαθαρσίες της ελαχιστοποιεί τους κινδύνους. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις γυναικών που απέβαλαν λόγω τοξοπλάσµωσης και δεν είχαν πλησιάσει γάτα ποτέ στη ζωή τους.

Το παράσιτο μεταδίδεται όπως η σαλμονέλα, επομένως οι πιο απλές προφυλάξεις είναι πλύσιμο των χεριών, προσοχή σε ωµό κρέας, γάλα και λαχανικά και όχι φόβος απέναντι στα ζώα. Έχω δύο παιδιά και δούλευα στο κτηνιατρείο μέχρι την τελευταία μέρα πριν γεννήσω. Φυσικά δεν είχα κανένα πρόβλημα στην εγκυμοσύνη.

Η κόρη µου, φοιτήτρια της Ιατρικής, µε βοηθά πολλές φορές στη δουλειά µου. Αν ίσχυαν οι φήμες περί τοξοπλάσµωσης, πιστεύετε ότι θα άφηνα το παιδί µου να εκτεθεί;»

Συνεπώς, πάρτε άφοβα αγκαλιά την αγαπημένη σας γάτα και ενημερώστε τους παραπληροφορηµένους φίλους και γνωστούς. Φροντίστε τις αδέσποτες γάτες και, αν είστε έγκυος, πλύνετε καλά τα χέρια. Η άγνοια δημιουργεί φοβίες, η γνώση οδηγεί στην αγάπη.

Σε αριθμούς

Υπολογίζεται ότι 30 – 65% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι μολυσμένο, άρα έχει ανοσία. Στη Γαλλία το ποσοστό φτάνει μέχρι και 85% λόγω της προτίμησης για κατανάλωση μισοψημένου κρέατος. Σε Γερμανία, Ολλανδία, Βραζιλία φτάνει το 80%. Πάνω από 60 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν ανοσία. Στην Ελλάδα περίπου το 50% των βοοειδών και το 25% των αιγοπροβάτων είναι μολυσμένα µε το παράσιτο.

Σύμφωνα µε έρευνες, στη χώρα µας η συχνότητα μόλυνσης μιας αδέσποτης γάτας είναι μόλις 0,9%, ενώ για τις κατοικίδιες το ποσοστό είναι σχεδόν μηδενικό.

Απλές προφυλάξεις

• Ψήνουμε ή μαγειρεύουμε το κρέας πολύ καλά. Να µη μείνει ροζ σημείο και ο χυμός να βγαίνει καθαρός χωρίς αίμα. Μπιφτέκια και λουκάνικα μπορεί να φαίνονται ψημένα εξωτερικά, αλλά να μην είναι μέσα.
  
• ∆εν δοκιμάζουμε τον ωµό κιµά που ζυμώνουμε.
  
• Καθαρίζουμε καλά το μαχαίρι και την επιφάνεια όπου κόψαμε κρέας, πριν τα χρησιμοποιήσουμε για άλλα τρόφιμα.
  
• Αποθηκεύουμε το κρέας στο ψυγείο προσεκτικά, ώστε να µη στάζει πάνω σε άλλα τρόφιμα. Εάν το μαρινάρουμε, το κρατάµε καλυμμένο µε μεμβράνη.
  
• Πλένουμε πολύ καλά φρούτα και λαχανικά.
  
• ∆εν πίνουμε άβραστο ή µη παστεριωμένο γάλα.
  
• ∆εν τρώμε ωµά αυγά.
  
• ∆εν δίνουμε στη γάτα µας ωµό κρέας.
  
• Καθαρίζουμε την άµµο της συχνά (1 – 2 φορές το 24ωρο) και κατά διαστήματα απολυμαίνουμε τη λεκάνη.
  
• Φοράµε γάντια για τις δουλειές στον κήπο ή πλένουμε τα χέρια µας πολύ καλά.
  

Κώστας Καψάλης Κτηνίατρος