Πώς θα προστατέψετε παιδιά και εφήβους από τους κινδύνους του Διαδικτύου

Το διαδίκτυο αποτελεί χρήσιμο και σημαντικό εργαλείο στη καθημερινή μας ζωή. Όμως, όπως κάθε εργαλείο, χρειάζεται οδηγίες χρήσης και τα οφέλη ή οι αρνητικές επιπτώσεις του εξαρτώνται από τον τρόπο που χρησιμοποιείται. Αυτό το ξεχωριστό τεχνολογικό μέσο αποτελεί μία από τις πιο δημοφιλείς ενασχολήσεις μικρών και μεγάλων.

Ωστόσο, οι κίνδυνοι που επιφυλάσσει είναι πολλοί και συχνά δεν γίνονται αντιληπτοί από ένα παιδί ή έφηβο που ακόμα δεν έχει διαμορφώσει την απαραίτητη κριτική σκέψη προκειμένου να προστατεύσει τον εαυτό του.

Σύμφωνα με την Ψυχολόγο-Οικογενειακή Θεραπεύτρια Ειρήνη Κατσογιάννη, η χρήση παιχνιδιών στο διαδίκτυο προκαλεί μία σειρά κοινωνικών, ψυχολογικών και σωματικών επιπτώσεων. Η υπερβολική χρήση συνδέεται με χαμηλή ικανοποίηση από τη ζωή, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανεπαρκείς κοινωνικές δεξιότητες, μοναχικότητα, επιθετικές συμπεριφορές και μειωμένη σχολική επίδοση.

Πρωταρχικό ρόλο στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου παίζει η οικογένεια. Όσο πιο προετοιμασμένο και σωστά ενημερωμένο είναι ένα παιδί τόσο πιο εύκολο θα του είναι να αποφύγει τη θυματοποίηση μέσω του διαδικτύου. Για τον λόγο αυτό, οι γονείς θα πρέπει να εξηγήσουν στα παιδιά τους, τους κινδύνους που ενέχει η υπερβολική και χωρίς μέτρο-χρήση του διαδικτύου

Η κ. Κατσογιάννη συμβουλεύει τους γονείς :

- να ενημερώσουν τα παιδιά τους για το φαινόμενο του ηλεκτρονικού εκφοβισμού και τις νέες μορφές παραβατικότητας

- να ασκούν έλεγχο και εποπτεία όσον αφορά τη δραστηριότητα των παιδιών τους στο διαδίκτυο

- να μάθουν τα παιδιά τους να προστατεύουν τα προσωπικά τους δεδομένα στο διαδίκτυο

- να ενημερώσουν τα παιδιά με πιο τρόπο να αποφύγουν να γίνουν δράστες ηλεκτρονικού εκφοβισμού π.χ. στέλνοντας σε πολλαπλούς χρήστες μηνύματα, φωτογραφίες ή μαγνητοσκοπημένα μηνύματα με βίαιο περιεχόμενο

- να μην ανοίγουν ηλεκτρονικά μηνύματα από άγνωστους παραλήπτες

- σε περίπτωση που το παιδί είναι θύμα νεανικής παραβατικότητας, οι γονείς θα πρέπει να το καθησυχάσουν και να κουβεντιάσουν μαζί του το συμβάν και θα πρέπει να το αποτρέψουν από το να εκδικηθεί.

Το σχολείο επίσης λειτουργεί ως φορέας κοινωνικοποίησης και θα πρέπει να ενισχύει τα παιδιά με πραγματικές επαφές, ώστε τα παιδιά να έχουν φίλους στην πραγματική ζωή και να έχουν μια ομαλή ψυχοκοινωνική εξέλιξη.

Απαραίτητες γνώσεις για τους γονείς

• Απαγορεύεται η οποιαδήποτε χρήση οθόνης για παιδιά < 3 ετών.

• Ο χρόνος έκθεσης είναι εξαιρετικά σημαντικός και έχει τεκμηριωθεί ότι ο συνολικός χρόνος στην οθόνη (τηλεόραση και υπολογιστής) είναι σημαντικά συνδεδεμένος με τη σχολική επίδοση. Η Αμερικάνικη Παιδιατρική Εταιρία προτείνει ο χρόνος οθόνης να μην υπερβαίνει τις 2 ώρες ημερησίως, για παιδιά έως 12 ετών. Για τους εφήβους ο χρόνος αυτός μπορεί να διαφοροποιηθεί, λόγω αυξημένων εκπαιδευτικών και προσωπικών αναγκών. Τα όρια που θα τεθούν εξαρτώνται από τη συζήτηση που θα κάνουν οι γονείς με τον έφηβο.

• Από την ηλικία των 5 ετών, η ενασχόληση με το διαδίκτυο θα πρέπει να είναι συμβατή με την ηλικία του παιδιού και πάντα με γονική συμμετοχή και επίβλεψη.

• Η ενασχόληση στο περιβάλλον του σχολείου αποδείχθηκε προστατευτικός παράγοντας έναντι της ανάπτυξης προβληματικής χρήσης.

• Ενώ οι ειδικοί προτάσσουν γονική παρακολούθηση στη χρήση διαδικτύου και προτείνουν χρήση του υπολογιστή μαζί με τα παιδιά τους, στην περίπτωση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών αυτή η πρόταση δεν ισχύει διότι δεν επιφέρει θετικά αποτελέσματα- ειδικά για παιχνίδια με βίαιο περιεχόμενο.

Η χρήση βίαιων παιχνιδιών από το γονέα περνάει στο παιδί το μήνυμα ότι τα παιχνίδια αυτά είναι επιτρεπτά και η βίαιη συμπεριφορά είναι αποδεκτή. Είναι απαραίτητο οι ενήλικες να κάνουν συνετή χρήση (χρόνος και περιεχόμενο) καθώς αποτελούν παράδειγμα μίμησης και πρότυπο συμπεριφοράς για τα παιδιά τους.

Βασικές οδηγίες ασφάλειας στο διαδίκτυο για παιδιά και εφήβους

• Μην δημοσιοποιείς προσωπικά σου δεδομένα στο Διαδίκτυο.

• Ανέφερε στους γονείς, στους δασκάλους ή σε κάποιον που εμπιστεύεσαι οποιαδήποτε αρνητική εμπειρία σου στο διαδίκτυο.

• Μην εμπιστεύεσαι χωρίς να ελέγχεις τις πληροφορίες που σου δίνονται στο διαδίκτυο.

• Μην εμπιστεύεσαι αγνώστους που γνωρίζεις μέσω διαδικτύου και σε καμία περίπτωση μη συναντάς στην πραγματικότητα τα άτομα αυτά.

• Μην παραμελείς τις σχολικές σου δραστηριότητες, τα ενδιαφέροντά σου, τους φίλους σου εξαιτίας της ενασχόλησής σου με το διαδίκτυο. Βάλε όριο στην καθημερινή χρήση του.