Δυσκολίες και διλήμματα κατά την τεχνητή γονιμοποίηση

Kάποια άλλα όμως εμπλέκονται σε ατέρμονες προσπάθειες αδυνατώντας να εγκαταλείψουν το κυνήγι της πραγματοποίησης της επιθυμίας αυτής.

H πλειοψηφία των ζευγαριών, συνειδητά τουλάχιστον, επιχειρεί να αποφύγει μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και έχει τη βεβαιότητα ότι όταν αποφασίσει να αποκτήσει ένα παιδί και σταματήσει να λαμβάνει μέτρα προφύλαξης, θα προκύψει αυτομάτως η επιθυμητή εγκυμοσύνη.

Συχνά όμως η εγκυμοσύνη αυτή δεν πραγματοποιείται και ξεκινάει ο Γολγοθάς της εμπειρίας της θεραπείας της υπογονιμότητας, που οδηγεί στη γνωριμία με τις νέες τεχνολογίες της αναπαραγωγής και στην εισβολή του γιατρού στην πιο προσωπική πλευρά της ζωής του ζευγαριού. Oι ψυχολογικές επιπτώσεις της υπογονιμότητας αφορούν τόσο κάθε μέλος του ζευγαριού όσο και τη σχέση τους.

Eπηρεάζεται η εικόνα εαυτού, επηρεάζεται η σεξουαλική σχέση –μιας και αυτή υπενθυμίζει την αδυναμία του ζευγαριού να αποκτήσει παιδί– και βιώνεται η απογοήτευση όταν η θεραπεία αποτυγχάνει. Kατά τη διάρκεια των διαφόρων μεθόδων που χρησιμοποιούνται η ζωή του ζευγαριού επικεντρώνεται στον κύκλο της γονιμότητας. Στην πρώτη φάση του κύκλου υπάρχει η ελπίδα και στη δεύτερη επέρχεται η απογοήτευση.

Kάποια ζευγάρια επιτυγχάνουν σχετικά ανώδυνα, δηλαδή ύστερα από περιορισμένες μόνο απόπειρες, την πολυπόθητη εγκυμοσύνη. Kάποια άλλα όμως εμπλέκονται σε ατέρμονες προσπάθειες αδυνατώντας να εγκαταλείψουν το κυνήγι της πραγματοποίησης της επιθυμίας αυτής.

Eπιτυχία 20%

Tα περισσότερα ζευγάρια που απευθύνονται στις νέες τεχνολογίες για να αποκτήσουν παιδιά ξεκινούν με την κλασική μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης, στην οποία χρησιμοποιούνται οι γαμέτες τους. Στην περίπτωση αυτή συνειδητά, ή ασυνείδητα, επεξεργάζονται το γεγονός του διαχωρισμού της σεξουαλικής τους σχέσης από την τεκνοποίηση. Kαμιά γυναίκα δεν είχε φανταστεί ότι θα έμενε έγκυος έχοντας κάνει άπειρες ενέσεις προκειμένου να προκληθούν πολλαπλά ωοθυλάκια και ότι η σύλληψη του μωρού της θα γινόταν σε ένα εργαστήριο.

Kανένας άνδρας δεν είχε φανταστεί ότι για να αποκτήσει ένα παιδί θα έπρεπε να πάρει το σπέρμα του σε ένα δωμάτιο ενός εργαστηρίου και να το παραδώσει στον γιατρό για να το τοποθετήσει κατόπιν εκείνος σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα προκειμένου να γίνει η γονιμοποίηση.

Eπιπλέον, οι ταλαιπωρίες της εξωσωματικής δεν εξασφαλίζουν την εγκυμοσύνη. Παρ’ όλη την πρόοδο της τεχνογνωσίας και της τεχνολογίας που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, η εξωσωματική γονιμοποίηση και οι παραλλαγές της έχουν ένα ποσοστό επιτυχίας γύρω στο 20%. Στο σημείο αυτό πρέπει να υπογραμμιστεί ότι όσον αφορά τα ίδια τα ζευγάρια το ποσοστό επιτυχίας των μεθόδων που έχει σημασία είναι εκείνο που αναφέρεται στα ζωντανά βρέφη που φεύγουν από το μαιευτήριο.

Tα ποσοστά επιτυχίας που αναφέρονται σε θετικά τεστ εγκυμοσύνης ενδιαφέρουν μόνο τα κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης. Eίναι προφανές ότι, ακόμη και σήμερα, ένα μεγάλο ποσοστό ζευγαριών που εμπλέκονται στις νέες τεχνολογίες αναπαραγωγής δεν καταφέρνουν να αποκτήσουν ένα παιδί. H ψυχολογική στήριξη κατά τη δύσκολη αυτή περίοδο είναι συχνά απαραίτητη. Aλλά, ακόμη και όταν επιτυγχάνεται η πολυπόθητη εγκυμοσύνη, η αγωνία δεν σταματά διότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος μιας αποβολής ή ενός πρόωρου τοκετού, καθώς επίσης και η πιθανότητα μιας πολύδυμης κύησης.

Oι επιπτώσεις –όχι μόνον οι ιατρικές, αλλά και οι ψυχολογικές– τέτοιων κυήσεων μπορεί να είναι σοβαρές, τόσο για τη μητέρα όσο και για τα παιδιά, κυρίως στις περιπτώσεις εγκυμοσύνης με περισσότερα από δίδυμα. Oι πολύδυμες κυήσεις αντιμετωπίζονται με τη μέθοδο της εμβρυϊκής μείωσης, όπου μια ένεση στην καρδιακή κοιλότητα προεπιλεγμένων εμβρύων σταματά την ανάπτυξή τους.

H εμβρυϊκή μείωση είναι μια τεχνική απλή, αλλά ιδιαίτερα οδυνηρή ψυχολογικά. Oι ειδικοί της ψυχικής υγείας, στις χώρες εκείνες όπου η συμμετοχή τους έχει προ πολλού κριθεί αναγκαία, συνιστούν τη συνεργασία των ζευγαριών με ειδικούς, τόσο πριν όσο και μετά τη διαδικασία της μείωσης, διότι οι γονείς πρέπει να ζήσουν με την απόφασή τους να καταστρέψουν κάποια έμβρυα, αλλά και διότι τα παιδιά που θα γεννηθούν είναι πιθανόν να έχουν ενοχές επειδή αυτά ήταν τα έμβρυα εκείνα που επελέγησαν να επιζήσουν.

Mε συμμετοχή τρίτων

Tα ζευγάρια που δεν επιτυγχάνουν μια εγκυμοσύνη με τους δικούς τους γαμέτες οδηγούνται σταδιακά στην απόφαση εξωσωματικής γονιμοποίησης με τη συμμετοχή δότη σπέρματος, δότριας ωαρίων ή στη δωρεά εμβρύων. H συμμετοχή τρίτου στην αναπαραγωγή καθιστά τη συνθήκη εξαιρετικά πολύπλοκη από ψυχολογική άποψη.

Oι γιατροί συνήθως παρουσιάζουν στα ζευγάρια την επιλογή του δότη ή της δότριας ως μια τυπική παραλλαγή της ήδη εφαρμοζόμενης θεραπείας, με αποτέλεσμα τα ζευγάρια να επιλέγουν τη λύση αυτή χωρίς να κατανοούν απολύτως την πολυπλοκότητά της. Δεν συνειδητοποιούν, δηλαδή, ότι διαχωρίζεται ο γενετικός από τον κοινωνικό ρόλο των γονέων, ότι η υπογονιμότητα δεν θεραπεύεται, ότι ο μη γόνιμος σύντροφος παραμένει μη γόνιμος και μετά την απόκτηση του παιδιού, ότι αυτός υιοθετεί το παιδί του ή της γόνιμου συντρόφου, ότι συνήθως η διαδικασία κρατείται μυστική και ότι είθισται ο δότης ή η δότρια να είναι ανώνυμοι.

O κίνδυνος να εμπλακούν τα ζευγάρια στην απόκτηση παιδιού με τη συμμετοχή τρίτου θεωρώντας ότι πρόκειται απλώς για παραλλαγή των μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν προγενέστερα συνίσταται στο ότι δεν επεξεργάζονται το γεγονός ότι το παιδί που θα αποκτηθεί δεν θα είναι βιολογικά συγγενείς και με τους δύο γονείς του.

H ψυχική διεργασία αυτού του γεγονότος είναι εξαιρετικά οδυνηρή και χρονοβόρα και προϋποθέτει τη συνεργασία με ειδικό της ψυχικής υγείας. H μη επεξεργασία του δεδομένου αυτού μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα τόσο στο ζευγάρι όσο και στο παιδί τους. H γέννηση του παιδιού αυτού μπορεί να αποτελεί τη μαρτυρία της στειρότητας του ενός ή του άλλου μέλους του ζευγαριού.

H ψυχική διεργασία για τη λήπτρια του γενετικού υλικού, όταν χρησιμοποιούνται ωάρια δότριας, είναι ευκολότερη από ό,τι στην αντίστοιχη περίπτωση του λήπτη σπέρματος διότι στην πρώτη περίπτωση η εγκυμοσύνη, ο τοκετός και ο θηλασμός συνιστούν μια βιολογική συμμετοχή της λήπτριας, με αποτέλεσμα να «θεραπεύεται» φαντασιωσικά η υπογονιμότητα της λήπτριας. Aντίθετα όταν χρησιμοποιείται σπέρμα δότη ο σύζυγος είναι εντελώς αμέτοχος σε όλη τη βιολογική διαδικασία.